هجوم هواي ‌آلوده به ريه‌هاي بيمار

جام جم آنلاين: اين روزها وقتي به آسمان نگاه مي‌كنيد، ديگر خبري از خورشيد درخشان و رنگ آبي آسماني نيست؛ به جاي آن فقط غباري خاكستري رنگ مي‌بينيد كه روي شهرمان خيمه زده است. اين‌طور كه مي‌شود بچه‌ها بايد در خانه بمانند، سالمندان نبايد زمان زيادي را در فضاي باز بگذرانند و بقيه افراد هم بايد با سرفه، سردرد، تنگي‌نفس و خس‌خس سينه روزشان را به شب برسانند.اين وضعيتي است كه اين روزها اگر ساكن شهرهاي بزرگ باشيد، آن را تجربه خواهيد كرد؛ آسماني دود گرفته كه نمي‌توان در هواي آن براحتي نفس كشيد.

دكتر ليدا عطارد ، فوق‌تخصص آلرژي و ايمونولوژي در گفت‌وگو با «جام‌جم» درباره خطرات آلودگي هوا توضيح مي‌دهد: آلاينده‌هاي موجود در هوا تركيبات مختلفي دارند كه شامل گازهاي ازن، NO2، دي‌اكسيدگوگرد، سرب، مونوكسيدكربن و ذرات ريز است.

به گفته وي، ذرات ريز نيز انواع مختلفي دارد؛ ذرات درشت كه قطري حدود 10 ميكرون يا كمي كمتر از آن دارند، ريز ذره‌ها كه قطري حدود 2.5 ميكرون دارند و ذرات بسيار ريز كه كمتر از يك ميكرون هستند.

دكتر عطارد با اشاره به اين تقسيم‌بندي‌ها مي‌گويد: منابع توليد هر يك از اين آلاينده‌ها و اثراتي كه بر ريه انسان دارند، متفاوت است؛ چون هر يك از آنها مي‌تواند به قسمت‌هاي مختلفي از ريه نفوذ كند و عوارضي متفاوت داشته باشد.

آلودگي هوا با انسان چه مي‌كند؟

هميشه وقتي آلودگي هواي شهرهاي بزرگي مانند تهران به اين مرحله مي‌رسد، مي‌شنويم كه متخصصان توصيه مي‌كنند سالمندان و كودكان از خانه خارج نشوند؛ اما تا به‌حال با خود فكر كرده‌ايد اين آلودگي چطور سلامت انسان را به خطر مي‌اندازد و تا چه حد دردسرساز مي‌شود؟

دكتر عطارد با اشاره به صدماتي كه آلاينده‌ها به ريه انسان وارد مي‌كند، مي‌گويد: به عنوان مثال دود ماشين كه شامل ريزگرد‌ها و ذرات بسيار ريز است، باعث بروز التهاب و انقباض در راه‌هاي هوايي مي‌شود.

علاوه بر اين، آلودگي هوا مي‌تواند باعث شود آلرژن‌ها به مقدار زيادي در محيط پايدار باقي بماند بنابراين بيماراني كه مبتلا به آسم هستند، مدت بيشتري با آلرژن‌ها ارتباط خواهند داشت و ممكن است تعداد بيشتري از آنها حساس شوند.

به گفته اين پزشك متخصص، مشاهده شده است اگر يك بيمار آسماتيك همزمان آلرژن و دود اگزوز را استنشاق كند، شرايط بدتري را تجربه خواهد كرد.

وي مي‌افزايد: از ديگر عوارض آلودگي هوا مي‌توان به تغييرات حجم ريه‌ها اشاره كرد؛ به طوري كه در مواجهه با آلاينده‌ها، هم حجم‌هاي ريوي كاهش پيدا مي‌كند و هم مقاومت در راه‌هاي هوايي افزايش مي‌يابد.

دكتر عطارد با اشاره به دي‌اكسيدگوگرد كه در باران‌هاي اسيدي وجود دارد، توضيح مي‌دهد: نكته‌اي كه بايد به آن توجه داشت اين‌ است كه دي‌اكسيدگوگرد باعث ايجاد حملات حاد آسم مي‌شود.

به گفته وي، علاوه بر اين موارد تغييراتي در حجم ريه‌ها نيز مشاهده مي‌شود، به خصوص در مورد بچه‌ها كه ريه‌هايشان در حال رشد است.

