چرا یك افغانی توانست حیثیت شبكه بین المللی ایران را ببرد؟

اقدام بی سابقه دعوت از یك كارشناس افغانی غیر همراه در شبكه خبر، باعث شد این شبكه كه با هدف تاثیرگذاری بر افكار عمومی در گستره بین المللی راه اندازی شده و سالها از فعالیت آن می گذرد با چالش مواجه شود و بعد از بار كردن بدون پاسخ چند اتهام به جمهوری اسلامی، نهایتا با قطع ارتباط با فرد مذكور، به حیثیت صداوسیما ضربه وارد شود.

به گزارش خبرنگار «آینده»، روز سه شنبه در گفتگوی زنده شبكه خبر با فضل الرحمن اوریا، روزنامه نگار افغانی با موضوع «مخالفت با توافقنامه امنیتی آمریكا و افغانستان»، وی در پاسخ به سوال مجری برنامه درباره اثرگذاری ایران در منطقه نیز گفت كه در حال حاظر ایران تنها كشور دنیا است كه در انزوای كامل به سر می برد و با هیچ یك از همسایگان خود رابطه دوستانه ندارد!

 
وی همچنین در بخش دیگری در پاسخ به این سوال كه دلیل ناكامی قدرت های غربی و ناتو برای ایجاد امنیت در افغانستان چه بوده است، عامل اصلی این وضعیت را مداخله كشورهای همسایه ما از جمله ایران و پاكستان و موجودیت مدیریت ضعیف افغانستان دانست.

این كه یك روزنامه نگار افغانی چنین عقایدی داشته باشد، البته چیز عجیبی نیست، اما مشكل این است كه به دلیل عادت مجریان این شبكه به «در چارچوب حرف زدن» كلیه كارشناسان مدعو، علاوه بر این كه در بسیاری موضوعات فضای تضارب آرا در این شبكه به وجود نمی آید و طبعا از اثربخشی این شبكه می كاهد، مجری هم عادت و توان جمع كردن یك حرف مخالف را نداشته باشد و بعد از بیان یك جمله نه چندان حرفه ای ناگهان برنامه قطع می شود!
 

البته انتخاب عنوان این گفتگو(مخالفت با توافقنامه امنیتی آمریكا و افغانستان) هم به راحتی میزان حرفه ای و اثرگذار بودن این نوع گفتگوها را نشان می دهد و در واقع به جای آن كه در قالب یك برنامه بیطرفانه، تحلیل مورد نظر شبكه به خورد مخاطب داده شود، با یك تیتر جهت دار اتفاقا یك تحلیل «آن طرفانه»! به بینندگان داده می شود كه در واقع ازنظر رسانه ای بدتر از این شیوه امكان ندارد.

قاعدتا مسوولان این شبكه بعد از این رخداد با مجری یا معرفی كننده این روزنامه نگار افغانی برخورد خواهند كرد، اما كاش از این اتفاق بهره برده می شد تا فكری اساسی برای حرفه ای و چندصدایی كردن شبكه خبر شود.

در این حال علی محمد حسام فر، كارشناس رسانه در این زمینه نوشت: این روزها ویدیویی در سایت های اینترنتی پخش شده است كه در واقع ضربه ای به حیثیت حرفه ای و اخلاقی رسانه ی ملی است.

مجری برنامه چون همیشه عادت داشته كارشناسان مطابق میل برنامه سازان حرف بزنند، شوكه شده است و در جواب كارشناس برنامه كه ایران را همراه پاكستان از كشورهایی می خواند كه در افغانستان ناامنی ایجاد میكنند، می گوید: "البته این نظر شخصی شماست، البته درباره ی پاكستان درست می فرمایید، ولی درباره ی ایران من با شما هم نظر نیستم." و تهیه كننده یا ناظران پخش هم با قطع ارتباط ، كاری می كنند كه اصلا در شان یك شبكه ی خبری بین المللی نیست.
متاسفانه مجری تسلط كافی به موضوع بحث و تاریخچه ی آن ندارد. پس نمی تواند با طرح سوالی از پاسخ غیر مترقبه ی كارشناس افعان، شروعی برای یك بحث چالشی و البته محترمانه بسازد.

مجری در پاسخ به كارشناس می گوید: "البته این نظر شخصی شماست"! مگر كارشناس قرار است نظر شخصی كس دیگری را بدهد؟
البته قطع كردن برنامه، از كل كل كردن با كارشناس بهتر بود، اما بهتر آن بود، كه همین اتفاق را به محلی برای تضارب آرا تبدیل می كردند. به ویژه كه شبكه ی فارسی زبان خبر، مخاطب افغانی هم دارد، و بالاخره عده ای در افغانستان هم نظر این آقای كارشناس هستند.


به طور خلاصه درباره ی ویدیوی پخش شده این موارد را می شود ذكر كرد:

1.در انتخاب كارشناس برای برنامه ای كه احتمالا فقط یك كارشناس داشته، دقت كافی نشده است. چرا كه او بسیار قطبی فكر میكند و حضور چنین كارشناسانی حتما باید با حضور فرد دیگری از قطب مقابل باشد تا برنامه ی خوبی ارایه شود.

2.مجری برنامه برخورد بسیار دستپاچه ای با "یك اتفاق پیش بینی نشده" دارد.تسلط نداشتن بر موضوع و تاریخچه ی آن میتواند از دلایل این دستپاچگی باشد، اما مهمتر از آن، عادت نداشتن مجریان به بحث های چالشی است. آن ها حتا در عالم خیال هم برنامه هایی كه چالشی درباره ی سیاست خارجی باشد را تصور نمی كنند و برای آن تربیت نشده اند. از آن بدتر گویا مجری این برنامه، برنامه های مشابه در شبكه های بین المللی را دنبال نمی كند تا آمادگیِ لازم را داشته باشد.شایسته است مجریان دایم این برنامه ها را رصد و خود را جای دیگر مجریان بگذارند و از خود این سوال را بپرسند كه اگر من جای او بودم چه می كردم و چه می گفتم.
و چه بهتر كه صدا وسیما آرام آرام به سمت برنامه های چالشی با قابلیت ارایه ی پیام به شیوه ی نرم، و احترامی هر چند حداقلی به تضارب آرا پیش برود، تا وقوع چنین حوادثی برای دست اندكاران این قدر شوك آور نباشد.( البته چنین روشی در عین حال تنها روش مقبول برای جذب مخاطب و ارایه ی برنامه های حرفه ای هم هست، ولی فعلا بحث ما كمك به دست اندركاران برنامه ها برای شوكّه نشدن است!)

3. قطع كردن برنامه تصمیم اشتباهی بود.مگر كارشناس افغان، بیشتر از آن چه گفت چه می خواست بگوید؟ بیشتر از این كه با بی انصافی محبت های دولت و ملت ایران به همسایه ی شرقی را نادیده بگیرد، و ایران را با بدبینی بسیار منزوی ترین كشور دنیا بداند، چه چیزی برای گفتن داشت؟ بهتر بود با یكی دوسوال دیگر، یا نهایتا بدون آن، از او خداحافظی می شد.در واقع اقدام تهیه كنندگان یا پخش شبكه ی خبر در قطع ارتباط با میهمان برنامه، نه تنها یك اقدام غیر حرفه ای، كه حركتی غیر اخلاقی از منظر مخاطبان فارسی زبان است.