سند "گفت و گوی عسگراولادی و دیپلمات انگلیسی" هیچ چیز غیرعادی ندارد (+اصل سند و ترجمه کامل)

عصرایران ؛ فتاح غلامی - هر چه به انتخابات نزدیک می شویم ، ماشین تخریب بیشتر و بیشتر گرم می شود و این بار ، قرعه به نام اسد الله عسگر اولادی خورده تا رسانه دولت ، او را به داشتن سر و سرّ انگلیس متهم کند!

 سایت شبکه ایران چند روز قبل مدعی شد که اسدالله عسگراولادی حدود 18 ماه پس از ثبت شرکت HASSAS در لندن، در تاریخ 15 سپتامبر 1981 مهمان «ایان مکردی» دبیر اول اقتصادی سفارت انگلیس در تهران بوده است و با او مذاکراتی داشته که «اقتصادی» نبوده است.  «ایران» در ادامه به محتوی این مذاکرات اشاره کرده و مدعی شده است: برخلاف آنچه تصور می شود مذاکرات انجام شده به هیچ عنوان اقتصادی نیست و این دو به بررسی مسائل «سیاسی-امنیتی» ایران می پردازند و در حین همین مذاکرات، اسدالله عسگراولادی اطلاعات دست اولی از تحولات سیاسی داخل ایران را در اختیار دیپلمات کارکشته انگلیسی می گذارد.

ظاهرا سند ادعايي برای اولين بار توسط دکتر مجيد تفرشي محقق و سند پژوه مقيم انگليس در روزنامه شرق و وبلاگ او و متعاقب آن در در سايت تاريخ ايراني منتشر شده است.اکنون سند مورد نظر و ترجمه کامل آن به همراه ارائه بيوگرافي ایان فوربس مکردی توسط دکتر تفرشي در اختيار عصر ايران قرار گرفته است. براي اطلاع هر چه بيشتر از جزييات اين سند با دکتر تفرشي گفتگو کرديم و نظرات او را جويا شديم.

آقاي دکتر تفرشي، با توجه به انتشار سند ديدار آقاي عسکراولادي با دبير اول اقتصادي سفارت انگليس شما به عنوان کسي که سالها در آرشيو ملي بريتانيا به تحقيق و پژوهش پرداختيد در مورد اين نظرتان را بفرماييد.

- اولين نکته اي که بايد متذکر شوم اين است که من هيچ وابستگي شخصي و حزبي با آقاي عسکراولادي و جناح سياسي ایشان ندارم اما در شرايطي که بايد با اسناد تاريخي به صورت حرفه اي برخورد کرد  استفاده ابزاری از اين مدارک را براي آبروبردي و آبروخري افراد يا جريانهاي سياسي بسيار خطرناک و مضر مي دانم.  البته شيوه اي که توسط رسانه ها وابسته به دولت براي ملکوک کردن رقباي سياسي در پيش گرفته شده سالهاي قبل روش مرسوم کسانی بوده که اکنون خود قربانی این شیوه شده اند.

ظاهرا براي اولين بار اين سند را شما منتشر کرديد

- بله اين سند براي اولين و آخرین بار یک سال قبل در جريان بررسي اسناد و مدارک تازه آزاد شده آرشيو ملي بريتانيا تا سال 1981 توسط من مورد شناسایی و بررسي قرار گرفته و نتيجه اين تحقيقات و خلاصه ای از محتوای این سند هم در همان زمان، بعد از انتشار به صورت یک ویژه نامه اختصاصی در روزنامه شرق در وبلاگم باز نشر داده شده است.