ديده شده است بچه‌هايي كه در سنين بين 10 تا 18 سال قرار دارند و در تماس با آلاينده‌ها هستند، حجم ريه‌هايشان كاهش پيدا مي‌كند و نمي‌توانند به حداكثر حجم‌هاي ريوي متناسب با سنشان دست پيدا كنند.

به گفته اين پزشك متخصص، اگر اين بچه‌ها به مناطقي با هواي سالم‌تر منتقل شوند و حداقل سه سال آنجا زندگي كنند، شرايط بهبود مي‌يابد.

دكتر عطارد درباره عوارض حاد آلاينده‌ها خاطرنشان مي‌كند: در صورتي كه بيماران مبتلا به آسم در معرض آلاينده‌ها قرار بگيرند، دچار مشكلات بيشتري مي‌شوند؛ ممكن است تنگي نفس، خس‌خس سينه و درد در قفسه‌سينه را تجربه كنند يا نيازشان به استفاده از داروها افزايش يابد بنابراين در اين روزها تعداد بستري‌ها، مراجعه به اورژانس و غيبت از مدرسه و محل كار به دليل حملات آسم بيشتر مي‌شود.

بيماران مبتلا به آسم چه كنند؟

اين روزها دائم مي‌شنويد كه هوا در وضعيت هشدار قرار دارد و كودكان، سالمندان و بيماراني كه مشكل ريوي دارند بايد بيشتر دقت داشته باشند، اما شايد هنوز گروهي اين موضوع را خيلي جدي نگرفته باشند و تصور كنند آلودگي هوا براي آنها مشكلي ايجاد نمي‌كند.

دكتر عطارد با اشاره به اين كه بيماران بايد به اخبار هواشناسي دقت داشته باشند، درباره روزهايي كه آلودگي به مرحله هشدار مي‌رسد و در وضعيت خطرناك است، مي‌گويد: توصيه مي‌شود بيماران در اين روزها كمتر از خانه خارج شوند و بيشتر در محيط‌هاي بسته بمانند.

افرادي كه عادت دارند در فضاي باز ورزش كنند، در روزهاي آلوده بهتر است يا طول مدت ورزش را كاهش دهند يا نوع آن را؛ به عنوان مثال اگر برنامه ورزشي آنها دويدن است در اين روزها فقط پياده‌روي كنند تا ميزان آلاينده‌هايي كه وارد ريه‌هايشان مي‌شود كاهش يابد.

اين فوق‌تخصص آلرژي و ايمونولوژي تاكيد مي‌كند: بيماران حتما بايد داروهاي‌ خود را همراه داشته باشند تا در صورت نياز بتوانند از آنها استفاده كنند. اگر در چنين روزهايي مكرر دچار حمله مي‌‌شوند نيز توصيه مي‌شود حتما با پزشك تماس بگيرند و از او كمك بخواهند.

به گفته وي، افرادي كه در مكان‌هاي پرترافيك و شلوغ زندگي مي‌كنند بايد دقت بيشتري داشته باشند، چون حتي محيط داخل خانه نيز ممكن است آلوده باشد بنابراين توصيه مي‌شود تا حد امكان سعي كنيد از محيط‌هايي با غلظت‌ بالاي آلودگي دور شويد.

اگر آسم هم نداريد، مراقب باشيد

وقتي هوا آلوده مي‌شود و نفس كشيدن به‌راحتي روزهاي معمولي نيست، همه بايد مراقب باشند، نه فقط سالمندان و كودكان و بيماران.

دكتر عطارد در اين‌باره توضيح مي‌دهد: همه افراد در معرض صدمات ناشي از آلاينده‌ها قرار دارند و به همين دليل توصيه مي‌شود در اين روزها در صورتي كه كار ضروري ندارند، از محيط‌هاي بسته خارج نشوند و تا حدممكن با آلاينده‌ها تماس نداشته باشند.

وي درباره علائمي كه به مراجعه به پزشك نياز دارد، مي‌گويد: احساس درد در قفسه‌سينه، سرفه‌هاي مكرر، احساس تنگي‌نفس، خس‌خس سينه، سوزش در راه‌هاي هوايي يا چشم‌ها از جمله علائمي است كه به مراجعه به مراكز درماني نياز دارد.

در نهايت توصيه مي‌شود در روزهاي آلوده، بيماران آسماتيك تا حد امكان از منزل خارج نشوند و حتما داروهاي خود را همراه داشته باشند. همچنين زماني كه با مشكلي روبرو شدند نيز بايد به پزشك مراجعه كنند.