امروزه يكى از مهمترين جاذبه هاى گردشگرى در جهان پديده افسونگر و زيباى غارها به شمار مى رود كه به سرزمين عجايب، بهشت گمشده، دنياى اسرارآميز و ... نيز شهرت يافته اند.

كسانى كه براى ديدار شگفتى و زيبايى به غارها گام مى نهند احساسى شگرفت از ديدنى هاى طبيعى در مى يابند كه هيچ گاه در محيط روزمره زندگى نظير آن را نمى بينند. در دل كوه هاى البرز، خرقان و رامند در استان قزوين غارهاى با شكوهى وجود دارند كه بخش قابل توجهى از ميراث طبيعى گرانبهاى ايران را تشكيل مى دهند.

غارهاى سلطانبلاغ، آق بابا، شهرباز، كول، قره قورقان، آلابارباغلارى، شاكين، قزل قلعه، چهل دختر، آلتين كش، بروج، ماهين، ملكشاه، اسكول، غار پلنگ و ... از آن جمله اند.

غارشناسى و غارنوردى در ايران هم به عنوان يك ورزش و هم به صورت شاخه اى از پژوهش هاى علمى، شناخته و موجب شده علاقه مندان بسيارى را به خود جلب كند. در بعضى از مناطق جهان، يعنى جايى كه عميق ترين و پهناورترين غارهاى سنگ آهكى در آن يافت شده است در مركز و جنوب اروپا و آمريكا فعاليت هاى سازمان هاى غارشناسى در سطح بسيار بالايى وجود دارد كه بسيارى از آنها با مؤسسات علمى و دولتى كه تسهيلاتى براى پژوهش در غارشناسى فراهم مى سازند همكارى دارند. در آمريكا و فرانسه فعاليت هاى اين باشگاه هاى خصوصى براساس بنيادهاى ملى هماهنگ شده اند و در ساير كشورها نيز اين همكارى و هماهنگى در ميان سازمان ها وجود دارد.

غارنوردى به صورت يك ورزش در كشورهايى در مرحله ابتدايى و به طور خوبى در حال گسترش است. نظير آفريقا، آسيا، استراليا و آمريكاى مركزى و جنوبى و در بعضى كشورها مانند روسيه و چين كه تا قبل از تغييرات سياسى در آنها فعاليت هايى وجود داشتند كه در سكوت نگاه داشته مى شد.

وضع غارهاى ايران

پيش از اين گفته شده كه ركوردهاى ايران به خاطر نبودن يك سازمان رسمى در زمينه پژوهش و گردآورى فرهنگ غارهاى ايران، همچنين عدم آموزش غارنوردان در زمينه مسائل علمى و اصولى درباره غارها نمى توان آمار و اطلاعات دقيقى در اين باره به دست آورد.اما آنچه چنگيز شفيعى در كتاب غارهاى ايران گردآورى كرده نزديك به هزار است.

وى طويل ترين غار ايران را غار قورى قلعه در كرمانشاه به طول ۳ هزار و ۱۴۰ متر در منطقه اورامانات پاوه و غار كلهرود در مورچه خورت اصفهان و عميق ترين غار هاى ايران را غار پرو با ارتفاع ۳ هزار و ۵۰ مترى از سطح دريا و غار شاه بند به عمق ۲۷۵ متر و غارهاى كوروش، مورگان و ماريز مى داند.

وضع غارهاى استان قزوين

در سال ۷۹ طرحى در استاندارى با نام كميته غارشناسى در اين استان مطرح شد كه اعضاى آن را امور اجتماعى استاندارى قزوين، كارشناسان زمين شناسى سازمان صنايع و معادن و نمايندگانى از ميراث فرهنگى و اداره كل محيط زيست تشكيل داده بود.

متأسفانه پس از تغيير مديران و گذشت ۴ سال اين كميته منحل و اعضاى آن نيز پراكنده شدند، در حال حاضر هيچ گونه سازمانى در اين باره متولى واقعى اين جاذبه طبيعى نيست.

