طرف اصلی ، آمریکاست

اگر در واکنش به بدعهدي روس ها در باره تکميل نيروگاه اتمي بوشهر، بنويسم که "روس ها، بنا به سنت تاريخي خود در روابط با ايران، باز هم خيانت کردند" ، تنها به تکرار مکررات پرداخته ام زيرا چه کسي هست که روس ها را به عنوان طرف هايي "قابل اعتماد"، بشناسد؟!

روس ها، در تاريخ تعاملات خود با ايران، بيش از هر چيز ديگري "خيانت" و "جنايت" را در کارنامه خود دارند که از اشغال ايران و کشتار مردم آذربايجان توسط "سالدات " های روس گرفته تا اهداي موشک هاي اسکاد B به رژيم صدام براي کشتن ايرانيان و کارشکني هاي متعدد در ساخت نيروگاه اتمي بوشهر و موارد بسيار زياد و ديگر را شامل مي شود که پرداختن به آنها را به مورخان وامي گذارم.

از اين رو، هر چند تعليق احداث نيروگاه اتمي بوشهر توسط روس ها بهانه اولیه اين نوشتار است لکن موضوع اصلي يادداشت حاضر، نقدي اساسي و البته اشارت وار به رويکرد عمده سياست خارجي ايران به ويژه در جریان پرونده هسته اي کشورمان است.

حدود دو سال پيش در يکي از رسانه هاي اينترنتي نوشتم که در پرونده هسته اي ايران، سه کشور اروپايي آلمان، انگليس و فرانسه، بيش از آنکه خود، داراي نقش هاي مستقلي در پرونده هسته اي باشند، واسطه هايي بين ايران و آمريکا هستند که مي کوشند از آب گل آلود این پرونده ، ماهي بگيرند.

مسلم است که بالا رفتن هزينه ها در هر تعاملي از پيامدهاي حضور واسطه هاست ، زيرا دلالان، در ميانه دو يا چند بازيگر اصلي، در سوداي سود خويش هستند و اين سود، البته، از جيب يک يا همه بازيگران واقعي، کسر مي شود.

در آن مقاله، همچنين نوشتم که اگر قرار است ايران و آمريکا در پرونده هسته اي، با يکديگر گفتماني داشته باشند، مناسب تر آن است که اين واسطه ها را حذف کنند و به گفت و گوی مستقیم روی آورند .

تجربه مذاکرات هسته اي با اروپا نيز نشان مي داد که نمي توان بر روي حرف هاي اروپايي ها حساب باز کرد زيرا هر توافقي که بين ايران و اروپا شکل مي گرفت، در نهايت مي بايست عملا به تاييد آمريکا مي رسيد.

هر چند اروپاييان در مذاکرات هسته اي، نقش واسطه را ايفا و از اين رهگذر نيز بر ايران هزينه هاي زيادي را تحميل مي کردند، لکن واسطه گري آنها با تمام دلالي هاي متعارف، يک تفاوت عمده و بنيادين داشت ؛ دلالان در پروسه کاری خود همواره در صدد رساندن طرف های یک معامله به یکدیگر هستند ولی منافع خاص اروپایی ها در عرصه های سیاسی و اقتصادی ایجاب می کرد که آنان در واسطه گری خود به گونه ای عمل کنند که ایران و آمریکا از یکدیگر دورتر و دورتر شوند .( به راستی اگر ایران و آمریکا روابط مناسبی باهمدیگر داشتند، آیا شرکت هایی مثل توتال فرانسه شانس حضور در معاملات میلیاردی صنعت نفت ایران را داشتند؟!)

متاسفانه دولت هشتم ، "محورپنداری اروپا" را در سیاست خارجی ایران به طو جدی مورد توجه قرار داد و هرگز به سراغ طرف اصلی ایران در این پرونده، یعنی آمریکا نرفت ( و یا جرأت چنین کاری را نیافت) .

اما در دولت نهم که وارث تجربه تلخ اروپا محوری در سیاست خارجی بود ، یک اتفاق مهم رخ داد: در این دولت ، نقش اروپایی ها که تا دیروز محور سیاست خارجی بودند ،تعدیل شد و این امید به وجود آمد که با کم رنگ شدن نقش دلالان در پرونده هسته ای ، تهران با طرف اصلی پرونده اش مواجه شود .
با این حال ، با اعلام سیاست "نگاه به شرق" در دولت نهم ، این امید رنگ باخت .

