چه كسی اسكناس ها را امضا می كند؟

روی بیشتر اسكناس ها امضاهایی وجود دارد، اما حقیقتاً چه كسانی امضاكنندگان اسكناس ها هستند؟

به گزارش خبر؛ در گذشته، اسكناس های منتشرشده در بیشتر كشورها را حداقل یك نفر امضا می كرد. این شیوه مبتنی بر یك سنت قدیمی مقدم بر خلق اسكناس است كه در آن سندی رسمی معادل با پول كاغذی امروز منتشر میشد و تعهدات مالی معینی را میان دو طرف مشخص میكرد. همچنین انتقال سند همراه با تعهد مالی را نیز به طرف سوم امكان پذیر می نمود. علاوه بر این، سند مذكور دربردارنده امضا (و گاهی اوقات مهر) بود. در این روش، تعهد به لحاظ قانونی لازم الاجرا بود. علاوه بر پیروی از این سنت و دلالت های قانونی آن، وجود امضا روی اسكناسها میتواند عاملی برای جلوگیری از جعل آن و نیز محدودكردن تعداد اسكناسهای منتشرشده باشد؛ زیرا فرد یا افراد امضاكننده برای تعداد اسكناسهایی كه میتوانند امضا نمایند با محدودیت مواجه هستند.

چه كسی اسكناس ها را منتشر می كند؟

اولین مسأله ای كه در این بخش به آن پرداخته میشود، شناسایی مقام مسئول انتشار اسكناس است. رده های مهم سازمانی عبارت اند از:

* بانك مركزی ملی

* یك مقام داخلی خارج از بانك مركزی

* یك بانك مركزی چندجانبه برای كشورهایی كه بخشی از یك اتحادیه پولی هستند

* بانك مركزی كشور دیگر (برای كشورهایی كه پول رایج كشور خودشان را منتشر نمی ك‌نند).

یافته ها و نتایج اصلی در مورد كشورهای جهان به شرح زیر است:

- بانكهای مركزی در بیش از سه چهارم كشورهای عضو صندوق بین المللی پول، مسئول انتشار اسكناس هستند. در تمام كشورهای منطقه آسیای میانه و خاورمیانه و نیز در دوسوم از كشورهای اروپا و زیر صحرای آفریقا، اسكناس های رایج توسط مقامات همان كشور منتشر می شوند.

- ایالات متحده تنها كشور عضو صندوق بین المللی پول است كه در آن اسكناس های منتشرشده تعهد یك مقام داخلی خارج از بانك مركزی است. در ایالات متحده، بدهی های مربوط به پول منتشرشده در ترازنامه خزانه داری وارد می شوند.

- چهار بانك مركزی چندجانبه برای ۳۳ كشور ( ۱۸ درصد از كشورهای عضو صندوق بین المللی پول) اسكناس منتشر می ك‌نند. از چهار بانك فوق، دو بانك در آفریقا (بانك مركزی كشورهای غرب آفریقا و بانك مركزی كشورهای آفریقای مركزی)، یك بانك در اروپا (بانك مركزی اروپا) و یك بانك در نیمك‌ره غربی (بانك مركزی كارائیب شرقی) هستند.

- اسكناس های منتشرشده توسط بانك مركزی اروپا در ۳۷درصد از كشورهای با درآمد بالا به كار می رفتند. علاوه بر ۱۲ كشورعضو اتحادیه اروپا ( EU ) در پایان سال ۲۰۰۵ ، سان مارینو، آندورا، كوزوو، موناكو و ویتنام نیز از یورو استفاده كردند. در همان سال، مونته نگرو و صربستان در كی اتحادیه و به عنوان یك عضو از صندوق بین المللی پول بودند. پول رایج قانونی این اتحادیه در آن زمان دینار بود، اما پس از آن مونته نگرو به صورت یك جانبه از یورو استفاده كرد.

- هفت كشور از پول رایج كشور دیگر (دلار)استفاده میكردند ( ۴ درصد از كل كشورهای مورد پژوهش) كه چهار كشور در غرب اقیانوس آرام (جزایر مارشال، میكرونزی، پالائو و تیمور شرقی) و سه كشور در آمر كیای لاتین (پاناما، اكوادور و السالوادور) واقع شده اند.

چند امضا؟

۱۸۴ كشور مورد مطالعه از لحاظ تعداد امضاهای روی اسكناسهای معاصر نیز بررسی شدند. خلاصه یافته ها و نتایج زیر به دست آمده است:

* روی ۹۵ درصد از اسكناسها حداقل یك امضا وجود دارد.

