۰۹ فروردين ۱۴۰۳
به روز شده در: ۰۹ فروردين ۱۴۰۳ - ۲۲:۰۸
فیلم بیشتر »»
کد خبر ۲۲۰۰۱
تاریخ انتشار: ۱۵:۳۲ - ۳۰-۰۴-۱۳۸۶
کد ۲۲۰۰۱
انتشار: ۱۵:۳۲ - ۳۰-۰۴-۱۳۸۶

اخبار مربوط به افزايش واردات نفت کشورهاي صنعتي در ماه گذشته، قيمت نفت برنت را به 5/77 دلار رساند. افزايش درآمدهاي نفتي اگر نيش پنهاني باشد براي اقتصاد کشورهاي نفتي، نوش طرب بخشي است براي خزانه هايشان که چون چاه «ويل» هرچه اسکناس است، مي بلعند. افزايش درآمدهاي نفتي کشورها در دو سال گذشته همه را خيره کرده است.

انقلاب اسلامي که پيروز شد دومين شوک قيمتي، بازار نفت را تکان داد تا نفت حدود 40 دلار تجربه شود. توليد 6 ميليون بشکه اي روزانه پيش از انقلاب هم به تعظيم سياست هاي زمانه اش کاهش يافت تا نفت زير زمين بماند براي آيندگان را ملاحظات دوران جنگ، آمار و ارقامي را فيد مي کند. پس از سال 68 شروع مي کنيم تا پرده از درآمدهاي نفت کشور بالا زنيم. هشت سال دوره سازندگي را روي ميز بريزيم. 96 ماه زمان اصلاحات را زير ذره بين ببريم و آمار دوسالانه دولت عدالت را ورق بزنيم. از هاشمي رفسنجاني تا محمود احمدي نژاد. اين همه را از دفتر نفت مي خوانيم بي آنکه به آن حاشيه سياست بزنيم. اگر همه درآمدهاي نفتي ايران در 18 سال را مي خواهيد تا پايان اين گزارش را بخوانيد.

چراغ آمار بدون فيلتر سياست

وقتي سخن به اسانس سياست آلوده نشود صاحبش را پيدا مي کند. اينکه چه دولتي با چه گرايشي در 18 سال پيشين ايران زمين، حکمران بوده است را به گوشه اي مي نهيم و در ديگر سو چراغ ارقام را روشن مي کنيم تا ساکنان دومين کشور دارنده ذخاير نفتي دنيا، از درآمدهايي که طلاي سياه نصيب شان کرده، مطلع شوند. گو اينکه اين آمار را مي توان از لابه لاي سطور کتابچه عملکردهايي که طي ساليان گذشته در وزارت نفت منتشر شده يا آمارهاي منابع ثانويه جهاني جست. اگر در يکي ، دو هفته اخير درآمدهاي نفتي دولت هاي رفته و دولت برقرار به کفه مقايسه گذاشته شده، حق اين بود که مستنداتش به مردم گفته شود. اين گفت و شنود را فارغ از لعاب سياسي اش به بهانه مي گيريم تا شمعي روشن کنيم براي آگاهي ملت از درآمدهاي نفتي در سال هاي گذشته.

 درآمدهاي نفتي از کجا مي آيد

وقتي سخن از درآمدهاي نفتي مي گوييم از درآمد چهار بخش حرف مي زنيم؛ 1- درآمد حاصل از فروش نفت خام

2- درآمد فرآورده هاي نفتي-3- درآمد گاز-4- درآمد فرآورده هاي گازي.

فرآورده هاي نفت محصول پالايشگاه ها است. نفت سياه وقتي وارد پالايشگاه ها مي شود چند فرآورده مهم توليد مي کند. از فرآورده هاي غيرصادراتي آن نظير بنزين مي گذريم و در اين گزارش صرفاً به فرآورده هاي صادراتي که درآمد ارزي به جيب کشور مي ريزند، مي پردازيم. يعني نفت کوره، نفت سفيد و گازوئيل (نفت گاز).فرآورده هاي صادراتي گاز هم که از کنار گاز گرفته مي شوند، عبارتند از نفت گاز و ميعانات گازي. امروز قيمت ميعانات گازي اگر بيشتر از نفت نباشد کمتر نيست، چه فرآورده هاي سبک نظير بنزين را بيشتر توليد مي کند.

 134 ميليارد دولت در خزانه هاشمي

وقتي همه آمار نفتي را يک کاسه سر مي کشيم، درآمدهاي تفکيکي دولت هاي گذشته از صادرات نفت و فرآورده هاي نفتي چنين خودنمايي مي کند. ايران در هشت ساله 68 تا 76، مجموعاً 134 ميليارد و 546 ميليون و 650 هزار دلار درآمد کسب کرده است. اين را به حساب خزانه دولت هاشمي رفسنجاني مي گذاريم. دولت سازندگي با نفت 18 دلاري شروع کرد و اگرچه در هشت سال مسندنشيني اش تلورانس قيمت را تجربه کرد اما باز هم با ميانگين سالانه نفت 18 دلاري، کليد کاخ رياست جمهوري را تحويل داد.

