آغاز فصل سرما با مرگ خاموش/ افزایش 23 درصدی قربانیان گاز گرفتگی

روزهای سرد سال درحالی از راه می رسد که تنها در پنج ماه نخست امسال 205 نفر در کشور جان خود را بر اثر گازگرفتگی از دست دادند. این درحالی است که سال گذشته تعداد جانباختگان مسمومیت با گاز منوکسید کربن با افزایشی 23 درصدی به 965 نفر رسید.

به گزارش مهر، عروس و داماد را میهمانان تا مقابل خانه شان همراهی کردند . زوج جوان وارد خانه جدیدشان شدند تا زندگی مشترک خود را آغاز کنند. آنها نمی دانستند که این زندگی مشترک بسیار کوتاه است و سرنوشت، عاقبتی تلخ را برایشان رقم زده است. 

صبح روز بعد پدر و مادر عروس اولین تماس را با خانه آنها گرفتند اما کسی پاسخگو نبود. این پاسخ ندادن ها آنقدر طولانی شد که زن و مرد میانسال را به خانه آنها در غرب تهران کشاند. وقتی زوج جوان در را هم باز نکردند آنها با آتش نشانی تماس گرفتند . وقتی امدادگران در خانه را باز کردند با صحنه ای هولناک روبرو شدند. تازه عروس و داماد بر اثر گاز گرفتگی در خانه جان باخته بودند و زندگی مشترک آنها چند ساعت بیشتر دوان نداشت.

گازگرفتگی هر ساله در نیمه دوم سال تعداد زیادی از هموطنان را به کام مرگ می کشاند. بر اساس آمارها مرگ ناشی از مسمومیت با گاز منوکسیدکربن در سال گذشته ، 23 درصد رشد داشته و از 782 مرگ ثبت شده در سال 89 به 965 نفر در سال 90 رسیده است. در 10 سال گذشته بیشترین آمار مرگ ناشی از مسمومیت با گاز مربوط به سال 1386 است و پس از آن  در سال های 87 و 88 شاهد کاهش قابل توجه مرگ ناشی از این نوع مسمومیت بودیم. اما در سال های 89 و 90 آمار مرگ های ناشی از مسمومیت با گاز منوکسید افزایش یافت.

بر اساس این گزارش سال گذشته 712 مرد و 153 زن بر اثر گازگرفتگی در کشور جان خود را از دست دادند که بیشترین موارد مرگ ناشی از مسمومیت با گاز با رقم 253 نفر در استان تهران و پس از آن با 108 نفر در استان خراسان رضوی ثبت شده است. همچنین استان های بوشهر و هرمزگان هیچ مورد گازگرفتگی در سال گذشته نداشته اند.

گزارش سازمان پزشکی قانونی نشان می دهد، ماههای بهمن و آذر سال 90 به ترتیب با 150 و 145 نفر بیشترین موارد مرگ ناشی مسمومیت با گاز را نسبت به دیگر ماههای سال به خود اختصاص داده اند.

70 درصد حوادث گازگرفتگی مربوط به نصب غلط دودکش

حوادث گازگرفتکی نیز هر ساله با شروع فصل سرما به یکی از دغدغه های سازمان آتش نشانی تبدیل می شود و بخشی از عملیات های سازمان آتش نشانی را به خود اختصاص می دهد.

