افزایش اجاره بها، مستاجران را مستاصل کرد!

قیمت‌ها را که بر شیشه آژانس مسکن دید رنگش پرید و حساب و کتاب از دستش خارج شد. وارد مغازه شد و دفتر مربوط به املاک اجاره ای را گرفت هر چه دفتر را ورق زد خانه‌ای پیدا نکرد که اجاره آن با حقوقش یک ارتباط معقول برقرار کند.

10 روز است که پیدا کردن خانه اجاره‌ای دغدغه اصلی زهره و علی است. آنها پارسال زندگی مشترکشان را در یک واحد 65 متری در خیابان جوادالائمه (ع) آغاز کرده‌اند، با 5 میلیون تومان رهن و ماهانه 100 هزار تومان. اما امسال سیر صعودی اجاره بها، شیرینی زندگی را از آنها گرفته است.

به گزارش خبرنگار مهر، علی که جلوی بنگاه معاملاتی خیابان توحید ایستاده است، می‌گوید: چند روز قبل که برای تمدید قرارداد با صاحبخانه قرار گذاشتم از من خواست 120 هزار تومان به کرایه پارسال اضافه کنم. اولش فکر کردم منظورش این است که اجاره بها را ماهانه 120 هزار تومان پرداخت کنم ولی وقتی دوباره حرفش را تکرار کرد، با خودم گفتم چقدر صاحبخانه بی‌رحمی است. با اطمینان از اینکه با این مقدار رهن و اجاره می‌توانم خانه بهتری اجاره کنم به صاحبخانه جواب رد دادم ولی با دیدن قیمت‌های اجاره در مشاور املاک حیرت زده شدم. مجبورم دوباره به شرایط صاحبخانه تن دهم و در همان خانه زندگی کنیم.

زهره هم سکوتش را می‌شکند و تمام درد دل نداری و سختی‌‌های زندگی را در یک سئوال خلاصه می‌کند: برای ما که پول رهن خانه را از وام ازدواج و هدایای عروسی تهیه کردیم خیلی سخت است که این قدر کرایه بدهیم. واقعا کسی نیست جلوی این گرانی‌ها و بی‌رحمی‌های صاحبخانه‌ها را بگیرد؟

این پرسش مشترک زهره و علی است که هر لحظه در ذهن بسیاری از شهروندان و زوج‌های جوان مرور می‌شود.

صحنه دوم: اجاره‌نشینی معادل آتش‌زدن اسباب

زندگی برای حسن که با داشتن دو فرزند قد و نیم قد، ماهانه 350 هزار تومان از یک موسسه انتشاراتی دریافت می‌کند جذابیتی ندارد. او 6 سال است که در 5 خانه استیجاری زندگی کرده و این روزها که صاحبخانه برای تمدید قرارداد پول بیشتری مطالبه کرده، مجالی برای ماندن آنها در خانه 70 متری وجود ندارد.

می‌گوید: یک ضرب المثلی شنیدم که می‌گویند هر سه بار اسباب کشی معادل یک آتش سوزی است. در واقع دو بار آتش در خرمن اسباب و وسایل زندگی‌ام افتاده و من ناچار شدم بخشی از وسایل زندگی را تعویض کنم.

این خانواده 4 نفره، یک سال را با 4 میلیون تومان رهن و 100 هزار تومان مدیریت کردند اما صاحبخانه برای تمدید قرارداد، علاوه بر 4 میلیون و 500 هزار تومان رهن و 150 هزار تومان اجاره مطالبه کرده و حسن در تکاپوی تهیه خانه‌ای کوچک‌تر و ارزان‌تر است.

صحنه سوم: گرانی و بی‌رحمی موجران

امید اصغری، 23 ساله که تازه با یکی از هم‌کلاس دانشگاهی‌اش ازدواج کرده، قرار است تا یک ماه دیگر زندگی مشترکشان را شروع کنند. او به همراه همسرش به دنبال تهیه سرپناه اجاره‌ای می‌گردد. امید برای اینکه از عهده مخارج زندگی و دانشگاه برآید نمی‌تواند بیشتر از 150 هزار تومان برای اجاره خانه بپردازد.

می‌گوید: یک هفته از کار و تحصیل عقب ماندم ولی هنوز نتوانستم یک واحد مناسب پیدا کنم. به هر مشاور املاکی که سر می‌زنیم وقتی قیمت اجاره خانه‌ها را می‌بینیم بدون اینکه آدرس خانه‌ها را از بنگاه بگیریم از مغازه خارج می‌شویم.

همسر امید که از گشتن در لا به لای دفتر قطور اجاره بها مشاور املاک خیابان 19 دی ناامید شده، می‌گوید: دوست داشتم در یکی از کوچه‌های این خیابان یک واحد 60 تا 80 متری پیدا کنیم و زندگی مشترکمان را در زیر سقف آن بدون دغدغه شروع کنیم اما انگار هیچ چیزی بر وفق مراد نیست. انگار تورم و گرانی و بی‌رحمی موجران دست به دست هم دادند تا زندگی سختی را با قرض و وام شروع کنیم. باید به حاشیه‌های شهر، جایی که زندگی برای یک زوج جوان چیزی شبیه کابوس می‌ماند برویم تا ...