 رقابت ونزوئلا و عربستان به ضرر خاتمي

خاتمي که آمد دوران افول قيمت نفت فرا رسيد. نفت پايين 10 دلار سيلي محکمي به خزانه دولت زد. آنچنان که براي خرج و دخلش از هر راهي سود جست. حتي فروش خدمت مقدس سربازي. رقابت عربستان سعودي و ونزوئلا براي کسب سهم بيشتري از بازار نفت، پايين ترين قيمت هاي نفت را رقم زد. ميانگين قيمت نفت در سال دوم رياست خاتمي 12 دلار و 16 سنت بود. يعني پايين ترين ميانگين قيمتي 20 سال گذشته. با رايزني هاي موثر در اوپک، عربستان و ونزوئلا دست از لجبازي برداشتند و سياست تعيين محدوده قيمتي را پيشه کردند. چنين شد که قيمت نفت پرواز کرد تا خاتمي با ميانگين قيمتي 53 دلار دولت را تحويل دهد. کتاب هشت ساله دولت خاتمي با درآمد نفتي 194 ميليارد و 413 ميليون و 922 هزار دلاري به پايان رسيد.

 119ميليارد دلار در دو سال احمدي نژاد

سوم تير که پيروز شد، نفت همچنان سرگرم بالا رفتن از پله هاي قيمتي بود. بورس بازان جهاني به جان بازار نفت افتاده بودند. رسانه ها با آنها هم نفس پيش مي رفتند و اخبار تنش آفرين در کشورهايي نظير نيجريه درشت و موثر مخابره مي شدند تا سود سرمايه داران نفتي روزافزون شود. تنش هاي ژئوپولتيک و تک سوژه هايي مانند موضوع هسته اي ايران هم به مدد آمدند تا بهانه براي صعود قيمت نفت مهيا شود. سپس قيمت نفت سال 85 رکورد شکست و به نقطه 78 دلار و 64 سنتي رسيد و امروز هم مي رود تا رکوردي تازه از خود به جا بگذارد. فراز و فرود قيمت نفت در سال 85 ميانگين قيمتي 58 دلار و 50 سنتي را به يادگار گذاشت و پيش بيني مي شود حدود همين رقم براي امسال تکرار شود. حاصل آنکه از نيمه دوم سال 84 تا پايان نيمه اول امسال (با پيش بيني درآمد دو ماه آينده) مجموع درآمد نفتي کشور به 119 ميليارد و 470 ميليون و 635 هزار دلار بالغ مي شود. درآمدي رويايي که به خزانه دولت احمدي نژاد ريخته شده است.

 دوسال براي سه رئيس جمهور

کتاب هاي نفت و توسعه که در دولت هاي گذشته منتشر شده بسياري از اطلاعات مربوط به درآمدهاي نفتي را مستقيم و غيرمستقيم عرضه مي کند. در وزارت نفت دولت جديد اما هنوز موعد انتشار آخرين ويرايش اين کتاب که متقن ترين و جامع ترين منبع اطلاعات نفت است، نرسيده است. بنابراين وزارت نفت دو مجلد ميعاد و ميثاق نفت را در نمايشگاه نفت و گاز سال جاري توزيع کرد تا سندي بر عملکرد دور جديد فعاليت ها باشد. براي سهولت دريافت ها، آمار اين منابع به انضمام اطلاعات منتشر شده بخش بين الملل نفت و منابع ثانويه را در يک جدول کنار هم قرار داده ايم تا ميزان روي نقطه تعادل قرار گيرد. اگر بخواهيم ظرف نشانگرها را يکسان کنيم بايد درآمد نفتي 30 ميليارد و 400ميليون دلاري را به حساب دو سال پس از جنگ بزنيم. درآمد نفتي 29 ميليارد و 403 ميليون و 565 هزار دلاري را به جيب دو سال ابتدايي دولت خاتمي بريزيم و درآمد نفتي 119 ميليارد و 470 ميليون و 635 دلاري را به نام دولت برقرار ثبت کنيم. اين حجم درآمدي، بستر مناسبي را براي توسعه کشور فراهم آورده که مي توان از آن براي ساختن آينده کشور سود برد.

 12ميليارد دلار، درآمد سال پس از جنگ

برمي گرديم به سال پس از جنگ. سال 1368. تاسيسات نفتي ايران تحت تاثير جنايت هاي صدام و امريکا، آسيب ديده و در برخي ميادين مانند سکوي نصر به کلي نابود شده بود. پالايشگاه ها يا کار نمي کردند يا با حداقل ظرفيت مي راندند. تا جايي که حتي برخي فرآورده هاي نفتي را هم که نياز به واردات اش نداشتيم وارد مي کرديم. ميانگين صادرات نفت ايران در سال 68، يک ميليون و 808 هزار بشکه بود. در آن سال ميانگين قيمت هر بشکه نفت 18 دلار و 79 سنت بود که مجموعاً 12 ميليارد و 400 ميليون دلار عايد ايران کرد. عايدي صادرات 7 هزار تن ميعانات گازي هم در اين رقم ديده شده است.

 افزايش 400 هزار بشکه اي صادرات در يک سال

با رشادتي که نفتي ها به خرج دادند ميادين نفتي به سرعت ترميم شد و پالايشگاه ها آرام آرام به وضعيت عادي برگشتند. با همين همت بود که ميانگين صادرات نفت ايران در سال 69 با جهش 400 هزار بشکه اي به دوميليون و 221هزار بشکه در روز رسيد. قيمت نفت هم در آن سال با جهشي 4دلاري به ميانگين 22 دلار و 20 سنت رسيد تا مجموع درآمد ايران از فروش نفت خام و ساير فرآورده هايش با احتساب صادرات 8 هزار تن ميعانات گازي به 18 ميليارد دلار برسد. خزانه کشور آرام آرام جان مي گرفت.