اسكناسهای بدون امضا غیرمتداول هستند و تنها در هفت كشور مشاهده شدند (آذربایجان، بلاروس، لائوس، میانمار، روسیه، ویتنام و ازبكستان). در سه كشور دیگر (چین، ژاپن و جمهوری كره) نیز مهرهای چاپی (تمبر یا مهر)مورد استفاده قرار می گیرند.

* حدود نیمی از كشورها اسكناسهایی با دو امضا منتشر میك‌نند كه در این میان بیشترین نسبت در زیر صحرای آفریقا (حدود

سه چهارم كشورها) و كمترین نسبت در اروپا ( كیسوم)می باشد.

* ۳۹ درصد از كشورها تنها یك امضا بر روی اسكناسهای خود دارند كه بیشتر آنها در اروپا واقع شده اند.

* بر روی هیچ یك از اسكناسهای معاصر بیشتر از سه امضا وجود ندارد و تنها هفت كشور از سه امضا بر روی اسكناسهای خود استفاده میك‌ردند (مجارستان و شش كشور در آمریكای جنوبی و مركزی از جمله: بلیز، گوآتمالا، هائیتی، هندوراس، پرو و اروگوئه.)

* میان تعداد امضاهای موجود بر روی اسكناسها و سطح درآمد كشور منتشركننده همبستگی وجود دارد. كشورهای با درآمد بالا دارای بزرگ ترین سهم نسبی از اسكناسهای با یك امضا هستند، در حالی كه كشورهای با درآمد متوسط رو به پایین و كم درآمد سهم بیشتری از اسكناسهای دو امضایی دارند.

* دو بانك مركزی چندجانبه آفریقایی دو امضا و بانك مركزی اروپا و بانك مركزی كارائیب شرقی تنها یك امضا بر روی اسكناسهای خود دارند.

چه كسی امضا می كند؟

براساس تحقیقات، شش طبقه مختلف از امضاكنندگان اسكناسهای معاصر به ترتیب زیر است:

رئیس شورای بانك مركزی، رئیس كل بانك مركزی، یك معاون رئیس كل بانك مركزی، سایر مقامات رسمی بانك مركزی، یك مقام رسمی از وزارت دارایی/ خزانه داری، و غیره. همانطور كه انتظار میرود، مقام دقیق موقعیت های رسمی متفاوت است، برای مثال در برخی شرایط، رئیس شورای بانك مركزی اشاره به رئیس جمهور دارد، در حالی كه گاهی آن مقام بر رئیس كل دلالت دارد.

همانطور كه بیان شد، اكثر امضاكنندگان اسكناسها مقامات رسمی بانك مركزی هستند. در ۱۲۰ مورد از ۱۷۷ كشور عضو، تنها امضای موجود بر روی اسكناسها امضای مقامات رسمی بانك مركزی بود و پس از آن ( ۳۱ مورد) تركیبی از امضای مقامات رسمی بانك مركزی و خزانه داری/ وزارت دارایی وجود داشت.

همچنین این نتایج به دست می آید:

* تنها در چهار كشور اسكناسها صرفاً به وسیله مقامات رسمی خزانه داری امضا میشدند (آمر یكا با دو امضا، بوتان، ساموا و سنگاپور).

* اسكناسهای یورو تنها امضای رئیس بانك مركزی اروپا را دربردارند.

۳. تركیبات غیرمعمول تر امضا شامل موارد زیر است:

امضای یك مقام رسمی از وزارت دارایی و یك شخص خارج از وزارت دارایی (تونگا).

امضای یك مقام رسمی خارج از بانك مركزی و وزارت دارایی/ خزانه داری (بحرین، برونئی و عمان).

۵۶ درصد از كشورها دو یا سه امضا بر روی اسكناسهای خود دارند.

نتایج حاصل از بررسی كشورها به شرح زیر هستند:

۱. رایج ترین امضا، متعلق به رئیس كل بانك مركزی با ۱۵۵ مورد است كه معادل با ۸۵ درصد كشورهای عضو صندوق بین المللی پول و۵۵ درصد از تمام امضاهای مشاهده شده می باشد.

۲. دومین رتبه، متعلق به مقامات رسمی بانك مركزی و مقامات رسمی وزارت دارایی/ خزانه داری می باشد كه هر یك از آنها تقریباً در یك چهارم از اسكناس های كشورهای عضو مشاهده شده اند.

۳. سه دسته باقی مانده در ۴ تا ۸ درصد از كشورهای عضو مشاهده شده اند.

تحلیل منطق های، تفاوت های مهم زیر را نشان می دهد:

* اسكناسهای كشورهای عضو واقع در زیر صحرای آفریقا به وسیله رئیس كل بانك مركزی امضا می شوند و ۴۴ درصد از آنها شامل امضای سایر مقامات رسمی بانك مركزی نیز هستند.

