ایلنا: علي شاهحاتمي(كارگردان سينما و تلويزيون) ضمن انتقاد شديد از كيفيت سريالهاي خريداري شده ازسوي سازمان صدا و سيما؛ گفت: افرادي كه براي انتخاب، بستن قرارداد و خريد سريالهاي تلويزيوني براي پخش در شبكههاي تلويزيوني؛ ماموريت دارند، صلاحيت كافي براي ارزيابي سطح كيفي و فرهنگي آثار بصري را ندارند.
وي در اين باره گفت: مسئولان و مديران صدا و سيما هرازگاهي در بيلانهاي خود از بالا رفتن حجم توليدات تصويري سخن ميگويند، اين درحالي است كه به اعتقاد من؛ معيار تعدد و حجم توليد براي كارخانجات و كارگاههاي توليدي؛ كارايي دارد و صحيح نيست كه به مقوله فرهنگ اينگونه نگاه كرد.
شاهحاتمي معتقد است: در شرايطي كه تنها حجم توليدات براي مديران صدا و سيما اولويت دارد، فضاي سريالها و تلهفيلمها بايد به سمت و سويي سوق داده شود كه اغلب آثار با موضوعات و محتواهاي شبيه به هم و نخنما شده دنبال شوند و دچار فقر فرهنگي شديد شوند.
وي اضافه كرد: سريالهايي كه اخيرا ازسوي برخي كارگردانهاي داخلي تنها به قصد سرگرمكردن مخاطب ساخته ميشوند حتي اگر مفاهيم آنچناني به تعبير سازندگان آنها را درظاهر دنبال كنند؛ هيچيك تاثيرگذاري يك اثر خوب خارجي را ندارند. و جالب اينكه اين سريالها نه تنها نتوانستهاند به اهداف آنچناني خود دست يابند بلكه با غافل شدن از رسالت اشاعه و ترويج فرهنگ وآموزش، به ابتذال فرهنگي هم كشيده شدهاند.
اين كارگردان در انتقاد به كيفيت پايين سريالهاي خريداري شده ازسوي صدا و سيما در سالهاي اخير گفت: ما اگر در عرصه واردات كالا؛ قابلمههاي خارجي را از هر كشوري خريداري كنيم هيچ اشكالي ندارد زيرا نهايتا غذايي كه در آن ميپزيم، طعم غذاهاي ايراني را همراه دارد. اما مقوله فرهنگ؛ كاملا متفاوت است. اگر سريالهايي كه براي پخش در شبكهها خريداري ميشوند از معيارها و ارزشهاي كيفي و فرهنگي قابل قبولي برخوردار نباشند، نه تنها براي جامعه مفيد نخواهند بود، بلكه در درازمدت اثرات ضدفرهنگي بسياري بر جامعه خواهند گذاشت.
وي ضمن بيان اين مطلب كه اغلب كشورهاي جهان در ازاي فيلم يا سريالي كه خريداري ميكنند، فيلم يا سريال دراختيار فروشندگان ميگذارند، اظهار داشت: سريالها و تلهفيلمهاي داخلي به قدري ضعيف و سطحي هستند كه هيچ كشوري حاضر نميشود آنها را حتي مجاني در شبكههاي تلويزيوني خود پخش كند براي همين است كه ما هم در خريد دچار مشكل ميشويم و مجبوريم به دست چندم هاي آنها قناعت كنيم.
شاهحاتمي اضافه كرد: اگر برخي از فيلمها و سريالهايي كه در حوزه داستانهاي ديني و مذهبي ساخته ميشوند؛ از تلويزيون برخي از كشورهاي عربي پخش ميشود اگرچه همينها هم طالبان محدودي آن هم درميان كشورهاي درجه چندم دارند، به دليل فرهنگ قرآني و مضمون نهفته در آنها با استقبال مواجه شدهاند نه به دليل اينكه اين آثار را ميتوان در زمره آثار فرهنگي روز ايران قرار داد.
وي درخصوص محدوديت كشورهايي كه آثار مذهبي ايراني را در شبكههاي خود پخش ميكنند، گفت: اين كشورها معمولا در حوزه فيلم و سريال خود به قدري ضعيف هستند كه حاضر ميشوند آثار ضعيف ايراني را خريداري كنند درغير اين صورت چرا تاكنون كشوري چون هندوستان كه دويست و بيست ميليون مسلمان دارد تا امروز حتي يك سريال از ايران نخريده است.