 کاهش 2 ميليارد دلاري درآمد سال 70

روند افزايش صادرات نفت ايران همچنان ادامه داشت. در سال 1370 حدود 400 هزار بشکه ديگر هم به صادرات نفت ايران اضافه شد. ايران قصد داشت نقش مهمتري در عرصه جهاني بازي کند، چه صادرات نفت يک کشور نفتي يکي از ابزارهاي بازي اش در صحنه بين المللي است. نفت اما در کشاکش سال 70، رو به نزول نهاده بود. ميانگين سالانه قيمت نفت با 5 دلار کاهش نسبت به سال قبلش به 17 دلار و 81 سنت رسيده بود که با در نظر گرفتن ساير درآمدهاي نفتي از جمله صادرات 9هزار تن ميعانات گازي، درآمد نفتي کشور را به 16 ميليارد و 12 ميليون دلار کاهش داد. در بحبوحه بازسازي ها کاهش 2ميليارد دلاري درآمد نفتي، کمر دولت را خم کرد.

 افزايش صادرات جبران کاهش قيمت

در سال 1371 اگرچه قيمت نفت اندکي رشد داشت اما چون صادرات نفت ايران 60 هزار بشکه کاهش يافته بود، درآمد زيادي نصيب کشور نشد. وزارت نفت در سال 71، دوميليون و 404 هزار بشکه در روز نفت صادر کرد که با ميانگين قيمتي 19 دلار و 25 سنتي آن سال درآمدي معادل 16 ميليارد و 888 ميليون دلار وارد خزانه کرد. در اين رقم، درآمد حاصل از صادرات اندک ساير فرآورده ها و 10 هزار تن ميعانات گازي هم لحاظ شده است.

در سال 72، پالايشگاه 160 هزار بشکه اي اراک افتتاح شد. پس توليد نفت ايران بايد افزوده مي شد تا به صادرات ايران لطمه اي وارد نشود. افزايش توليد در ميادين نفتي و بازسازي تاسيسات باعث شد تا نه تنها خوراک پالايشگاه اراک تامين شود بلکه 80 هزار بشکه هم به صادرات نفت در آن سال افزوده گردد تا رقم صادرات نفت ايران در ميانگين سال 72 به 2ميليون و 484 ميليون بشکه برسد. با سکون تحولات خليج فارس و ماجراي عراق و کويت قيمت نفت در آن سال افت کرد و به کمترين ميزان پس از جنگ تحميلي رسيد. قيمت نفت به طور ميانگين در سال 72 ، 15 دلار و 80 سنت ثبت شده است. با وجود اين کاهش قيمتي، افزايش صادرات نفت ايران اجازه نداد تا درآمد نفتي کشور از سال 68 کمتر شود. از اين رو درآمد صادرات نفت خام و فرآورده هاي نفتي به انضمام صادرات 11هزار تن ميعانات گازي مجموعاً ارزي در حدود 14 ميليارد و 323 ميليون دلار را وارد کشور کرد.

 فرار از کابوس 15 دلاري

سال 1373، سال خوبي براي ايران شد. هم ميانگين قيمت نفت از کابوس 15 دلاري خارج شد و به 17 دلار در هر بشکه رسيد و هم صادرات نفت ايران براي اولين بار پس از جنگ از مرز 2ميليون و 500 هزار بشکه فراتر رفت و رقم ميانگين 2ميليون و 557 هزار بشکه اي را ثبت کرد. اتفاق مهم ديگر آن سال به مدار آمدن پالايشگاه گازي کنگان بود که مايعات گازي را توليد مي کرد. هرچند روبان اين پالايشگاه در سال 72 پاره شد اما ثمره آن نصيب سال 73 شد. صادرات ميعانات گازي ايران به يکباره به رقم 26 هزار تن در سال رسيد. ماده اي که ارزشي بيش از نفت دارد. در سال 73، مجموع درآمدي که از صادرات نفت خام ايران حاصل شد 15 ميليارد و 866 ميليون و 185 هزار دلار بود. 128هزار بشکه نفت کوره صادر کرديم که در آن روزگار نرخ FOB خليج فارس 8 دلار و 90 سنت در هر بشکه بود. اين رقم صادراتي، 415 ميليون و 272 هزار بشکه درآمد داشت. در آن سال به طور ميانگين حدود 8هزار بشکه در روز نفتا صادر شد. قيمت FOB خليج فارس نفتا در سال 73 ، 17 دلار و 50 سنت بود که 52 ميليون و 378 هزار دلار ارزآوري داشت. جالب آنکه بدانيد قيمت ميعانات گازي در سال 73 به طور متوسط يک دلار بالاتر از قيمت نفت بود. مجموع صادرات فرآورده هاي نفتي و گازي در سال 73، يک ميليارد و 451 ميليون و 347 هزار دلار ارز آورد که با جمع درآمد حاصل از صادرات نفت، مجموع درآمد نفتي کشور به 16 ميليارد و 799 ميليون و 495 هزار دلار رسيد.