* در نیمك‌ره غربی، امضای رئیس كل بانك مركزی تقریباً در تمام كشورها استفاده می شود (به جز ایالات متحده). همچنین، تقریباً در ۴۰ درصد از كشورها، امضای سایر مقامات رسمی بانك مركزی و امضای مقامات رسمی وزارت دارایی به یك اندازه وجود دارد.

* امضای رئیس كل بانك مركزی تقریباً در ۹۰ درصد از اسكناس های كشورهای اروپایی وجود دارد، اما برجسته ترین ویژگی مشترك این است كه هیچ یك از اسكناسها امضای مقامات رسمی وزارت دارایی را ندارند. همچنین ۱۲ درصد از اسكناسهای كشورهای اروپایی، شامل امضای رئیس شورای بانك مركزی میباشند كه بالاترین سهم در تمام مناطق است.

* بر روی اسكناسهای ۷۶ درصد از كشورهای خاورمیانه و شرق آسیا، امضای رئیس كل بانك مركزی وجود دارد. نسبت امضای مقامات رسمی وزارت دارایی در این منطقه برابر با نسبت امضای مقامات رسمی وزارت دارایی در نیمك‌ره غربی و برابر با ۳۸ درصد است.

در نهایت، ۵۶ درصد از كشورهای آسیا و اقیانوس آرام، كمترین امضای رئیس كل بانك مركزی را در میان مناطق دارند. تركیب رایج در این منطقه، امضای رئیس كل بانك مركزی و مقامات رسمی وزارت دارایی است كه روی اسكناسهای ۵۲ درصد از كشورها مشاهده میشود.

مشخصه اصلی توزیع امضاكنندگان براساس سطح درآمد كشورها این است كه تركیب رئیس كل و رئیس شورای بانك مركزی برای كشورهای با درآمد بالا به وضوح دارای بیشترین سهم است. برای كشورهای با درآمد متوسط رو به پایین، امضای رئیس كل بانك مركزی اغلب همراه با امضای مقام رسمی وزارت دارایی است، درحالی كه برای كشورهای با درآمد متوسط رو به بالا و كشورهای كم درآمد، اغلب تركیب رئیس كل و سایر مقامات رسمی بانك مركزی متداول است.

شاخص استقلال بانك مركزی

نتایج حاصل از بررسی امضاهای موجود روی اسكناسها می تواند برحسب درجه استقلال بانك مركزی تفسیر شود. داده ها به وضوح نشان می دهند كه در كشورهای با درآمد بالا (كه در آنها بحث، بیشتر روی حفاظت از استقلال بانك مركزی در برابر دستورالعملهای وزارت دارایی متمركز است) اسكناسها دیگر دربردارنده امضای مقامات رسمی وزارت دارایی یا خزانه داری نمی باشند كه این موضوع می تواند از شواهد نمادین درخصوص استقلال بیشتر بانك مركزی باشد.

یك مثال شهودی، كشورهای اتحادیه اروپا در سال قبل از انتشار یورو میباشد. در پایان سال ۲۰۰۱ ، تعداد اعضای اتحادیه اروپا ۱۵ كشور بودند و ۱۲ كشور نیز به این اتحادیه پیوستند. در این كشورها، دستورالعمل جدید بدین صورت بود كه فقط رئیس كل بانك مركزی اروپا، اسكناسهای یورو را امضا كند، در حالی كه پیش از این، دو امضا بر روی اسكناسهای بیشتر كشورها و سه امضا بر روی اسكناسهای اتریش و فرانسه وجود داشت. به خصوص، امضای مقامات رسمی وزارت دارایی ایرلند و وزارت دارایی لوكزامبورگ حذف شد.

در مقابل، اگرچه یك اسكناس رایج آمریكایی به عنوان «اسكناس بانك مركزی» مشخص میشود، دو امضای موجود بر

روی تمام اسكناس های آمریكایی امضای مقامات رسمی خزانه داری آمر كیا هستند و امضای مقامات رسمی بانك مركزی روی این اسكناسها وجود ندارد. خزانه داری، قدرت انتشار اسكناس های بی نام را دارد و در عمل، از سال ۱۸۶۳ تا ۱۹۷۱ این كار را انجام داد. همچنین خزانه داری، مسئولیت كامل بازخرید این اسكناسها و نیز تمام اسكناس های بانك مركزی را می پذیرد.

این مقاله ترجمه مقاله زیر است:

Lonnberg, Ake. (۲۰۰۸). Who Signs the Banknotes?. Quarterly Journal of Central Banking, ۱۸(۳), ۴۸-۵۲.