 سیاست "نگاه به شرق" ، هر چند متضمن گسترش روابط ایران با دنیا ، به ویژه کشورهای آتیه دار شرقی است و از این رو در رفت و آمدهای دیپلماتیک وزارت خارجه فی نفسه مثبت ارزیابی می شود ، لکن دل بستن به این کشورها برای جانبداری از ایران در مقابل آمریکا ، آن هم در پرونده جنجالی هسته ای ،هرگز نمی توانست آرزویی موجه باشد .( همانطور که در نهایت دیدیم روسیه تکمیل نیروگاه بوشهر را برغم امضای خود در پای قراردادش ، معلق گذاشت .)

دولت هشتم ، با پذیرش ورود اروپایی ها به میانه بازی ایران و آمریکا ، مرتکب اشتباه شد و دولت نهم نیز با گشودن درهای این پرونده به روی روس ها و چینی ها ، همان خطا را در شرق تکرار کرد . البته اتخاذ اين سياست در وزارت خارجه و در پيگيري كلان روابط بين المللي كشور مناسب ارزيابي مي شود ولي بردن پرونده هسته اي به عنوان يك سوژه خاص به دامن چين و روسيه ، خطا بوده است .

این در حالی است که مناسبات قدرت در جهان امروز ، مؤید این واقعیت است که نه اروپا ، واسطه ای مناسب و خیر خواه بین ایران و آمریکاست و نه روسیه و چین آنقدر توان و انگیزه دارند که به خاطر ایران با بزرگترین قدرت سیاسی ، اقتصادی و نظامی جهان سرشاخ شوند و به عنوان مثال در دفاع از حقوق ملتی که برای آنها "غیر" است ، از حق "وتو" استفاده کنند .

بی هیچ تعارفی تکرار می کنم که طرف اصلی ما در پرونده هسته ای و بسیاری دیگر از عزصه ها ، نه اروپاست ، نه روسیه و چین و نه نهادهایی مٍثل آزانس اتمی . بلکه مشکل اصلی ما آمریکاست و تا این "گره اصلی" را نگشاییم ، اوضاع همین است که است  زیرا دم آمریکا در همه جای جهان پهن شده و پا در هر منطقه بگذاریم ، متوجه می شویم که پا بر دم "شیطان بزرگ" نهاده ایم . ( کارشکنی امریکا در ماجرای خط انتقال انرژی آسیای میانه از مسیر ایران و نیز همکاری های گازی ایران و هند که یادتان هست ! )

بنابراین ، گذرگاه اصلی سیاست خارجی ایران ، حل مشکل روابط تهران و واشنگتن است ؛ روابطی که از تیرگی آن ، همه دنیا به جز ملت های ایران و آمریکا سودها برده اند و به ویژه صهیونیست ها از وضعیت حاضر خوشحال تر از همه اند و آرزوی آن دارند که این وضعیت حتی به سمت جنگ نیز سوق داده شود.

عقل سلیم ، با مروری بر تاریخ روابط متشنج ایران و آمریکا در 28 سال گذشته ، تصریح می دارد که چنین وضعی تا ابد قابلیت استمرار ندارد و علی القاعده می بایست این حالت بشکند و  به نقطه پایان برسد و این نقطه پایان، البته در سایه سناریو های مختلفی می تواتند شکل بگیرد . از جمله آن که دو کشور با یکدیگر بر سر میز مذاکره بنشینند و چانه زنی کنند و در نهایت سفارتخانه های شان را در پایتخت های هم با زگشایی کنند  و یا آنکه به یک جنگ تمام عیار و خانمانسوز روی آورند و البته ، اگر بی تعصب و فارغ از شعار گرایی به ماجرا بنگریم ، سناریوی نخست ، به سود هر دو طرف است .

تماشاخانه

لحظه هدف قرار گرفتن آنچه گفته می‌شود ریزپرنده بوده، در آسمان اصفهان (فیلم)

همه چیز درباره کشفیات مرموز باستان‌شناسی در اصفهان / از کشف یک کوره اعجاب‌انگیز تاریخی تا لوله‌های عظیم آب و فاضلاب ۱۰۰۰ ساله و یک سازه عجیب مسقف احتمالا متعلق به یهودیان (فیلم)

فیلم های دیگر