رقابت ایران و قطر برای ساخت فیلم حضرت محمد(ص)

عصر ایران - زندگی پیامبر گرامی اسلام سوژه مشترک دو کشور ایران و قطر است.

پس از سال ها جنجال بر سر موضوعاتی چون کتاب آیات شیطانی ، کاریکاتورهای موهن برخی رسانه های غربی و سپس ساخت فیلم موهن علیه پیامبر گرامی اسلام، جهان اسلام می خواهد با سه گانه ساخته " مجید مجیدی" از زندگی پیامبر اسلام و نیز پروژه تولید فیلم محمد (ص) از سوی دولت قطر به این توهین ها پاسخ دهد.

پس از ساخت فیلم معروف " الرساله " (در ایران این فیلم بارها با عنوان محمد رسوال الله نمایش داده شده است) که در سال 1977 و توسط مصطفی عقاد کارگردان مشهور سوری و به هزینه 10 میلیون دلار ساخته شده است، این دو پروژه سینمایی بزرگ ، مهم ترین قدم ها برای معرفی پیامبر اسلام به جهان و جهانیان است.

نکته جالب این دو پروژه سینمایی مشترک و موازی در این است که " مجید مجیدی " از دریچه نگاه یک کارگردان از جهان تشیع پیامبر اسلام را معرفی خواهد کرد و شرکت " النور " قطر که ساخت این پروژه سینمایی را به تهیه کننده فیلم ارباب حلقه ها سفارش داده (که با مشاورت و تایید شیخ " یوسف القرضاوی" از روحانیون اهل تسنن مصری مقیم قطر و با هزینه ای بالغ بر 1 میلیارد دلار در حال ساخت است) پیامبر اسلام را از زاویه دید اهل تسنن روایت می کند.

هزینه 1 میلیارد دلاری در حالی است که هزینه پروژه ساخت فیلم مجید مجیدی 30 میلیون دلار (حدود 100 میلیارد تومان) برآورد شده است. سه گانه مجیدی سه مقطع مشخص از زندگانی پیامبر اسلام را روایت می کند: پروژه نخست از تولد تا 12 سالگی ، پروژه دوم از 12 سالگی تا 40 سالگی (بعثت) و پروژه سوم از بعثت تا 63 سالگی  (زمان رحلت) را شامل می شود.

البته در تحلیل بسیاری از رسانه های غربی ساخت دو فیلم همزمان در ایران و قطر از زندگانی پیامبر گرامی اسلام به عنوان نماد تقابل دو اسلام "شیعه و سنی" به تحلیل گذاشته شده است، در حالی که الزاما ساخت این دو فیلم هدف تقابلی با یکدیگر نداشته و حتی می توانند مکمل یکدیگر باشند،

اما نکته مهم و جالب این است که پیامبر اسلام به عنوان یکی از معدود پیامبران الهی است که زندگانی ایشان به روایت "تاریخ" مستند و معتبر استوار است و از این جهت هیچ پیامبر الهی قابل مقایسه با پیامبر اسلام نیست.

روایت زندگی حضرت محمد (ص) روشن و واضح است و روایت های تاریخی متفاوتی از آن نیست هر چند که در مقطع زندگانی حضرت در پس از بعثت اختلافاتی بین اهل تسنن و شیعه وجود دارد؛ اما دستکم این اختلافات به گونه ای نیست که روی اصل موضوع باشد بلکه بیشتر تفسیرها ی متفاوتی از وقایع غیر قابل انکار تاریخی زندگانی پیامبر گرامی اسلام وجود دارد.

مثلا در موضوع " حجه الوداع و واقعه غدیر" اهل تسنن ماجرای حدیث معروف  " من کنت مولاه فهذا علی مولاه" را نفی و انکار نمی کنند بلکه از آن تفسیری متفاوت از آنچه که شیعیان می گویند ، دارند و یا در حدیث " ثقلین " و تعریف عترت و اهل بیت پیامبر نیز شیعه و سنی هر دو اصل حدیث را قبول دارند اما موضوع شمولیت و مصادیق اهل بیت در تفاسیر شیعه و سنی موضوع اختلاف است.

در ساخت فیلم زندگانی پیامبر اسلام نیز طبیعتا همین مسایل وجود خواهد داشت و هر چه به برهه دهه های بالای زندگانی پیامبر گرامی اسلام نزدیک تر شویم ، تفاسیر متفاوتی در دو نسخه ساخت ایران وقطر(در واقع هالیوود) از روایت های تاریخی خواهیم داشت.

بدون پیش داوری منتظر ساخت و نهایی شدن هر دو فیلم هستیم ؛ فیلمی که در ایران با هزینه ای معادل 100 میلیارد تومان ساخته شده -  و طبق اعلام سازندگان آن صحنه های فیلمبرداری آن تمام شده و در مرحله تدوین است و قرار است در جشنواره بین المللی فیلم فجر در بهمن ماه سال جاری رونمایی شود -  و فیلمی که قطری ها با هزینه ای هنگفت ( 33 برابر ایران) ساخت آن را به تهیه کننده مجموعه فیلم های " ارباب حلقه ها" سفارش داده است.

سابقه ساخت  سریال هایی تاریخی و مذهبی همچون" امام علی" ، " حضرت یوسف" و نیز "مختارنامه"در ایران نشان داد که ساخت اثر فاخر و تاریخی با اهتمام بیشتر بر موضوعات مشترک بین اهل تسنن و تشیع هم می تواند وحدت آفرین باشد و هم در جذب بینندگان در سرتاسر جهان عرب و دیگر مناطق جهان موثر و مفید باشد.

بدون قضاوت و پیشداوری درباره  کیفیت احتمالی دو فیلم در حال ساخت، تنها به یادآوری این نکته بدیهی اشاره می کنیم که سابقه فیلمسازی در ایران و مقایسه آن با قطر، این انتظار را ایجاد می کند که منتظر ساخت فیلم با کیفیت بهتری در ایران باشیم؛ هر چند که نباید از یاد ببریم فیلم حضرت محمد (ص) نخستین تجربه مجیدی در این سبک کار است و باید دید که آیا این کارگردان مطرح کشورمان از پس ساخت چنین پروژه عظیم سینمایی خوب بر آمده است یا نه؟!