دكتر رضايي‌فر، معاون دفتر آسيب‌ديدگان اجتماعي سازمان بهزيستي اظهار كرد: سازمان بهزيستي به عنوان مدعي‌العموم مي‌تواند موارد كودك‌آزاري را پيگيري قانوني كند، چراكه كودك‌آزاري از جمله جرمهاي عمومي بوده و نياز به شاكي خصوصي ندارد.

ــ «123»، بفرماييد؛

ــ هه، هه، هه، ...

ــ الو بفرماييد؛

ــ من كجا رو گرفتم...

ــ بفرماييد؛

ــ م.م. قاقا...؛ چي كار مي‌كني گوشي رو بده من، مامان

ــ بله بفرماييد؛

ــ ببخشيد آقاي قاسمي...!

ــ خير اشتباه گرفتيد.

و بالاخره ...

ــ الو خط تلفن كودك آزاري بفرماييد؛

ــ سلام خانم؛ در همسايگي ما زن معتادي زندگي مي‌كند كه صبح تا عصر كه از سر كار برگردد، پسر 4 ساله‌اش را در خانه تنها مي‌گذارد و در را روي او مي‌بندد.

ــ خيلي ممنون از تماس شما؛ لطفا آدرس كامل را بفرمايد؛

ــ خيابان شاپور، ....

به گزارش ايسنا اين بخش كوچكي از مكالمات مددكاران تلفن اورژانس اجتماعي «123»، با تماسهايي است كه در روز گرفته مي‌شود.

«123» بهمن ماه سال 83، بدنبال احساس نياز به خط تلفني با شماره 3 رقمي آسان براي گزارش انواع آسيبهاي اجتماعي از جمله كودك آزاري و همسرآزاري و ... پس از بررسيهاي فني و مخابراتي با نصب تجهيزات مخابراتي لازم، تعبيه كابينها، وسايل و امكانات در مركز مداخله در بحران اجتماعي شهيد نواب صفوي راه‌اندازي شد.

از آن پس اين خط به صورت شبانه‌روزي در 3 شفيت كاري، صبح از ساعت 8 تا 14، بعداز ظهر از ساعت 14 تا 20 و شب از ساعت 20 تا 8 صبح روز بعد، تنها با داشتن 4 كابين مشغول به كار است و در شيفت صبح 3 كارشناس، در شيفت عصر 2 كارشناس و در شيفت شب يك كارشناس در آن فعال هستند.

دكتر رضايي‌فر، معاون دفتر آسيب‌ديدگان اجتماعي سازمان بهزيستي در اين زمينه در گفت‌و‌گو با خبرنگار ايسنا گفت: هم‌اكنون خط تلفن اورژانس اجتماعي «123» در استانهاي تهران، مشهد، فارس، اصفهان و خوزستان راه‌اندازي شده و در استانهاي گيلان، گلستان، يزد، كرمان و هرمزگان در حال راه‌اندازي است.

به گفته وي شماره 123 با نام خط تلفن اورژانس اجتماعي به عنوان مركز ستادي، موارد كودك‌آزاري، همسرآزاري، خشونتهاي خانگي و ساير آسيبهاي اجتماعي را شناسايي و پيگيري مي‌كند.

دربرابر هر گزارش كودك‌آزاري 20 مورد پنهان مي‌ماند

با وجود اين كه از اطلاع‌ از موارد كودك‌آزاري از اصلي‌ترين وظايف خط 123 است، دكتر رضايي‌فر تأكيد كرد: در برابر هر مورد گزارش كودك آزاري، 20 مورد پنهان مانده و گزارش نمي‌شود.

وي ‌يكي از عوامل بروز كودك‌آزاري را مربوط به كودك است و از آن جمله مرتبط با كم‌سن بودن، بيش‌فعالي، معلوليت، بيماري، زشت بودن، ناخواسته بودن و يا حتي نامشروع بودن كودكان دانست و خاطرنشان كرد: نداشتن مهارتهاي لازم براي تربيت كودك، اعتياد والدين، اختلال رواني والدين و تك والدي و همچنين نوع و ميزان رعايت قوانين اجتماعي و حقوقي مربوط به حقوق كودكان، در ميزان و نوع كودك‌آزاري مؤثر است.

