عصرایران - عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی گفت:عملکرد وزیر امور خارجه در ارتباط با دیپلماسی و ارتباط سازی تا کنون "بسیار قوی" بوده است.
سلیمان جعفرزاده در گفت و گو با عصرایران (asriran.com)، افزود: وزیر امور خارجه در زمان نسبتا کوتاهی توانسته ارتباطات دیپلماتیک خوبی را با همتایان خارجی خود در بسیاری از کشورهای دنیا برقرار کند.
وی در عین حال گفت: ساختار دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران دارای اشکالاتی است که بخشی، از سیستم سیاست گذاری ناشی می شود و بخشی دیگر مربوط به کارهایی است که اصولا باید وزارت امور خارجه باید انجام دهد ولی به اشخاص و نهادهای دیگر واگذار شده است.
وی ادامه داد: علیرغم اینکه وزیر امور خارجه فردی آگاه به مسایل دیپلماتیک و اصول برنامه ریزی است، اما در عین حال چون بخشی از مسایل خارج از کنترل و اختیار اوست، با مشکلاتی مواجه می شویم.
وی در مورد نحوه تعامل وزارت خارجه با مجلس اعلام کرد: وزارت امور خارجه و وزارت کشور با مجلس بهترین تعامل را دارند و در بخشی از مسایل بسیار هماهنگ عمل می کنند.
وی درباره نقش وزارت امور خارجه در تعدیل دو قطعنامه قبلی شورای امنیت گفت: در مقطعی که پیش نویس های تند اروپا علیه ایران مطرح بود ، وزارت امور خارجه نقش مهمی ایفا کرد و توانست با رایزنی های گسترده،باعث تعدیل یا حتی حذف بخشی از موضوعات مطرح شده باشد والا اکنون با قطعنامه های تند تری علیه کشورمان مواجه بودیم .
وی در مورد نقش وزارت خارجه در پیشبرد اهداف اقتصادی کشور اظهار داشت: هر چند آقای متکی در این باره شخصا تاکیدات بسیاری دارد و پیگیر موضوع نیز هست لکن بخش عمده ای از توان وزارت امور خارجه را پرونده هسته ای گرفته و باعث شده است که در بقیه موارد وقت کمتری صرف شود.
نیازمند تغییرات اساسی در حوزه خاور دور هستیم
یک عضو دیگر کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی نیز به خبرنگار عصرایران گفت: وزیر امور خارجه در جلسه بررسی اعتبار نامه شان، در دو حوزه مهم یکی در حوزه همسایگان و دیگری در حوزه خاور دور امیدواری های زیادی دادند که بتوانند آن دو حوزه را فعال تر کنند ولی هنوز تا رسیدن به نقطه مطلوب کارهای زیادی باید انجام شود .
جواد جهانگیرزاده افزود: باید در حوزه روابط با خاور دور نیز یک سری تغییرات اساسی دهیم که در مورد آن کمی غفلت کرده ایم و در این میان البته حوزه اروپا را نیز نمی توان نادیده گرفت.
وی با تاکید بر نقش محوری وزارت خارجه در ترسیم دیپلماسی کشور تصریح کرد: استقلال سیاست خارجی و تدوین آن در وزارت خارجه که می تواند دیپلماسی کشورمان را فعال تر و پویاتر کند و بر توانایی ها و قابلیت های آن بیافزاید.
جهنگیرزاده ، نحوه تعامل وزارت خارجه با مجلس را "بسیار خوب" ارزیابی و تاکید کرد: شخص وزیر امور خارجه، معاونین و سخنگوی او تعامل بسیار خوبی با مجلس دارند و معاونت پارلمانی آنها نیز بسیار فعال عمل می کند.
جهانگیرزاده با اشاره به پرونده هسته ای که بخش عمده ای از توان دیپلماسی کشور را به خود اختصاص داده است گفت: در مورد پرونده هسته ای تحرک دیپلماتیک آقای رییس جمهور هم قابل تقدیر است.
