پيگيري پرونده مرگ "دكتر زهرا" / حقوقدانان: تفتيش روابط دختر و پسرها غيرقانوني است

عصرايران - "خودکشی دختری در بازداشتگاه" این عنوان خبری کوتاه بود که بیش از 40 روز قبل بر روی خروجی رسانه ها قرار گرفت. خبری کوتاه اما پرسروصدا. چرا که از همان آغاز بازتاب بسیاری در رسانه های جمعی داخل و خارج از کشور یافت.

خبر اين بود:دختری 27 ساله فارغ التحصیل پزشکی توسط ماموران امر به معروف و نهی از منکر همدان دستگیر و در بازداشتگاه اقدام به خودکشی می کند.

خبر پر از ابهام و سوالات و پیچیدگی های خاص خودش است و به ويژه بحث خودكشي وي جنجال فراواني را به دنبال داشت . 
همچنين سخن بر سر اين است كه "زهرا" مرتكب كدام جرم مشهود بود كه بازداشت شد ؟ آيا اصل بازداشت وي قانوني بود ؟انگهداري وي به مدت 48 ساعت چه؟ !

ابهام دیگر فراهم بودن امکانات خودکشی در بازداشتگاه است چرا که می دانیم هنگام بازداشت افراد ماموران به دقت تمام وسایل فرد مورد نظر را تفتیش می کنند و حتی بند کفش ها را نیز می گیرند پس چگونه او خود كشي كرده است؟

هوشنگ عمیدی عضو کمیسیون قضایی مجلس شورای اسلامی در این رابطه معتقد است که مساله مرگ زهرا بنی يعقوب از چند بعد قابل تحلیل است.

ویدر گفت و گو با عصرايران (asriran.com) تصریح می کند: ضابطان قضایی تنها در شرایط خاصی می توانند به افراد رجوع کنند و احیاناً تذکر دهند و در مواردی هم که در آیین دادرسی کیفری احصا شده یعنی در مواردی که جرمی مشهود اتفاق افتاده باشد ، می توانند متهمان را بازداشت کنند.

شیرین عبادی وکیل پرونده مرحوم بنی يعقوب و نیز خانواده زهرا تاکنون چندین بار اعلام کرده اند که زهرا در پارک همراه با نامزدش بوده و آن دو داشتند با همديگر صحبت مي كردند و حمیدی در این خصوص اظهار می دارد: هیچ کس حق ندارد به صرف اینکه دختر و پسری با هم هستند آنان را مورد سوال قرار دهد که "آیا رابطه شرعی دارید یا خیر؟" چرا که ما در قانون اساسی" اصل برائت" را داریم یعنی همه شهروندان بی گناهند مگر آنکه جرم آنها در دادگاه صالح به اثبات رسیده باشد. به عبارت دیگر سوال کردن در رابطه با ارتباط افراد غیرقانونی است.

نماینده مردم سنندج به اصل فقهی نیز استناد می کند و یادآور می شود: طبق اصل احتیاط نیز به سادگی نمی توان در رابطه با نسبت افراد پرس و جو کرد و در یک کلام تفتیش در این رابطه هم بر خلاف شرع است و هم بر خلاف قانون!

این کارشناس مسایل حقوقی اذعان می کند: البته در صورتی که دختر یا پسری جرمی مشهود مرتکب شوند بر اساس اینکه آن فعل تعریف حقوقی داشته و مجازات آن نیز در قانون مشخص باشد در آن شرایط ضابطان قضایی می توانند افراد را بازداشت کنند اما در هیچ جای قانون جرمی برای با هم بودن و یا صحبت کردن دختر و پسر تعریف نشده است.

حمیدی با اشاره به مساله خودکشی دكتر زهرا بعد از بازداشت توسط امر به معروف همدان خاطرنشان می کند: "برخوردهای سلیقه ای و یا عدم شناخت کافی ماموران و ضابطان بعضا این گونه حوادث را به دنبال دارد در حالیکه هرگونه توقیف افراد تنها با حکم مرجع قضایی امکان پذیر است و استثنا آن نیز آنچنان که بیان شد ارتکاب جرم مشهود است که در این شرایط نیز ضابطان موظفند بعد از دستگیری متهم در اولین فرصت مرجع قضایی را در جریان موضوع قرار دهند."

هنوز ابهام در رابطه با مدت زمانی که زهرا در بازداشتگاه بوده ادامه دارد و خانواده زهرا همچنان معتقدند که او 48 ساعت در بازداشت بوده است و در این باره حمیدی تصریح می کند:" اگر کسی توسط ضابطان قضایی و با داشتن ادله مجرمانه بازداشت شود، ضابطان می توانند حداکثر تا 24 ساعت او را در بازداشتگاه نگه دارند و بعد از بازداشت هم باید در اولین فرصت قاضی کشیک را در جریان پرونده قرار دهند و پرونده را نیز به مرجع قضایی بفرستند البته نه اینکه ضابطان بتوانند 24 ساعت متهم را در بازداشت نگه دارند و بعد به قاضی اطلاع دهند بلکه باید بلافاصله بعد از دستگیری برای این کار اقدام شود."

این نماینده مجلس در عین حال هرگونه اظهارنظری درباره مرگ زهرا را منوط به مطالعه پرونده و شنیدن اظهارات وکیل و خانواده او دانست.

