نصرادامه داد: در حال 23 هزار کودک بی سرپرست و بد سرپرست از خدمات بهزیستی بهره مند می شوند و کمتر از نیمی از این افراد در مراکز شبانه روزی بهزیستی سراسرکشورنگه داری می شوند.

کودک است معنی کار را نمی داند و تبعا با قوانین آن هم آشنا نیست ولی مجبور است دوران کودکی اش را در بازار کار به حراج بگذارد.

به گزارش ایرنا، کودکان کار، کودکانی هستند که به صورت مداوم و پایدار با دستمزدهای اندک و ناچیز در بازار کار به خدمت گرفته می شوند، این امر بیشتر اوقات آن ها را از رفتن به مدرسه و لذت دوران کودکی بی بهره می سازد و سلامت روحی و جسمی آنان را تهدید می کند هرچند بسیاری از سازمانهای جهانی و کشورهای زیادی با شعارهای زیبا، کارکردن کودکان را یک نوع استثمار تلقی می کنند ولی ...

کارکردن کودکان در جهان امروزی بسیار رایج شده است، کار در کارخانه، کشاورزی، کمک در کسب و کار والدین، دست فروشی یا در کارهای نامتعارفی همچون خرید و فروش آنان برای تکدی گری و حتی جابجایی مواد مخدر ازجمله کارهایی است که روح لطیف این قشر را می آزارد.

اوقات کودکی کودکان کار عمدتا درکوچه و خیابانها با فروش گل، دستمال، فال، آدامس، شکلات ، بساط کردن ترازوی وزن، کار در کارگاههای کوچک و محلی و حتی برخی کارهای بزرگسالان به ثمن بخس فروخته می شود.

بساط کردن برخی محصولات خوراکی و غیر خوراکی و شغل های آزاد به دنبال منبع درآمدی برای امرار معاش خود و خانواده هایشان هستند تا بتوانند درهیاهوی این شهر شلوغ زندگی کنند.

این کودکان با فروش گلهای رنگارنگ، فال، اسپند دود کردن و شیشه پاک کردن و ...کودکیشان را بی آنکه خود بدانند به فروش می گذارند.

علی 12 ساله یکی از کودکان کاربی آنکه فلسفه اسپند دود کردن را بداند برای چشم زخم دیگران اسپند دود می کند و غبار ناملایمات زندگی اش را با پارچه از روی شیشه های ماشین می زداید.

سارای 10 ساله یکی دیگر از کودکان کار با چهره ای زیبا و جسه ای نهیف هر روز جلو یک ساندویچی فال ها وبسته های کوچک دستمال کاغذی اش را بساط می کند و در کنارآن دفتر مشق و کتاب هایش را پهن کرده و وقتی خیابان خلوت است مشق هایش را می نویسد یا کمی از کتابش را می خواند و زمانی که خیابان شلوغ می شود با چشمان معصوم اش به رهگذران نگاه می کند تا کسی از اوچیزی بخرید.

من هر روز در راه خانه تا محل کار سارا را می بینم ولی هرگز ندیده ام او برای فروش فال ها و دستمال هایش تبلیغی کند و حتی کلامی بگوید، از رفتارش معلوم است آدم خجالتی است.

چند بار دیده ام پسرها یا مردها کنارش می نشینند و با او حرف می زند ولی به او چه می گویند خدا می داند و بس.

رضا نیزهمچون سارا پسر فال فروشی است که تنها هشت سال دارد او به خوبی فن تبلیغات را فرا گرفته و برای فروش فال هایش در مترو به زنان و مردان می گوید: اگر از من فال بخرید برایتان دعای آیت الکرسی می خوانم و زنان برای اینکه ببینند او راست می گوید یا نه به او می گویند: اول برایمان بخوان اگر راست گفتی از تو فال می خریم و رضا با صدای بچه گانه اش شروع به خواندن آیت الکرسی می کند و بعد از آن از صمیم قلب برای مشتریانش دعا می کند.

