روزهای آشتی مردم با صنایع دستی

 صنایع دستی در بستر تاریخ به عنوان بهترین پاسدار و حافظ ملی کشورها محسوب می شود اما این هنر صنعت بومی در سال های اخیر چندان در کشور مورد توجه قرار نگرفته است؛ نوروز می تواند بهانه ای برای آشتی مردم با صنایع دستی باشد.
 
در سال های اخیر تعطیلی پی در پی کارگاه های صنایع دستی، مشکلات تهیه مواد اولیه و ورود کالاهای نامرغوب خارجی از جمله چینی این هنر صنعت بومی را به حاشیه رانده است.
 
کشوری که متنوع ترین صنایع دستی را در اختیار دارد و زمانی بیش از دومیلیون نفر در رشته های مختلف صنایع دستی فعالیت می کردند اکنون چندان نشانی از این هنرمندان و فعالان نیست.
 
فرزندان این هنرمندان رغبتی برای ادامه فعالیت در این شغل از خود نشان نمی دهند و این مساله بر آینده این هنر صنعت سایه افکنده است.
 
 
 
** روزی به نام صنایع دستی
 
هر چند روزی به نام صنایع دستی در تقویم رسمی کشور وجود دارد اما اگر تصور کنیم فقط نامگذاری یک روز به عنوان این هنر صنعت کافی باشد راهی به خطا رفته ایم.
 
با اینکه 20 خرداد به عنوان روز صنایع دستی نامگذاری شده و این نامگذاری نشاندهنده جایگاه بالا و اهمیت زیاد این صنایع در کشور است اما این اقدام به تنهایی کافی بنظر نمی رسد.
 
اکنون 356 رشته صنایع دستی از جمله گلیم، فرش، گبه، قلمزنی، شیشه گری، منبت کاری، مینا کاری، سفال، چوب بطور نسبی در کشور فعال است و اگر بی توجهی ها همچنان ادامه یابد شاید این شرایط نسبی نیز از بین برود.
 
صنایع دستی یک رویداد تاریخی هست، بخش بزرگی از این رویداد فرهنگی در ایران را اشیاء بجا مانده از روزگاران پیش از تاریخ تشکیل می دهد. بنابر این صنایع دستی همواره دلیلی روشن و متقن از میراث فرهنگی سابقه دار در این مرز و بوم است.
 
این آثار جزیی از فرهنگ مادی قوم سازنده آن به حساب می آید، اشیائی خاص که براساس نوع فرهنگ مصرفی در هر جامعه موردنیاز قرار می گیرد.
 
این اشیا براساس کاربرد ویژه ای که در جامعه دارد، تعریف؛ فرم و جنسیت آن تعیین و تحت تاثیر فرهنگ معنوی رایج هویت فرهنگی آن اجتماع، تزیین می شود.
 
 
 
** صنایع دستی در نقش یک رسانه
 
یک اثر فرهنگی، در واقع رسانه فرهنگی از دوران خویش نیز هست، رسانه ای که گویای هویت فرهنگی، خاستگاه خویش است.
 
سواد بصری به کار رفته در این اشیاء نشان دهنده سطح علم، فناوری، آگاهی، محدوده و نوع زیباشناسی قومی است که در آن متولد شده است.
 
در صنایع دستی ایران نیز اشیاء با کارکردهای متفاوت وجود دارند، برخی نشانه حیات و تمدن در دوران باستان بوده و برخی نیز اثر هنری دوره های پس از آن و مولود فرایند جهانی شدن حرکت به سمت یکپارچگی زندگی بشری است.
 
 
 
** ایجاد بازار فروش صنایع دستی
 
مدیرکل صادرات معاونت صنایع دستی و هنرهای سنتی کشور گفت: صنایع دستی نماد فرهنگ و هنر دینی و ملی بوده و باید زمینه ترویج و مصرف اقلام صنایع دستی و بازار فروش آن را فراهم کرد.
 
سید مصطفی قاسمی روز دوشنبه در گفت و گو با خبرنگار فرهنگی ایرنا افزود: صنایع دستی جزو هویت ملی کشور است و همه جای دنیا وجود دارد اما در ایران تنوع آن زیادتر است.
 
وی با بیان اینکه صنایع دستی جز موثر هویت ملی کشور است افزود: در صنایع دستی ایران نقش هنر ایرانی و اسلامی به چشم می خورد.
 
قاسمی افزود: در سال های اخیر 10 هزار کارگاه صنایع دستی به دلیل بی توجهی تعطیل شدند که تعطیلی این کارگاه ها و همچنین محدود شدن تولیدات کارگاه های در حال فعالیت باعث شد که 40 درصد از تولیدات کل کشور کاسته شود.
 
وی تصریح کرد اکنون ضرورت دارد به بازار فروش داخلی و خارجی صنایع دستی کشور توجه ویژه ای داشته باشیم چون صنایع دستی بخشی از هویت ملی ما است و باید برای فروش صنایع دستی در داخل و خارج کشور عزم ملی بوجود آید.
 
وی افزود: هم اکنون 15 گروه صنایع دستی در این معاونت فعال است که 356 رشته صنایع دستی زیر گروه آن است.
 
قاسمی به تنوع رشته های صنایع دستی در کشور اشاره کرد و گفت: ایران اکنون دارنده متنوع ترین رشته های صنایع دستی در جهان است بطوریکه از 480 رشته در جهان 356 رشته آن در ایران فعال است.
 
وی به صادرات صنایع دستی به خارج از کشور اشاره کرد و گفت: صادرات صنایع دستی در سالهای اخیر به شدت کاهش یافته بطوریکه در سال جاری سهم ایران از صادرات صنایع دستی به جز زیورآلات و طلا 80 میلیون دلار بوده است.
 
 
 
** نوروز فرصتی برای رشد صنایع دستی
 
ایام نوروز فرصت مناسبی است تا با برپایی نمایشگاه ها و بازارچه های صنایع دستی، این هنر صنعت از حالت انزوا خارج شود.
 
در ایام نوروز امسال بالغ بر 4 هزار و 700 بازارچه صنایع دستی در 320 منطقه کشور تا 17 فروردین ماه سال جاری برپا شد.
 
فرزاد اوجانی، عضو کمیته فرهنگ سازی سفر ستاد مرکزی هماهنگی خدمات سفر گفت: علاوه بر این بازارچه ها، 817 فروشگاه دائمی صنایع دستی که به طور انحصاری تولیدات صنایع دستی ایرانی را عرضه می کنند نیز در ایام نوروز فعال هستند.
 
معاون سرمایه گذاری معاونت صنایع دستی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری همچنین از برپایی کارگاه های صنایع دستی خبر داد و گفت: کارگاه های صنایع دستی به طورعملی تولید محصولات صنایع دستی را دارند و گردشگران می توانند حتی در قالب تورهای گردشگری با چگونگی تولید برخی از صنایع دستی آشنا شوند.
 
اوجانی برپایی سفره های هفت سین با استفاده از صنایع دستی بومی هر استان را از دیگر اقدامات در حوزه صنایع دستی عنوان کرد و گفت: تمام استان ها در این ایام به معرفی محصولات تولیدی خودشان می پردازند و مسافران نوروزی می توانند از نزدیک با چگونگی تولید آنها آشنا شوند.