رضايي‌فر افزود: تلاش داريم با تجهيز خط 123، علاوه بر موارد اورژانسي تمام فوريتهاي بهزيستي را از طريق اين خط شناسايي و مورد پيگيري قرار دهيم و از آن جمله مي‌توان به امور توانبخشي، پيشگيري و فرهنگي اشاره كرد.

بسياري از تماسها با 123 به اشتباه گرفته مي‌شود

در اينجا ذكر اين نكته خالي از لطف نيست كه اگر مدتي در كابينهاي خط اورژانس اجتماعي بايستيد به راحتي متوجه مي‌شويد كه اغلب تماسهاي صورت گرفته با اين خط «اشتباه» است و اين از مهمترين مشكلات خط اورژانس اجتماعي است.

خط اورژانس اجتماعي «123» در استان تهران از طريق 6 مركز پيگيري مي‌شود و تمامي تماسها در اين استان به مركز شهيد نواب متصل شده و از اين طريق با توجه به منطقه، وقوع آسيب اجتماعي به يكي از مراكز بهزيستي ارجاع داده مي‌شود.

تهراني، ‌كارشناس خط تلفن 123 مركز مداخله در بحران نواب صفوي نيز در اين زمينه با بيان اين كه نقص و اختلال مخابراتي در خط تلفن 123 وجود دارد به ايسنا ‌گفت: بسياري از تماسها به اشتباه بر روي خط 123 مي‌افتد، از جمله شماره‌هاي تلفن همراه كه با سه رقم يك، دو و سه شروع مي‌شوند گاهي بر روي اين خط افتاده و در برخي موارد كه افراد ادارات مختلف داخلي‌هاي خود را مي‌گيرند، روي خط 123 مي‌آيند.

تنها 50 مورد از 14 هزار تماس روزانه با 123 درست است

وي اذعان كرد: براساس گزارش شركت مخابرات در هر روز حدود 14 هزار تماس با خط تلفن اورژانس اجتماعي 123 گرفته مي‌شود كه تنها 40 يا 50 مورد آن در حوزه فعاليت 123 و براي دريافت راهنمايي و كمك است.

تهراني خاطرنشان مي‌كند: متاسفانه كارشناسان و مددكاران اجتماعي ساعتهاي متوالي در كابينها مجبورند به حجم زيادي از تماسهاي اشتباه و نامربوط پاسخ دهند البته براي رفع اين مشكل تدابير و راهبردهاي مختلف فني و مخابراتي به كار گرفته شود.

دكتر رضايي‌فر، معاون دفتر آسيب‌ديدگان اجتماعي سازمان بهزيستي نيز در خصوص مشكل مخابراتي خط «123» ، اظهار كرد: تنها خط تلفن 123 تهران با مشكل مخابراتي مواجه است؛ البته بدنبال مذاكرات با مديران مخابرات، قولهاي مساعدي براي رفع اين مشكل داده شده است.

به گفته وي از ابتدا تا پايان شهريور ماه امسال در مركز شهيد نواب صفوي مجموعاً 9 هزار و 411 تماس غيرمربوط و تنها 828 مورد تماس مربوط و قابل پيگيري، با خط تلفن 123 گرفته شده است.

رضايي‌فر اظهار كرد: از اين تعداد 622 مورد كودك آزاري، 89 مورد همسرآزاري، 5 مورد سالمندآزاري، 77 مورد خشونتهاي خانوادگي، 7 مورد اقدام به خودكشي ، 15 مورد رانده‌شدن از منزل، 4 مورد فرار از منزل، 2 مورد تعرض و تجاوز جنسي و 7 مورد بلامكاني است.

انتظار نيازمندان مداخله در بحران به علت كمبود نيروي انساني

همچنين تهراني، كارشناس خط تلفن «123» مركز مداخله در بحران شهيد نواب در خصوص ساير مشكلات خط تلفن اورژانس اجتماعي 123، اذعان كرد: كمبود نيروي انساني سبب شده است در شيفتهاي صبح و عصر تنها 2 كابين و در شيفتهاي شب يك كابين فعال وجود داشته باشد و به ناچار زماني كه كارشناسان در حال پاسخگويي هستند، ساير تماس گيرندگان پشت خط ‌مانده و تصور مي‌كنند كسي پاسخگوي آنها نيست.

