ریزگردها دوباره آمدند

فصل بهار که از چندین سال پیش در استان‌های غربی و جنوبی کشور با کابوس هجوم ریزگردها همراه شده است، امسال و در آخرین روزهای فروردین نیز به این ریزگردها و ذرات آلاینده، روی خوش نشان داده، به طوری که اکنون هوای استان خوزستان، در شرایط اضطرار قرار گرفته و هوای کرمانشاه نیز غبارآلود گزارش شده است.

به گفته لاهیجان زاده، مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان میزان آلودگی هوای روز گذشته در اهواز و برخی شهرهای استان از جمله آبادان، شادگان و ماهشهر به 600 میکروگرم بر مترمکعب در وضع اضطرار گزارش شده و این در حالی است که حد مجاز وجود ریزگردها در هوای پاک و سالم حدود صد میکروگرم برمترمکعب است.

غلامپور، معاون اداره کل هواشناسی خوزستان نیز با بیان این که دلیل این وضع، وزش باد قابل ملاحظه محلی و برخاستن گرد و خاک از بیابان های استان است، در گفت وگو با واحد مرکزی خبر افزود: میزان دید در اهواز به دو کیلومتر، ماهشهر سه کیلومتر، آبادان چهار کیلومتر، بستان چهار کیلومتر و شادگان چهار کیلومتر در ساعت رسیده است.

کارشناس مسئول آزمایشگاه اداره کل حفاظت محیط زیست خوزستان نیز با اشاره به ورود یک توده گردوغبار به خوزستان یادآور شد: هوای چهار شهر استان شامل اهواز، آبادان، سوسنگرد و بندر ماهشهر اکنون در شرایط ناسالم و هشدار قرار گرفته است.

الهام خاکسار در گفت وگو با مهر افزود: این توده گردوغبار چند روز پیش در استان الانوار عراق شکل گرفته و به سمت جنوب غرب کشورمان حرکت کرده است.

به گفته وی، شهرهای دزفول، بهبهان و امیدیه نیز تحت تاثیر این توده گردوغبار قرار دارد، اما غلظت آلودگی در این شهرها کمتر و بین صد تا 300 میکروگرم بر مترمکعب گزارش شده است.

سعید قاسمی، مسئول پیش بینی اداره کل هواشناسی استان کرمانشاه نیز در این زمینه یادآور شد: یک موج گردوغبار که از اواخر جمعه شب هوای استان را متاثر کرده، دید افقی را در شهرستان های قصرشیرین تا هزار متر، سرپل ذهاب تا 3000 متر، گیلانغرب و کرمانشاه تا 4000 متر و بخش مرزی سومار هم تا 2000 متر، کاهش داده، این در حالی است که میزان دید افقی در شرایط هوای پاک و استاندارد، ده هزار متر است.

به گفته وی، منشأ گردوغبار موجود در هوای استان کرمانشاه، وزش بادهای شدید در بیابان های کشور عراق است. شبکه بهداشت و درمان استان های کرمانشاه و خوزستان، از شهروندان بویژه افراد مسن، کودکان و بیماران قلبی و تنفسی خواسته است، به دلیل وجود ریزگردها در هوای این استان ها، از حضور در فضای باز خودداری و در صورت لزوم از ماسک استفاده کنند.

آلودگی هوا با سوزاندن مزارع

خوزستان در حالی هر ساله در این فصل از سال مورد هجوم ریزگردها قرار می گیرد که سوزاندن نیشکر در مزارع در این هنگامه نیز به آلودگی هوای این استان می افزاید از آنجا که طرح جامع کاهش آلودگی هوای کلانشهر اهواز، شرکت توسعه نیشکر را موظف به «برداشت سبز» کرده است، ولی این شرکت این روزها باز هم مزارع خود را به آتش کشیده و محیط زیست اهواز را آلوده کرده است.

ده سالی می شود که وضع به همین منوال است. اوایل منبع «خاکستر» برای همه جای سوال بود اما حالا کمتر کسی است که نداند آتش زدن مزارع «نیشکر» است که اهواز و برخی شهرهای خوزستان را به این روز انداخته است.