فاطمه نیزدختر گل فروش هفت ساله ای است که با سد کردن راه عابران و گرفتن دست های آنان و گفتن خاله از من گل بخر دل هر سنگدلی را به رحم می آورد و گل هایش را به فروش می رساند ولی هرگز نمی داند که با دستان کوچکش بهترین روزهای عمرش را دارد به فروش می گذارد.

رضا نیر پسر 10 یا 11 ساله توپل شکموای است که در مترو بسته های کوچک دستمال کاغذی و آدامس را می فروشد او دست هر فردی خوراکی خوشمزه ای ببیند به او می گوید: من هم از این خوراکی می خواهم و جالب اینجاست که این پسر شکمو به کم هم قانع نیست و همیشه نصف بیشتر خوراکی را از فرد طلب می کند، بچه است دیگر از او انتظاری نیست او نیز همچون دیگربچه ها دلش خوراکی و اسباب بازی و ... می خواهد و در رویاهای رودکی اش سیر می کند.

حسین 12 ساله نیز یکی دیگر از کودکان کار است او بارها دستان کوچک اش را برای درست کردن آتش منقل اسپند سوزانده است و دستان کوچک خود را بلای چشم زخم های دیگران کرده است.

حسین رویای کودکیش را با دویدن دنبال خودروهای رهگذران برای پاک کردن شیشه های ماشینشان و اسپند دود کردن برای جلوگیری از چشم زخم هایشان جستجو می کند.

براساس آمار سازمان جهانی کار (ILO) سالانه ۲۵۰ میلیون کودک ۵ تا ۱۴ ساله در جهان محروم از کودکی می شوند. طبق این آمار ۱۲۰ میلیون نفر از آنان وارد بازار کار شده و مشغول به کار تمام وقت می شوند ۶۱ درصد این کودکان در آسیا، ۳۲ درصد در آفریقا و هفت درصد در آمریکای لاتین زندگی می کنند.

قاچاق انسان یکی از عمده ترین راه های وارد کردن کودکان به بازار کار به شمار می آید.

کودکان کاردر شرایط بسیار نامطلوب از نظر تغذیه، بهداشت و انجام کارهای خطرناک و حاد به سر می برند این کودکان می توانند به راحتی بازیچه دست بزهکاران حرفه ای اعم از سارقان، باندهای توزیع مواد مخدر، عوامل ایجاد خانه های فساد و غیره قرار گیرند همچنین عدم بهره گیری از آموزش و تحصیل علم و فن، قدرت رقابت با سایر کودکان در ایجاد یک زندگی سالم را هر چه بیشتر از این کودکان سلب می کند.

کار کودک در درجات مختلف در طول تاریخ وجود داشته است اما با آغاز سوادآموزی همگانی و تغییراتی که در شرایط کار طی صنعتی شدن به وجود آمد و ظهور مفاهیم حقوق کارگر و حقوق کودکان مورد نقد و بحث عمومی قرار گرفته ولی کار کودکان همچنان در جاهایی که سن ترک مدرسه پایین است شیوع دارد.

پرداختن به گوشه ای از زوایای زندگی کودکان کار در این گزارش خالی از لطف نیست.

جبار پسر 14 ساله ای است که کار او را از پیشرفت در درسش بازداشته و بعد از چند سال رفوزه شدن تازه توانسته در پایه چهارم ابتدایی مشغول تحصیل شود از زندگیش می پرسم می گوید: پدرم پیر است و توان کار کردن ندارد به همین دلیل من و خواهر کوچکم و دو برادر دیگرم که از من بزرگترهستند برای خورد و خوراک و دادن بدهی 250 میلیون ریالی پدرم مجبور هستیم کار کنیم.

تمام دقدقه این کودک دادن بدهی 250 میلیون ریالی پدرش است او مدام در بین حرفهایش می گوید: خانم تا خواهرم نیامده از من فال بخر من نیز برای شاد کردن دل کودک از او دو فال حافظ خریدم.