آقاي عبدالرضا داوري وقتي از يافتن اسناد و مدارکي دال بر ارتباط اقتصادي حزب موتلفه و انگليس سخن مي گفتند براي اثبات اين مدعا، به سند مندرج در وبلاگ من اشاره کردند که در جريان اخیر تشديد جنگ تبلیغاتی رسانه اي ميان رسانه هاي حامي دولت و موتلفه، منبع اصلي انتشار خلاصه سند نيز آگاهانه به فراموشي سپرده شد. در حالی که مدعیان این ماجرا در رسانه های حامی دولت، اصل سند را ندیده اند، از محتوای آن مطلقا اطلاع دقیقی ندارند. این افراد متاسفانه دارای اخلاق و انصاف رسانه ای نیستند و حاصل زحمت و پژوهش دیگران را بدون ذکر ماخذ وارونه جلوه و به نام کشفیات و فتوحات خود به خورد مردم داده و از آن استفاده ابزاری و تبلیغاتی می کنند. البته در ایران این رسم وجود دارد که برخی افراد یا موسسات براساس اسنادی که منحصرا در اختیار آنها است و از دسترس دیگران خارج است مطلب می نویسند و افشاگری می کنند، ولی این مورد که با سوء استفاده از سند ندیده و نداشته پرونده سازی کنند موردی جدید و نوبر است.

آيا گفتگوي ميان اعضاي سفارتخانه هاي خارجي با چهره هاي اقتصادي يک کشور در چنين سطحي  امري طبيعي و عادي است؟

- اصولا وابستگان اقتصادي، سياسي، نظامي و مطبوعاتي سفارتخانه هاي خارجي در کشوري موظفند که در حيطه حوزه هاي تخصصي خودشان، با مجموعه هاي مرتبط در کشوري که بسر مي برند ارتباط داشته باشند. اين روابط هم عادي و کاري است و از جمله وظايف کارمندان سفارت ما در ساير کشورها هم بشمار مي رود و اگر کوتاهي در اين زمينه صورت گيرد بايد با مقصر برخورد کرد. ملاقات آقاي عسکراولادي با آقاي مکردي دبير اول اقتصادي دفتر حفاظت منافع سفارت انگليس در ايران  هم در شرايط کاملا معمولي، آشکار و رسمی صورت گرفته است. اين ملاقات در حالي صورت گرفت که آقاي عسکراولادي به عنوان معاون اتاق بازرگاني در زماني که برادرش حبيب الله عسکراولادي وزير بازرگاني بود با وابسته اقتصادي يک سفارتخانه خارجي ديدار کرد و گفتگوي صورت گرفته در اين ديدار هم حتما با اطلاع و صلاحديد مقامات ايراني بوده است.

طرفين در مورد چه موضوعاتي به بحث و تبادل نظر پرداختند؟ آيا صرنظر از گفتگوي در مورد روابط تجاري در باره مسايل سياسي هم مباحثي مطرح شد؟

- بله. علاوه بر مباحث بازرگانی و اقتصادي، آقايان عسکراولادي و مکردی گفتگویی درباره وضع سیاسی ایران و مناسبات دوجانبه داشته‌اند، ولی هیچ موضوع حساس امنیتی و مخفی یا طبقه بندی شده از نظر حفاظتی نیز در آن نبوده است. مثلا آقای عسگراولادی توضیح می دهد انتخاب يک روحاني به عنوان رييس جمهوري با قانون اساسي منافاتي ندارد. از ديگر موضوعاتي که توسط طرف ايراني مطرح مي شود اين است که میانه روها قصد دارند تا در امور حساس سیاسی و اقتصادی به جناح دیگر مشورت دهند. از ديگر نکات عنوان شده در اين ديدار ارائه سه راهکار براي حکومت ايران شامل برخورد با اعضاي سازمان مجاهدين خلق و حذف چپگراها و وابستگان به حزب توده از ادارات دولتی و اندیشیدن درباره پايان جنگ از سوي آقاي عسکراولادي است. بطور مشخص راهکار اولي و دومي که جزو سياستهاي نظام جمهوري اسلامي بوده و هست. در مورد راهکار سوم هم آقاي عسکراولادي معقتد بود که بهتر است براي جلوگيري از دخالت شوروي و توقف خسارتهای فزاینده، جنگ هر چه زودتر پايان يابد.  تنها نکته اعتراضي که توسط آقاي عسکراولادي بيان شد  انتقاد از سفر آقاي هاشمي رفسنجاني به کره شمالي بود که بگفته وي اين ناشي از دخالت و تلاش جاسوسی کره جنوبی در ایران به دستور آمریکا بوده است.

