با اعلام اين خبر شايد اين نگراني در ذهنتان خطور كند كه ديگر رنگ و روي نان سنگگ و بربري را نخواهيد ديد؛ اما مسوولان وزارت بهداشت در خلال اعلام اين خبر اين اطمينان را به مصرف‌كنندگان نان داده‌اند كه افتتاح واحدهاي صنعتي نان به معناي حذف واحدهاي توليد نان سنتي نخواهد بود و آنها مي‌توانند با آرامش خاطر همچنان به توليد نان سنتي اشتغال داشته باشند.

اين واحد در استان تهران و در جاده قزوين به بهره‌برداري خواهد رسيد كه وزارت بازرگاني و وزارت بهداشت با راه‌اندازي آن به دنبال نظارت بر كيفيت نان‌هاي توليدي خواهند بود.

درعين حال هر واحد توليد نان صنعتي بايد حداقل توان توليد 20تن نان را در روز داشته باشد و حتي در آينده سقف توليد آن با افزايش نيز روبه‌رو خواهد بود.

اصلاح ساختار گندم، آرد، نان توليد نان صنعتي در راستاي طرح اصلاح ساختار گندم، آرد، نان به طور رسمي در سال 1383، از سوي وزارت بازرگاني كليد خورد.

غني‌سازي گندم از مواد مغذي و ريزمغذي مانند آهن،‌ ويتامين و اسيد فوليك، ايجاد كيفيت در آرد توليدي از جمله اهداف اين طرح به شمار مي‌آيند كه البته ارتقاي كيفيت نان براي جلوگيري از اتلاف سرمايه ملي در پديده‌اي به نام «ضايعات نان» در صدر اهداف اين طرح قرار گرفت. در عين حال با توجه به اينكه نان به عنوان قوت اصلي، در سبد غذايي ايرانيان جاي گرفته، كيفيت آن به حدي نازل است كه حتي نتوانسته مقبوليت نسبي را نزد كارشناسان تغذيه كسب كند.

تا جايي كه كارشناسان عوامل متعددي را مانند نبود نظارت جدي بر توليد نان، مهارت ناچيز كارگران نانوايي، قيمت ارزان نان و يكنواخت نبودن كيفيت آرد را بر پايين بودن كيفيت نان دخيل مي‌دانند.

با اين همه برخي از مسوولان وزارت بازرگاني معتقدند كه اين طرح مي‌تواند، به تمام اين مشكلات پايان ببخشد با اين استدلال كه در جريان طرح اصلاح گندم، آرد يا صنعتي شدن توليد نان، زمينه‌اي براي رقابت ميان نانواها فراهم مي‌شود و آنها حتي قادر خواهند بود كارخانه آرد را خود انتخاب كنند.

با اين همه چنين طرحي با اين گستردگي، در حالي به زودي افتتاح خواهد شد كه تاكنون شاهد هيچ نوع اطلاع‌رساني در قالب فرهنگ‌سازي نبود‌ه‌ايم و همين امر مي‌تواند حيات آن را به مخاطره بياندازد؛ چرا كه اين گونه طرح‌ها نيازمند ترويج الگوي مصرف است و ممكن است به هم زدن ساختار فعلي چندان به ذائقه مردم خوش نيايد. بنابراين نياز به فرهنگ‌سازي در اين زمينه كاملا احساس مي‌شود. البته اصل تنوع‌طلبي نيز نبايد زير سوال برود و شيوه‌اي در اروپا رايج است و نان‌ها در اوزان مختلف در دسترس مردم قرار مي‌گيرد نيز بايد مهم انگاشته شود.

در شرايطي كه پخت هرعدد نان مبلغي بالغ بر300تا400تومان براي دولت هزينه در بردارد و با يك سوم قيمت به‌دست مصرف كنندگان مي‌رسد، اما ضايعات نان بالغ بر 35درصد از حجم توليد نان را تشكيل مي‌دهد، پخت نان به روش سنتي موجب هدر رفتن درصد قابل توجهي از اين سرمايه ملي مي‌شود يا اينكه به مصارف دام مي‌رسد، اما بايد گفت در اين زمينه مشكل قانوني وجود ندارد و ضعف نظارت است كه بسياري از مشكلات بر را به وجود مي‌آورد و شايد اگر نظارت بر نحوه پخت نان پررنگ‌تر اعمال مي‌شد معضلاتي از قبيل ضايعات نان نيز كمتر به وجود مي‌آمد.

مسيح انصاري، كارشناس صنايع غذايي معتقد است در حال حاضر به دليل آنكه غني‌سازي به درستي انجام نمي‌شود، ميزان پروتئين در گندم‌ها بسيار ضعيف است از همين رو است كه مواد مورد نياز بدن از طريق نان وارد بدن نمي‌شود در عين حال براي توليد نان لواش و تافتون كه ميزان مصرف آرد آن 3 تا 5/3برابر سنگك است تمام مواد معدني آرد و گندم از بين مي‌رود از سوي ديگر به دليل رشد جمعيت و افزايش هزينه‌هاي توليد و براي جلوگيري از تشكيل «صف و ازدحام» به خمير مايه جوش‌شيرين مي‌افزايند كه همين امر موجب بروز مشكلاتي مي‌شود در حالي كه افزودن جوش شيرين ممنوع است و نبود نظارت كافي موجب شده افرادي به راحتي قانون را زير پا بگذارند.

