«دات ایران» تصویب شد

دنیای اقتصاد: سازمان نظارت بر نام‌ها و ارقام اینترنتی (آیکان) موافقت خود را نسبت به ثبت دامنه ملی «دات ایران» اعلام کرد که بر اساس آن فعالیت دامنه اینترنتی «نقطه – ایران» که تمامي‌ورژن‌ها و سیستم‌های روز دنیا را پشتیبانی مي‌کند حداکثر تا 6 ماه آینده آغاز خواهد شد. همزمان با این موضوع مرکز ثبت دامنه‌های اینترنتی ایران اعلام کرد که ثبت دامنه‌های فارسی متوقف شده و در عین حال دامنه‌هایی که تاکنون به فارسی ثبت شده همچنان فعال باقی مي‌ماند.

با تصویب پشتیبانی از دامنه‌های فارسی حالا مهم‌ترین سوال این است آیا این دامنه‌ها مورد توجه کاربران قرار مي‌گیرد؟

با توجه به اینکه تقریبا همه سایت‌های اینترنتی به زبان لاتین هستند آیا تغییر زبان و تایپ فارسی حتی برای کاربران ایرانی مشکل ساز نیست؟

دامنه فارسی در انتظار تایید یانا

سرانجام با برگزاری جلسات متعدد سازمان جهانی نظارت بر نام‌ها و ارقام اینترنتی آیکن روز 23 مهرماه درخواست ایران برای ثبت دامنه فارسی «ایران» را پذیرفت تا از این پس آدرس‌های اینترنتی را بتوان با حروف فارسی و از راست به چپ نوشت.

مرکز ثبت دامنه‌های اینترنتی پژوهشگاه دانش‌های بنیادی اعلام کرد که در 23 مهر ماه سال جاری برابر با 15 اکتبر 2010 موسسه آیکن پذیرش دامنه دات ایران را به عنوان یک دامنه مرتبه اول اعلام کرد و فعالیت دات ایران به عنوان یک دامنه مرتبه اول حداکثر تا 6 ماه آینده آغاز خواهد شد.

علیرضا صالح، مدیر ثبت دامنه‌های اینترنتی پژوهشگاه دانش‌های بنیادی، در مورد طولانی شدن زمان آغاز به کار دامنه فارسی دات ایران می‌گوید: «در حال حاضر دو نهاد برای تایید نام‌دامنه‌های بین‌المللی فعالیت می‌کنند که یکی از آنها آیکن است و دیگری یانا. در واقع یانا زیر نظر آیکن کار می‌کند و هر تغییر نام دامنه‌ای در فضای اینترنت باید از طریق آینا صورت بگیرد. وقتی دات ایران مورد تایید آیکن قرار گرفت در مرحله بعدی آیکن درخواست قرار گرفتن این نام دامنه را به آینا می‌دهد و علت طولانی شدن این زمان شش ماه به خاطر فرآيند اداری است که باید آینا طی کند.»

صالح به قوانین در نظر گرفته شده برای ثبت نام دامنه فارسی دات ایران اشاره می‌کند و می‌افزاید: «پیش از این مرکز مقرراتی را برای این نام دامنه در نظر گرفته بود که در حال حاضر آن را متوقف کرده است. ما منتظر هستیم تا آینا مراحل بررسی خود را تمام کرده و بعد از تایید نهایی مقررات داخلی آن را نهایی کنیم.» وی تصریح می‌کند که عملیاتی شدن استفاده از این نام دامنه‌ها دیر یا زود اتفاق خواهد افتاد و نباید زیاد نگران پروسه طولانی آینا بود؛ چرا که پیش از این نیز حدود پنج هزار نام دامنه دات ایران داشتیم که به دلیل بررسی‌های آینا فعالیت‌های آنها را متوقف کرده‌‌ایم تا مقررات دقیق و جامعی را برای آنها در نظر بگیریم.

