وزير امور خارجه ابراز اميدواري كرد كه مذاكرات هستهاي سازنده و همهجانبه بر دو محور اساسي «رفع نگراني احتمالي» و «پذيرش حق جمهوري اسلامي در برخورداري از انرژي هستهاي» صورت گيرد.
به گزارش خبرنگار "ايلنا"، منوچهر متكي در بخشي از سخنان خود در هفدهمين همايش بينالمللي خليج فارس گفت: اميدواريم بر اساس پيامهايي كه دريافت ميكنيم، مذاكرات هستهاي سازنده و همهجانبه بر دو محور اساسي «رفع نگراني احتمالي» و «پذيرش حق جمهوري اسلامي در برخورداري از انرژي هستهاي» صورت گيرد.
وي افزود: دو گزينه همواره در حل و فصل مسائل هستهاي مطرح بوده است؛ گزينه مبتني بر تعامل و همكاري و گزينه مبتني بر تقابل كه ما گزينه تعامل و همكاري را بهترين گزينه حل و فصل مساله هستهاي ميدانيم و آن را دنبال ميكنيم.
متكي با اعلام آمادگي مستمر ايران براي شركت در گفتوگو و آغاز مذاكرات جدي در اين زمينه، مذاكرات دورهاي نماينده 1+5 و جمهوري اسلامي را كه در هفتههاي گذشته در آنكارا برگزار شد و دور دوم آن نيز به زودي در اسپانيا برگزار ميشود، نشانگر رويكرد صلحآميز ايران به مساله هستهاي دانست.
وي با اشاره به گفتوگوهاي ايران و آمريكا، گفت: اميدواريم برخورد واقعبينانه واشينگتن با مسائل جاري در عراق، اذعان به سياستهاي منتهي به شكست آنها در منطقه و عراق و تصميم جدي براي تغيير اين سياستها، زمينه موفقيت در اين دور گفتوگوها و عنداللزوم ادامه اين گفتوگو را فراهم كند.
وزير امور خارجه در ادامه با بيان اينكه خليج فارس از ديرباز از جايگاه بيبديلي در روابط بينالملل برخوردار بوده است. گفت: افزون بر موقعيت ممتاز فرهنگي اين حوزه جغرافيايي در تاريخ جهان اهميت اقتصادي, استراتژيك و ژئوپولتيك آن خليج فارس را به منطقهاي با بيشترين توجهات بينالمللي تبديل ساخته است. وجود بيش از دو سوم ذخاير انرژي جهان در خليج فارس موجب شده است تا اين منطقه بيش از گذشته كانون توجهات سياست جهاني قرار گيرد و ثبات و امنيت آن تحت تاثير روندهاي فرامنطقهاي باشد.
وي افزود: قدرتهاي فرامنطقهاي براي حفظ نفوذ خود بر معادلات استراتژيك منطقه، حفظ تفوق سياسي جهاني و تضمين دسترسي به انرژي ارزان در خليج فارس تلاش داشتهاند تا با دامن زدن به برخي مسائل موجود كه در چارچوب روابط دوجانبه يا بينمنطقهاي قابل حل و فصل است. پارهاي مسائل درونمنطقهاي را به سمت بحرانها و تنشهاي دامنهدار سوق داده و زمينه استمرار نفوذ و حضور خود را فراهم سازد. همين امر چشمانداز تحقق نظام امنيتي پايدار و فراگير منطقهاي در حوزه خليج فارس را با ابهام روبرو ساخته است.
متكي خاطرنشان كرد: حضور نظامي قدرتهاي مزبور در منطقه نميتواند صلح و امنيت پايدار در پي داشته باشد زيرا اين مفاهيم با فلسفه حضور آنها ناسازگار است وانگهي حضور اين قدرتها نهتنها راه حل به شمار نميرود بلكه شالوده مشكلات را تشكيل داده و اهانتي تاريخي به بلوغ سياسي و تمدن و فرهنگ دورانساز اين منطقه به شمار ميرود. پيامدهاي تاريخ استعمار در منطقه و نقش آنها در پيدايي و استمرار بحرانهاي جاري گواه بارز اين تجربه تلخ تاريخي است.
