چوب حراج بر بزرگترین شرکت دولتی

خرد شدن بلوك 20درصدي فولاد مباركه اصفهان در 4 بلوك 5درصدي نيز نتوانست منجر به خريد بلوك‌هاي 308ميليارد توماني شود.
نماد اين چهار بلوك كه از ساعت 10 صبح براي انجام معامله بازگشايي شد، تا پايان وقت معاملات بدون خريدار باقي ماند.
اولين دليل عدم انجام اين معامله، يكسان بودن شرايط بلوك 20درصدي با بلوك‌هاي 5درصدي بود. زيرا در حالتي كه بلوك 20درصدي كه ارزش حداقل يك كرسي هيات‌مديره را دارد، در قيمت 380 تومان بدون خريدار مي‌ماند.قطعا بلوك‌هاي 5درصدي كه بلوك خرد محسوب مي‌شوند، بايد در قيمتي كمتر از 390 تومان عرضه مي‌شدند يا شرايط عرضه از نقد به نقد و اقساط تغيير پيدا مي‌كرد.

از سوي ديگر يكي از اشتباهات سازمان خصوصي‌سازي در عرضه بلوك 20درصدي و بلوك‌هاي 5درصدي فولاد مباركه، تعجيل در عرضه سهام بدون برآورد خريداران احتمالي بود.
روال عرضه سهام عمده در بورس تهران به گونه‌اي است كه فروشندگان به دليل نقد شوندگي پايين سهام در بورس پيش از عرضه عمده سهام اقدام به مذاكره و قطعي كردن معامله با حداقل يك خريدار احتمالي مي‌كنند. چرا كه در صورت عدم انجام اين كار و به فروش نرفتن بلوك عرضه شده موقعيت شركت در معرض عرضه و شركت عرضه كننده در بورس مي‌تواند با افت شديد مواجه شود.

حال در اين شرايط سازمان خصوصي‌سازي كه تصميم به عرضه چهار بلوك 308ميليارد توماني داشته است بدون بازاريابي و ارزيابي وجود خريدار احتمالي، اقدام به عرضه مي‌كنند كه در نتيجه آن به دليل عدم انجام معامله سهام شركت عرضه شده نيز در بورس با افت و تشكيل صف فروش مواجه مي‌شود.

 از سوي ديگر به نظر مي‌رسد دولت به عنوان مالك اصلي شركت فولاد مباركه بايد نسبت به واگذاري يا در اختيار داشتن مالكيت و مديريت اين شركت تصميم‌گيري كند و پس از اين بررسي در صورت تمايل به واگذاري نسبت به ارزش‌گذاري اقدام كند. اين بررسي مي‌تواند دو نتيجه مهم در پي داشته باشد: اول اين كه دولت مي‌تواند ارزشي را براي اين بلوك تعيين كند كه در صورت به فروش رفتن، بحث حراج بيت‌المال مطرح نباشد و خريداران نيز با بررسي تمام جوانب از جمله ارزش مديريتي بزرگ‌ترين فولادساز داخل نسبت به خريد آن اقدام كنند.

جداي از تحليل‌‌هاي گروه بورس
ساير خبرگزاري‌ها نيز ديروز گزارش‌هاي همسويي نسبت به وقايع واگذاري طي هفته جاري بازار داشتند.
ايسنا نوشت: در هفتم آذر ماه با وجود اين‌كه سهام فولاد مباركه در چهار بلوك پنج‌درصدي عرضه شد، اما باز هم نتوانست طلسم نافرجام ماندن پي در پي معاملات را بشكند.
ديروز در دور دوم معامله فولاد مباركه كه با ارزش تقريبي هر بلوك 300‌ميليارد تومان در بورس عرضه شد، اما باز هم ناكام ماند.
در روزهاي گذشته هر يك از فعالان بازار حجم قابل توجه معامله، شرايط يكجا و نقد را از دلايل انجام نشدن معامله فولاد مباركه دانسته و معتقد بودند كه اين حجم زياد قطعا با خريداري مواجه نخواهد بود.
حال بايد پرسيد با وجود اين‌كه امروز اين بلوك‌ها كوچكتر شده‌اند، ديگر چه بهانه‌اي براي معامله نشدن اين سهام وجود داشت؟
شايد صحبت‌هاي مديرعامل شركت بورس درست از آب درآمد، زيرا او معتقد بود عرضه 20‌درصدي فولاد مباركه به صورت يكجا ممكن است به نقدينگي بازار فشار وارد كند.
همچنين به دليل اينكه اعلام شده بود سهام اين شركت در آينده به صورت نقد و اقساط عرضه خواهد شد، ممكن است كساني ‌كه قصد خريداري آن را دارند، درخواست خود را در مراحل بعدي و براي خريد به صورت نقد و اقساط به تعويق بياندازند.

