بازی هسته ای؛ کلینتون - احمدی نژاد

 
  
  الف - ترک سالن اجلاس بازنگری NPT توسط نمایندگان امریکا و نزدیکترین متحدین اروپایی آن ممکن است برخی نتایج مثبت برای دولت اوباما در عرصه سیاست داخلی امریکا به همراه داشته باشد، اما لزوماً به کسب موضع برتر توسط امریکا در این اجلاس منجر نخواهد شد.
به گزارش "الف"، هفته نامه «تایم» در تحلیلی که روز سه شنبه و در پی حضور و سخنرانی رییس جمهور اسلامی ایران در اجلاسیه بازنگری پیمان منع گسترش سلاح های هسته ای منتشر ساخته است، ترک سالن اجلاس توسط نمایندگان آمریکا، انگلستان، فرانسه و جند کشور معدود دیگر را حرکتی ناسازگار با اهداف اعلام شده این کشورها در برپایی اجلاس بازنگری به شمار آورده و معتقد است که این عمل می تواند به تقویت موضع ایران در اثبات حقانیت خود در مناقشه هسته ای با غرب کمک کند.

در این مطلب، «تایم» ضمن اشاره به سخنرانی «بان کی مون» دبیر کل سازمان ملل متحد که خواستار نزدیکی مواضع طرفین از راه گفتگوهای سازنده شده بود،  لحن خانم «کلینتون» وزیر امور خارجه امریکا را فاقد مولفه های لازم جهت کسب اعتماد کشورهای تعیین کننده صاحب نقش در اختلاف هسته ای ایران و ایالات متحده ارزیابی کرده است: «هیلاری کلینتون که تنها چند ساعت پس از محمود احمدی نژاد حاضران در محل اجلاس را مورد خطاب قرار می داد، در سخنان خود ایران را متهم به تلاش برای منحرف ساختن توجه افکار عمومی از برنامه هسته ای و سلب مسوولیت از خود کرده و در سخنانی که شاید از دید مخاطبان چندان بی طرفانه به نظر نمی رسید، ایران را تنها کشوری دانست که طبق استانداردهای NPT، به برخی از تعهدات خود عمل نکرده است و خواستار اعمال فشار بر این کشور برای تغییر رفتار آن شد.»

اما احمدی نژاد با دنبال نمودن خط استدلالی خاص خود، شکاف موجود در جامعه جهانی بر سر استانداردهای دوگانه در رفتار ایالات متحده را پررنگ ساخته و بیش از همه کشورهایی را مورد خطاب قرار داد که در این مناقشه موضعی میانه اتخاذ کرده اند. این دسته از کشورها، اگر چه بر لزوم پایبندی همگان بر تعهدات خود در چارچوب پیمان NPT و قطع نامه های شورای امنیت سازمان ملل تاکید می ورزند، اما لزوماً با خط تبلیغاتی آمریکا و متحدانش که استفاده های نظامی را هدف غایی برنامه هسته ای ایران به شمار می آورند، همراهی نداشته و ضمن رد توسل به ابزارهای مانند تحریم اقتصادی، دیالوگ را تنها راه مصالحه و یافتن راه حل برای پرونده هسته ای ایران به شمار می آورند.

گفتگو و یافتن راه حلی مبتنی بر دیالوگ، به کرات توسط کشورهای کلیدی صاحب نقش در این اختلاف مورد تاکید قرار گرفته است. از جمله بارز ترین این کشورها، می توان به چین عضو دائم شورای امنیت و ترکیه و برزیل دو کشور مهم صاحب کرسی غیر دائم در این شورا اشاره کرد. با در نظر گرفتن تلاش های ایالات متحده و متحدانش برای تصویب دور جدیدی از تحریم ها علیه ایران در این شورا، توجه به لیست کشورهایی که هنگام سخنرانی احمدی نژاد سالن را ترک گفته و آن هایی که تصمیم به ماندن و شنیدن صحبت های وی نمودند، خطای راهبردی کاخ سفید در به کارگیری مجدد این شیوه امتحان شده و قدیمی را بیش از پیش آشکار می سازد.

تایم در ادامه گزارش خود آورده است: «احمدی نژاد نیز این بار و به گونه ای هوشمندانه، با بکارگیری لحنی آرام و منطقی و با پرهیز از مطرح ساختن مباحث جنجالی، زمینه پذیرش استدلال های خود از سوی مخاطبین را مساعدتر ساخته و بر بد بودن سلاح های هسته ای برای همگان تاکید نمود. وی در سخنان خود، سلاح هسته ای را نه مایه غرور و افتخار، بلکه سلاحی مشمئزکننده و حتی عامل شرمندگی دانست و با این کار، انتقاد از موضع گیری اخیر دولت اوباما مبنی بر احتمال استفاده این کشور از سلاح های اتمی در مواجهه با برخی کشورها را به گوش شنوندگان سخنان خود، دوچندان موثر ساخت.»