 بيشترين درآمد در سال هاي پس از جنگ

قيمت نفت در سال 74 به طور ميانگين يک دلار افزايش داشت تا ميانگين سالانه اش به 18 دلار و 10 سنت برسد. متوسط سالانه صادرات نفت هم در حدود سال قبلش ماند و رقم 2 ميليون و 559 هزار بشکه را ثبت کرد. بنابراين، ايران در آن سال 16 ميليارد و 906 ميليون و 33 هزار دلار از محل فروش نفت کسب کرد. اتفاق مهم اين سال افزايش 500 ميليون دلاري درآمد حاصل از صادرات فرآورده هاي نفتي بود. 586 ميليون و 892 هزار دلار آن از محل صادرات فرآورده هاي نفتي (نفت کوره و گازوئيل) کسب کرديم و 659 ميليون و 888 هزار دلار هم از محل فروش نفتا و ميعانات گازي درآمد داشتيم. مجموع درآمد حاصل از فروش فرآورده هاي نفتي، گازي در آن سال يک ميليارد و 906 هزار و 668 هزار دلار بود که اگر با درآمد صادرات نفت جمع بزنيم رقم 18 ميليارد و 152 ميليون و 813 هزار بشکه اي را مي بينيم که بيشترين درآمد کشور در سال هاي پس از جنگ بوده است. يک اتفاق مهم ديگر هم در سال 74 افتاد. در آن سال براي نخستين بار 46 ميليون و 306 هزار دلار از محل فروش گازوئيل به ايران آمد.

 بيشترين درآمد در آخرين سال هاشمي

آخرين سال دولت هاشمي با بيشترين درآمد دولتش از محل نفت همراه شد. با ميانگين نفت 19 دلار و 10 سنتي (يک دلار بيش از سال قبلش) و صادرات متوسط 2 ميليون و 541 هزار بشکه اي، 17 ميليارد و 714 ميليون و 582 هزار دلار پول نفت به ايران آمد. خوشبختي فقط اين نبود. درآمد فروش فرآورده هاي نفتي و گازي هم حدود 300 ميليون دلار افزايش يافت و به رقم 2 ميليارد و 262 ميليون و 16 هزار دلار رسيد تا مجموع درآمد سال پاياني دولت سازندگي بيشترين درآمد آن دولت باشد؛ 19 ميليارد و337 ميليون و 190 هزار دلار. ريز صادرات و درآمد فرآورده هاي نفتي و گازي در جدول مربوط قابل رويت است.

خاتمي با 17 ميليارد دلار شروع کرد

اگر هنوز خسته نشده ايد پرونده درآمدهاي نفتي دولت سازندگي را ببنديم و کتابچه درآمدهاي نفتي دولت اصلاحات را بگشاييم. هر چند سه چهار ماهه اول آن متعلق به دولت قبلي باشد. در سال 76، ميانگين قيمت نفت به 18 دلار و 54 سنت کاهش يافت. اتفاق مهم امسال که باعث کاهش صادرات نفت شد افتتاح پالايشگاه 250 هزار بشکه اي بندرعباس بود. بنابراين صادرات نفت خام ايران حدود 200 هزار بشکه کاهش يافت و به طور ميانگين به دو ميليارد و 342 ميليون بشکه در روز رسيد. اين رقم درآمد 15 ميليارد و 848 ميليون و 548 هزار دلاري را پديد آورد. يعني دو ميليارد دلار کمتر از سال قبلش.

مصرف فرآورده هاي نفتي و گازي کشور هم آرام آرام افزايش مي يافت. مردم پس از دوره جنگ و سازندگي رفاه بيشتري مي خواستند.

درآمد فروش فرآورده هاي نفتي و گازي هم کاهش يافت و به 2ميليارد و 496 ميليون و 661 هزار دلار رسيد. ريزدرآمدها و ميزان فروش فرآورده هاي نفتي و گازي در جدول قابل رويت است. خاتمي در نخستين سال رياستش حدود 2ميليارد دلار از درآمد دولت سازندگي را از دست رفته ديد. آن روزگار درآمد کشور از محل فروش نفت و فرآورده هاي نفتي و گازي به 17 ميليارد و 668 ميليون و 305 هزار دلار رسيد. و اين آغاز ماجرا بود.

 بيچاره خاتمي

امروز وقتي درآمدهاي نفتي سال 77 را مي بينيم نزديک است گريه مان بگيرد. چگونه کشور در آن سال اداره شد؟ اين را بايد زمامداران بگويند. ايران کمترين ميزان درآمد نفتي اش در 18 سال گذشته را در آن سال داشت. اشتباه است که چالش هاي خاتمي را فقط در دامان سياست ببينيم. قيمت نفت در آن سال به کمترين ميزان ده، بيست سال اخيرش رسيده بود. متوسط سال 77 رسيد به 12 دلار و 16 سنت. خاتمي با صادرات ميانگين 2 ميليون و 347 هزار بشکه در روز نفت فقط توانست 10 ميليارد و 416 ميليون و 925 هزار دلار کسب کند. يک ميليارد دلار از فروش فرآورده هاي گازي و نفتي اش هم کم شد تا به رقم يک ميليارد و 697 ميليون و 58 هزار دلار برسد. نبض اقتصادي کشور به شماره افتاده بود. همه درآمد نفتي با تمام فرآورده هايش، 11 ميليارد و 735 ميليون و 260 هزار دلار به دست دولت خاتمي داد. روزگار چه سخت مي گذشت. چه سخت.


