کشورهای روسیه، قزاقستان، تاجیکستان و قرقیزستان، بمنظور افزایش آمادگی در مقابل احتمال هجوم نظامی تلافی جویانه ایران علیه میدانهای نفتی متعلق به شرکتهای آمریکایی در سواحل شرقی دریای خزر، در فاصله 9 تا 26 سپتامبر گذشته، به انجام یک مانور نظامی مشترک مبادرت نمودند. مانوری که پوشش رسانه ای در ایران پیدا نکرد.
به گزارش «تابناک » ، در مانور نظامی مزبور که« مرکز-2011» نامیده شده، و در نوع خود بزرگترین رزمایش از زمان انجام مانور سال 2002 روسیه در آبهای خزر محسوب میشود، 12000 تن از نیروهای نظامی روسیه شرکت داشتند.
در جریان انجام مانور، ابتدا حمله نظامی آمریکا علیه تاسیسات اتمی ایران، سپس حمله تلافی جویانه ایران در بخشهای شرقی خزر، علیه میدانهای نفتی منطقه، باز سازی گردید و در مرحله بعد نحوه مقابله با این هجوم فرضی تمرین شد .
بر اساس گزارشهای انتشار یافته پیرامون مانور نظامی موسوم به «مرکز-2011» ، واحد های اطلاعات جاسوسی روسیه، موضوع حمله تلافی جویانه ایران در آبهای خزر را کشف و متعاقباً، "واحد های مشترک واکنش سریع" و نیروهای عملیات ویژه آسیای مرکزی برای خنثی ساختن تهدید یاد شده در دو مرحله وارد عمل شدند.
سابقه چنین مانور هایی به چه سالی برمی گردد ؟در روز اول ماه اوت سال 2002 و در واکنش به پرواز هواپیماهای جت ایران در ماه ژوئن سال 2000 بر فراز یک کشتی اکتشافی شرکت نفت بی پی در آبهای مورد ادعای ایران و آذربایجان، 100 هزار تن از نیرو های نظامی روسیه بمدت دو هفته مانور بزرگی را در آبهای خزر برگزار کردند.
اگر چه عکس العمل روسیه به این اقدام با تاخیر صورت گرفت، ولی، بنا به درخواست جمهوری آذربایجان، جت های جنگنده ترکیه (عضو ناتو) بدون فوت وقت در داخل آن جمهوری به پرواز درآمدند.
در رزمایش گذشته روسیه در آبهای خزر که بزرگترین عملیات از این نوع پس از فروپاشی اتحاد شوروی محسوب میشد، 60 ناو، ناوچه و کشتی کوچک و 30 فروند هواپیمای نظامی شرکت داشتند.
کشور قزاقستان نیز بلافاصله پس از اتمام مانور روسیه، از روز 15 تا 25 اوت همان سال (2002) رزمایش "دریای صلح" را در منطقه "منگوستاو" واقع در آبهای خزر برگزار کرد.
واکنش ایراندو یچه وله مدعی است که اگرچه ایران موضوع برگزاری این مانور را توسط روسیه به هیچ وجه مورد اشاره مستقیم قرار نداد، اما حبیب الله سیاری فرمانده نیروی دریایی جمهوری اسلامی بعد از پایان مانور روسیه در آبهای خزر، از آمادگی ایران برای حضور در اقیانوس اطلس و نزدیک شدن کشتی های جنگی آن کشور به مرزهای آبی آمریکا خبر داد.
اگر چه به صراحت می توان گفت که اظهارات فرمانده نیروی دریایی ایران در واکنش به مانور نظامی روسیه ایراد نشده است ، اما این سوال باقی است که روسیه از انجام چنین مانور هایی چه اهدافی را در ذهن می پروراند؟