ایران و ایتالیا در گذر تاریخ

 سخنرانی سفیر ایران در رم  -  همایش 150 سال روابط ایران وایتالیا در همدان

مناسبات فيمابين جمهوري اسلامي ايران و جمهوري ايتاليا از يك پشتوانه غني تاريخي ، فرهنگي و تمدني برخوردار است كه همين عامل در پيشبرد روابط دو جانبه در همه اعصار بسيار حائز اهميت و موثر بوده است. قدمت روابط سياسي ايران و ايتاليا به دوران اشكانيان باز مي گردد در آن هنگام ايران و رم دو قدرت بزرگ جهاني بودند كه با سقوط امپراطوري رم و انقراض سلسله ساساني ، روابط دو كشور نيز براي مدتي دچار ركود شد ولي متعاقبا در دوران صفويه ، مجددا  اوج گرفت .
پس از اعلام استقلال و وحدت ايتاليا ، در سال 1862 قرارداد مودت و در سال 1873 موافقتنامه تجاري بین دو کشور منعقد شد و از سال 1886 نيز دو دولت اقدام به تاسيس سفارت دائمي در پايتخت هاي يكديگر نموده اند كه از نظر قدمت ، روابط دو كشور جزو معدود مناسباتي بشمار مي روند كه از چنين سابقه تاريخي برخوردار هستند.
 
در طول این مدت، ایران بيش از47 سفیر و کاردار به ایتالیا اعزام کرده و دولت ایتالیا نیز تقریباً به همین تعداد نماینده عالی رتبه سیاسی در ایران داشته است. روابط دیپلماتیک بین دو کشور همواره برقرار بوده و طرفين شركاي قابل اعتمادي براي يكديگر بشمار رفته اند.
از بدو تاسيس مناسبات ديپلماتيك بين دو كشور تاكنون بيش از 25 موافقتنامه ، و يادداشت تفاهم همكاري در زمينه هاي مختلف سياسي ، امنيتي ، فرهنگي ، مبارزه با جرايم سازمان يافته و مواد مخدر ، اقتصادي و تجاري بين دو كشور امضاء گرديده و در حال اجراست.

 در طول اين مدت ، روابط دو جانبه تحت هر شرایطی توانسته روند صعودي خود را تداوم بخشد.
از ویژگی این روابط دو جانبه ، آسیب پذیری کمتر آن از نوسانات مقطعی منطقه اي و بين المللي و بويژه میان ایران و غرب بوده است. در دوران پس از انقلاب اسلامی و خصوصاً در طول دوره جنگ تحمیلی عراق عليه ايران که همزمان با اقدام برخي از دول غربی در اعمال تحریمهای اقتصادی و سیاسی علیه ایران بود، نه تنها سطح روابط دو جانبه حفظ شد بلکه حتی در مقاطعی با توسعه بيشتري مواجه گرديد. در شرایط کنونی نیز که فعالیتهای هسته ای ایران به ناحق و بصورت مغرضانه در کانون توجه برخي قدرتهای بزرگ قرار گرفته ، همكاريها و منافع متقابل و تدابير مشترك دوجانبه موجب گرديده تا از روند سنتي و پايدار مناسبات فيمابين محافظت و در برخي ابعاد نيز توسعه يابد.
از سوي ديگر اعتقاد راسخ دارم جمهوري اسلامي ايران و جمهوري ايتاليا مي توانند بعنوان دو كانون مهم سياسي تاثير گذار در دو منطقه مهم و استراتژيك جهان ، با تقويت رويكردهاي مثبت و همگرا و تعامل سازنده ، نقشي فعالتر در مديريت و حل مشكلات روبه تزايد منطقه اي و بين المللي ايفا نمايند.