بدون هيچ مبالغه اي
یک عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس نیز درباره نحوه عملکرد وزیر امور خارجه به خبرنگار ما گفت: شخص وزیر فردی جدی، فعال و پیگیر هست و بی هیج مبالغه ای می توان گفت که هیچ کدام از وزرای پیشین تا این حد در برقراری ارتباطات سازنده با جهان پیگیر و فعال نبودند به گونه ای که در مدت وزارت آقای متکی ، ارتباطات کاری و رفت و آمدهای سیاسی در حوزه وزارت خارجه رونق ویژه ای گرفته است .
سلیمان خدادادی افزود: با این همه مجموعه دیپلماسی ما نتوانسته است در سطح جهانی آنگونه که باید و شاید به بهبود جایگاه ایران کمک کند به طوری که به عنوان مثال در قطعنامه دوم شورای امنیت حتی یکی کشور هم رای ممتنع نداد وهمه علیه ما رای دادند .
این نماینده پارلمان در عین حال تاکید کرد: البته وزارت خارجه ما توانست در حوزه ارتباطاتی که با چینی ها و روس ها برقرار کرد در تعدیل هر دو قطعنامه تاثیر گذار باشد و از انجا که چین و روسیه نیز منافعی در تعدیل داشتند وزارت خارجه با بهره گیری از این موقعیت در راستای تعدیل کوشید .
خدادادی در مورد نقش وزارت خارجه در پیشبرد اهداف اقتصادی کشور گفت: پیگیری اهداف اقتصادی در بسیاری از کشورهای دنیا یکی از ماموریت های وزارت خارجه است ولی متاسفانه با توجه به محدودیت هایی که کشور ما با آن مواجه است در این خصوص موفق نبوده ایم .
وی افزود: کشورهای دنیا دقیقا برعکس ما عمل می کنند و وزارت خانه های اقتصادی و صنایع شان به طور هدفمندی با وزارتخارجه هماهنگ هستند و در راستای سیاست های خارجی عمل می کنند. به عنوان مثال ما در سیاست های خارجی آمریکا شاهد هستیم که آنها از اهرم های اقتصادی در راستای اهداف سیاسی خود به خوبی بهره می برند به گونه ای که بسیاری از کشورها علیرغم این که نظرشان در مسائل متعدد مخالف آمریکاست و نمی خواهند با آمریکا کنار بیایند اما به دلیل تاثیرات اقتصادی و از ترس ارتباطات اقتصادی شان خود را ملزم می دانند که در برابر آمریکا کوتاه بیایند.
وی ادامه داد: اقتصاد در تنظیم و بالانس کردن ارتباطات سیاسی فوق العاده تاثیرگذار است و امروزه در کل دنیا به عنوان یک ابزار قوی از آن استفاده می شود ولی ما تا به حال چنین هماهنگی را در کشور شاهد نبودیم .
خدادادي در مورد نحوه تعامل وزارت خارجه با مجلس گفت: نحوه تعامل وزارتخانه در زمان مدیریت آقای متکی در مقیاس با همه دوره ها بهتر بوده است و تا كنون چنين تعامل مثبتي بين وزارت خارجه و مجلس نبوده است .
وي توضيح داد:آقاي متكي به دلیل سابقه نمايندگي، با فرهنگ مجلس و نحوه گفتمان با نمایندگان به خوبي آشناست و اين امر در بهبود سطح روابط بسيار موثر بوده است .
مرتضی هستم از تهران .
البته حاشیه های هسته ای نگذاشته است وزارت خارجه آنطور که باید و شاید خودی نشان دهد چون عملا پرونده هسته ای در جای دیگری دنبال می شود و وزیر خارجه نیز فقط یک رای در انجا ( شورای عالی امنیت ملی ) دارد .
با این حال در همین مساله نیز وزارتخارجه در حدی که وارد شده ، نمره قبولی می گیرد .