طرح توسعه نیشکر در قالب هفت واحد کشت و صنعت با وسعت بیش از 80 هزار هکتار از سال 69 در خوزستان به اجرا درآمد. از آن زمان تا کنون مردم اهواز شاهد آلودگی هوا براثر دود حاصل از آتش زدن مزارع نیشکر هستند.

کارشناسان و مسئولان محیط زیست بارها نسبت به مشکلات زیست محیطی این شرکت از جمله، تخلیه زهاب و شور کردن رودخانه کارون، تالاب ها و اراضی خوزستان همچنین آتش زدن مزارع نیشکر انتقاد کرده اند. تشکیل پرونده در مراجع قضایی هم مانع این آتش زدن ها نشده است. با گذشت بیش از یک دهه این کشت و صنعت ها هنوز هم برای تسهیل در برداشت یا برای جمع آوری سرشاخه های نیشکر مزارع را می سوزانند. این در حالی است که برداشت نیشکر 120 روز طول می کشد و در طول شش ماه پراکنده است. به این معنی که از مهر تا فروردین ماه، هر سه چهار روز یکی از مزارع 16 هکتاری سوزانده می شود و وزش باد، دود و خاکسترش را به اهواز و برخی دیگر از شهرها منتقل می کند.

معاون خدمات شهری شهردار اهواز در این باره به مهر گفت: آتش زدن مزارع نیشکر اطراف اهواز علاوه بر بوی نامطبوع، زغال و خاکستر سیاه رنگ تولید می کند. این خاکسترها تمام مناطق اهواز را تحت تاثیر قرار داده و همه شهر را پر کرده است. این مشکل بکرات اتفاق می افتد. علیرضا عالی پور افزود: این مساله علاوه بر آلایندگی هوا، شبکه معابر و منازل شهروندان را نیز آلوده کرده است. شهروندان نیز اعتراضات خود را نسبت به این آلودگی مکررا به شهرداری اهواز انتقال می دهند.

وی با اشاره به این که برخی افراد شهرداری را مقصر قلمداد می کنند، گفت: پایش های ماموران نشان داده که این دود و خاکستر ارتباطی به محل های دفن زباله یا محل های غیرمجاز بازیافت ندارد و ناشی از سوزاندن مزارع نیشکر است.

وی پیگیری این مساله را از مسئولان محیط زیست استان خواستار شد و تصریح کرد: یکی از ابهامات، آتش زدن مزارع نیشکر در روزهای تعطیل است؛ زیرا به دلیل تعطیلی ادارات در این روزها پیگیری ها به نتیجه نمی رسد.

علی بنی عگبه، رئیس اداره حفاظت محیط زیست اهواز نیز درباره علت آتش زدن مزارع نیشکر در روزهای آخر هفته گفت: با توجه به تعطیلی ادارات در روزهای پنجشبه و جمعه، این شرکت با استفاده از این ترفند قصد دارد امکان مستندسازی تخلفات خویش را از مسئولان بگیرد. علاوه بر این معمولا مزارع را شب هنگام آتش می زنند تا تاریکی هوا مانع رویت دود حاصل از آتش سوزی شود.

به گفته وی، سوزاندن مزارع اهواز مهر تا فروردین و اردیبهشت و در زمان برداشت محصول انجام می شود و هر چند روز یک بار یکی از مزارع را آتش می زنند.

وی با بیان این که پیگیری های قضایی این تخلف در حال انجام است، افزود: پرونده آلایندگی هوا توسط این شرکت همچنان مفتوح و در حال پیگیری است.

کارشناسان بر این باورند که آتش زدن مزارع علاوه بر این که هوا را با انتشار گاز منواکسیدکربن آلوده می کند، تشدید پدیده گازهای گلخانه ای، انهدام بافت خاک، کاهش رطوبت خاک و در نتیجه افت محصول، از بین رفتن موجودات زنده محیط، فرسایش شدید خاک، کاهش حاصلخیزی زمین و کاهش تحمل گیاهان زراعی در برابر آفات، بیماری ها و خشکی و همچنین از بین رفتن زیستگاه های پرندگان را به دنبال دارد.