محمود احمدی نژاد در ادامه سخنان خود، بر یکی از غیر قابل توجیه ترین تناقضات موجود در الگوی رفتاری کشورها در قالب NPT انگشت گذاشت. درست است که NPT به هیچ کشوری اجازه تولید سلاح های هسته ای را نمی دهد، اما از دیگر سو و در چارچوب NPT، کشورهایی نظیر آمریکا، روسیه، انگلیس، فرانسه، چین، هند، پاکستان، اسرائیل و کره شمالی نیز نباید نسبت به نگهداری ضرادخانه های هسته ای خود مبادرت ورزند. این تناقض وقتی آزاردهنده تر می شود که یکی از این دارندگان سلاح هسته ای یعنی امریکا که اتفاقاً عضو NPT نیز می باشد، کشور عضو دیگری را تهدید به استفاده از سلاح هسته ای برای وادار ساختن آن به انجام تعهدات در قالب NPT می نماید! روح پیمان NPT بر این مطلب استوار است که کشورهای فاقد سلاح های هسته ای، نباید به سمت تولید این سلاح ها حرکت کنند و در مقابل، دارندگان سلاح هسته ای باید گام هایی عینی در جهت خلع سلاح برداشته و طی این فرآیند، سلاح های هسته ای خود را نابود سازند. بر این پایه تحلیلی، استدلال کلینتون مبنی بر حفظ ضرادخانه هسته ای آمریکا به عنوان عامل بازدارنده تا زمانی که این سلاح ها در اختیار سایر کشورها نیز قرار دارند، از دید کشورهای در حال توسعه استدلال معتبری نبوده و باعث می شود در حالیکه دیپلمات های غربی سعی در متمرکز کردن توجهات بر تخلفات ادعایی ایران از پیمان NPT می نمایند، احمدی نژاد به شکلی موثر و قانع کننده نظر کشورهای میانه را به تخلفات غرب از مفاد این پیمان جلب کند.

به گزارش "الف"، در ادامه این تحلیل آمده است: «احمدی نژاد همچنین موفق شد مواضع خود را به گونه ای هوشمندانه با مصر و سایر کشورهای میانه رو عرب در مورد ایجاد خاورمیانه ای عاری از سلاح های هسته ای هماهنگ سازد و با این کار، رییس جمهور ایران عملاً همراهی واشنگتن با سیاست «ابهام هسته ای» تل آویو را مورد حمله قرار داد. به باور اکثر تحلیل گران مناسبات استراتژیک در خاورمیانه، اسرائیل دارای ضرادخانه ای با حداقل دویست کلاهک هسته ای می باشد. با این حال، سردمداران آن در راستای سیاست ابهام هسته ای، این امر را نه تایید و نه تکذیب می کنند.» اسرائیل حتی از امضای پیمان منع گسترش نیز امتناع ورزیده و از این رو، به مانند هند، پاکستان و کره شمالی در این کنفرانس غایب می باشد.

مطابق روایت آمریکا، برنامه هسته ای ایران کل منطقه خاورمیانه را تهدید کرده و از این رو، تمامی کشورهای منطقه باید برای مواجهه با آن متحد شوند. با این حال، این قرائت از اختلاف هسته ای واشنگتن و تهران، توسط مصر و برخی کشورهای دیگر به صراحت به چالش کشیده شده است. از دید این کشورها، برخورد دوگانه آمریکا با سیاست ابهام هسته ای تل آویو و برنامه هسته ای ایران که صلح آمیز بودن آن به دفعات توسط مقامات ایرانی در عالی ترین سطوح مورد تاکید قرار گرفته است، قابل قبول نبوده و به ایجاد صلح و ثبات در منطقه خاور میانه کمکی نمی کند.

در خاتمه این تحلیلی آمده است: « به هر حال این کنفرانس در طول یک ماه آینده به کار خود ادامه خواهد داد و این در حالی است که تحلیل گران پیشرفتی اساسی را در زمینه اصلاح NPT برای آن پیش بینی نمی کنند. با این حال، روز اول این کنفرانس تبدیل به صحنه رویارویی ایران و آمریکا بر سر ماهیت و چگونگی اجرای پیمان منع گسترش سلاح های هسته ای شد که با توجه به اهداف متصور واشنگتن از این مجمع و تلاش این کشور برای ایجاد جبهه ای واحد در برابر ایران، ایالات متحده را نمی توان به عنوان پیروز این زورآزمایی دیپلماتیک به حساب آورد.»