سال 78 تدبير براي جهش

توليدکنندگان بزرگ نفت متحد شدند تا قيمت نفت بار ديگر رشد کند. در سال 78 متوسط قيمت نفت به بشکه اي 17 دلار و 34 سنت رسيد. صادرات نفت کشور تحت تاثير همين اتحاد بين المللي و مصرف در پالايشگاه ها کاهش يافت و به متوسط 2 ميليون و 20 هزار بشکه در روز بالغ شد. درآمد نفت خام اندکي رشد کرد و به 12 ميليارد و 784 ميليون و 782 هزار دلار رسيد. اتفاق مهم سال 78، افزايش 2 ميليارد دلاري حاصل از فروش فرآورده هاي نفتي و گازي بود. به دليل سرمايه گذاري هايي که در سال هاي قبل در بخش پالايشگاهي پديد آمده بود ايران توانست در اين سال به يک باره 3 ميليارد و 74 ميليون و 772 هزار دلار از محل فروش فرآورده هاي گازي و نفتي نصيب خود کند تا درآمد نفتي کشور مجموعاً به 15 ميليارد و 373 ميليون و 281 هزار دلار برسد. 4 ميليارد دلار بيش از سال قبلش.

 افزايش 10 ميليارد دلاري در سال 78

سال 1379، تعيين محدوده قيمتي 22 تا 28 دلار از طرف اوپک نتيجه داد. قيمت نفت به يک باره متوسط 26 دلار و 52 سنت در بشکه را رقم زد و ميانگين صادرات 2 ميليون و 271 هزار بشکه اي روزانه نفت در آن سال باعث شد تا درآمد فروش نفت خام ايران نزديک به دوبرابر سال قبلش شود؛ 21 ميليارد و 982 ميليون و 826 هزار دلار. يک ميليارد دلار هم به درآمد حاصل از فروش فرآورده افزوده شده بود (4 ميليارد و يک ميليون دلار) تا دولت با مجموع 25 ميليارد و 211 ميليون دلار جان تازه بگيرد. دولت خاتمي 10 ميليارد دلار بيش از سال قبلش درآمد داشت.

 آغاز صادرات گاز ايران با 15 ميليون دلار

سال 80 که آغاز شد ابتکار هاشمي و نجم الدين اربکان نتيجه داد. براي اولين بار صادرات گاز ايران به ترکيه برقرار شد. در آن سال حدود 171 هزار تن گاز طبيعي به ترکيه صادر شد که 15 ميليون و 400هزار دلار را به قيمت FOB (90سنت) نصيب کشور کرد. متوسط قيمت نفت اما در سال 80، نسبت به سال قبلش بشکه اي 4 دلار کاهش داشت. با ميانگين قيمت نفت 22 دلار و 86 سنت در هر بشکه و صادرات 2 ميليون و 76 هزار بشکه اي، درآمد فروش نفت خام ايران به 17 ميليارد و 321 ميليون و 936 هزار دلار رسيد که با احتساب 3 ميليارد و 668 ميليون و 306 هزار دلاري حاصل از فروش گاز، فرآورده هاي گازي و نفتي، 20 ميليارد و 463 ميليون و 177 دلار نصيب دولت شد. 5 ميليارد دلار کمتر از سال قبل. دولت خاتمي با نوسانات قيمت نفت دست و پنجه نرم مي کرد.

سلام عسلويه با 21 ميليارد دلار

سلام عسلويه. ارکستر سمفونيک تهران شعر اختصاصي پارس جنوبي را در منطقه اي که دروازه تمدن جديد صنعتي ايران بود، مي خوانند. خاتمي و زنگنه کنار هم نشسته اند. به هنگام پرده برداري از فازهاي 2 و 3 اما، هم خاتمي و هم زنگنه ترجيح مي دهند پرده لوح يادبود را يکي از مهندسان اجرايي به وسيله بادبادک ها به آسمان بفرستد. سال 81، سال پارس جنوبي است. با افتتاح فازهاي 2 و 3، دو اتفاق بسيار مهم افتاد. اولي بهره برداري از بزرگترين ميدان گازي مستقل جهان که با همسايه قطري مشترک بود و ديگر شکست تحريم امريکا. وقتي کلينتون، قانون داماتو را امضا کرد، شرکت هاي نفتي امريکايي از ايران رفتند و شرکت هاي نفتي ديگر هم در چالش پذيرش اين ريسک قرار گرفتند. براساس قانون امريکايي هر شرکتي که بيش از 20 ميليون دلار در نفت ايران سرمايه گذاري مي کرد به مجازات محکوم مي شد. با اين اوصاف، ديپلمات هاي نفتي ايران رايزني فشرده اي را آغاز کردند و پاي توتال فرانسه، پتروناس مالزي و گازپروم روسيه را به پارس جنوبي باز کردند تا وزن تحريم پخش شود. اينگونه بود که در ميانه سال 81، نخستين مشعل پارس جنوبي روشن شد.

همين اتفاق باعث شد صادرات گاز و ميعانات گازي ايران افزايش يابد و مصرف گاز رو به ازدياد داخل نيز تامين شود. متوسط قيمت نفت در اين سال نيز نسبت به سال قبلش يک دلار افزايش يافته و به 23 دلار و 95 سنت رسيده بود. با متوسط صادرات 2 ميليون و 50 هزار بشکه اي نفت خام، ايران در آن سال 17 ميليارد و 920 ميليون و 588 هزار دلار درآمد از صادرات طلاي سياه کسب کرد. شبيه سال قبلش شروع به کار پارس جنوبي باعث شد صادرات گاز از 171 هزار تن در سال 80 به 606 هزار تن در سال 81 برسد و زمينه جهش يک ميليون تني صادرات سال بعدش را مهيا کند. ضمن آنکه افزايش مصرف گاز در داخل باعث کاهش مصرف نفت کوره شد و امکان صادرات بيشتر آن را مهيا ساخت. بنابراين جهش 600 هزار دلاري در درآمد ناشي از فروش اين فرآورده عايد کشور شد. در سال 1381، مجموع درآمدهاي کشور از محل فروش فرآورده هاي نفتي و گاز با حدود يک ميليارد دلار افزايش نسبت به سال قبل به 4 ميليارد و 524 ميليون و 827 هزار دلار رسيد تا همه درآمدهاي نفتي کشور در آ ن سال به 21ميليارد و 365 ميليون و 385 هزار دلار برسد.