پس حال بايد منتظر ماند و ديد دور سوم معاملات چه زماني خواهد بود و اين سناريو و يا بازي‌هاي نافرجام چه زماني پايان مي‌يابد؟ و آيا در دور بعدي دوباره معاملات نقدي خواهد بود يا شرايط معاملات تغيير پيدا مي‌كند؟ پايگاه اطلاع‌رساني بازار سرمايه نيز ديروز اعلام كرد كه سازمان خصوصي سازي هنوز برنامه‌ خود را براي عرضه بلوكي سهام شركت فولاد مباركه اصفهان اعلام نكرده است.
قرار است اين سازمان شنبه هفته آينده دو بلوك 10درصدي سهام شركت آلومينيوم ايران (ايرالكو) را در بورس اوراق بهادار تهران عرضه كند.
اما تحليل‌گران بازار سرمايه از فرجام سه عرضه بلوكي در هفته جاري تحليل‌هاي متفاوت ارائه مي‌كنند.

گرانفروشي دولتي
يك كارشناس بازار سرمايه گرانفروشي دولت را يكي از عوامل اصلي ناموفق بودن عرضه‌هاي بلوكي برشمرد و گفت: سازمان خصوصي‌سازي بايد به فكر خريداران سهام شركت‌هايي كه عرضه بلوكي آنها را انجام مي‌دهد نيز باشد.
علي لطفي افزود: تعيين قيمت مناسب و پرهيز از گران‌فروشي از راهكارهاي اوليه‌اي است كه اگر دولت آن را در راس برنامه واگذاري‌هاي خود قرار دهد، قطعا موفقيت عرضه‌ها در سطح مطلوب‌تري قرار مي‌گيرد.

وي يكي از مصداق‌هاي گران‌فروشي دولتي را در زمان عرضه به سهام شركت ملي مس ايران مربوط دانست و ادامه داد: در عرضه بلوك 20درصدي ملي مس، بازار مشاهده كرد كه دولت يك ساعت قبل از واگذاري نماد اين شركت را براي تعديل مثبت متوقف كرد و به اين ترتيب قيمت پايه سهم را بالا برد. طبيعي است كه اين قبيل رفتار اعتماد بازار را نه تنها به سهام عرضه شده كم مي‌كند، بلكه اعتماد به خصوصي‌سازي را نيز دچار خدشه مي‌كند. وي تصريح كرد: سازمان خصوصي‌سازي نبايد اميدوار باشد كه بخش‌خصوصي دچار اشتباه شود تا به اين ترتيب سهام عرضه شده از سوي اين سازمان به فروش رود.

تعريف حمايت‌هاي بعد از واگذاري
لطفي، كمبود اعتماد و اطمينان كافي در بازار نسبت به عرضه‌هاي سهام اصل«44» را يكي از دلايل اساسي خواند و گفت: دولت بايد شرايطي را فراهم كند كه عرضه‌هاي اصل «44» بعد از واگذاري دستخوش نوسان‌هاي آتي نشوند.
وي تاكيد كرد: دولت بايد اعتماد لازم را به بازار در خصوص حمايت از سهام واگذار شده بدهد. به طور مثال نبايد بلافاصله بعد از واگذاري سهام معدني‌ها بحث حق بهره‌برداري و بهره مالكانه معادن را مطرح كند.

