۱۰ فروردين ۱۴۰۳
به روز شده در: ۱۰ فروردين ۱۴۰۳ - ۱۵:۲۹
فیلم بیشتر »»
کد خبر ۳۴۴۳۲
تاریخ انتشار: ۱۵:۱۲ - ۰۶-۱۱-۱۳۸۶
کد ۳۴۴۳۲
انتشار: ۱۵:۱۲ - ۰۶-۱۱-۱۳۸۶
على باقرى

تحرك و جنبش، لازمه يك سياست خارجى پوياست. ديپلماسى فعال مى تواند به عنوان عاملى مؤثر، پويايى سامانه سياست خارجى را تضمين كند. امروز شرايط منطقه اى و بين المللى، نقش آفرينى كاراتر و تحركات اثربخش ترى را از دستگاه سياست خارجى طلب مى كند. از اين رو وزارت امور خارجه در چارچوب وظايف ذاتى، اقدام به روزآمد كردن طراحى هاى ديپلماتيك خود نمود تا شرايط مناسبى براى بهره گيرى بهينه از توانمندى هاى كشور و نيز اقتضائات منطقه اى و بين المللى در عرصه هاى سياسى، اقتصادى و فرهنگى فراهم آيد.

در اين راستا، اروپا به عنوان يكى از جلوه هاى حضور و نمود تحركات ديپلماتيك جمهورى اسلامى ايران، بسترى براى نقش آفرينى مؤثر سياست خارجى كشور و نيز ارتقاء تعاملات دوجانبه قلمداد شد. حضور مؤثر و سازنده هيأت ايرانى در نخستين اجلاس ائتلاف تمدن ها در مادريد و تلاش براى تشكيل كميته اى چند جانبه جهت مقابله با اهانت به ارزش ها و مقدسات اديان و فرهنگ ها، يكى از دستاوردهاى مهم در عرصه تعاملات فرهنگى با اروپا بود. همچنين با توجه به نامگذارى سال ۲۰۰۸ به عنوان سال گفت وگوى بين فرهنگى در سطح اتحاديه اروپايى، برنامه هاى مناسبى براى بهره گيرى از مزيت هاى فرهنگى كشور در مراودات علمى و فرهنگى با مجموعه اتحاديه اروپايى و نيز با برخى از كشورهاى عضو تدارك ديده شده كه در دستور كار مراجع ذى ربط قرار دارد.

از سوى ديگر حصول توافق هاى مهم با چند كشور اروپايى براى صدور گاز به اين كشورها و نيز توافق با چندكشور ديگر براى نهادينه سازى روابط و همكارى هاى تجارى و اقتصادى، يكى ديگر از نمودهاى موفق ديپلماسى فعال اروپايى جمهورى اسلامى ايران در دوره اخير بوده است.

اما محور برنامه ريزى دستگاه سياست خارجى در گستره اروپا در قالب مناسبات سياسى قابل درك است. سفر رؤساى كميسيون هاى سياست خارجى پارلمان هاى كشورهاى انگليس، ايتاليا، آلمان و بلغارستان و نيز سفر هيأتى متشكل از چندين نماينده پارلمان اروپا به تهران و ملاقات ايشان با مسئولان مختلف سياسى، پارلمانى و اقتصادى جمهورى اسلامى ايران، شرايط مناسبى را براى آشنايى واقعى و نزديك اين دسته از مقام هاى اروپايى با تحولات كشور و آخرين مواضع جمهورى اسلامى ايران پيرامون موضوعات گوناگون فراهم آورد. تأثير اين سفرها آن قدر واضح بود كه اكثر اعضاى هيأت هاى پارلمانى پس از بازگشت به كشورشان پيرامون موضوعاتى از قبيل حق مشروع جمهورى اسلامى ايران براى بهره گيرى صلح آميز از انرژى هسته اى و نادرستى باقى ماندن پرونده ايران در شوراى امنيت سازمان ملل متحد و لزوم بازگشت آن به آژانس بين المللى انرژى اتمى موضع گيرى نموده و از رويكرد كشورهاى غربى در اتخاذ سياست دوگانه در قبال تروريسم بشدت انتقاد كردند.

