مهر مالي که واقع در قبال تجويز زوجيت از طرف مرد به زن داده شود و قاعدتا مهريه عنصر اصلي عقد مي باشد .

در رابطه با عقد منقطع بايد حتما مهريه تعيين شود و اگر مهر تعيين نشود عقد باطل است ولي در عقد دائم اينگونه نيست و اگر اشتباها مشخص نشد در واقع به زوجه مهر المثل صورت مي گيرد .

به گزارش ایونا ، در پرداخت مهريه هم بستگي به قرار داد طرفين هنگام تجويز نکاح صورت مي گيرد يعني پرداخت مهر ممکن است به دو شکل صورت پذيرد :

عندالمطالبه (تاريخ را مشخص مي کند) و عندالاستطاعه (در واقع طرفين با هم توافق مي کنند که هر وقت زوج استطاعت مالي به مهر را پيدا کرد به زوجه بپردازد که متاسفانه اکثر خانواده ها و دختران با توجه به عدم فهم و در نظر گرفتن وضعيت مالي همسر دست به انتخاب مي زنند .

_ مهر بايد بين طرفين تا حدي که رفع جهالت آنها بشود معلوم باشد (ماده 1079)
_ در صورت وقوع عقد زن مالک مهر مي شود و مي تواند هر نوع تصرفي در آن داشته باشد .

قرار دادن مهرهاي سنگين در نکاح که متاسفانه امروز معمول شده است اگر از نظر اسلام ممنوع نباشد ولي باعث از هم گسیختگي خانواده مي گردد .در حال حاضر برای زنان بخش نامه اي براي عندالاستطاعه در نظر گرفته شده است که اين بخش نامه کاملا ارادي و در صورت توافق زوجين در زمان عقد اجرا مي شود و دستور العمل آن پس از تاييد رييس قوه قضائيه در اختيار سر دفتران ثبت ازدواج قرار گرفته اما هنوز به قانون تبديل نشده است و اما اين بدين معنا نيست که حقوق زوجه ناديده گرفته مي شود .

منيره نوبخت رييس شوراي فرهنگي زنان   بخش مهريه به صورت عندالاستطاعه را مثبت دانست و اظهار داشت : این بخش نامه آينده نگري را در ارتباط با جريان مهريه دارد و در صورت اختلاف ميان طرفين تا زوجه اسرار براي دريافت مهر خود را مي نمايد اما به دليل عدم استطاعت مالي زوج در پرداخت مهريه مشکلي بزرگ براي خانواده ايجاد مي شود که اين بخش نامه و توافق ضمن عقد زوجين نياز مراجعه به مراکز قانوني براي رفع مشکل مهريه در آينده برطرف شود .

وی افزود : موضوع مهريه بايد به شکل صحيح با تعريفي که در قرآن آمده است براي خانواده ها بيان شود تا جوانان بدانند که مهريه مانعي براي ازدواج نيست .

رييس شوراي فرهنگي اجتماعي زنان همچنين از سه قوه جهت ساماندهي امر ازدواج و رفع موانع ازدواج درخواست کرد تا نگاه تک بعدي به ازدواج و مهريه را از بين ببرند .

عبدالله راد مرد قاضي شعبه 45 دادگاه عمومي و خانواده نیز در این خصوص گفت : تعيين مهر اگر بر مبنای استطاعت گذاشته شود بهتر است زیرا زن زمانی اقدام به مطالبه مهر مي کند که شوهر توان مالي براي پرداخت آن را ندارد و نداشتن وسع مالي شوهر براي پرداخت مهر منجر به حبس و در نهايت منجر به طلاق مي گردد .

وي گفت : مقدار مهر با توجه به طبقه خانواده مشخص مي گردد و همچنين مهر پشتوانه و دلگرمي براي زوجه است ولي اين تصور را بايد داشت که آيا همسرش قادر به پرداخت مي باشد يا خير و اگر زوج استطاعت مالي نداشته باشد و کور کورانه مهريه سنگين تعيين گردد منجر به بروز طلاق مي گردد .