مثلا متکی در آغاز کار خود سفرای ایران در بیش از 30 کشور عضو شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی را برای اولین بار در طول پرونده هسته ای به تهران فراخواند و از انها برای لابی در کشورهای محل ماموریت شان ، کار و مسوولیت خواست که نتیجه اش را در شکستن اجماع در شورای حکام دیدیم .
یادآور می شود ، در رای گیری های قبلی ، همه قطعنامه ها به صورت اجماعی و بدون حتی یک مخالف علیه ایران تصویب می شد ولی پس ار ابتکارات وزارت خارجه ایران در رایزنی های پشت پرده ، این اجماع شکسته شد .
نکته دیگری که من در تحقیقات خودم که به تناسب رشته ام صورت می دهم بهذ آن رسیدم این است که از زمان آغاز به کار متکی ، یکی از چیزهایی که هر سفیر ایران در خارج موظف است در هربار ارائه گزارش کار به وزیر خارجه گزارش دهد ، عملکرد اقتصادی آن سفارتخانه است که چه کارهایی برای معرفی زمینه های اقتصادی ایران ، بازاریابی، کمک به تاجران ایرانی و ... انجام داده است .
در حالی که قبل از این ، وزیران خارجه عمدتا به اخذ گزارش های سیاسی اکتفا می کردند .
اگر همین یک تحول در وزارتخارجه را بررسی کنیم باید بگوییم که یک حرکت بنیادین -که از آن صحبت کردم- در وزارت خارجه صورت گرفته که اولا انعکاس خبری ندارد و مردم درباره آن چیزی نمی دانند و ثانیا نتایج آن مانند هر اقدام اقتصادی در آینده معلوم می شود .
مساله دیگری که از طریق یکی از دیپلمات ها شنیدم و خوشحال شدم این است که در دوران جدید وزارت خارجه ، آموزش های دیپلماتیک به خانواده های دیپلمات های ایرانی نیز به طور جدی تری آغاز شده است .
امروزه در جهان ، فقط ، این سفیر نیست که نماینده یک کشور است بلکه همسر و فرزندان او نیز به نوعی آن کشور را نمایندگی می کنند و رفتار های آنها حتی نحوه غذا خوردن و صحبت کردن در مهمانی های رسمی که متعارف است و با حضور خانواده هاست ، مورد توجه قرار دارد .
به همین خاطر در وزارت خارجه کشورهای پیشرفته ، بحث آموزش خانواده های دیپلمات ها یک امر کاملا جدی و گاه حیاتی است( مثل اصول حفظ اسرار برای جلوگیری از تخلیه اطلاعاتی ) .
متاسفانه این بحث در ایران چندان جدی نبود ولی چون متکی قبلا سفیر ایران در دو کشور مهم ژاپن و ترکیه بود و الزامات کار را می دانست در این باره نیز کارگروه وِیژه تشکیل داده و به طور جدی دارند کار می کنند و امیدواریم من بعد رفتار های همسران و فرزندان سفرا و دیپلمات های دیگر ما در خارج مایه سرافکندگی نباشد ( مواردی قبلا داشته ایم که از ذکر آن در اینجا خودداری می کنم . )
البته قطعا وزارت خارجه متکی خالی از اشکال نبوده ولی نباید انصاف را از دست بدهیم و شرایط بین المللی و نیز کار خراب کن های داخلی را که از هر دو جناح هم هستند ، فراموش کنیم و نیز باید به این نکته توجه کنیم که دیپلماسی خارجی هرکشوری متاثر از عوامل قدرت آن کشور مثل اقتصاد ، توانمندی نظامی ،پرستیژ بین المللی و ... است که همه این عوامل در نهایت قدرتی به دیپلماسی آن کشور می دهند که باید در محدوده همان قدرت از وزارت خارجه و یا به تعبیر عام تر از مجموعه دیپلماسی آن کشور انتظار داشت .
به امید سربلندی ایران عزیز