درباره حذف کمرشکن کشتی از المپیک

عصر ایران؛ اهورا جهانیان - خبر حذف کشتی از المپیک، شوک سنگینی برای کشتی دوستان جهان و بویژه ورزش ایران بود. هر چند که روسیه مهم ترین کشور کشتی خیز دنیاست و ایالات متحده آمریکا نیز در مسابقات کشتی المپیک به مراتب پرافتخارتر از  ایران بوده است، ولی کشورهایی چون روسیه و آمریکا، بدون کشتی هم در المپیک جایگاه ویژه ای داشته و به اندازه کافی به مدال بویژه مدال طلا دسترسی دارند.

اما ورزش ایران تاکنون در مجموع 14 طلای المپیک بدست آورده که 8 طلای آن متعلق به کشتی بوده است: 3 طلا قبل از انقلاب، 5 طلا بعد از انقلاب.

غلامرضا تختی (1956)، امامعلی حبیبی (1956)، عبدالله موحد (1968)، رسول خادم (1996)، علیرضا دبیر (2000)، حمید سوریان (2012)، امید نوروزی (2012) و قاسم رضایی (2012)، هشت کشتی گیری بوده اند که مدال طلالی المپیک را برای ایران به ارمغان آورده اند.  


زمزمه های حذف کشتی از مسابقات المپیک، دست کم از اوایل دهه 1990 آغاز شد. پس از المپیک بارسلون، موضوع حذف کشتی از المپیک برای نخستین بار به گوش ورزشدوستان ایرانی رسید و بعدها کمیته بین المللی المپیک گهگاه به این موضوع اشاره می کرد ولی کمتر کسی در جامعه جهانی کشتی، چنین احتمالی را جدی می گرفت.

مهم ترین نشانه جدی قلمداد نشدن خطر حذف کشتی از مسابقات المپیک، شوک جامعه جهانی کشتی از شنیدن این خبر بود. خشم و غافلگیری دوبنده پوشان و مربیان و مدیران و هواداران کشتی در 20 ساعت گذشته، به خوبی نشان می دهد که کسی فکر نمی کرد کمیته بین المللی المپیک، کشتی را از المپیک کنار بگذارد.

در دو دهه اخیر، فیلا با کاستن از وزن های کشتی، تلاش کرد تا شانس بقای کشتی در مسابقات المپیک را افزایش دهد (البته کاهش اوزان کشتی دلایل دیگری نیز داشت). ده مدال طلا که قبلاً در مسابقات کشتی توزیع می شد، برای اکثریت کشورهای جهان که در کشتی حرفی برای گفتن ندارند، واقعه دردناکی بود!

کمیته بین المللی المپیک، ده طلای کشتی را چندان خوش نداشت چرا که از نظر این کمیته، ورزش کشتی در جهان آن قدرها هم پرطرفدار و محبوب نیست و اختصاص یافتن ده طلای مسابقات المپیک به کشتی، نوعی "دوپینگِ اعتبار" برای ورزش کشتی در المپیک بود.

از المپیک آتلانتا (1996) به بعد، اوزان دهگانه کشتی به هفت وزن تقلیل یافت و همین تقلیل شاید یکی از دلایل بقای کشتی در مسابقات المپیک از آن سال تا پارسال بوده باشد. یعنی کاهش ده وزن به هفت وزن، موجب شد که کشتی چهار دوره دیگر در المپیک دوام بیاورد: 2000، 2004، 2008، 2012.


با این حال کمیته بین المللی المپیک، با استناد به آمار فروش بلیط های بازی های المپیک و تعداد تماشاگران حاضر در مسابقات کشتی، استقبال مردم جهان از پخش تلویزیونی مسابقات کشتی و اولویت هایی چون سیاست های ضد دوپینگ، ترجیح داده است به حضور کشتی در مسابقات المپیک خاتمه دهد. این تصمیم در حالی اتخاذ شده است که رافائل مارتینتی اخیراً اعلام کرد که بیلط های مسابقات کشتی در المپیک 2012 لندن، در همان روزهای نخست بازی های المپیک فروش رفت.