 خاتمي با افزايش درآمد 7 ميليارد دلاري نفس کشيد

برخي طرح هاي توسعه اي براي افزايش توليد نفت کشور به ثمر نشسته بود. تحولات جهاني بازار نفت و نيز جهان سياست نظير حمله به عراق آثارش را در افزايش قيمت نفت، آرام آرام نشان مي داد. هم متوسط صادرات نفت ايران 400 هزار بشکه افزايش يافته و هم ميانگين قيمت نفت 5 دلار بالا رفته بود. متوسط صادرات 2 ميليون و 443 هزار بشکه اي نفت با ميانگين 27 دلار و 21 سنت در سال 82 درآمد نفتي ايران را به 24 ميليارد و 263 ميليون و 21 هزار دلار رساند.

حدود 6 ميليارد دلار بيش از سال پيش. دولت خاتمي نفسي کشيد. درآمدهاي ناشي از فروش فرآورده هم براي نخستين بار از مرز 5 ميليارد گذشت و به 5 ميليارد و 388 ميليون و 23 هزار دلار رسيد تا مجموع درآمد نفتي کشور در سال 82 به 28 ميليارد و 195 ميليون و 345 هزار دلار برسد. 7 ميليارد دلار بيش از سال قبل. در اين سال يک رکورد ديگر هم شکسته شد. صادرات گاز به بيش از يک ميليون و 625 هزار تن رسيد و درآمدي بالغ بر 162 ميليون و 456 هزار دلار نصيب ايران کرد. يعني حدود سه برابر سال قبلش. اين سال اگرچه شيرين بود اما يک تلخکامي هم بر جاي گذاشت. صادرات گازوئيل از متوسط 13 هزار بشکه در روز به 4 هزار بشکه در روز رسيد تا هر چند قيمت جهاني آن 5 دلار افزايش يافته بود عايدي کشور از 119 ميليون دلار به 41 ميليون دلار کاهش يابد. از آن سال به بعد روند صادرات گازوئيل ايران کاهش يافت تا در سال 85 نه تنها اين محصول را صادر نکنيم که به يک واردکننده قهار تبديل شويم.

پايان خاتمي با 35 ميليارد دلار

کيک نفت لذيذتر مي شود. سال 83 براي ايران چند ويژگي مهم داشت. براي نخستين بار پس از انقلاب اسلامي اجلاس وزراي اوپک در ايران تشکيل شد. در همان اجلاس اوپک محدوده قيمتي 22 تا 28 دلاري اش را برداشت. زلزله در بازار نفت آغاز شد و نگراني از کمبود عرضه در سال هاي آتي و کمبود فرآورده به يک باره قيمت نفت را تا مرز 40 دلار بالا برد. يکي دو روز مانده به نوروز 84 اصفهان کانون توجه جهانيان شد و خاتمي در چهل ستون به افتخار وزراي نفت بزرگترين توليدکنندگان نفت جهان ضيافت شام گرفت. هر چند در اجلاس اصفهان اوپک 500 هزار بشکه به توليد نفتش افزود اما بازار رام نشد تا متوسط قيمت نفت در سال 83 به 34 دلار و 30 سنت برسد. درآمد ناشي از صادرات نفت خام ايران با صادرات 2 ميليون و 421 هزار بشکه براي نخستين بار از مرز 30 ميليارد دلار گذشت. درآمد فرآورده هاي گازي ايران (نفتا، گاز مايع، ميعانات گازي) هم به يک باره يک ميليارد دلار افزايش يافت و به دو ميليارد و 700 ميليون و 28 هزار دلار رسيد. درآمد ناشي از فروش فرآورده ها هم در آن سال به 8 ميليارد و 161 ميليون دلار رسيد.

مجموع درآمد کشور از فروش نفت خام و فرآورده هاي نفتي و گازي در سال 83 به 35 ميليارد و 771 ميليون و 38 هزار دلار رسيد. خاتمي اگر با درآمدهاي پايين نفت شروع کرد، سال پاياني دولتش با درآمدهاي خوب به پايان رسيد. با 17 ميليارد دلار دولت تحويل گرفت و با 35 ميليارد دلار سال پاياني رياستش را به انتها برد. وقتي آمد سران غيرمتعهدها به تهران آمدند و آن هنگام که آهنگ رفتن داشت وزراي نفت اوپک در اصفهان گردهم آمدند.