هنوز صحبت‌های معصومه ادامه داشت که امید با لحن سردی به همسرش گفت: شما که می‌دانید اگر در اطراف شهر زندگی کنیم ماهانه چقدر باید برای رفتن به محل کار و دانشگاه کرایه بدهیم. تازه، بیشتر وقت‌مان را باید در رفت و آمد باشیم.

معصومه می‌گوید: پس با این وضعیت تکلیف زوج‌های جوانی که مثل ما زیر بار قرض و بدهی و کرایه خانه زندگی‌اشان را شروع می‌کنند چه می‌شود؟

وضعیتی که معصومه و امید از آن به ناامیدی یاد می‌کنند گریبان بسیاری از خانواده‌هایی که با درآمد اندک و گرانی و تورم بالا، تهیه سرپناه دائمی برای آنها رویا شده، گرفته است.

مقایسه قیمت‌ها در مناطق مختلف

این روزها شهروندانی که برای اجاره واحدهای مسکونی به مشاوران املاک مراجعه می‌کنند با قیمت‌های عجیب و غریبی مواجه می‌شوند که باید برای دشواری‌های زندگی آنها مرثیه‌ای غم انگیز نوشت.

به عنوان مثال برای یک آپارتمان 80 متری در خیابان جمهوری اسلامی 10 میلیون تومان رهن و 700 هزار تومان اجاره تعیین شده است. همچنین شهروندانی که تمایل به زندگی موقت در منطقه سالاریه قم دارند باید برای یک واحد مسکونی 67 متری 30 میلیون تومان رهن و ماهانه 100 هزار تومان پرداخت کنند.

این نرخ‌ها در خیابان 19 دی برای یک واحد مسکونی 72 متری به طور متوسط 10 میلیون تومان رهن و 400 هزار تومان اجاره ماهانه است.

همچنین در 20 متری امام حسین(ع) قیمت اجاره بهای یک واحد مسکونی آپارتمانی 85 متری 5 میلیون تومان رهن و ماهانه 450 هزار تومان اجاره اعلام شده که این رقم در منطقه یزدانشهر برای یک واحد مسکونی 50 متری 3 میلیون تومان رهن و ماهانه 400 هزار تومان اجاره است.

مشاوران املاک خیابان صفائیه که یکی از خیابان‌های پرتردد و مرکزی شهر محسوب می‌شود برای یک واحد زیرزمین 60 متری در یکی از کوچه‌های نه چندان مهم این خیابان یک میلیون تومان رهن و ماهانه 300 هزار تومان اجاره در نظر گرفته‌اند.

در خیابان‌های اطراف میدان آیت‌الله سعیدی نیز برای یک واحد مسکونی 100 متری 20 میلیون تومان رهن و ماهانه 50 هزار تومان اجاره دریافت می‌شود.

در منطقه چهارمردان هم با وجود بافت قدیمی و فرسوده زیادی که دارد قیمت اجاره بهای مسکن همانند سایر مناطق شهری جهش زیادی داشته است، به گونه‌ای که یک واحد مسکونی 90 متری زیرزمین به 10 میلیون تومان رهن و ماهانه 200 هزار تومان اجاره داده می‌شود.

این شرایط برای منطقه محروم نیروگاه قم که به واسطه ارزان بودن قیمت‌ها یکی از مناطق پرجمعیت شهر محسوب می‌شود متفاوت است. در این منطقه بیشتر خانه‌هایی که برای اجاره در نظر گرفته شده‌اند ویلایی هستند و به خاطر فرهنگ و آداب و رسوم ساکنان این منطقه ساخت واحدهای مسکونی آپارتمانی در نیروگاه کمتر شایع است ولی در همان منطقه شهری نیز بهای اجاره مسکن افزایش غیرقابل باوری داشته است.

هم اکنون یک واحد مسکونی ویلایی در این منطقه با 100 متر مربع مساحت به 15 میلیون تومان رهن و ماهانه 80 هزار تومان اجاره داده می‌شود. همچنین برای یک واحد یک خوابه 72 متری در خیابان توحید نیز 25 میلیون تومان رهن تعیین شده است.
علاوه بر آن تعدادی از شهروندان تمایل به رهن کامل واحدهای مسکونی دارند که این افراد هم باید مبالغ کلانی برای سکونت موقت یک ساله پرداخت کنند.

بالابودن رهن کامل

با بررسی‌های انجام شده، بیشترین مقدار رهن برای واحدهای مسکونی با متراژ بالاتر در نظر گرفته شده است، به طوری که اجاره نشینان برای رهن کامل یک واحد مسکونی 130 متری در یکی از کوچه‌های بلوار شهید صدوقی (زنبیل آباد) باید 60 میلیون تومان رهن پرداخت کنند.