 
بازاري كوچك براي سهامي بزرگ!
وي كم عمق بودن بازار را نيز بي‌اثر ندانست و ادامه داد: بازار سرمايه كه طي دو سال اخير با كمبود شديد نقدينگي نيز مواجه است، قطعا نمي‌تواند اين حجم از واگذاري‌ها را در خود جذب كند.
وي تبديل شدن شيوه عرضه از نقد به اقساط را كاراتر خواند و گفت: اگر نحوه عرضه از نقد به اقساط يا به صورت نقد و اقساط انجام شود، بخش‌خصوصي رغبت و تمايل بيشتري براي مشاركت در خريد سهام شركت‌هاي دولتي از خود نشان خواهد داد.
بلوك‌هاي كوچك، جايگزيني براي بلوك‌هاي بزرگ
اين كارشناس بازار عرضه سهام به شكل بلوك‌هايي با درصد كوچكتر را موفق‌تر از بلوك‌هاي بزرگ، عنوان كرد و ادامه داد: وقتي بلوك‌ها به شكل خرد عرضه شوند، خريداران با سرمايه كمتر نيز مي‌توانند نسبت به در اختيار گرفتن بخشي از سهام عرضه شده اميدوار باشند.
وي افزود: عرضه سهام به شكل خرد باعث ايجاد رقابت در ميان خريداران و تشويق آنها به مشاركت در فرآيند خصوصي‌سازي مي‌شود.

ضرورت توجه به وضعيت بازار
لطفي، توجه به جو كلي بازار و وضعيت شاخص را تصميم‌گيري سازمان خصوصي‌سازي براي عرضه‌هاي بلوكي اثرگذار دانست و گفت: سازمان خصوصي‌سازي بايد دقت كند اگر وضعيت بازار خوب نيست، بالطبع نبايد به عرضه سهام آن هم به شكل بلوك‌هاي با درصد بالا و نقد اقدام كند.
وي ادامه داد: عرضه سهام در زماني كه بازار روند مثبتي دارد و جو خوشبيني در آن حاكم است، باعث عرضه هرچه بهتر و بالطبع موفقيت خصوصي‌سازي مي‌شود.

عدم برنامه‌ريزي براي شركت‌هاي استراتژيك
هادي بيدختي، كارگزار بورس اوراق بهادار نيز با اشاره به اينكه نمي‌توان براي اين قبيل معاملات، انتظار خريدار و متقاضي داشت، به خبرنگار «دنياي اقتصاد» گفت: براي واگذاري شركت‌هاي استراتژيك مشمول اصل 44 كه تاكنون بخش‌خصوصي اجازه ورود به آنها را نداشته، بايد برنامه‌ريزي لازم از قبل انجام شود.
وي افزود: حدود 20درصد سهام اين شركت‌ها در دست دولت باقي مي‌ماند، 40درصد به سهام عدالت واگذار مي‌شود و از 40درصد باقيمانده، پنج‌درصد براي كشف قيمت در بورس عرضه مي‌شود. در اين فرآيند براي 40درصد سهام عدالت هر استان به طور مجزا تصميم‌گيري مي‌كند و سهام خرد به شناور تبديل مي‌شود كه اين سهام به دليل تقسيم مديريتش، سهام استراتژيك نيست.

تكليف اداره شركت؟
هادي بيدختي ادامه داد: اما براي 35درصد باقيمانده، دولت و سازمان خصوصي‌سازي بايد به گونه‌اي عمل كنند كه براي شركت،
اداره كننده مناسبي پيدا كنند. آنها بايد قبل از عرضه سهام ياد شده، مدير واقعي و تواناي صنعت را پيدا كنند. اگر قرار باشد اين 35درصد نيز خرد شود، تكليف اداره كننده شركت چه خواهد بود؟
اين كارگزار بورس سپس گفت: اگر قرار است براي خريد كنسرسيومي تشكيل شود، بايد برنامه‌ها اعلام و بررسي شود، حتي ممكن است سه يا چهار كنسرسيوم تشكيل شود. بايد مشكلات موجود شناسايي شود، اگر مشكل نقدينگي وجود دارد، دولت بايد كمك كند و اگر مشكل سياست‌هاي اقتصادي دولت است، بايد در اين زمينه وارد مذاكره شوند و پس از شناسايي مشكلات، شرايط براي جذب دو يا سه مشتري فراهم شود و سپس آگهي عرضه را منتشر كرد.

وي افزود: اگر پس از درج آگهي، مشتري ديگري نيز پيدا شد بايد شرايط آنها را نيز بررسي كرد.
چوب حراج نزنيد
بيدختي در ادامه گفت: اگر دولت نگران برنامه‌هاي شركت است، بايد با خريداران از قبل مذاكره كند و هماهنگي لازم را انجام دهد و نبايد به يك شركت استراتژيك، چوب حراج زد، زيرا عدم انجام معامله‌هايي از اين قبيل، ابهامات ناحقي به بازار وارد مي‌كند.
اين كارگزار سپس گفت: ظاهر قضيه اين است كه بازار نقدينگي ندارد، اما گزارش‌هاي موجود از بالا بودن نقدينگي بخش‌خصوصي، اين مطلب را رد مي‌كند.
از سوي ديگر، عنوان مي‌شود قيمت‌ها غيرعادي است، در صورتي كه بعضي از قيمت‌ها مناسب است.