بنابر اظهارات صالح ،تاریخ ثبت رسمي‌ دامنه‌های دات ایران و سیاست‌های مربوط به آن متعاقبا اعلام خواهد شد. تا آن زمان ثبت دامنه‌های جدید تحت دات ایران به شکل کنونی متوقف می‌شود، اما حقوق کسانی که در حال حاضر دارنده دامنه ثبت شده تحت دات ایران هستند، محفوظ می‌ماند.

استفاده از دامنه فارسی «دات ایران» که به عنوان دامنه‌های بین‌المللی اینترنت در آیکن به ثبت رسیده است، این امکان را برای کاربران فراهم مي‌کند تا دامنه‌های مورد نظر اینترنتی خود را به فارسی به ثبت برسانند.

در این صورت آدرس‌های اینترنتی دات ایران از راست به چپ نوشته مي‌شود و از چپ به راست به نمایش در مي‌آید. تاکنون این آدرس‌ها به صورت «دات ایران دات IR» نوشته مي‌شد که با موافقت آیکان با این دامنه پسوند دات IR حذف شده و دات ایران معادل پسوند لاتین دات IR مي‌شود. دامنه بين‌المللی دات ایران تمامي‌ورژن‌ها و سیستم‌های روز دنیا را پشتیبانی مي‌کند و متقاضیان برای استفاده از آن با مشکل مواجه نخواهند شد.

تلاش برای بهبود بازار ثبت نام دامنه

سال‌هاست که سیاست‌های آزاد‌سازی دامنه‌های ملی، برای ترغیب کاربران به استفاده از این نوع دامنه‌ها از سوی دولت‌های کشورها و به خصوص کشورهای اروپایی رواج پیدا کرده است. در ایران نیز این اتفاق توسط مرکز پژوهش‌های بنیادی به عنوان ارائه‌دهنده اینترنت در کشور رخ داد. این مرکز به عنوان تنها ثبت‌کننده رسمي‌ایرانی (Ragistrar) از سوی آیکن شناخته می‌شود که ثبت‌دامنه‌هایی با پسوند دات IR بر عهده این مرکز گذاشته شده است.

پيش از سال 1381 ، ثبت دامنه‌هاي دات Ir به سختي امكان پذير بود و براي ثبت چنين دامنه‌هايي نياز به مدارك رسمي بود و تنها مراکز و سازمان‌های دولتی اجازه ثبت این نوع دامنه‌ها را داشتند. اما در دي ماه سال 81 ثبت دامنه‌هاي دات Ir از سوي اين مركز آزاد شد و شاید بتوان همین حرکت را آغاز مشکلات در این حوزه عنوان کرد.

به عنوان مثال در زمان آزاد سازی ثبت‌نام دامنه‌های دات IR برخی افراد با اطلاع از آزادسازی دامنه‌ها اغلب دامنه‌های مشهور را به نام خود ثبت کردند، که این حرکت باعث شد بسیاری از شرکت‌ها دامنه‌هایشان را در دست افراد واسطه‌گری ببینند که برای واگذاری آن دامنه هزینه کلانی را از درخواست کنندگان آن طلب مي‌کنند. این شرایط تا این زمان نیز ادامه دارد و با جست‌وجو در اینترنت می‌توانید سایت‌هایی را پیدا کنید که حجم عظیمي‌از نام‌دامنه‌های ناب را به نام خود ثبت کرده و تنها با دریافت مبالغ هنگفت حاضر به آزاد کردن آن نام‌دامنه خاص هستند. حال این سوال پیش می‌آید که با عملیاتی شدن استفاده از نام دامنه دات ایران مرکز ثبت نام دامنه‌های فارسی چه برنامه‌هایی برای سوءاستفاده افراد سود جو در این بازار دارد.