اين كارگردان درباره سريالهاي كرهاي كه يكي پس از ديگري خريداري و روي آنتن ميروند، نيز خاطرنشان كرد: اين سريالها نه تنها هيچ تطابق فرهنگي با جامعه ايران ندارند بلكه ازنظر كيفي بسيار سطح پايين هستند آنهم وقتي كه خريداران خود را مقيد ميكنند كه دنبالههاي ضعيف آنها را حتما خريداري كنند.
شاهحاتمي، بروز جرياني موسوم به جريان كرهاي كه روي تيپ و آرايش موي جوانان طي سالهاي اخير هم تاثيرات روشني داشته است؛ را از عواقب و تاثيرات منفي فرهنگي اين سريالها دانست و به آن انتقاد كرد.
وي در ادامه گفت: جالب اينكه بازيگر نقش اول اين سريالها كه در كشور كره يك بازيگر درجه چندم است را با تبليغات گسترده به ايران دعوت ميكنند و طوري او را تحويل ميگيرند كه انگار برات پيت به ايران آمده است و باز جالبتر اينكه من از يك منبع موثق شنيدهام كه پس از سفر اين بازيگر به ايران و مشاهده محبوبيتي كه در بين جوانان ايراني پيدا كرده؛ صاحبان سريال«امپراطور بادها» رقم پيشنهادي خود را براي فروش اين اثر بالا هم بردهاند.
اين كارگردان ضمن بيان اين مطلب كه ذائقه مخاطبان ايراني به سوي نوعي بيهويتي پيش ميرود؛ ادامه داد: برخي دلشان خوش است كه فلان سريال هزار دقيقهاي كرهاي يك پند اخلاقي هم داشته است. به نظر من براي بيان چنين پندي پنج دقيقه نيز كفايت ميكرده و نيازي به خريد هزار دقيقه سريال نيست.
شاهحاتمي درباره افرادي كه مسئول خريد سريالها و فيلمهاي خارجي هستند، گفت: اين افراد بدون درنظر گرفتن معيارهاي تخصصي، فرهنگي و نيازهاي روز و بهينه جامعه؛ به خريد فاقد كيفيت سريالها ميپردازند و تنها چيزي كه برايشان مهم است پائين بودن نرخ خريد سريالها است.
وي افزود: سريالهاي بسيار خوبي در كشورهاي مختلف ساخته ميشود اما بزرگترين مشكلي كه وجود دارد اين است كه مسئولان صدا و سيما نميخواهند زير بار حق رايت اين آثار بروند. چرا سريالي همچون «فرار از زندان» ازسوي يك شركت ويدئويي ترجمه و وارد شبكه ويدئو خانگي ميشود ولي در هيچ شبكهاي روي آنتن نميرود؟! شايد به به خاطر باشد كه احتمالشا اين شركتها اثر ارجينال را از يك دلال تنها با قيمت چندهزار دلار خريداري ميكنند و برخلاف قوانين كپيرايت آن را تكثير و توزيع ميكنند.
شاهحاتمي معتقد است يك سريال صد هزار دلاري خوب و با كيفيت از ده سريال ده هزار دلاري سطحپائين بهتر است اما متاسفانه صدا و سيما دنبال آثار چند هزار دلاري است پس نميتوان بيشتر از سريالهاي كرهاي و كارهاي دست چندم ايتاليايي و آلماني انتظار داشت.
وي با بيان اين مطلب كه بايد سياستهاي خريد سريال دستخوش ارزيابيهاي اساسي شود، گفت: سريالهاي ضعيفي چون سريالهاي كرهاي؛ عربي؛ تركيهاي و حتي آلماني و... در شان مخاطبان ايراني نيست. وقتي اهرمهاي سانسور و مميزي (حتي در دوبلاژ) دراختيار مسئولان است پس امكان پخش براي بسياري از سريالهاي خارجي وجود دارد، مگر سريالهايي چون «ارتش سري» يا «لبه تاريكي» در گذشته از تلويزيون پخش نميشد؟!
اين كارگردان اشاره كرد: يكي از اشتباهات صدا و سيما اين است كه همه شبكهها به نحوي تنها به تهران تعلق دارند متاسفانه از همان ابتداي انقلاب اين انتقاد وارد بوده كه چرا سريالها و تلهفيلمهاي بومي و منطقهاي در شبكههاي سراسري جايي ندارند.
وي اضافه كرد: ايران كشوري است مملو از اقليمها،اقوام و فرهنگهاي متفاوت. اما تقريبا داستان تمام سريالها و تلهفيلمها در تهران اتفاق ميافتد و همين باعث شده در اغلب اين آثار فضاها و سوژهها تكراري شود.