در خیابان جمهوری اسلامی نیز به طور متوسط یک واحد مسکونی 120 متری با 40 تا 50 میلیون تومان رهن کامل اجاره داده می‌شود که این رقم در خیابان 30 متری کیوانفر برای یک واحد زیرزمین 110 متری 25 میلیون تومان رهن تعیین شده است.

همچنین یک واحد آپارتمان 50 متری در خیابان معلم در ازای دریافت 15 میلیون تومان رهن کامل به اجاره داده می‌شود که این میزان در مناطق حاشیه‌ای که از امکانات محدود رفاهی و شهری برخوردارند کمتر است.

این افزایش قیمت‌ها در حالی است که حتی مشاوران املاک هم آن را غیرقابل تصور دانستند.

افزایش 40 تا 50 درصدی اجاره بها

برای مهدی لطیفی که مسئولیت یکی از بزرگ‌ترین مشاوران املاک را برعهده دارد دیدن مناظری از ناتوانی خانواده‌ها برای تهیه مسکن مناسب خیلی عادی شده است. به نظر او وضعیت مسکن خیلی نابسامان است.

رئیس شهر املاک از سرگردانی اجاره نشینان می‌گوید: کسانی که برای اجاره مسکن وارد مشاوران املاک می‌شوند با دیدن قیمت اجاره‌ها شوکه می‌شوند و ناامیدی از سر و رویشان می‌بارد.

او با ذکر نمونه‌هایی از قراردادهای گذشته، ادعا کرده است که قیمت اجاره بها نسبت به سال قبل 40 تا 50 درصد افزایش داشته است. این در حالی است که مهدی رهنما رئیس اتحادیه مشاوران املاک قم با رد این میزان افزایش اجاره بها، از افزایش 20 درصدی اجاره بها خبر می‌دهد.

به گفته لطیفی، اگر سال گذشته برای یک واحد 55 متری در پردیسان 5 میلیون تومان رهن تعیین می‌شد، امسال همان واحد مسکونی را به 8 میلیون تومان رهن اجاره کردند.

به اعتقاد رئیس شهر املاک، بالارفتن تورم و گرانی و به دنبال آن افزایش قیمت زمین و رشد هزینه‌های ساخت و ساز، عدم واگذاری به موقع مسکن مهر و... از جمله عوامل افزایش قیمت اجاره بها است.

در این میان دولت برای مهار افزایش بی‌رویه اجاره بها چند برنامه سیاستی تعریف کرده که به اعتقاد کارشناسان امر این برنامه‌ها نه تنها باعث تثبیت قیمت اجاره بها نشد بلکه در سایه وعده‌ها و بدقولی‌های مسئولان‏، قیمت اجاره بها هر روز رکورد تازه‌تری را در گرانی به ثبت می‌رساند.

طرح‌هایی که ثمربخش نیست

یکی از این طرح‌های دولت اجرای طرح مسکن مهر است. با وجود اینکه چند هزار واحد مسکن مهر در سال گذشته به متقاضیان واگذار شده است ولی این طرح نتوانست دولت را در جلوگیری از افزایش بی‌رویه اجاره بها کمک کند.

از سویی دیگر بیشتر کسانی که در شهرک پردیسان مسکن مهر دریافت کرده‌اند به خاطر دور بودن مسافت و عدم ارائه خدمات مناسب رفاهی یا خانه‌هایشان را فروخته‌اند و یا اجاره داده‌اند.

ممنوعیت افزایش بیش از 9 درصدی اجاره‌بها یکی دیگر از راهکارهایی است که دولت برای کنترل اجاره بهای مسکن در تهران و البرز اجرایی کرده است اما به گفته رئیس شهر املاک این راهکار به شکل‌گیری بازار غیررسمی اجاره بها کمک می‌کند.

یکی دیگر از طرح‌های دولت انعقاد قراردادهای 2 ساله است که از نظر مشاوران املاک قابلیت اجرایی ندارد چراکه مالکان واحدهای مسکونی بر اساس افزایش سالانه نرخ تورم اقدام به افزایش اجاره بها می‌کنند و انعقاد قراردادهای 2 ساله به ضرر آنهاست.

در سال‌های اخیر دولتمردان از برنامه دولت برای مهار سرسام آور اجاره بها سخن گفته‌اند اما بازار اجاره بها، بی‌تفاوت نسبت به برنامه‌های دولت به سیر صعودی خود ادامه داده است.

هر روز علی و زهره، امید و معصومه و زوج‌های زیادی همانند آنها سرگردان و حیران، خیابان‌های شهر را زیر پا می‌گذارند تا از لابه‌لای دفتر اجاره بها مشاوران املاک خانه محقری پیدا کنند که اجاره‌اش بیشتر از درآمدشان نباشد.