واقعی سازی قیمت ها ، شامل خودروها هم می شود؟!

عصرایران ؛ جعفر محمدی^* - درباره قیمت بنزین در طرح هدفمندی یارانه ها ، گمانه زنی های زیادی می شود که در آخرین مورد ، روزنامه کیهان به نقل از  وزیر امور اقتصادی و دارایی نوشت که همزمان با اجرای طرح ، قیمت هر لیتر بنزین آزاد به 700 تومان خواهد رسید.
هر چند ساعاتی بعد ، وزارت امور اقتصادی و دارایی ، خبر کیهان را تکذیب کرد ولی به نظر می رسد ، حتی اگر قیمت 700 تومان هم نهایی نشود ، بهای هر لیتر بنزین ، با اندکی کم و زیاد در همین حول و حوش تثبیت خواهد شد.

در این باره نکاتی چند قابل ذکر است:

1 - طرح هدفمندی و واقعی سازی قیمت ها ، از اقدامات اصلاح گرایانه ای است که نهایتاً به نجات اقتصاد ملی از ورشکستگی می انجامد ؛ اجرای صحیح طرح توسط دولت و دستگاه های حکومتی و کمک و همراهی مردم با آن ، لوازم عبور سالم از "جراحی بزرگ اقتصاد ایران" است. باید پذیرفت که واقعی سازی بهای حامل های انرژِی و از جمله بنزین نیز یکی از پایه های اساسی این طرح بزرگ ملی است.

2 - واقعی سازی قیمت ها ، نباید گزینشی و یک جانبه باشد. تا کنون ، یکی از بزرگ ترین استدلال هایی که در باب بالا بودن قیمت خودرو در ایران مطرح می شد ، این بود که هر چند در ایران ، خودرو ، بسیار گران تر از بازارهای جهانی است ، اما در مقابل ، بهای بنزین ،  چندین بار ارزان تر از نرخ های جهانی است.
مثلاً اگر در ایران ، خودرویی 20 میلیون تومان قیمت داشته و همان خودرو یا مشابهش در  بازارهای جهانی زیر 10 میلیون تومان باشد ، در مقابل ، راننده ایرانی ، بنزینی که در همتای عرب یا اروپایی اش بین 500 تا 1000 تومان می زند را به قیمت فقط 100 تومان می خرد.

استدلال این بود که نمی شود هم قیمت خودرو پایین باشد و هم یارانه سوخت آن داده شود.

اینک اما وقتی قرار است بنزین به قیمت آزاد و حتی بالاتر از فوب خلیج فارس به مردم ایران عرضه شود ، جای آن دارد که همزمان با واقعی شدن قیمت بنزین ،بهای خودرو نیز در ایران واقعی شود ؛ چه آن که با قیمت جدید ، پایه های آن استدلال پیشین فرو ریخته و گذشته از آن ، روا نیست مردم ایران ، بنزین را با قیمت جهانی بخرند و همچنان مجبور باشد در فرایندی ناعادلانه ، برای خودروها نیز بهایی گزاف و غیر واقعی بپردازند.

وانگهی قرار نیست زور دولت فقط به مردم برسد و بهای واقعی بنزین را از آنها بستاند ولی در برابر گران فروشی آشکار خودروسازان ، سکوت کند و مردم را در ماجرای "خودرو و بنزین" تنها گذارد و در کنار خودرویی ها قرار گیرد.

این معادله ای منصفانه خواهد بود : " بنزین با بهای واقعی و خودرو با بهای واقعی " .

 3 - بسیاری از خودروهایی ایرانی ، برغم تبلیغات انجام شده ، در عمل ، مصرف سوخت بالاتری نسبت به خودروهای خارجی دارند.
با این اوصاف ، اگر بخواهیم واقع بینانه تر به ماجرا نگاه کنیم ، به فرض آن که یک خودروی ایرانی یک و نیم برابر مشابه خارجی اش مصرف سوخت داشته باشد ، در شرایط برابر قیمتی ، ایرانی ها یک و نیم برابر هزینه بیشتر برای خرید بنزین متحمل می شوند.
 با این اوصاف ، در فرض بنزین 700 تومانی ، چون مصرف سوخت بالاست ، در واقع هزینه واقعی تحمیل شده بر راننده ایرانی ، 1050 تومان برای هر لیتر است ؛ این هم نکته فوق العاده مهمی است که به خودروسازان وطنی بر می گردد.

دولت اگر می خواهد مصرف بنزین در کشور مدیریت شود و از اتلاف منابع جلوگیری گردد ، ملزم است به طور جدی با خودروسازانی که محصولات پرمصرف تولید می کنند برخورد نماید و آنها را وادارد که با بهینه سازی سیستم سوخت خودروها ، این گونه با "منافع ملی" بازی نکنند.

به علاوه برخی خودروهای وارداتی چینی هم بسیار پرمصرف هستند که آنها نیز باید ممنوع الورود شوند.

بی گمان اگر از سال ها پیش ، خودروسازان وطنی ، استانداردهای سوخت را رعایت می کردند و تنها در "میزان مصرف سوخت" با خودروهای اروپایی و ژاپنی برابری می کردند ، این همه مشکلات سیاسی و اقتصادی و حتی امنیتی ناشی از کمبود بنزین به وجود نمی آمد و البته هوا هم تا بدین اندازه آلوده نبود.

در واقع باید به تلخی و صراحت گفت که یک ملت ، گرفتار ندانم کاری ها و سودجویی های چند شرکت انگشت شمار خودروساز شده اند که به هیچ صراطی مستقیم نیستند و هیچ کدام از دولت ها نیز آنها را به مسیر منافع ملت نیاورده است.

4 - وقتی قرار شد قیمت بنزین آزاد شود ، اعلام کردند که درآمدهای ناشی از آزادسازی قیمت ، صرف توسعه حمل و نقل عمومی خواهد شد. تا کنون در این زمینه کم کاری های جدی شده است که ذکرش تکرار مکررات است ؛ انتظاری که مردم از مسوولان دارند این است که شما را به هر آنچه مقدس می دانید و می پرستید قسم ! مابه التفاوت جدید را صرف خاصه خرجی و امور دیگر نکنید و با آن ، "حمل و نقل عمومی" را واقعاً گسترش دهید چه آن که وقتی با قیمت جدید ، بسیاری از سفرهای درون شهری با خودروی شخصی مقرون به صرفه نباشد ، مردم ناگزیر به حمل و نقل عمومی متوسل خواهند شد ؛ نمی شود که مردم را از این جا رانده و از آنجا مانده کرد!

*مدیر مسؤول عصرایران