وزير امور خارجه گفت: عملكرد قدرتهاي مزبور در عراق و ديگر كشورهاي منطقه نهتنها نتوانسته است ثبات و امنيت را براي مردم اين كشورها در پي داشته باشد بلكه تشديد خشونتها و نابودي زيرساختهاي اين كشورها حاصل سياستها و عملكردهاي آنان بوده است. اين شرايط از سويي و استمرار جانبداري نامحدود از رژيم صهيونيستي عليه ملت فلسطين از سوي ديگر خاورميانه و بهويژه خليج فارس را در معرض تهديد و بيثباتي دائمي قرار داده است. تكاپوي گسترده جاري قدرتهاي مزبور در دامن زدن به اختلاف، تشتت و شكاف بين مسلمانان از ديگر نمودهاي سياستهاي يادشده محسوب ميشود.
متكي افزود: در يك چشمانداز تاريخي طرحهاي امنيتي مختلف طراحيشده از سوي قدرتهاي برونمنطقهاي نتوانسته است به استقرار ثبات و امنيت در منطقه ياري رساند. در نتيجه امروز امنيت منطقه دستخوش دگرگونيهاي فراواني شده است.
رها شدن منطقه در خلاء امنيتي زمينه را براي اقدامات مداخلهجويانه و ماجراجويانه قدرتهاي فرامنطقهاي و جريانهاي افراطي تامينكننده منافع آنها مساعد گردانده است. امضاي قراردادهاي مختلف نظامي ميان برخي از كشورهاي اين حوزه با قدرتهاي خارج از منطقه نيز خليج فارس را به بازار فروش تسليحات بدل ساخته است. هدف قدرتهاي فرامنطقهاي تعميق واگرايي سياسي كشورهاي حوزه خليج فارس و ممانعت از همگرايي سياسي معتبر و پايدار در اين حوزه استراتژيك است.
وي تصريح كرد: عليرغم تلاشهاي مكرر برخي قدرتهاي فرامنطقهاي جهت انزواي كشور ما، واقعيات و شرايط منطقه همواره مبين آن بوده است كه بدون حضور موثر ايران، پيشبرد ترتيبات امنيتي ميسر نبوده است. جمهوري اسلامي ايران همواره از همكاري سازنده و دستهجمعي از همسايگان خود در اين حوزه استقبال نموده و آمادگي خود را براي تشكيل يك پيمان دستهجمعي با هدف حفظ امنيت و صلح مورد تاكيد قرار داده است.
وزير امور خارجه نيل به نظام امنيتي باثبات در خليج فارس را مستلزم توجه به مواردي از قبيل شكلگيري ديدگاه و فهم مشترك و همسان درباره مفهوم امنيت نزد كشورهاي منطقه، ارائه تعريفي مناسب از جايگاه و اهداف نظام جديد امنيتي در منطقه و همسويي آن با نظام كلي امنيت بينالمللي، تداوم سياست اعتمادسازي در ميان كليه كشورهاي منطقه، شناسايي و رفع موانع بوميسازي سازوكار امنيتي از سوي كشورهاي منطقه، احساس امنيت و مشاركت فعال كليه كشورهاي منطقه در اين نظام امنيتي با ثبات فارغ از وزن جغرافيايي، جمعيتي و اقتصادي، گره خوردن امنيت انفرادي كشورها با امنيت جمعي آنها و تضمين متقابل استمرار جريان آزادي انرژي و تسهيل مبادلات تجاري دانست.
متكي، امنيت انرژي در منطقه خليج فارس را يكي از مهمترين موضوعات جهاني دانست و گفت: با توجه به وجود ذخاير عظيم نفت و گاز در اين منطقه و وابستگي شديد كشورهاي جهان به اين ذخاير، امنيت در توليد و حمل و نقل انرژي بر صنعت و اقتصاد و رويكرد سياسي بسياري از كشورها تاثيرگذار خواهد بود بنابراين، تحريمهاي اقتصادي و فني كه با انگيزههاي كاملا مشخص عليه ملت ايران تحميل شده است، به زيان امنيت كل منطقه بوده و آثار منفي بر اقتصاد كشورهاي منطقه بر جاي خواهد گذاشت.
