ایران دومین مصرف کننده آنتی بیوتیک در آسیا

دبیر علمی کنگره عوامل ضد میکروبی و مقاومت با آن‌ها گفت: متأسفانه کشور ما جزو ۲۰ کشوری است که بیشترین مصرف آنتی‌بیوتیکی را در دنیا دارد و از این نظر در آسیا بعد از چین مقام دوم را داریم و با روند فعلی در ایران و جهان ممکن است به دوران قبل از کشف آنتی بوتیک برگردیم.

به گزارش فارس، شهناز آرمین پیش از ظهر پنجشنبه در سمینار مقاونت میکروبی و مقاومت به آنها که در دانشکده داروسازی مجتمع آموزشی پژوهشی نیایش برگزار شد اظهار داشت: کشف مواد آنتی‌میکروبیال(ضد میکروبی) کمک بزرگی به علم پزشکی کرده و طی سالیان گذشته جان انسان‌های زیادی را نجات داده است و در بین داروهای امروزی این داروها بیشترین میزان تجویز را دارند.

وی ادامه داد: مصرف نامناسب و غیر منطقی داروهای ضد میکروبی شرایط مناسبی را برای ایجاد میکرو ارگانیسم‌های مقاوم و باقیماندن آنها فراهم می‌کند. همچنین عفونت‌هایی که به علت میکروارگانیسم‌های مقاوم ایجاد می‌شوند به درمان‌های معمول پاسخ نمی‌دهند و این امر منجر به طولانی شدن بیماری و افزایش خطر مرگ می‌شود.

دبیر علمی سمینار عوامل ضد میکروبی و مقاومت با آن‌ها خاطرنشان کرد: سالانه مقاومت به دارو سبب ایجاد حدود ۴۴۰ هزار مورد جدید سل مقاوم به چند دارو می‌شود که سالانه وقوع حداقل ۱۵۰ هزار مورد مرگ را در پی دارد.

آرمین با اشاره به اینکه مقاومت به نسل جدید داروهای ضد مالاریا نیز در کشورهایی که مالاریا بومی است گسترش پیدا کرده افزود: همچنین درصد بالایی از عفونت‌های بیمارستانی به وسیله باکتری‌های مقاوم ایجاد می‌شود و ظهور مقاومت به آنتی‌بیوتیک‌ها سالانه هزینه‌ای معادل ۴ میلیارد دلار را به آمریکا تحمیل می‌کند.

وی تصریح کرد: متاسفانه کشور ما جزو ۲۰ کشوری است که بیشترین مصرف آنتی‌بیوتیکی را در دنیا دارد و در آسیا بعد از چین مقام دوم را دارد.

آرمین افزود: هم ‌اکنون حدود ۱۳ درصد ریالی کل بازار دارویی را داروهای آنتی‌بیوتیک تشکیل می‌دهند حجم ریالی مصرف آنتی‌بیوتیک در کشور در سال به حدود ۳ هزار میلیارد ریال می‌رسد که رقم بالایی است و باید با اتخاذ سیاست‌های مناسب این میزان مصرف کنترل شود.

نیمی از تجویز نسخه‌های پزشکان آنتی بیوتیک است

به گفته آرمین بررسی کشوری نسخ پزشکان در سال ۸۷ و ۸۸ نشان می‌دهد که میانگین تعداد اقلام تجویزی در هر نسخه به ترتیب ۲۶/۳ و ۲۱/۳ قلم بوده است که ۴۹ درصد یعنی نزدیک به نصف آن تنها آنتی‌بیوتیک بوده است.

دبیر علمی سمینار عوامل ضد میکروبی و مقاومت با آن‌ها گفت: در دسترس بودن آنتی‌بیوتیک، فرهنگ غلط خوددرمانی یا والدین درمانی و متاسفانه در مواردی فروش بدون نسخه آنتی‌بیوتیک موجب شده است که مردم بدون در نظر گرفتن عوارض، برای درمان حتی بیماری‌های ویروسی نیز به این گروه درمانی روی آورند.