خسروى از فعالان اكيپ غارنوردى سابق در استان قزوين گفت: در ابتدا شناسايى غارها از گزارشات محلى يا گاهاً بخشدارى ها دريافت مى شد و قبل از آن ارگانى، غارهاى منحصر به فرد قزوين را شناسايى نكرده بود. چون وارد شدن به هر غار شرايط خاص خود را داراست و سازمان زمين شناسى نمايندگانى از سازمان انرژى اتمى كشور به اين غارها مى فرستادند تا ساختار غارها و ميزان احتمالى وقوع خطر را شناسايى كنند.

وى همچنين درباره جذب گردشگر و بازديد عمومى از غارها مى گويد: برخى از سازمان ها سياست متفاوتى در اين باره با يكديگر دارند كه بايد غارهايى كه ممكن است حتى بيش از يك ميليون سال از قدمت آنها گذشته است بكر و دست نخورده باقى بمانند تا بتوان به صورت امانت به نسل هاى آينده انتقال پيدا كند.

مانند غار قلعه گرد در آبگرم قزوين كه استفاده از آن براى عموم مردم براحتى صورت نمى گيرد.

اسماعيل صفارى، رئيس هيأت كوهنوردى استان قزوين درباره اين جاذبه طبيعى مى گويد: نخستين و مهمترين غار استان قزوين قار قلعه كرد است كه نزديك به ۳۰ سال پيش شناسايى شده است. اين غار با داشتن آب فراوان در فصل پاييز باريزش كم آب مواجه است و هيأت هاى غارنوردى و احيانا ً كوهنوردى در اين فصل مى توانند به كاوش هايى دست يابند، اين پيشكسوت غارنوردى خاطرنشان كرد: به دليل آسفالته بودن مسير ۵ كيلومترى تا غار ارگان هاى مربوطه اگر بخواهند اين محيط را به فضاى توريستى تبديل كنند با وجود غارهاى ديگر هزينه اى در بر نخواهد داشت.

وى با اشاره به شرايط غار كه به صورت سينه خيز بايد با استفاده از طناب از حفره اى به دهانه غار وارد شد مى گويد: بيشتر گردشگران از شهرهاى تهران، كرج و شهرهاى شمال كشور براى بازديد از اين غارها به اين منطقه مى آيند.

دكتر نكونام يكى از غارنوردان استان قزوين نيز مى گويد: با اشاره به اين كه خورد و خوراك در غار مى تواند به دليل فضولات جانوران مخصوصاً خفاش ها آلوده شود و گردشگران در تأمين نظافت غارها سهيم هستند، گفت: اما متأسفانه پس از بازديد گردشگران بسيارى از زباله ها در داخل غارها به چشم مى خورد.

وى به وسايل و تجهيزات غارنوردى اشاره و تصريح كرد: طناب، يومار، ميخ تراكفرند. چراغ هاى مخصوص، صندلى سنگ نوردى اتونيك، هشت كارابين و وسايل گشت آورى از وسايل مهم مورد نياز براى ورود و عبور به غارهاست.

از غارهاى مهم استان قزوين به ۵ غار با جاذبه هاى طبيعى فراوان مى توان اشاره كرد كه مختصات و ويژگى هاى آن چنين است؛

غار ولى

غار ولى در ۵ كيلومترى جنوب غربى روستاى گشنه رود از بخش رودبار شهرستان با مختصات ۴۹‎/۵۲‎/۵۵ طول شرقى و ۳۶‎/۳۴‎/۲۰ عرض شمالى در ارتفاع يك هزار و ۶۲۰ مترى قرار دارد.

كه حدود ۲۵۰ ميليون سال قبل بر اثر انحلال سنگ هاى آهكى سازند روته تشكيل شده و متعلق به دوره «پرمين» و اواخر دوران اول زمين شناسى است. اين غار از نوع مرطوب بوده و داراى يك تالار اصلى و چند تالار فرعى به مساحت حدود ۱۰۰ متر و ارتفاع ۲۰ متر است كه هوايى ساكن و سرد دارد. متأسفانه استالاكتيت ها و استالاكميت هاى بسيار زيبا و حجيم آن به دليل دسترسى نسبتاً آسان دستخوش تخريب سودجويان قرار گرفته و چكيده ها و چكنده هاى فراوانى از سوى غارتگران شكسته و به يغما رفته است. بعضى شواهد از انسان زى بودن اين غار در گذشته هاى دور حكايت دارد.