دكتر رضايي‌فر نيز در اين زمينه به ايسنا گفت: عدم توزيع صحيح و مناسب نيروي انساني بين مراكز مداخله در بحران دليل كمبود نيروي انساني در مركز شهيد نواب است، به گونه‌اي كه بيشترين درخواست اشتغال مربوط به مراكز شمال شهر است.

وي خاطرنشان كرد: مقرر شده است نيروي انساني ميان مراكز مختلف به شكلي مناسب توزيع شود.

به گفته مديركل دفتر آسيب‌ديدگان اجتماعي بهزيستي تمامي تماسهايي كه با خط تلفن 123 گرفته مي‌شود، به مركز نواب صفوي متصل و پرونده‌ها بر اساس نشاني محل سكونت مددجو به مراكز مداخله استان تهران كه در مجموع 6 مركز شامل كرج، اسلامشهر، دولت‌آباد (منطقه جنوب)، هاجر(شميرانات) و شهيد ذوالفقاري(غرب) است، نمابر مي‌شود.

هدر رفتن وقت و انرژي و محروم‌ماندن افراد در معرض آسيب به علت ارايه نشاني‌هاي نادرست

به گزارش ايسنا با تماس همسايه منزل مسكوني مبني بر غفلت مادر معتاد نسبت به پسر بچه 4 ساله، كارشناس پاسخگو در كابين بلافاصله با آژانس به محل اعلامي اعزام شد و البته بايد گفت كه وي به دليل تمديد نشدن آرم طرح ترافيك خودرو اورژانس مجبور به استفاده از آژانس شد.

در مسير كارشناس مربوطه با اظهار تأسف توضيح مي‌داد كه در بسياري از موارد نشاني و آدرسهاي گزارش شده، نادرست است و آدرس مورد نظر شناسايي نشده يا مددجو و خانواده نامبرده در آن محل نيستند و در نتيجه هزينه و وقت پرسنل به هدر مي‌رود و در عين حال نيز امكان پيگيري مزاحمتها و مزاحمان وجود ندارد.

به جايي رسيديم كه ديگر خودروي آژانس نمي‌توانست ما را همراهي كند و به ناچار بقيه راه را با اتوبوس شركت واحد ادامه داديم. خوشبختانه آدرس درست بود و همسايه‌اي كه با خط 123 تماس گرفته بود، بيرون آمد.

شيشه خانه‌اي كه گفته شده بود كودكي در آن مورد آزار قرار مي‌گيرد شكسته بود و براي جلوگيري از ورود سرما نايلون مشكلي به چسبانده شده بود.

همسايه توضيح داد كه چند روز پيش وقتي پسرك تنها در خانه بود با ديدن دود، متوجه آتش شديم و وقتي رسيديم كه قسمتي از فرش آتش گرفته بود و در نتيجه پسرك با شكاندن شيشه از خانه بيرون آمد.

در اين حين كارشناس مركز 123 با پليس 110، بخش حمايت از كودكان تماس گرفت؛ اما آنچه گفته شد اين بود: «فعلا نمي‌توانيم وارد خانه شويم.»

در نهايت مقرر شد نامه‌اي از مركز مداخله در بحرانهاي اجتماعي شهيد نواب صفوي (اورژانس اجتماعي) براي رياست كلانتري محل ارايه تا اجازه ورود صادر شود و در صورتي كه استشهاد محلي مبني بر عدم صلاحيت مادر براي نگهداري كودك جمع‌آوري شد؛ پس از اثبات عدم صلاحيت والدين، سرپرستي كودك به بهزيستي سپرده شود.