احمدي نژاد با 50 ميليارد دلار شروع کرد

سال 84، سال تغيير دولت در ايران بود. سوم تير، احمدي نژاد آمد و خاتمي رفت. قيمت هاي نفت سر به فلک کشيد. بورس بازان جهاني به جان بازار افتادند. خوشبين ترين کارشناسان هم رشد 20 دلاري قيمت نفت را پيش بيني نمي کردند. اگر مکانيسم هاي تاثيرگذاري در بازار نفت تغيير مي کرد در ايران نيز همه چيز دستخوش تغييرات شده بود. ديگر مکانيسم عرضه و تقاضا قيمت را بالا و پايين نمي کرد. عرضه نفت در بازار کافي بود اما همچنان قيمت ها بالا مي رفت. موضوع هسته اي ايران هم مزيد بر علت شده بود. متوسط قيمت نفت در سال 84، به يک باره به مرز 53 دلار و 20 سنت رسيد. هرچند صادرات نفت 50 هزار بشکه نسبت به سال 83 کاهش يافته و به رقم دو ميليون و 357 هزار بشکه رسيده بود اما افزايش قيمت نفت خام درآمد خيره کننده 46 ميليارد و 117 ميليون و 750 هزار دلاري را به جيب ايران ريخته بود. 16 ميليارد دلار بيش از سال 83. درآمد ناشي از فروش فرآورده هاي گازي نفتي هم جهيد و با 5 ميليارد دلار افزايش به 13 ميليارد و 411 ميليون و 921 هزار دلار رسيد. صادرات گاز هم 700 تن افزايش يافت. دولت احمدي نژاد در همان سال اول 54 ميليارد و 929 ميليون و 558 هزار دلار از فروش نفت و گاز و فرآورده هاي نفتي و گازي در خزانه اش ديد. حدود 5/19 ميليارد دلار بيش از سال پاياني دولت خاتمي. اين براي نخستين بار بود که درآمد ارزي کشور از محل فروش نفت و گاز و فرآورده هايش از 50 ميليارد دلار مي گذشت.

رکورد درآمد نفتي ايران؛ 61 ميليارد دلار

سال 85، شير نفت با فشار بيشتري دلارها را به خزانه مي ريخت. رکورد قيمت نفت در معاملات جهاني در تيرماه همين سال شکست و همه شطرنج بازان بازارهاي جهاني را مات کرد. قيمت 78 دلار و 64 سنتي براي نخستين بار در تاريخ ثبت شد تا ثروت کشورهاي توليدکننده نفت را افزايش دهد. هرچند اوپکي ها معتقدند به دليل افزايش ماليات هاي کشورهاي مصرف کننده نفت بر فرآورده ها، سود بالا رفتن قيمت نفت به جيب دولت هاي مصرف کننده نفت هم رفته است. متوسط قيمت نفت در سال 85 نسبت به سال قبلش بيش از 5دلار افزايش يافت و به 58 دلار و 50 سنت رسيد. صادرات نفت هم جبران کاهش سال قبلش را کرد و با افزايش توليد ميادين نفتي به متوسط دو ميليون و 415هزار بشکه در روز رسيد. درآمد ناشي از فروش نفت خام براي نخستين بار مرز 51 ميليارد دلار را درنورديد و به 51 ميليارد و 566 ميليون و 288 هزار دلار رسيد. درآمد فروش فرآورده هاي گازي و نفتي اما تغيير محسوسي نسبت به سال 84 نکرد و با 300 ميليون دلار افزايش در رقم 13 ميليارد و 783 ميليون و 639 هزار دلار تثبيت شد. سال گذشته يک خاطره بد هم داشت. از سال 85 واردکننده گازوئيل شديم. با اين اوصاف مجموع درآمد نفتي کشور براي اولين بار از 60ميليارد و دلار گذشت و به 61 ميليارد و 114 ميليون و 559 هزار دلار رسيد. 6 ميليارد دلار بيش از سال 84 و حدود 25 ميليارد دلار بيش از آخرين سال رياست جمهوري خاتمي. دولت حالا سرشار از درآمد نفت شده است.

سال لذيذ86

وقتي چند روز پيش قيمت نفت از مرز 78 دلار گذشت کارشناسان پيش بيني کردند که امسال نيز رکوردشکني جديدي براي قيمت نفت رخ دهد. حالا که وارد پنجمين ماه سال 86 شده ايم مي توان پيش بيني کرد که رقم متوسط سالانه قيمت نفت اگر بيش از سال گذشته نباشد کمتر نخواهد بود. پس متوسط قيمت هر بشکه نفت را همان 58 دلار و 50 دلار سال پيش در نظر مي گيريم. سال گذشته به دليل ورود نفت سروش و نوروز و دارخوين به سبد صادراتي ايران، صادرات نفت خام حدود 40 هزار بشکه در روز، در متوسط سالانه افزايش يافت. اگر افزايش توليد نفت ميادين طبق برنامه اجرا شود پيش بيني مي شود متوسط صادرات نفت خام در سال جاري، روزانه دو ميليون و 430 هزار بشکه باشد. با اين اوصاف صادرات درآمد نفت خام ايران در سطح سال قبل يا کمي بيشتر در حدود 51 ميليارد و 886 ميليون و 575 هزار دلار خواهد بود. پيش بيني مي شود امسال حدود يک ميليون تن هم به صادرات گاز طبيعي افزوده شود و رقم آن به 6 ميليون و 600 هزار تن برسد. با اين اوصاف درآمد ناشي از صادرات فرآورده هاي نفتي (نفت کوره و نفت سفيد) و فرآورده هاي گازي (نفتا، گاز مايع و ميعانات گازي) به بيش از 14 ميليارد و 141 ميليون و 533 هزار دلار بالغ خواهد شد. اين ارقام را که جمع بزنيم پيش بيني مي شود مجموع درآمد کشور از محل فروش نفت و فرآورده به حدود 61 ميليارد و 782 ميليون دلار برسد. امسال هم سال لذيذي است. سالي که کيک نفت تا ماه پنجمين خامه هاي بيشتري داشته است.