در شرايطي كه ممكن است صنعتي شدن توليد نان پاياني براي اين تخطي‌ها به شمار آيد، اما كساني كه دستي بر آتش دارند و به نوعي خاك اين صنعت را خورده‌اند، اميد چنداني به حيات اين واحدها و پروبال گرفتن اين طرح ندارند.

تا جايي كه مهندس مجيد قهرمانان، رييس هيات‌مديره انجمن صنفي نان‌هاي حجيم و نيمه حجيم معتقد است: «مشكلاتي كه در زمينه آرد وجود دارد اين بخش را دير يا زود به مرز تعطيلي مي‌كشاند، از آنجايي كه آرد مصرفي در اين واحدها بايد به صورت آزاد تهيه شود؛ از همين رو فاصله قيمت تمام‌شده اين نوع نان‌ها كه از نوع نان‌‌هاي حجيم است در مقايسه با قيمت تمام شده نان‌هاي سنتي بسيار فاحش خواهد بود.

با توجه به قيمت آرد آزاد كه 320تومان است قيمت مواد اوليه نان‌هاي صنعتي برابر با 70درصد قيمت تمام‌شده نان خواهد بود.

او در ادامه مي‌افزايد: دومين عاملي كه مي‌تواند براي اين واحدها ايجاد مشكل كند، حمل‌و‌نقل است. در شرايطي كه اين محصولات بايد در عرض 8ساعت به دست مصرف‌كننده برسد، با اين حجم توليد اگر وقفه‌اي در نحوه و زمان توزيع رخ دهد، به‌طور حتم مصرف‌كنندگان نان ارزان، سنتي و داغ را به اين نان‌ها ترجيح خواهند داد.

درعين‌حال حتي بايد براي خودروهاي اين نوع واحدها نيز يارانه بنزين هم در نظر گرفته شود.

او اميدي به حمايت وزارت بازرگاني و وزارت بهداشت از اين واحدها ندارد؛ چرا كه معتقد است اگر قرار بود چنين اتفاقي رخ دهد، واحدهاي كوچك‌تر كه از مجوز نيز برخوردارند پيش از راه‌اندازي اين واحد بايد تحت حمايت اين نهادها قرار مي‌گرفتند.

قهرمانان، ورود اين واحدها را به عرصه توليد نان بر ميزان فعاليت واحدهاي توليدكننده نان سنتي بي‌تاثير مي‌داند و مي‌گويد: «واحدهاي صنعتي نان كمتر از نيم درصد در كشور فعال هستند و 8/99درصد توليد نان برعهده واحدهاي سنتي قرار دارد، بنابراين نمي‌تواند تاثير چنداني بر اين بخش داشته باشد.»

يك كارشناس ديگر نيز مي‌گويد: «اميدوارم مسوولين اين واحد به موفقيت دست يابند و انتظار من اين است كه دولت با اين واحد همكاري كند، اما بايد بگويم تفاوت يارانه‌ها ميان واحدهاي توليد نان صنعتي و سنتي بسيار فاحش است و تا زماني كه اين فاصله تعديل نشود، انتظار بي‌جايي است كه بخواهيم شاهد گسترش اين واحدها باشيم. در شرايطي كه 2800ميليارد تومان يارانه به واحدهاي توليد نان سنتي اختصاص مي‌يابد، رقابتي دراين زمينه نمي‌تواند شكل بگيرد.»

او با اشاره به اينكه تغيير ذائقه مردم به 10سال زمان نياز دارد، مي‌افزايد: «3بار اين طرح به مرحله اجرا رفت، ولي هر سه بار با شكست مواجه شد و در آخرين مرحله كه با اواخر دهه 70مصادف بود، منجر به ايجاد واحدهاي پنج تني شد كه اگر قرار بود به گسترش اين طرح بيانجامد، آنها در حال حاضر تعطيل نبودند.»

برخي معتقدند كساني كه به نوعي دست‌اندركار راه‌اندازي اين واحد توليدي در استان تهران هستند، پيش از اين سابقه فعاليت در اين حوزه را ندارند كمااين كه اين كارشناس معتقداست: «مسلما اگر او پيش از اين در حيطه توليد نان صنعتي فعاليت مي‌كرد و با مشكلات اين بخش آشنا بود، اين مسووليت را برعهده نمي‌گرفت.»

البته كسب اطلاع از نحوه توزيع و ميزان قيمت اين نوع نان‌ها تا زماني كه به بازار عرضه نشود قابل پيش‌بيني نخواهد بود، اما كارشناسان قيمت آن به نسبت به قيمت تمام شده نان صنعتي بيش از 600تومان تخمين مي‌زنند كه در سوپرماركت‌ها و ميادين ميوه و تره‌بار نيز عرضه خواهد شد.

منبع: دنیای اقتصاد

کانال عصر ایران در تلگرام

تماشاخانه