در زمينه هاي فرهنگي ، ايران و ايتاليا مشترکات فرهنگي فراواني در حوزه‌هاي ادبيات، تاريخ، هنر، فلسفه و معماري دارند که شناسايي اين مشترکات و تحکيم گسترده‌تر روابط فرهنگي بيش از پيش مورد نياز مردم اين دو کشور است.
ترجمه آثار ابن سینا همراه با 70 جلد کتب اسلامی و ایرانی به وسیله فردي ایتالیایی به نام « کراردو داکرمونا » به لاتین ،کتاب « الحاوی » اثر معروف رازی به دستور « کارلوس اول » پادشاه ناپل و سیسیل به ایتالیایی در سال 1350 ميلادي و برگردان کامل شاهنامه فردوسی به ایتالیایی توسط ایران شناس و ادیب معروف ایتالیایی « ایتالدو پیزی » درفاصله سالهاي  1889-1886 و همچنين برگزاري مراسم با شکوهی در ایتالیا به مناسبت هزاره فردوسی در 1933 و نامگذاري یکی از میادين رم به نام این شاعر ایرانی و نصب مجسمه فردوسی نیز در این میدان ، همه و همه نشان از پيوندهاي عميق فرهنگي و ادبي بين دو كشور دارد .

هم اينك همكاري هاي فرهنگي فيمابين در سطوح عالي ادامه دارد و در سال هاي اخير نمايشگاهها و سمينارهاي متعددي در اين زمينه در رم و شهرهاي مختلف ايتاليا و ايران برگزار شده و هيات هاي متعددي نيز در سطوح معاون رئيس جمهور تبادل گرديده است.

در زمينه همكاري هاي اقتصادي نيز ، مناسبات اقتصادي بين ايران و ايتاليا همواره از دير باز وجود داشته است كه تنها پس از بروز جنگ جهاني دوم ، موقتا براي مدت شش سال قطع شد و سپس با استقرار صلح ، مجددا با ابعاد وسيعتري آغاز گرديد.با توجه به مكمل بودن اقتصادهاي دو كشور ، مبادلات بازرگاني فيمابين همواره رونق داشته است.

در فروردين 1338 از طرف وزارت خارجه ايتاليا پيشنهادي پيرامون تبادل كالا بين دو كشور تسليم مقامات ايران شد كه در پي آن فعاليت شركتهاي ايتاليايي در ايران آغاز گرديد.

پس از پيروزي انقلاب اسلامي  اولين كميسيون مشترك اقتصادي دو كشور در سال 1367 در تهران تشكيل شد. و هفتمين دور آن نيز در سال 1383 در تهران برگزار شده است. در سال هاي اخير روند همكاري هاي اقتصادي و بازرگاني فيمابين افزايش يافته و علاوه بر تبادل هيات هاي مختلف ، سمينارهايي براي تقويت همكاري هاي فيمابين در كليه زمينه هاي اقتصادي ، تجاري ، فني و صنعتي در پايتخت هاي دو كشور برگزار شده است كه جديد ترين مورد آن سمينار آشنايي با فرصت هاي اقتصادي و سرمايه اي ايران در شهرهاي رم و ميلان در اسفند ماه 1389 بوده است.

 ميزان همکاري هاي تجاري دو کشور ايران و ايتاليا از سال 1999 تا 2011 تقريباً به بيش از سه برابر رسيد. به اين صورت که حجم مبادلات تجاري دو کشور از حدود 2 ميليارد يورو در سال 1999 بطور بي سابقه اي به رقمي قريب به 7 ميليارد يورو در پايان سال 2010 بالغ آمد و ايتاليا به اولين شريک تجاري ايران در اتحاديه اروپا تبديل گرديد كه اميد است با توجه به ظرفيت هاي فراوان در كليه زمينه هاي موجود ، در آينده نزديك سطح همكاري هاي تجاري فيمابين به بيش از دو برابر افزايش يابد.


درپايان اميدوارم با توجه به اين تاريخچه درخشان  پيش گفته ، مناسبات و همكاري هاي فيمابين  برغم وجود پاره اي از محدوديت هاي ايجاد شده از سوي برخي كشورهاي خاص ، در كليه ابعاد سياسي ، اقتصادي ، فرهنگي ، منطقه اي و بين المللي بيش از پيش تعميق و توسعه يافته و شاهد گشايش فصل هاي نويني در روابط دو كشور در آينده باشيم.