مهندس قدیری معاون پیشگیری سازمان آتش نشانی تهران می گوید : 70 درصد حوادث گازگرفتگی مربوط به نصب غلط دودکش و لوله های بخاری می باشد. برای پیشگیری از حوادث گازگرفتگی با خلاهای قانونی روبرو هستیم. در کشورهای دیگر آتش نشانان می توانند برای بررسی ایمنی ساختمان ها به صورت سرزده به آنجا سرکشی کنند اما در ایران  ما فقط می توانیم به ساختمان های در حال ساخت سرکشی کرده و نکات ایمنی را بررسی کنیم.درصد حوادث گازگرفتگی ناشی از نصب غلط دودکش و لوله بخاری ها می باشد. البته امسال الزام شد ساختمان هایی که از سوخت فسیلی استفاده می کنند از سنسورهای مونوکسید کربن در داخل ساختمان استفاده کنند.برای بررسی و برخورد با شرکت های سازنده سیستم های گرمایشی اختیار قانونی نداریم و در این زمینه با سازمان استاندارد کشور همکاری می کنیم.صورتی که گاز مونوکسید کربن در فضایی به 3 هزار پی پی ام برسد خطرناک بوده و باعث مرگ می شود این در حالی است که این سنسورها با رسیدن گاز مونوکسید کربن به 70 پی پی ام هشدار داده و ساکنان را از وجود گاز مونوکسید کربن باخبر می کنند.

هشدارهای جدی آتش نشانی

وی در ادامه با اشاره به نکات ایمنی جلوگیری از گازگرفتگی گفت :انتهای کلیه دود کش ها باید حداقل یک متر از سطح بام وحداقل یک متر از دیوار جانبی بام فاصله داشته ودارای کلاهک مخصوص به شکلH باشد.دود کش واتصالات آن باید از جنس مقاوم وبدون هیچ منفذ نشتی در سرتاسر آن باشد .(به کارگیری لوله های آکاردئونی آلمنیومی مجاز نمی باشد)شیب لوله های افقی در داخل واحدها باید مثبت (رو به بالا)وارتفاع عمودی لوله ها در بیرون حداقل سه برابر طول افقی آن باشد.

قطرلوله دودکش باید مساوی با قطر لوله خروجی دستگاه گازسوز باشد.اگر فضای خانه ویا محیط کار خود را باشوفاژسیستم حرارت مرکزی گرم می کنید درزبندی وبستن منافذ به منظور جلوگیری از اتلاف حرارتی بلامانع می باشد.

در صورتیکه از بخاریهای گازسوز به منظور گرمایش محیط استفاده می کنید حتما مختصری تهویه از طریق در یا پنجره در فضا ایجاد کنید واز درزبندی وبستن منافذ خودداری کنید.اگر لوله دودکش بخاری شما سرد باشد دلیل آن خارج نشدن محصولات احتراق وگازهای سمی از دودکش است در این صورت باید ضمن رفع نقص به طور موقت با باز کردن قسمتی از در یا پنجره تهویه مناسب در محیط ایجاد کنید.به کارگیری آب گرمکن های دیواری در فضاهای بسته یا مکان های فاقد جریان هوا مجاز نمی باشد.از قرار دادن لوله خروجی بخاری به داخل ظرف آب جدا خودداری کنید.طول شیلنگ گاز حداکثر یک ونیم متر باشد.

گاز منو اکسد کربن(CO) را بشناسید

 این گازی بسیار سمی بی رنگ وبی بو که به علت عملکرد نامناسب وسیله گرمایشی در اثر سوخت ناقص نصب نادرست ویا استفاده ناصحیح از آن ایجاد می شود .غلظت منو اکسید در مقادیر بسیار پائین نیز برای انسان خطرناک وکشنده است .بنابراین در نصب این وسیله گرمایشی ودودکش مربوط وهمچنین استفاده صحیح از آن نهایت دقت را به عمل آورید.در هر وسیله گاز سوز از سوختن یک متر مکعب گاز طبیعی مقداریازده متر مکعب گازهای حاصل از احتراق تولید می شود که بخشی از آنها برای تنفس زیان بخش می باشند که میبایست توسط دودکش به بیرون از ساختمان هدایت شوند.