گزارش 485 ميليارد دلاري در 18 سال به مردم

متوسط قيمت در هشت ساله دولت سازندگي 18 دلار و در هشت ساله دولت اصلاحات 26 دلار بود. بازار نفت اما در دو سال اخير، سالانه متوسط 57 دلار را براي هر بشکه نفت تجربه کرده است. ايران در 18 سال (تا پايان 86) حدود 485 ميليارد و 600 ميليون دلار درآمد نفتي دارد که جزئيات آن را خوانديد. خوب است دولت هاي صاحب اين درآمدها گزارش هزينه آن را بدهند. هاشمي مسوول 134 ميليارد و 546 ميليون دلار آن است و خاتمي پاسخگوي 194 ميليارد و 413 ميليون دلار. دولت احمدي نژاد هم فعلاً خوب است آمار عملکرد 119 ميليارد و 470 ميليون دلاري درآمد دو سال ابتدايي اش را بدهد. با اين درآمدها ايران بايد براي يک جهش بزرگ آماده شود. اگر در دو ساله پس از جنگ 30 ميليارد و 400 ميليون دلار درآمد نفتي داشتيم و اگر در دو ساله اول دولت خاتمي تنها 29 ميليارد و 403 ميليون و 565 هزار دلار درآمد نفتي به خزانه آمد در دو سال اخير به تنهايي 119 ميليارد و 470 ميليون و 635 هزار دلار ارز نفتي وارد کشور شده است.

پرواضح است که بايد استقراض خارجي بيش از 20 ميليارد دلاري دولت سازندگي و باقي مانده قراردادهاي بيع متقابل دولت خاتمي را به درآمدهاي اين دوران بيفزاييم تا انصاف را رعايت کرده باشيم. با اجراي قراردادهاي بيع متقابل در دولت خاتمي بيش از 34 ميليارد دلار پول وارد صنعت نفت و کشور شد. گرچه گروهي آن را تا 38 ميليارد دلار هم ارزيابي کرده اند (با قرارداد آزادگان). از اين مقدار حدود 10 ميليارد دلار از محل توليد ميادين نفتي و گازي بازپرداخت شده و مابقي را بايد به حساب داشته دولت خاتمي گذاشت.

در جيک جيک مستانه فکر زمستان باشيم

رئيس سازمان اطلاعات انرژي امريکا (EIA) ديروز از سازمان کشورهاي صادرکننده نفت خواست تا در نيمه دوم امسال توليد نفت شان را افزايش دهند. «گي کاروسو» گفته است که اگر اوپک تن به افزايش توليد ندهد قيمت نفت به دليل کاهش ذخاير نفت امريکا بالاتر خواهد رفت. بازار نفت روز به روز شيرين تر مي شود. اما اين فقط يک سوي سکه است. اگر روند افزايش قيمت هاي جهاني ادامه يابد، کشورهاي بزرگ مصرف کننده به سمت انرژي هاي جديد متمايل خواهند شد و آرام آرام از سهم نفت کاسته خواهد شد. ضمن اينکه با رشد فزاينده قيمت ها، توليد نفت از ميادين گران هم مقرون به صرفه خواهد شد تا چند سال بازار را به اشباع برساند. بازار نفت اگرچه امروز صعودي است اما هر فرازي، فرودي دارد. امروز که جيک جيک مستانه مان است بايد فکر زمستانمان هم باشيم. با سرمايه گذاري زيربنايي درآمدهاي نفتي کيک نفت بايد مذاق نسل هاي آينده را هم شيرين کند.

 

ارسال به دوستان
توصیه‌های تغذیه‌ای برای کودکان در معرض اضافه وزن و چاقی دستور دیوان بین‌المللی دادگستری به اسرائیل برای رفع قطحی در غزه اسطوره کشتی کج جهان به ایران می‌آید؟ نخست‌ وزیر جدید تشکیلات خودگردان فلسطین معرفی شد انواع مرخصی در قانون کار: از مرخصی استحقاقی تا مرخصیِ ازدواج و… ورود مسافران نوروزی به مشهد نزدیک به ۸ میلیون نفر رسید «سلطان رمزارز» به ۲۵ سال زندان محکوم شد ستاد انتخابات کشور: در روز انتخابات ۱۲۵۴ نفر دستگیر شدند / حدود ۱۲۰۰ نفر آن‌ها در پایان روز اخذ رأی، با اخذ تعهد یا وثیقه آزاد شدند شهادت ۴ نفر از نیروهای حزب‌الله توسط اسرائیل پلیس : مردم هنگام خرید خودشان رمز کارت را وارد کنند پیشنهاد یک استاد دانشگاه درباره حواشی ماجرای صدیقی و پسران: فهرست اموال 100 روحانی مشهور و آقازاده ها منتشر شود روسیه : تروریست‌ های کروکوس با اتباع اوکراینی در ارتباط بودند عکسی از چند جاعل امضا که درفضای مجازی مورد توجه قرار گرفته است روزانه یک میلیارد وعده غذایی در جهان دور ریخته می‌شود بازداشت ۲ پیمانکار و تعدادی از کارمندان شهرداری بندر امام (ره)
وبگردی