موضوع ديگري که طرف ايراني اين ديدار مطرح مي کند در مورد بهبود روابط ايران و بريتانيا در سايه کشمکش سياسي ميان کشورمان و آمريکا بود که مکردي عنوان مي کند که بريتانيا و اروپا در  عرصه سياسي خارجي مستقل از آمريکا عمل مي کند. اين درواقع تایید سیاست همیشگی ایران تا قبل از دولتهای نهم و دهم در استفاده به جا از اختلاف نظرات اروپا و آمریکا بوده در جهت منافع ملی ایران بود که البته سیاست خارجی ایران در هفت سال اخیر موجب همگرایی و اتحاد اتحادیه اروپا و آمریکا علیه ایران شده است.

آيا ديدارهايي از اين دست توسط مقامات يک سفارتخانه خارجي با برخي از کارکنان بدنه حاکميت يا چهرههاي سياسي و اقتصادي خارج از دولت صرفا براي بهبود روابط ميان دو کشور صورت مي گيرد يا اهداف ديگري هم دارد؟

- من منکر تلاش دولتهاي خارجي به دستیابی به برخي اخبار داخلي و محرمانه نيستم. همه کشورهای خارجی در ایران دنبال چنین مواردی هستند و ایران نیز در دیگر کشورها چنین می کند. البته بسیاری از مقامات دیپلماتیک کشورهای مختلف، در پوشش فعالیت علنی خود کار اطلاعاتی و امنیتی می کنند و حتی درباره خود آقای مکردی نیز سالها بعد گزارشهای تایید نشده ای منتشر شد که او ارتباطات امنیتی داشته است. ولی این ارتباط ظاهرا بعد از پایان ماموریتاو در ایران بوده و در سال 1981 نه آقای عسگراولادی و دیگر مقامات ایرانی و نه حتی همکاران بریتانیایی آقای مکردی مطلقا از این موضوع مورد ادعا، البته به فرض صحت، خبر نداشته اند.

البته باید این نکته را هم بیفزایم که مطابق با تعدادي از اسناد، بريتانيا همواره و به خصوص در سالهاي 60 و 61 تلاش داشت تا از طریق تعداد مشخصی از اعضای ارشد وزارت نفت و بانک مرکزي ایران از برخي اطلاعات محرمانه درباره سیاستهای نفتی و درآمدهای ایران اطلاع حاصل کند. همچنين سفارت بریتانیا با واسطه از طريق يکي از پزشکان ایرانی معالج امام از درجريان جرییات وضعيت جسماني رهبر انقلاب قرار گرفته بود. اما واقعيت قضيه برابر با متن سند مورد نظر درباره اقای اسدالله عسگراولادی، این است که اين ديدار کاملا در فضاي علنی، طبيعي و عادي صورت گرفته و طی آن هيچ کدام از اسرار مملکتي هم افشا نشده است.

ایان فوربس مکردی (Ian Forbes McCredie) کیست؟

ایان مکردی متولد سال 1948 و اکنون تقریبا 65 ساله است. او فرزند جان هنری مکردی است. مکردی دو فرزند پسر و دختر از کاترین لوسی فرانک همسر سابق خود دارد که در سال 1997 از هم جدا شدند.

مکردی در دوران خدمتش در وزارت خارجه بریتانیا (از 1975 تا 2004)، ماموریت‌های خارجی زیر را داشته است: از 1976 تا 1979 لوساکا، از 1979 تا 1983 تهران، 1986 کپنهاگ و 1992 نیویورک.

او پس از بازنشستگی در سال 2004 از سوی دربار بریتانیا به لقب شوالیه و عنوان سر دست یافت. مکردی تا یک سال قبل (دسامبر 2012) معاون مدیر عامل و رییس امنیت بین‌المللی شرکت نفتی رویال داچ شل بوده است.
او اکنون همچنان به امور بازرگانی و مشاوره اقتصادی به عنوان مدیر عامل در شرکت خود "گروه تحقیقاتی فوربس"، مشغول به کار است.

مکردی علاوه بر انگلیسی به زبان‌های دانمارکی، فارسی، فرانسوی و هلندی نیز احاطه دارد.