وزير امو رخارجه طرح موضوع خطرات زيستمحيطي نيروگاه بوشهر در حاشيه خليج فارس نيز كه از سوي جريانهاي وابسته به قدرتهاي بيگانه و با اهداف سياسي صورت ميگيرد را فاقد زيربناي علمي خواند و افزود: اين موضوع نميتواند موجبات نگراني همسايگان را فراهم سازد. اينجانب در ديدارهاي خود با مقامات كشورهاي منطقه بارها بر بهرهمندي نيروگاه بوشهر از آخرين تاسيسات امنيتي و استانداردهاي بينالمللي هستهاي و نظارت كامل آژانس بينالمللي انرژي اتمي بر آن تاكيد ورزيده و به آنها در اين زمينه اطمينان لازم داده شده است.
وي اظهار داشت: جمهوري اسلامي ايران بر اساس اعتقادات ديني و انساني خود موضوع عاريسازي منطقه خاورميانه از سلاحهاي كشتار جمعي بهويژه سلاح اتمي را كه مخربترين نوع سلاحهاي كشتار جمعي است، مطرح نموده و بر همين اساس بر تعهدات بينالمللي و انساني خود زير نظر آژانس بينالمللي انرژي اتمي، برنامههاي هستهاي خود را پيگيري خواهد كرد.
متكي در ادامه سخنان خود به مساله عراق و امنيت آن اشاره كرد و گفت: تداوم خشونت در عراق با هدف ايجاد زمينه براي جنگ داخلي ميان گروهها, مذاهب و اقوام مختلف و سرايت آن به ديگر كشورهاي منطقه صورت مي گيرد كه اين مساله نبايد از ديد سياستمداران و مقامات كشورهاي منطقه پنهان بماند.
وي افزود: كشورهاي منطقه بايد ضمن همكاري با دولت قانوني و مشروع عراق از برنامههاي آن براي مبارزه با خشونت و تروريسم داخلي حمايت نمايند. تعيين يك جدول زماني براي خروج نيروهاي اشغالگر از عراق و واگذاري كامل امور به دولت و ملت عراق جهت اجراي برنامههاي امنيتي در اين كشور، موثرترين راه براي خروج از بحران جاري و جلوگيري از گسترش خونريزي و خشونت در منطقه است. به نظر ما عراق جديد در منطقه يك واقعيت است، روند تحولاتي كه در اين كشور در راستاي حاكميت مردم بر سرنوشت خويش شكل گرفته قابل بازگشت نيست.
وزير امور خارجه گفت: جمهوري اسلامي ايران ضمن تاكيد بر حفظ يكپارچگي و استقلال عراق، كمك به استقرار امنيت و آرامش در عراق را وظيفه ديني و انساني خود ميداند و با هر گونه تنش و اختلاف قومي، طايفهاي و مذهبي در اين كشور به شدت مخالف است. متاسفانه سياستهاي نامناسب و عملكرد نامطلوب اشغالگران موجب بروز وضعيت خطرناكي در صحنه عراق گرديده است. ما قويا معتقديم كه خروج بيگانگان از عراق و همكاري كشورهاي منطقه با دولت منتخب و مردمي عراق كليد اساسي حل مشكلات اين كشور است و جمهوري اسلامي ايران آماده است در صورت تغيير رفتار آمريكا به اين كشور براي خروج از نيروهاي خود از عراق و منطقه كمك نمايد و اين امر را به نفع همه كشورها و ملتهاي منطقه ميداند.
متكي افزود: رشد و توسعه كشورهاي حوزه خليج فارس در سياست, اقتصاد و فرهنگ در گرو آگاهي, هشياري, مسووليتپذيري, تفاهم بين منطقهاي و ايفاي نقش اثرگذار در معادلات منطقهاي و بينالمللي است. شكلدهي به همگرايي و همكاري معتبر نهادينه و فراگير و پايدار كشورهاي حوزه خليج فارس در كليه عرصههاي سياسي, امنيتي, اقتصادي, تجاري و فرهنگي در اين رهگذر ميتواند نقش منطقه را در تامين امنيت و ثبات در خاورميانه و عرصه بينالملل متحول ساخته و چشمانداز تازهاي در افق حيات سياسي اين منطقه ترسيم نمايد.
