خاورميانه، گره بزرگ جهان است. بازيگران حاضر در اين منطقه در تلاش هستند از هر موقعيتي براي نابودي دشمنانشان با گلوله، بمب و موشك استفاده كنند و يكي از مسائلي كه بارها عامل بروز خشونت در اين منطقه هم بوده است، بحث مبادله اسرا است.

جيمي كارتر رییس جمهور اسبق آمریکا در یادداشتی که " واشنگتن پست" آن را منتشر کرده می نویسد:

مناقشه فعلي، بخشي از سيكل تكرار شونده خشونت در منطقه است كه از نبود برنامه جامع براي برقراري صلح در خاورميانه ناشي شده است. از سوي ديگر، هر دوطرف اين مناقشه عملا خشونت را پيش از هر موقعيتي براي رسيدن به توافق سياسي مورد توجه قرار داده اند. مردم اسرائيل به اين خيال واهي اميد بسته بودند كه خروج يكجانبه از اراضي اشغالي مي تواند امنيت آنها را تامين كند؛ و فلسطينيان هم به وضوح شاهد اين هستند كه تمام مناقشات چند ساله منطقه، هنوز هم برگ برندهاي را به نفع آنها رو نكرده است.

نيروهاي مقاومت در لبنان و فلسطين نيز ميدانند كه يك سرباز و يا حتي يك غيرنظامي اسرائيلي به گروگان گرفته شده ميتواند يا به عامل بروز تنش و مناقشه تبديل شود و يا راه چانه زني براي تبادل اسرا باشد.

اين فرضيه، براساس نمونه هاي واقعي تبادل اسرا ميان اين دوطرف در سالهاي گذشته بنا نهاده شده است: در سال 1985 ميلادي، 1150 اسير عرب كه اكثرا فلسطيني بودند با سه سرباز اسرائيلي مبادله شدند. در سال 1996 ميلادي، 123 لبناني با بقاياي جسد دو سرباز اسرائيلي تعويض شدند و در سال 2004 ميلادي نيز 433 فلسطيني در مقابل يك تاجر اسرائيلي و اجساد سه سرباز اسرائيلي معاوضه شدند.

سناريوي مشابهي نيز براي تبادل يك سرباز اسرائيلي و اجساد دو سرباز ديگر با زندانيان فلسطيني در نظر گرفته شده بود. طرف فلسطيني قصد داشت در مقابل تحويل دادن اين سربازان، آزادي 95 زن و 313 كودك را كه در بند زندانهاي اسرائيل هستند خواستار شود؛ اما اينگونه نشد. حزب الله نيز همين سناريو را آغاز كرد و با كشتن سه سرباز اسرائيلي و اسارت دو سرباز ديگر، خواهان خروج اسرائيل از اراضي مورد مناقشه و آزادي هزاران زنداني لبناني شد. در اين ميان، چنين سناريويي نتوانست به نتايج مشابه قبل منجر شود و عملا مردم غير نظامي، قرباني اين مناقشه شدند.

از سوي ديگر، گروههاي حماس و حزب الله در ميان كشورهاي عربي و حتي در سطح جهان، حمايت خوبي كسب كردند و اقدامات اسرائيل در سطح جهان محكوم شد. اما نياز ضروري و فوري فعلي در لبنان اين است كه حملات اسرائيل متوقف شود، نيروهاي نظامي لبنان، كنترل جنوب اين كشور را به دست بگيرند و از ادامه حملات حزب الله به اسرائيل نيز جلوگيري شود. خروج اسرائيل از اراضي لبنان از جمله مزارع شبعا و آزاد كردن اسراي لبناني نيز در همين راستا بايد مورد توجه قرار گيرد.

اما با اين وجود، اگر اكنون شوراي امنيت سازمان ملل متحد نيز راهي براي حل و فصل اين بحران ارائه دهد، عملا درمان موقتي و سرپايي براي بحران خاورميانه ارائه خواهد داد. مناقشه فعلي، بخشي از سيكل تكرار شونده خشونت در منطقه است كه از نبود برنامه جامع براي برقراري صلح در خاورميانه ناشي شده است.

از سوي ديگر، هر دوطرف اين مناقشه عملا خشونت را پيش از هر موقعيتي براي رسيدن به توافق سياسي مورد توجه قرار داده اند. مردم اسرائيل به اين خيال واهي اميد بسته بودند كه خروج يكجانبه از اراضي اشغالي مي تواند امنيت آنها را تامين كند؛ و فلسطينيان هم به وضوح شاهد اين هستند كه تمام مناقشات چند ساله منطقه، هنوز هم برگ برندهاي را به نفع آنها رو نكرده است.

پارامترهاي لازم و كلي براي رسيدن به يك توافق طولاني مدت و دوطرفه نيز تا حد زيادي معين شده است. تا زماني كه اسرائيل به نقض قطعنامه هاي سازمان ملل متحد ادامه دهد و آمريكا هم بخواهد با اتكا به "نقشه راه"، به حمايت از ادامه اشغالگري اسرائيل تكيه كند، هيچ صلح پايدار و قابل اتكايي برقرار نخواهد شد.

از سوي ديگر، آمريكا هم بايد سياست عجيب و غريبش در لحظات بحراني را كنار بگذارد. واشنگتن در چنين مواقعي دائما به طولاني كردن بحران تمايل نشان مي دهد و تنها در صورتي كه رفتار مورد نظر خودش را در ميان طرفهاي مذاكره مشاهده كند و آنها را مطيع خود ببيند، راه مذاكره را هموار خواهد كرد.

آمريكا در عين حال بايد به اين مساله توجه داشته باشد كه دولت سوريه، سازمان آزاديبخش فلسطين و تشكيلات خودگردان فلسطين هم بايد در مذاكرات شركت داده شوند و اگر چنين نشود، احتمال شكل گيري و انتشار بي ثباتي در منطقه از بيروت و بيت المقدس گرفته تا دمشق و بغداد و تهران به شدت افزايش خواهد يافت.

کانال عصر ایران در تلگرام

تماشاخانه