اما آنچه به عنوان سؤال همواره ذهن را مي‌آزارد اين است كه «چه تضميني براي مصون ماندن كودك از آسيب تا زمان به پايان رسيدن قوانين دست‌و‌پا گير وجود دارد؟» و «آيا بهتر نبود تا زمان سپري شدن مراحل قانوني، تدبيري براي حمايت موقت از افراد در معرض آسيب انديشيده شود؟»

باز هم سناريوي تكراري نداشتن مجوز قانوني براي ورود به منزل افراد آسيب‌ديده

حسيني، سرپرست مركز مداخله در بحرانهاي اجتماعي نواب صفوي در اين زمينه با بيان اين كه نداشتن مجوز قانوني براي ورود به منزل افراد و بررسي مورد گزارش شده، مشكل بسيار مهمي است، تأكيد كرد: كارشناسان خط 123 عملا اجازه قانوني براي ورود به منزل و تحقق و تفحص در امور خانواده را ندارد.

وي ‌افزود: معمولاً اين كار بر اساس روابط مسالمت‌آميز و خيرخواهانه انجام مي‌گيرد يا به نوعي از ناآگاهي و بي‌اطلاعي افراد در جهت خدمت به خودشان استفاده مي‌شود و مردم،‌ كارشناسان خط 123 را يك مرجع قانوني و داراي اختيارات تصور كرده و هشدارها و تذكرات را مورد توجه قرار مي‌دهند.

حسيني خاطرنشان ‌كرد: اين در حاليست كه به دفعات افراد آگاه و تحصيلكرده، از كارشناس اعزامي تقاضاي مجوز ورود مي‌كنند و وقتي مجوز ارائه نمي‌شود، از ورود وي به منزل جلوگيري كرده و اجازه هيچگونه مداخله‌اي حتي در جهت كمك به حل مسأله پيش‌آمده را نمي‌دهند و گاهي به كارشناس توهين مي‌كنند.

وي با بيان اين كه در اين گونه موارد به دليل اين كه هنوز مسأله آزار و خشونت براي كارشناس خط 123 محرز نشده است، پيگيري قانوني و اعلام جرم به مراجع قضايي نيز امكانپذير نبوده و پرونده مسكوت مي‌ماند، اذعان كرد: تنها در مواردي كه مورد گزارش شده بسيار حاد باشد و خطراتي مددجو را تهديد كند، خط با هماهنگي پليس 110 و يا كلانتري سعي در اخذ حكم دادگستري جهت ورود به منزل مي‌كند و البته دريافت اين حكم مستلزم اقدامات اداري و طي زمان بوده و ممكن است در اين مدت اتفاقي رخ دهد و پيگيري انجام شده صورت اورژانسي خود را از دست داده و ثمربخش نباشد.

به گفته حسيني گاهي بنابر تشخيص كارشناس، جدا كردن فوري مددجو از خانواده و دور كردن وي از محيط آسيب‌زا، حتي به صورت موقت به منظور جلوگيري از وارد آمدن آسيبهاي بيشتر لازم و ضروري به نظر مي‌رسد؛ اما خط اورژانس 123 چنين اختياراتي را به لحاظ قانوني ندارد و در صورت اقدام با شكايت ولي و سرپرست مددجو مواجه خواهد شد.

سرپرست مركز مداخله بحرانهاي اجتماعي شهيد نواب صفوي معتقد است كه داشتن مجوز و اختيارات قانوني براي خط اورژانس اجتماعي به منظور ارائه خدمات ارزنده‌تر و انجام اقدامات اورژانسي همانند بسياري از كشورهاي دنيا ضروري است.

وي تصريح كرد: براي رفع مشكل قانوني ورود مددكاران خط 123 به منزل مددجويان در معرض خطر، پيش‌نويس ماده واحده‌اي به دولت ارائه شده است تا بر اساس آن، مددكاران خط 123 به عنوان ابزار قضات و پيشگيري بتوانند وارد محلهاي بروز كودك آزاري و ساير آسيبهاي اجتماعي شوند.

در پايان ذكر اين نكته ضروريست كه با وجود اهميت و نيازي كه به سيستم ثبت مرجعي براي اطلاع از موارد كودك‌آزاري، همسرآزاري و ساير موارد بروز آسيبهاي اجتماعي وجود دارد، خط تلفن اورژانس اجتماعي 123 از حدود دو سال پيش شروع به كار كرده است و به نظر مي‌رسد تقويت و رفع مشكلات آن حداقل كاري است كه بايد از آن غفلت نكرد.

کانال عصر ایران در تلگرام

تماشاخانه