آیا احمدی نژاد باید جشن عمومی اعلام می کرد؟

عصرایران - سفر علی اکبر صالحی وزیر امور خارجه ایران به ریاض برای شرکت در مراسم تشییع جنازه ولیعهد عربستان و نیز تسلیت گویی محمود احمدی نژاد به پادشاه سعودی به خاطر درگذشت برادرش ،‌با واکنش های منفی متعددی از سوی برخی رسانه های اصولگرا مواجه شده است ؛‌از جمله روزنامه کیهان در شماره امروز خود از شرکت صالحی در مراسم تشییع جنازه شاهزاده سلطان انتقاد کرد و نوشت که چگونه وزارت خارجه از یک سو کشتار مردم بحرین و یمن توسط سعودی ها را محکوم می کند و از سوی دیگر به مراسم ختم ولیعهد سعودی ها می رود؟

برخی دیگر از رسانه های اصولگرا نیز به تسلیت گویی رئیس جمهور انتقاد کرده و آن را "تسلیت به قاتل"‌نامیده و به شدت نکوهیده اند.

در این که حکومت سعودی تمایلات ضدایرانی دارد و در سرکوب مردم یمن و بحرین مشارکت می کند تردیدی نیست اما حساب آداب دیپلماتیک از این مسائل جداست.

هر کشوری در حوزه روابط خارجی خود یک سری اصول دارد که بدانها پایبند است. مثلاً‌ برای حکومت آمریکا حفظ و حراست از اسرائیل یک اصل لایتغیر در سیاست خارجی است و برای جمهوری اسلامی ایران هم آرمانگرایی اسلامی.

این اصول هر چند بن مایه حرکت هر دولتی در نظام بین الملل را تشکیل می دهند اما پایبندی به آنها مغایرتی با حفظ آداب دیپلماتیک ندارد.
یکی از این آداب هم شرکت در مراسم ختم مقامات ارشد کشورهایی است که با آنها روابط دیپلماتیک برقرار است.

ایران و عربستان ، هر چند تضاد منافع آشکاری در منطقه دارند ولی در عالی ترین سطح دیپلماتیک -یعنی در سطح سفیر- با یکدیگر رابطه دارند. بنابراین نمی شود که رابطه دیپلماتیک داشت و در حالی که دهها هزار زائر ایرانی در همین لحظه در عربستان هستند کوچک ترین و پیش پا افتاده ترین آداب دیپلماتیک را زیر پا گذاشت.

این نهایت بی انصافی است که مقامات وزارت خارجه را همواره مورد نقد قرار داد که دیپلماسی نمی دانند ولی وقتی یک کار مبتنی بر آموزه های اولیه دیپلماسی هم از آنها سر می زند ، آسمان و ریسمان به هم بافته شوند تا آن کار مثبت منکوب شود!

احتمالاً‌ کسانی که از تسلیت رئیس جمهور و شرکت وزیر خارجه در مراسم ختم و تشییع ولیعهد عربستان ناراحت شده اند انتظار داشتند که رئیس جمهور سه روز جشن عمومی در ایران اعلام کند و وزیر خارجه هم به همتای سعودی اش زنگ بزند و بگوید خوب شد که مرد!

مشکل بزرگ کشور ما این است که همه چیز را با هم قاطی می کنند و بر مبنای فرمول "صفر و یک" عمل می کنند. مثلاً‌ چون در این مورد بخصوص عربستان در خلاف منافع ما در بحرین مداخله می کند یا ایران را متهم به ترور سفیرش کرده است ، باید دیپلماسی را کنار بگذاریم و حتی یک تسلیت خشک و خالی هم نگوییم.

این در حالی است که مشکلات ما با عربستان و حرکات ما در منطقه که علیه منافع سعودی هاست به جای خود محفوظ است و حفظ روابط سیاسی و پاینبدی به آداب دیپلماتیک هم در جای خود ؛ و حضور صالحی در مراسم ختم ولیعهد عربستان به معنای چشم پوشیدن از اختلافات موجود نیست.

وانگهی هر اندازه که دو کشور از همدیگر دور باشند ،‌ سوء تفاهم ها و تضادها تشدید می شود و برعکس به همان اندازه که کشورها به یکدیگر و مردم و مقامات همدیگر احترام بگذارند روابط حسنه تقویت می شود که یکی از مظاهر این احترام دیپلماتیک و حتی انسانی ، همین ابراز همدردی در غم ها (مانند فوت مقامات و بروز زلزله و توفان) و اظهار شراکت در شادمانی ملل دیگر (مانند روزهای ملی و استقلال و موفقیت های بزرگ ورزشی)‌ است.

فراموش نکنیم در دوران جنگ سرد که دو ابرقدرت شرق و غرب حتی گاه تا آستانه جنگ اتمی هم پیش می رفتند ، روابط دیپلماتیک بین آنها در عالی ترین سطوح برقرار بود و در همان حال بزرگ ترین رقابت تاریخ در تقسیم منافع جهان بین آمریکا و شوروی سابق در جریان بود.
حتی در جنگ تحمیلی عراق علیه ایران هم دو کشور روابط دیپلماتیک خود را ولو در سطحی نازل حفظ کرده بودند.
در واقع عالم روابط بین الملل جایی برای رفتارهای صفر و یکی ندارد و یک دولت و یک سیاستمدار باید این سخن نغز سعدی را  آویزه گوش کند که "نه چندان درشتي كن كه از تو سير گردند و نه  چندان نرمي كه بر تو دلير شوند... درشتی و نرمی به هم در به است."

همه این ها از این آموزه دیپلماتیک نشأت می گیرند:‌ "پایبندی به اصول منافاتی با حفظ آداب دیپلماتیک ندارد."

لذا بر سبیل انصاف باید گفت که تسلیت گویی مقامات ایران و حضور صالحی در مراسم تشییع ولیعهد عربستان نه تنها منافاتی با اصول سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران نداشته ،‌بلکه منطبق بر منافع ملی و آداب دیپلماتیک بوده است و در عین حال نافی مواضع ایران در قبال سعودی ها نیست چه آن که رقابت و حتی خصومت به جای خود و آداب دیپلماتیک هم به جای خود.