كميابي علم قيمت‌گذاري
غلامرضا اسلامي‌بیدگلی، استاد دانشگاه و کارشناس ارشد بازار سرمایه در پاسخ به سوال بورس‌نیوز مبنی بر اینکه آینده روند خصوصی‌سازی و واگذاری‌ها را پس از عرضه ناموفق سهام شركت‌های فولاد مبارکه و ایرالکو طی این هفته چگونه ارزیابی می‌کنید، گفت: عرضه سهام شركت‌ها به صورت‌های مختلف و به شکل‌های بلوکی و عمومي‌نشان از بی تجربگی و واگذاری آزمون و خطای مسوولان دارد، درحالی که این امر کاملا مشخص و علمي‌است.
وی با اشاره به اینکه رویه خصوصی‌سازی در یک زمان به شکست می‌انجامد، گفت: خصوصی‌سازی یک فرآیند است و نباید آن را به دست یک‌سازمان به نام ‌سازمان خصوصی‌سازی سپرد.

اسلامي‌بیدگلی افزود: اصولا ایجاد‌سازمانی به نام‌سازمان خصوصی‌سازی و تهیه اساسنامه برای آن کاملا اشتباه بوده است و تا زمانی که مفهوم خصوصی‌سازی برای مسوولان به عنوان یک فرآیند شناخته نشود، راه به جایی نخواهند برد.
وی همچنین شیوه قیمت گذاری سهام شركت‌ها را غلط دانست و اظهارداشت: در تمامي‌موارد همچون عرضه سهام فولاد‌مبارکه، فولاد خوزستان، سینا و... قیمت‌گذاری‌ها اشتباه صورت گرفته است و تا زمانی که تغییرات قیمت‌ها ناگهانی افت و خیز داشته باشد، نمي‌توان امیدی به فروش سهام شركت‌ها و از طرف دیگر استقبال سهامداران عمده و جزء در بازار سهام داشت.
اسلامي‌بیدگلی عنوان داشت: اموالی که هم‌اکنون و طی چند سال گذشته از طریق‌سازمان خصوصی‌سازی واگذار می‌شود، از آن مردم است و نباید آنها را ارزان فروخت.

وی با بیان این مطلب كه فرآیند خصوصی‌سازی و قیمت‌گذاری سهام شركت‌ها، یک علم است، گفت: در طول یک‌سال، هزاران پایان نامه درخصوص آن نوشته می‌شود که متاسفانه هیچ‌یک از مسوولان به این علم اشراف نداشته و حتی حاضر نیستند از تحقیقات به دست آمده از سوی استادان این رشته نیز استفاده کنند.
از سوي ديگر، خبرگزاري ايسنا نيز اين موضوع روز را پيگيري كرد. اسماعيل فرقي، كارگزار بورس به ايسنا گفت: به دليل اينكه قيمت تابلوي سهام فولاد مباركه 320‌تومان و قيمت پايه هر سهم بلوكي 390‌تومان است، شركت سرمايه‌گذاري تامين‌اجتماعي حاضر به شركت در اين مزايده نشد.

به اعتقاد وي، در صورتي‌كه شرايط معامله تغيير كرده و به صورت نقد و اقساط انجام شود، با توجه به جو رواني بازار باز‌هم با استقبال روبه‌رو نمي‌شود.
بنابراين به دليل عدم موفقيت مرحله دوم عرضه بلوكي فولاد و تجربه مس بهتر است ‌سازمان خصوصي‌سازي قبل از عرضه شرايط و موقعيت بازار را سنجيده و با شرايط متناسب با بازار اقدام به عرضه سهم كند؛ اگرچه ممكن است شرايط عرضه تغيير كرده و براي جذب خريداران با شرايط نقد و اقساط صورت گيرد، ولي در آن زمان نيز بايد موقعيت بازار سنجيده و سپس نسبت به اين عرضه اقدام شود.