عوارض مسمومیت با گاز منوکسیدکربن

بشیر نازپرور ، رئیس پزشکی قانونی تهران نیز درباره شرایط جغرافیایی بروز این نوع حوادث می گوید : چنین مسمومیت هایی در تمام دنیا رخ می دهد. اما در مناطق سردسیر و فقیرنشین به دلیل آن که استفاده از آتش برای گرمازایی بیشتر است، شاهد حوادث بیشتری نیز هستیم. گاز منوکسیدکربن، بی رنگ، بی بو و بی طعم است که در ترکیب با عنصری در خون که وظیفه جذب اکسیژن را بر عهده دارد، در ابتدا شخص را دچار سردرد، حالت تهوع و گیجی می کند. سپس با از دست رفتن قدرت تمرکز فرد و افت فشارخون جان وی را می گیرد. به گفته وی برخی افراد که بر اثر استنشاق گاز منوکسیدکربن مسموم می شوند به عوارضی همچون ناشنوایی، نابینایی، اختلالات قلب، کلیه، کبد و حتی سکته قلبی مبتلامی شوند. حال آن که تنها با پرهیز جدی از قرار دادن بخاری در محیط های کاملاً بسته و در نظر گرفتن محیطی که گازهای اضافی از آن خارج شود و نصب دودکش به راحتی می توان مانع وقوع حوادث مرگبار ناشی از مسمومیت های گازگرفتگی شد.

در زمان گازگرفتگی چکار کنیم

دکتر آشوری مقدم، مرکز مدیریت حوادث و فوریت‌های پزشکی گفت: سالمندان، کودکان و زنان باردار به علت ضعف در سیستم ایمنی بدن، بیشتر در معرض خطر مسمومیت با گاز منوکسیدکربن هستند و علائم گازگرفتگی زودتر در آنها ظاهر می‌شود. با توجه به فصل سرما و استفاده بیشتر  از وسایل گرمایی گازسوز، خانواده‌ها باید از علایم شایع گازگرفتگی مطلع باشند و در صورت مشاهده این علایم، اقدامات اولیه را انجام دهند.

وی، گیجی، کرختی مزمن و سردرد ناگهانی را از علایم شایع گازگرفتگی عنوان کرد و گفت: در این زمینه افراد سالم باید کاملا هوشیار باشند؛ چرا که علایم گازگرفتگی در آنها دیرتر بروز می‌کند و لازم است با مشاهده این علایم در افرادی که حساس‌تر هستند، اقدامات اولیه را انجام دهند. بهترین اقدام در مواجهه با فرد گازگرفته آن است که با حفظ خونسردی فرد را از شرایط مسمومیت‌زا خارج کرده و درها و پنجره‌ها باز شود تا اکسیژن کافی به فرد برسد. همچنین لازم است از تجمع در کنار فرد جدا خودداری شود، زیرا این امر از رسیدن سریع اکسیژن به فرد جلوگیری می‌کند. در مورد فردی که دچارگرفتگی شده لازم است لباس‌های تنگ که مانع رسیدن تنفس مناسب به وی می‌شود را به سرعت آزاد کرده و با اورژانس ۱۱۵ تماس گرفته شود.

به گفته وی در بسیاری از موارد که افراد در خواب هستند و مدت زمان طولانی با گاز منوکسید کربن قرار دارند، غلظت این گاز سبب آسیب مغزی شدید بر فرد و در نهایت منجر به آسیب برگشت‌ناپذیر و مرگ مغزی می‌شود. افرادی که به مصدومان کمک می‌کنند، خود نیز در معرض گازگرفتگی قرار دارند. لازم است این افراد بلافاصله در بدو ورود، درها و پنجره‌ها را باز کرده و به تهویه مناسب هوا کمک کنند.

مرگ 205 نفر در سال 91

روزهای سرد سال در حالی از راه می رسد که در 5 ماهه نخست امسال 205 نفر جان خود را بر اثر گازگرفتگی از دست دادند. بررسی ها نشان می دهد بیشترین کشته شدگان مربوط به ماه فروردین و کمترین مربوط به خرداد ماه است. به نظر می رسد مهمترین عامل در گازگرفتگی مربوط به سهل انگاری شهروندان در نصب وسایل گاز سوز و رعایت نکردن توصیه های ایمنی است. هشدارها و آموزش های دستگاه های مسوول مانند اورژانس ، آتش نشانی و پزشکی قانونی می تواند نقش موثری در کاهش آمار جان باختگان گاز سمی داشته باشد.