مسابقات المپیک 2020 در یکی از سه شهر مادرید، توکیو و استانبول برگزار خواهد شد. با توجه به اهمیت کشتی در ژاپن و ترکیه، در صورتی که المپیک 2020 در توکیو یا استانبول برگزار شود، شاید شانس بقای کشتی هم در المپیک بیشتر شود. اما اسپانیا کشور کشتی خیزی نیست و برگزاری المپیک در مادرید، چندان به سود جامعه جهانی کشتی نخواهد بود.

کشتی از قرن هشتم پیش از میلاد، جزو ورزش های المپیک دوران باستان بود. بعدها نیز که مشعل المپیک دوباره در سال 1896 روشن شد، کشتی جزو ورزش های اصلی المپیک بود. اینکه در 116 سال گذشته، چه گذشته که کشتی از ورزشی اصلی در المپیک به ورزشی اخراج شده بدل شده، سوالی دشوار است که پاسخ آن مستلزم بررسی های فنی و تاریخی و جامعه شناسانه است.

هر چه هست، این قدر می توان گفت که اگر کشتی چشم و چراغ بازی های المپیک بود، کمیته بین المللی المپیک تصمیم نمی گرفت یکی از ورزش های رونق بخش المپیک را حذف کند.

با این حال هنوز حذف همیشگی کشتی از مسابقات المپیک قطعی نیست. دیروز مارک آدامز، سخنگوی کمیته بین المللی المپیک، گفت: این آخرین تصمیمی نیست که در مورد کشتی گرفته می شود.

همین جمله می تواند زمینه ساز تلاش امیدوارانه تر جامعه جهانی کشتی برای حذف نشدن این وزش از مسابقات المپیک باشد. طنز تلخ قصه اینجاست که ورزش باسابقه کشتی در المپیک، اکنون باید با ورزش هایی چون موج سواری و ووشو رقابت کند تا بتواند در مسابقات المپیک باقی بماند.


به هر حال، حذف کشتی از المپیک اگر چه برای تمام کشورهای کشتی خیز دنیا دردناک است، ولی شاید بیتشرین لطمه را به ورزش ایران بزند که 38 مدال از مجموع 60 مدالش در مسابقات المپیک در تشک های کشتی بدست آمده است.

اگر جامعه جهانی کشتی نتواند تصمیم کمیته بین المللی المپیک را تغییر دهد، ایران به ناچار باید سرمایه گذاری بیشتری بر روی ورزش هایی چون وزنه برداری، تکواندو و برخی از رشته های ورزش دو و میدانی بکند.

کمرشکن بودن حذف کشتی از المپیک برای ورزش ایران را می توان با نگاهی به مدال هایی که ایران در دوره گوناگون المپیک در ورزش کشتی کسب کرده، تایید کرد.

فهرست مدال های کشتی گیران ایرانی در مسابقات المپیک، پیش رروی شماست:

 1952: غلامرضا تختی (نقره) محمود ملاقاسمی (مدال برنز)، ناصر گیوه‌چی (مدال نقره)، جهانبخت توفیق (مدال برنز)، عبدالله مجتبوی (مدال برنز)،

1956: غلامرضا تختی (طلا)، امامعلی حبیبی (طلا)، محمدعلی خجسته‌پور (نقره)، مهدی یعقوبی (نقره)

1960: غلامرضا تختی (نقره)، محمدابراهیم سیف پور (برنز)،

کشتی فرنگی: محمد پذیرایی (برنز)

1964: اکبر حیدری (برنز)، محمدعلی صنعتکاران (برنز)

1968: ابوطالب طالبی (برنز)، شمس‌الدین سیدعباسی (برنز)، عبدالله موحد (طلا)،

1972: ابراهیم جوادی (برنز)

کشتی فرنگی: رحیم علی آبادی (نقره)

1976: منصور برزگر (نقره)

1988: عسگری محمدیان (نقره)

1992: عسگری محمدیان (نقره)، امیررضا خادم (برنز)، رسول خادم (برنز)

1996: رسول خادم (طلا)، عباس جدیدی (نقره)، امیررضا خادم (برنز)

2000: علیرضا دبیر (طلا)

2004: علیرضا رضایی (نقره)، مسعود مصطفی جوکار (نقره)، علیرضا حیدری (برنز)

2008: مراد محمدی (برنز)

2012:  حمید سوریان (طلا)، امید نوروزی (طلا)، قاسم رضایی (طلا)

کشتی آزاد: صادق گودرزی (نقره)، احسان لشگری (برنز) کمیل قاسمی (برنز)