دکتر محمودی حقوقدان و استاد جرم شناسي دانشگاه های تهران نیز در این رابطه تاکید می کند که قانون اجازه تفتیش افراد را نمی دهد هر چند که ارتکاب فعل حرام اجازه هایی را به ضابطان برای برخورد می دهد و در هر صورت با توجه به پیچیدگی موضوع مرگ زهرا بنی يعقوب نمی توان در رابطه با آن اظهارنظر دقیق داشت.

حقوقدانان معمولا در برخورد با مصادیق با نگاهی محتاطانه و شاید محافظه کارانه به موضوع می نگرند و البته شاید تا حدودی حق داشته باشند چرا که هر گونه اظهارنظر درست یا غلط حق را از کسی می گیرد و به دیگری می دهد و همین مساله کار را تا حدودی سخت می کند اما جای تعجب است که با گذشت قریب 2 ماه از مرگ زهرا هنوز اطلاع رسانی شفافی در رابطه با ابهامات موجود در پرونده صورت نگرفته است.

یک وکیل پایه1 دادگستری قدری شفاف تر درباره مرگ زهرا به اظهارنظر می پردازد و می گوید: انتساب ارتکاب جرم مشهود به افراد باید با ادله صورت بگیرد و البته در رابطه با موضوع زهرا شاید نیازی نباشد که رسانه ها در جریان قرار بگیرند و قطعا به صورت غیرعلنی به موضوع رسیدگی می شود اما خانواده او حق دارند علت بازداشت زهرا را بدانند.

مریم خالقی اضافه می کند: نظر شخص من این است که صرف داشتن ارتباط با نامزد نمی تواند عاملی برای اقدام به خودکشی زهرا باشد مگر اینکه در دادگاه مرجع بازداشت کننده دلایل محکمه پسند ارائه دهد.

وی با بیان اینکه داشتن رابطه نامشروع شاید دلیلی برای بازداشت دختر و پسر باشد می گوید: در رابطه با بازداشت زهرا فرد بازداشت کننده باید جوابگو باشد که چگونه در خیابان يا پارك متوجه رابطه نامشروع شده است؟

عضو کانون وکلای دادگستری با ابراز تاسف از مرگ این دختر تحصیل کرده تاکید می کند: اگر او خودش را كشته باشد اين مساله نشان مي دهدکه زهرا با روابط عرفی و شئون اجتماعی آشنا بوده و روابط باز یا نامشروع نداشته و بازداشت او آنقدر برایش غیرقابل تحمل و سنگین بوده که ترجیح داده است بمیرد اما در آنجا نباشد و در یک کلام به نظر من شواهد حکایت از پاک و معصوم بودن زهرا دارد.

خالقی نیز با تردید به مدت زمان بازداشت زهرا می نگرد و تصریح می  کند: حتی ضابطین قضایی هم حق ندارند کسی را بیش از مدت زمان 24 ساعت در بازداشت نگه دارند و حتی ماموران نیروی انتظامی نیز زمانی  که قاضی به آنها حکمی را تفويض کند مجاز به جلب افراد هستند و به عبارت دیگر ضابطان تنها در شرایط خاص می توانند افراد را بازداشت کنند و درباره بازداشت زهرا  نیز باید بررسي شود که آیا بازداشت کنندگان صلاحیت جلب داشته اند یا خیر ؟ چون به صرف اینکه فرد مامور امر به معروف و نهی از منکر است نمی توانیم او را ضابط قوه قضاییه بدانیم.

این وکیل دادگستری نیز به اصل برائت اشاره می کند و یادآور می شود: خانواده زهرا بر بی گناهی او تاکید دارند و حال باید بازداشت کنندگان طبق اصل برائت خلاف آن را ثابت کنند هر چند که اول می بایست گناهکار بودن او اثبات می شد و آنچنان که عنوان شد خانواده زهرا اینک حق دارند که ادله مربوط به بازداشت او را بدانند و اگر هم نسبت به بروند رسیدگی شکایتی دارند باید با مراجعه به دادسرا و مراجع عادل قضایی از فردی که زهرا را بازداشت کرده است شخصا شکایت کنند!

در هر صورت بعد از گذشت چند هفته از مرگ زهرا ، خانواده او و رسانه ها همچنان منتظرند تا نسبت به پرونده اطلاع رسانی شفاف صورت بگیرد و امید است دستگاه قضایی نیز در صورت بی گناه بودن زهرا ضمن برخورد شدید با عامل یا عاملان حادثه مرگ زهرا باعث تسلای دل خانواده و آرامش روح او شوند؛ قطعا برخورد با عوامل حادثه می تواند ضمن جلوگیری از مرگ زهرا های ديگر را از بین ببرد.

تماشاخانه

خبرنگاران با چشم خود اثرات فرونشست بر آثار تاریخی اصفهان را دیدند/ ترک سه انگشتی در دیوار مسجد علیقلی آقا/ آثار تاریخی اصفهان فرو می ریزد؟ (فیلم)

از کودکی برخی مردهای ایرانی تا قفس سرباز پارسی / لگدی که معنای زیادی پیدا کرد (فیلم)

فیلم های دیگر