وی ادامه داد: ویژگی بارز فرهنگ دارویی در ایران، مصرف بیش از اندازه داروهای تزریقی است؛ به طوری که سرانه مصرف داروهای تزریقی در ایران حدود ۴/۱۱ بوده است؛ در حالی که این رقم ۴ برابر سرانه مصرف این قبیل دارو‌ها در جوامع در حال توسعه است.

آرمین با اشاره به اینکه آمار‌ها نشان می‌دهد ایرانی‌ها بیش از استاندارد جهانی دارو مصرف می‌کنند و ۱۰ تا ۱۵ درصد دارو‌ها بدون مشورت با پزشک و خودسرانه مصرف می‌شود، عنوان کرد: در این بین داروهای مسکن و آنتی‌بیوتیک بیشترین میزان مصرف خودسرانه دارو را تشکیل می‌دهند. این وضعیت سبب شده تا علت بستری ۱۰ تا ۲۰ درصد بیماران در بیمارستان‌ها ناشی از عوارض دارویی عنوان شود. در این بین سالمندان، زنان باردار و کودکان بیشتر در معرض خطر عوارض دارویی قرار گرفته‌اند.»

وی ادامه داد: «از جمله موارد تاثیرگذار برای تجویز و مصرف بی‌رویه آنتی بیوتیک در کشور مسائل اقتصادی، فرهنگ عمومی جامعه و ضعف گروه پزشکی در مصرف بیش از حد این نوع دارو است. متاسفانه بسیاری از افراد جامعه نیز بر این باورند که مصرف آنتی‌بیوتیک‌های قوی تاثیر بهتری در روند درمان آن‌ها خواهد داشت.»

دبیر علمی عوامل ضد میکروبی و مقاومت با آن‌ها خاطرنشان کرد: «همان طور که سازمان جهانی بهداشت اعلام کرده است که تولید آنتی‌بیوتیک‌های جدید نیز نمی‌تواند راه حل این معضل جهانی باشد و اگر این پروسه متوقف نشود ما در ۵ سال آینده به دوران قبل از کشف آنتی‌بیوتیک برمی‌گردیم.

وی گفت: زمانی که عفونت‌های جزئی می‌تواند منجر به مرگ شود این موضوع باید یک نگرانی عمده به حساب آید زیرا یک عفونت مقاوم ممکن است کشنده باشد و به دیگران منتقل شود، گسترش پیدا کند و باعث تحمیل هزینه‌های سنگین به افراد و جامعه شود. این باعث می‌شود تا دستاورهای پزشکی مدرن به وسیله مقاومت به دارو در معرض خطر قرار ‌گیرند.»

آرمین با بیان اینکه بدون تاثیر داروهای ضد میکروبی برای درمان و پیشگیری از عفونت‌ها موفقیت درمان‌هایی از جمله پیوند شیمی درمانی و جراحی‌های مهم ممکن است به خطر بیفتد گفت: «دو عامل باعث افزایش و گسترش مقاومت به داروهای ضد میکروبی می‌شود یکی مصرف بیش از حد و سوء مصرف داروهای ضد میکروبی و دیگری گسترش و انتشار ارگانیسم‌های مقاوم بین افراد جامعه و کشور‌ها است بنابراین مقابله با مقاومت به دارو‌های ضد میکروبی نیاز به مداخله از جمله بهبود مصرف داروهای ضد میکروبی و جلوگیری از انتقال میکرو ارگانسیم‌های مقاوم دارد.

وی به راهکارهایی که سازمان جهانی بهداشت برای کنترل این مشکل پیشنهاد کرده است اشاره کرد و اظهار داشت: این موضوع همکاری بین دولتمردان و سیاستگزاران سیستم بهداشتی را می‌طلبد. وضع قوانین کارامد در جهت نظارت و بررسی نسخ برپایی نظام مراقبت در بیمارستان‌ها به طور جدی ممنوعیت فروش آنتی‌بیوتیک بدون دستور پزشک حمایت از بیماران و افزایش پوشش بیمه‌ها به جهت تکمیل دوره‌های درمان و اقدامات پیشگیری کننده از بروز بیماری مانند واکسیناسیون، بالابردن سطح بهداشت جامعه، فرهنگ سازی و افزایش آگاهی پزشکان نسبت به پدیده مقاومت آنتی‌بیوتیکی از موارد مورد اهمیت است.