حضور منوچهر متكى در پايتخت هاى بلغارستان و پرتغال و سفر وى به سوئيس براى شركت در اجلاس سالانه داووس و به تبع آن ملاقات با بسيارى از مقام هاى بلندپايه اروپايى و سفر يكى از مسئولان وزارت امور خارجه كشورمان به يونان و اسپانيا از يك سو و نيز استقبال گرم و رويكرد مثبت مقام هاى اين كشورها در قبال طرف ايرانى از سوى ديگر، شرايط مناسبى فراهم آورد تا اين دسته از مقام هاى اروپايى آخرين ديدگاه ها و مواضع جمهورى اسلامى ايران در قبال موضوعات مختلف منطقه اى و بين المللى از جمله مسئله هسته اى كشورمان، اوضاع عراق ، افغانستان و فلسطين و همچنين راهكارهاى تهران براى دستيابى به صلح و ثبات در منطقه را مستقيماً و بدون واسطه از زبان مسئولان كشورمان بشنوند. در اين راستا، ناكارايى يك جانبه گرايى و مخالفت با رويكرد نظامى در تعاملات بين المللى از جمله محورهاى مورد اشتراك طرفين بود.

 اما ثقل مركزى ديپلماسى جمهورى اسلامى ايران در دوره اخير، ارائه چشم انداز روابط آتى ايران و اروپا در جمع نمايندگان ۲۷ كشور اروپايى بود. هرچند كه بسيارى از ناظران سياسى تلاش داشتند تا سفر سعيد جليلى دبير شوراى عالى امنيت ملى به بروكسل را با نگاه هسته اى تحليل كرده و با وجود اين كه ديدار سولانا با وى در محل اقامتش در بروكسل مورد توجه فراوان محافل سياسى و رسانه اى بين المللى قرار گرفت اما محتواى پوشه اى كه در دست اين مقام بلند پايه ايرانى در سفر به بروكسل بود امرى فراتر از موضوع هسته اى بود. جليلى در جمع نمايندگان پارلمان اروپا به اعلام مواضع كشور اكتفا نكرد. او با تأكيد بر انتخاب گزينه همكارى از سوى جمهورى اسلامى ايران در تعامل با اروپا و امكانپذير دانستند تحقق اين رويكرد، طرح پيشنهادى تهران براى تعامل مثبت با اروپا را ارائه كرد. دبير شوراى عالى امنيت ملى با تأكيد بر لزوم تعريف پارادايم مشتركى براى همكارى ميان ايران و اروپا، به مؤلفه هاى چهارگانه اين پارادايم اشاره كرد. وى در جمع نمايندگان مردم اروپا، «دموكراسى» را نخستين عنصر همكارى دوجانبه دانست و بر كارايى اين عنصر در حل مشكلات و منازعات منطقه اى تصريح نمود. جليلى با اشاره به ذخاير غنى ايران در انرژى هاى فسيلى و نيز نياز روزافزون و حياتى اروپا به اين كالاى راهبردى، «انرژى» را دومين عنصر شكل دهنده همكارى ميان ايران و اروپا دانست. «امنيت» با زيرشاخه هاى مبارزه با تروريسم، خلع سلاح كشتارجمعى، مبارزه با مواد مخدر و... سومين عنصر همكارى هاى ايران و اروپا در نگاه دبير شوراى عالى امنيت ملى بود و بالاخره «همكارى هاى اقتصادى» با در نظر گرفتن بازار چند ده ميليونى، نيروى انسانى ماهر و كارآمد، گستره وسيع جغرافيايى و نيز توانمندى هاى نرم افزارى علمى و اقتصادى، ضرورت توجه جدى به اين عنصر مهم در عرصه همكارى هاى ايران و اروپا را تبديل به الزام نموده است.

در هر حال حضور هيأت هاى سياسى و پارلمانى از چند كشور اروپايى در تهران طى يك ماه اخير و نيز سفر چند هيأت سياسى و پارلمانى ديگر به كشورمان - در آينده نزديك - از يك سو و همچنين سفر مقام هاى بلندپايه سياسى جمهورى اسلامى ايران به چند كشور اروپايى از جمله ديدارهاى سعيد جليلى دبير شوراى عالى امنيت ملى در بروكسل با مقام هاى نهادهاى اروپايى و منوچهر متكى وزير امور خارجه با نخست وزيران و وزيران امور خارجه و اقتصادى اروپايى در حاشيه اجلاس سالانه داووس از سوى ديگر، نشان دهنده نقش آفرينى فعال و مؤثر سياست خارجى جمهورى اسلامى ايران در سطوح بالاى سياسى در كشورهاى اين منطقه و نيز كارايى ديپلماسى اروپايى تهران بوده و از سوى ديگر بيانگر شكست چندين باره سياست ادعايى اعمال انزواى سياسى بر كشورمان مى باشد.

• سرپرست معاونت اروپاى وزارت امور خارجه و عضو هيأت اعزامى به بروكسل

ارسال به دوستان
وبگردی