مدیر ثبت دامنه‌های اینترنتی پژوهشگاه دانش‌های بنیادی در این خصوص می‌گوید:‌ « به هیچ‌وجه این مشکلات در خصوص نام‌دامنه‌ دات ایران به وجود نخواهد آمد. چرا که چند سال پیش که ثبت نام دات IRAN و دات IR را شروع کردیم زمان خاصی را فقط برای شرکت‌ها، سازمان‌ها و کلا نهادهايی که مدرک ثبتی دارند در نظر گرفتیم تا بتوانند نام‌دامنه‌های خود را به ثبت برسانند. در مرحله بعد هم به افراد یا نهادهایی که در دوره آزمایشی شرکت کرده بودند اجازه ثبت نام دامنه را دادیم و در پایان نیز ثبت را برای عموم آزاد کردیم. در خصوص ثبت نام دامنه‌های دات ایران نیز شرایط به همین صورت خواهد بود.»

 صالح اظهار می‌کند که مرحله اول ثبت دامنه دات ایران همانند دوره‌های گذشته برای نهادهای دارای پروانه ثبت خواهد بود اما مراحل بعدی ثبت آن هنوز مشخص نشده است و تا آزادی ثبت این نام دامنه‌ها برای عموم ‌دو تا سه ماه زمان نیاز دارد و مرکز سعی می‌کند با در نظر گرفتن قوانین و مقررات از ورود افراد سودجو به این بازار جلوگیری کند.

به اعتقاد صالح اگر در آن زمان مرجع حل اختلاف رسمي‌وجود داشت که به شکایت‌های این حوزه رسیدگی می‌کرد هیچ وقت شاهد حضور دلالان در این بازار نمی‌شدیم. اما در مقابل این اظهارات، برخی کارشناسان تنها نبود مرجع حل اختلاف و نبود قوانین جامع و کامل مورد تایید WIPO را دلیل افزایش مشکلات در این حوزه نمی‌دانند و بر این باورند که عملکرد نامناسب مرکز ثبت دامنه‌های دات IR باعث به وجود آمدن پاره‌ای از مشکلات موجود شده است.

به باور کارشناسان از اولین روزهای آزاد سازی ثبت دامنه‌های دات IR به علت ضعف اطلاع‌رسانی و نیز شیوه اجرایی، زمینه‌ای فراهم شد تا کسانی که از رانت خبری برخوردار بودند در ساعات اول زودتر از بقیه اقدام به ثبت صدها نام و کلمه کلیدی پر کاربرد و با ارزش کنند و بسیاری از افرادی که علاقه‌مند به راه‌اندازي سایت‌های فعال و جدی بودند از انتخاب نام مناسب دات آی آر ناکام ماندند.

 به باور این گروه مجموعه ثبت دامنه‌های IR جدا از بحث ثبت دامنه‌های IR مي‌توانست به عنوان یک سازمان معتبر بين‌المللی نقش موثرتری در توسعه فضای وب و نفوذ اینترنت در ایران ایفا کند که متاسفانه می‌توان با بررسی شرایط موجود عدم موفقیت این مرکز در این حوزه را مشاهده کرد.

اما صالح این انتقادات را قبول ندارد و می‌گوید: «من نمی‌دانم این افراد بسته به چه مدرکی این ادعا را مطرح می‌کنند و انتقاد به عملکرد مرکز نوعی بهانه‌جویی است. شاید در آن ابتدا و به دلیل ورود تازه اینترنت و نبود کاربران اطلاع رسانی در این حوزه به نحو مطلوبی صورت نمی‌گرفت، اما در حال حاضر ما تمامي‌اخبار و اطلاعات ثبت نام دامنه را روی سایت خود قرار داده‌ايم و سعی می‌کنیم در کمترین زمان اتفاقات این حوزه را به گوش کاربران برسانیم.»

بنابر اظهارات صالح ، مرکز تمام تلاش خود را برای اطلاع رسانی و کاهش مشکلات این حوزه انجام می‌دهد و افرادی هم که منتقد فعالیت مرکز ثبت دامنه‌ها هستند باید بدانند که در هیچ جای دنیا فعالیت‌های کارگروه‌های شخصی و فردی به صورت گسترده اطلاع رسانی نمی‌شود.