وي تصريح كرد: جمهوري اسلامي ايران همكاري و همگرايي منطقهاي در خليج فارس را در صدر اولويتهاي سياست خارجي خود قرار داده است. كشورهاي حوزه خليج فارس ميتوانند با طراحي الگوي همگرايي منطقهاي, بر مبناي امكانات و مقتضيات فرهنگي, اقتصادي و سياسي در جهتدهي به معادلات اين منطقه و ارتقاي جايگاه بينالمللي آن نقش محوري ايفا نمايند. همكاري كشورهاي منطقه در مبارزه با جريانهاي افراطي، تفرقه مذهبي, تروريسم, قاچاق مواد مخدر, عدم تكثير سلاحهاي كشتار جمعي و جرايم سازمانيافته به موازات گسترش همكاريهاي اقتصادي, تجاري, فرهنگي و بينالمللي ضرورتي غير قابل انكار است.
متكي گفت: بديهي است عوامل و متغيرهايي مانند همسايگي و اشتراكات عميق تاريخي و مذهبي, نزديكي و پيوند متقابل و مستحكم فرهنگها و سنتها و ميراثهاي ارزشمند ملل منطقه, نقش بهسزايي در تعامل و هم سرنوشتي و گام برداشتن در مسير وحدت منافع و مصالح بر عهده دارند.
وزير امور خارجه با بيان اينكه جهان در شرايط خطرناكي قرار گرفته است، گفت: اين خطر فقط از آن جهت نيست كه نيروهاي افراطي بيرون از معادلات سياسي نظم و امنيت جهاني را تهديد ميكند بلكه اين تهديد بيشتر به آن جهت است كه قدرتهاي بزرگ خود را به اصول و معيارهاي شناختهشده بشري از جمله اصول و معيارهاي حقوق بينالملل پايبند نميبينند.
متكي گفت: بيتوجهي به حقوق بينالملل باعث ميشود كه كشورهاي مختلف جهان به جاي اطمينان به قانون و اصول حقوق بينالملل در جهت افزايش قدرت خود به راههاي پيشبينينشده روي آورند و همين موضوع سرآغازي است بر افزايش دامنه تنش در منطقه و جهان.
وي خاطرنشان كرد: مسائل مهم فوق باعث شده است تا اين همايش به موضوع امنيت خليج فارس از منظر حقوق بينالملل اختصاص يابد لذا از صاحب نظران و پژوهشگران حاضر در اين همايش انتظار ميرود تا با ارايه مقالهها و سخنرانيهاي خود زمينه تعامل و تبادل فكري سازنده درباره امنيت منطقه از منظر حقوق بينالملل را فراهم ساخته و با عرضه ابتكارات و انديشههاي نو و خلاق، بر غناي علمي مباحثات جاري در منطقه بيافزايند. اميدوارم در پرتو گسترش و تعميق تفاهم, همگرايي و همكاري منطقهاي بيش از پيش شاهد ارتقا نقش كليه كشورهاي منطقه در معادلات اين حوزه و نيز تقويت ثبات و صلح و امنيت و آغاز فصل درخشان ديگري در تاريخ خليج فارس باشيم.
متكي گفت: خوشبختانه مجموعه همايشهاي بينالمللي خليج فارس كه همه ساله به همت همكاران اينجانب در دفتر مطالعات سياسي و بينالمللي وزارت امور خارجه برگزار ميشود، همواره با استقبال درخور توجه صاحبنظران و علاقهمندان مواجه شده است. اين رويداد سياسي مهم در عالم پژوهش بستر نظري سودمندي را به منظور گفت و شنود و تعامل پژوهشگران و انديشمندان در اين عرصه پديد آورده است و اميد ميرود در پرتو تجارب و دستاوردهاي اين همايشها، همايش بينالمللي تهران به نهاد مطالعاتي و مشورتي دائمي كشورهاي حوزه خليج فارس تبديل شود.