غار سفيدآب

در ۴ كيلومترى شمال روستاى سفيد آب و در دل كوه سفيد چشمه به ارتفاع تقريبى ۲ هزار و ۴۰۰ متر از سطح دريا غار شگفت انگيز سفيد آب واقع شده كه با مختصات جغرافيايى ۵۰‎/۲۰‎/۴۲ طول شرقى و ۳۶‎/۳۴‎/۴۲ عرض شمالى برابرى مى كند.
اين غار به خاطر وجود آب بسيار دهليز هاى عمودى فراوان كه فرود بعضى چاه روهاى آن به عمق ۵۰ متر مى رسد. استالاكتيت و استالاكميت هاى جوان و بافت هاى گل كلمى در سطوح مختلف آن مورد توجه غارنوردان و توريست هاى ماجراجو است. زمين شناسان بر اساس سنگ هاى آهكى رسى مربوط به سازندروته سن غار سفيدآب را بين ۲۵۰ تا ۲۹۰ ميليون سال تخمين زده اند.

غار قلعه كرد

اين غار در ۲۰ كيلومترى برج هاى دوگانه فرقان در دهستان حصار از توابع شهر آبگرم قرار دارد و با مختصات جغرافيايى ۴۸‎/۵۱‎/۳۰ طول شرقى و ۳۵‎/۴۷‎/۵۴ عرض شمالى، ارتفاع آن از سطح دريا حدود ۲ هزار و ۶۴ متر است. پس از عبور از دهانه غار و فرود از يك چاه راه ۱۵ مترى تالارى به وسعت بيش از يك هزار متر مربع نمايان مى شود كه داراى چكيده ها و چكنده هاى فوق العاده زيبا و مسحوركننده است. رطوبت بالا، نقاشى هاى ديوارى كه نشان از انسان زى بودن غار در سال هاى ديرين دارد و حوضچه هاى آب، ويژگى هاى غار قلعه كرد را افزايش داده است. قدمت اين غار به دوره اليگوميوس و دوران سوم زمين شناسى مى رسد كه تا ۴۰ ميليون سال پيش تخمين زده مى شود.

غار هاى عباس آباد

در شمال شرقى شهر آبگرم و در ارتفاع يك هزار و ۶۰۰ مترى از سطح آب هاى آزاد ۲ دهانه غار با مختصات ۳۵‎/۴۱‎/۴۳ درجه عرض شمالى و ۴۹‎/۱۸‎/۱۰ طول شرقى وجود دارند كه با دارا بودن افزون بر ۱۸۰ متر طول و يك تالار بزرگ، به پرتگاه ها، چاه ها و دهليز هاى متعددى منتهى مى شوند. اين ۲ غار در گذشته هاى دور انسان زى بوده و پناهگاهى امن در حوادث براى پيشينيان به شمار مى آمده اند

غار يخى انگول

اين غار با مختصات ۴۹‎/۵۱‎/۱۵ درجه طول شرقى و ۳۶‎/۱۱‎/۵۸ عرض شمالى در ۳ كيلومترى شمال روستاى دينك، از توابع بخش كوهين و ارتفاع يك هزار و ۹۷۲ متر از سطح دريا واقع شده است.

دسترسى به غار تا حدودى مشكل و ورود به آن به خاطر شيب تند و طبقات مختلف بسيار سخت است. وجود يخ هاى فراوان در ديواره ها و كف غار موجب سرماى شديد هواى درون آن شده و از ويژگى هاى ممتاز غار انگول دراثر لغزش سنگ هاى دولوميتى بخش غربى قلعه كوه انگول به وجود آمده و از دسته غارهاى انحلالى نيست. سن اين غار بعد از ترياس مربوط به دروان دوم زمين شناسى بوده و تحت تأثير فعاليت و حركات تكنونيكى منظم ايجاد شده است.

منبع: ایران

کانال عصر ایران در تلگرام

تماشاخانه