شكست عمدي
يك كارشناس ارشد بازار سرمايه كه نخواست نامش عنوان شود نيز به «دنياي‌اقتصاد» در اين زمينه گفت: به نظر مي‌رسد كه همه‌برنامه‌ها به نحوي بوده است كه اين عرضه با شكست روبه‌رو شود، زيرا وقتي سازمان خصوصي‌سازي مي‌داند كه براي بلوك هزارميليارد توماني خريداري وجود ندارد، چرا عرضه مي‌كند؟ چرا هنگامي كه در بازار صف‌هاي 100ميليوني خريد ايجاد مي‌شود، عرضه‌اي صورت نمي‌گيرد؟

وي افزود: بازار هنوز تحت‌تاثير شوك عرضه ملي مس به سر مي‌برد و خريداران ملي مس همه از خريد خود پشيمان هستند، بنابراين با توجه به شرايط فعلي بازار از عوامل متعددي متاثر است و همچنين وضعيت نامناسب بانك‌هاي دولتي ديگر براي خريد سهام فولاد مباركه انگيزه و نقدينگي لازم وجود ندارد.

بهره‌گيري از دانش شركت‌هاي «تامين سرمايه»
از سوي ديگر رضا بختياري، معاون سرمايه‌گذاري‌هاي شركت سرماي‌گذاري ايرانيان، خلا شركت‌هاي مستقل و حرفه‌اي مالي همانند شركت‌هاي «تامين سرمايه» را در عرضه‌هاي بلوكي بسيار مهم دانست و ادامه داد: سازمان خصوصي‌سازي به تنهايي نمي‌تواند فرآيند عرضه و قيمت‌گذاري سهام شركت‌هاي دولتي را انجام دهد، بلكه ضروري است از مهارت و دانش شركت‌هاي تامين سرمايه بهره‌گيري كند.
وي خاطرنشان كرد: بايد ارزيابي و برآورد قيمت سهام شركت‌هاي مشمول واگذاري توسط واحدهاي تخصصي شركت‌هاي تامين سرمايه انجام شود تا بتواند هم قابل اتكا براي خريداران باشد و هم به موفقيت خصوصي‌سازي كمك كند.

ايرادهاي ساختاري از جنس ديگر
بختياري روند فعلي خصوصي شدن سهام شركت‌هاي دولتي را با ايرادهاي ساختاري فراواني همراه دانست و گفت: براي اينكه خصوصي‌سازي موفق باشد، ضروري است كه از تجربه كشورهاي دنيا بهره‌گيري كنيم.
بدان معني كه سهام بانك‌ها و بيمه‌ها خصوصي شود، بعد اقدام به عرضه سهام شركت‌هاي ديگر شود.
وي در توضيح بيشتر گفت: وقتي كه هنوز بانك‌ها و بيمه‌ها خصوصي نشده‌اند، طبيعي است كه وقتي سهام دولتي عرضه مي‌شود، تنها خريداران عمده آن همين بانك‌ها و بيمه‌ها هستند.

اول عرضه بلوكي بعد عرضه خرد
اين كارشناس بازار، عرضه تمام شركت‌هاي مشمول واگذاري از طريق بورس را ضروري ندانست و گفت: براي موفقيت خصوصي‌سازي و عرضه‌هاي بلوكي بهتر است، ابتدا سهام شركت به صورت بلوكي به خريداران مشخص عرضه شود و بعد به دست سهامداران جزء بازار برسد. ضمن انجام اين كار هم مديريت خصوصي مي‌شود و هم قيمت‌گذاري سهام واگذار شده عيني‌تر خواهد بود.

وي تزريق نشدن منابع جديد به بازار را در كنار عرضه‌هاي نامناسب از جمله دلايل دلسردي بخش‌خصوصي براي مشاركت در خريد سهام برشمرد و گفت: وقتي مسوولان خود سازمان خصوصي‌سازي هم اعلام كردند كه عرضه بلوكي سهام فولاد خريدار ندارد، چرا اقدام به اين عرضه كردند؟
اين نحوه عرضه نه تنها كمكي به خصوصي‌سازي نمي‌كند بلكه تنها به اعتبار يك سهام ارزشمند لطمه جدي مي‌زند.

منبع :دنیای اقتصادی

تماشاخانه

راننده از ترس پلنگ فرار کرده رفته تو ماشین / درخواست کمک گرفتنش خیلی جالبه (فیلم)

رازهای جالبی از تایتانیک که شاید هرگز درباره‌اش نشنیده باشید (فیلم)

فیلم های دیگر