راد تصريح کرد : زمانيکه زوجه با قيد استطاعت مالي زوج به تزويج در آيد ودر هنگام استطاعت مالي زوج اگر مهريه خودشان را از همسرش مطالبه کند و همسرش با اين که مهر حق مسلم زوجه است و وظيفه و تکليف زوج اين است که مهريه را پرداخت نمايد و اين مهر حق مسلم و قانوني زن است بدون اينکه خللي به روابط زوجيت طرفين وارد شود و همچنين به دوام و قوام خانوادگي آنها تاثير مي گذارد اينجاست که معناي واقعي مهريه به عنوان حق زن و پشتوانه ي واقعي او در ادامه زندگي ظهور و   بروز خواهد بود تا اينکه زن از مهريه به عنوان اهرم فشار زوج استفاده و ممکن است که زندگي از هم بپاشد .

در ادامه این گزارش رئیس شعبه دادگاه عمومی و خانواده مشهد نیز مهريه را اين گونه تعريف کرد : مهريه مالي است که زوج در زمان ازدواج متعهد مي شود که به زوجه پرداخت نمايد .

محمد حسین جنتی درباره قانون عندالاستطاعه بيان کرد : هنوز قانون عندالاستطاعه به تصويب نرسيده است ولي با اين حال استطاعت به دادخواست اعصار بر مي گردد .

اگر مرد توان پرداخت درخواست مهريه همسر خود در زمان طلاق را نداشته باشد مهريه را طبق توان مالي مرد مي سنجند و حکم را طبق اين توان مالي مي دهند البته براي توان مالي مرد شهودي به دادگاه احضار مي شوند که بنا بر گفته آنان تشخيص داده مي شود که آيا استطاعت مالي براي پرداخت مهريه را دارد و يا نه ؟

وي در ادامه افزود : اگر مرد توان پرداخت را نداشت تکليف بروي نيست و بايد به اعسارش رسيدگي شود که بنا به اعصارش ميزان مهريه را مي سنجند و در زمان هاي مختلف مرد بايد مهريه همسر خود را بپردازد .

جنتی اظهار داشت : مضاف به ، به معناي آن چيزي است که به ضمه ي مشخص است و بايد پرداخت شود و در صورتيکه زوج قادر به پرداخت مهريه نباشد عصر شناخته مي شود و براساس آن بايد مهريه را    بپردازد .

قانون "مضاف به" قانوني مشابه عندالاستطاعه است .

در همين راستا حجه الاسلام اميني دادرس دادگاه عمومی خانواده گفت : زمانيکه زن و مردي با هم ازدواج مي کنند و مهريه اي براي زن تعيين مي شود زن بايد توان مالي مرد را در نظر بگيرد .

وي در رابطه با قبول مهريه سنگين از جانب مرد بيان کرد متاسفانه در جامعه ي ما قبول مهريه ي سنگين دليل بر توانايي مشخص مبني بر پرداخت مهريه نيست قبول کردن طلب مهريه سنگين به معناي توانايي پرداخت نيست .

وي در ادامه گفت : اگر توسط شوراي نگهبان قانوني وضع شود که از همان ابتداي عقد و نکاح در حد توان مرد مهريه را بنويسد ديگر مشکلاتي از اين قبيل رخ نخواهد داد .

اميني با اشاره به اينکه به تصويب رسيدن قانون عندالاستطاعه به نفع خانم ها است افزود : اگر اين قانون به تصويب برسد زنان به خاطر مهريه سنگين خود تلاش براي گرفتن آن نمي کنند و مردان نيز به خاطر عدم پرداخت مهريه به زندان نمي افتند و کانون گرم خانواده به خاطر مسائل مالي از هم نمي پاشد و مشکلات فراواني به خصوص مشکلات اجتماعي در خانواده ها جريان نمي يابد .

بهتر است دختران نيز با تخصص و تبحر خاص و با کمال دانايي مهريه اي را براي مردان براساس استطاعت مالي شان در نظر بگيرند تا زندگي شان بر وفق مرادشان باشد و باعث آسودگي رواني آنها نيز مي شود .

عبدالرضا رخشاني وکيل پايه يک دادگستري نيز در اين باره گفت : شروط ضمن عقد شروطي هستند که طرفين مي توانند در ضمن عقد وازدواج با يکديگر منعقد کنند مگر انکه خلاف مقتضاي ذات عقد باشد و تابع عقد اصلي است واگر خلاف مقتضاي ذات عقد نباشد صحيح است و قانونگذار هم اعتبار مي دهد .