جبار از آرزوهایش می گوید: دوست دارد در آینده پزشک قلب شود تا التیام بخش دردهای بیماران شود اما آیا امیدها و آرزوهایش رنگ واقعیت به خود می گیرد یا کار مانع پیشرفت او در تحصیل می شود و تا عمر دارد حسرت به دل می ماند.

نرگس 12 ساله نیز یکی دیگر از کودکان کار است او تا دوم دبستان درس خوانده و کار کردن مانع ادامه تحصیل وی شده است.

او می گوید: پدرش 300 میلیون ریال بدهی دارد و چون درآمداش کفاف زندگی را نمی دهد او و خواهر و برادرانش نیز باید کار کنند.

نرگس همراه دختر عمه اش فال و دستمال کاغذی می فروشد او از آرزوهایش می گوید: دوست دارد نقاش شود آرزو دخترعمه اش نیز درباره او می گوید: نرگس نقاشی های قشنگی می کشد ولی حسود است و به من نقاشی را یاد نمی دهد.

آرزو 9 ساله نیز همچون دخترعمه اش دوست دارد نقاش شود پدراو نیز به مردم بدهکار است از او می پرسم پدرت چقدر بدهی دارد می گوید: خاله خیلی زیاد 100 میلیون ریال پدرم در یک کارخانه ریسندگی نخ کار می کند و من و بردارم برای اینکه بتوانیم خرجی خودمان را در آوریم مجبورهستیم کار کنیم.

نرگس و آرزو از من می پرسند خاله چطوری خبرنگار شدی ما هم می توانیم نقاش شویم من نیز می گویم درس خواندم و تلاش کردم شما نیز باید درس بخوانید می گویند مگر نقاش شدن هم سواد می خواهد من آنان را توجیه می کنم آنان نیز تصمیم می گیرند برای ادامه تحصیل به انجمن کودکان کار بروند و ادامه تحصیل دهند.

تعداد زیادی از آنها آرزوی رفتن به مدرسه را دارند، اما دست سرنوشت آنان را بر سر چهارراه ها گذاشته تا کودکی نکرده بزرگ شوند و نان آور خانه شوند.

مدیرکل دفترامور آسیب دیدگان بهزیستی کشوردراین خصوص در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: آمار دقیقی ازمیزان کودکار کارخیابانی دردست نیست ولی طبق تخمین های صورت گرفته بین 300 هزار تا یک میلیون نفر کودک کار خیابانی در کشور وجود دارد.

ولی الله نصر با بیان اینکه 65 درصد از کودکان کار خیابانی اتباع خارجی از کشورهای افغانستان و پاکستان هستندافزود: رنج سنی کودکان کار خیابانی در کشور 4 تا 18 است.

وی ادامه داد: سال گذشته طرحی با عنوان طرح آموزشی حمایتی کودک و خانواده به صورت پایلوت دراستان های تهران، البرز، چهارمحال و بختیاری، خوزستان و همدان به مرحله اجرا درآمد.

مدیرکل دفترامورآسیب دیدگان بهزیستی کشور اضافه کرد: در این طرح یک بسته کلامل حمایتی که شامل خدمات بهداشتی، آموزشی و رفاهی است برای کودکان کار درنظر گرفته شده است.

نصربا بیان اینکه اجرای پایلوت طرح آموزشی حمایتی کودک و خانواده در پنج استان کشور بسیار موفق بوده است ادامه داد: در صورت تامین اعتبارات مورد نیاز این طرح در 18 استان دیگر اجرا می شود.

وی هدف نهایی این طرح را کاهش آسیب های اجتماعی وارده بر کودکان کار خیابان و ایجاد پیوندعمیق بین کودک و خانواده عنوان کرد.

** وجود 23 هزار کودک بی سرپرست و بد سرپرست در کشور

مدیرکل دفترامورآسیب دیدگان بهزیستی کشورافزود: ما اعتقاد داریم کودکان در خانواده های خود یا خویشاوندانشان زندکی کننده ولی اگر کودکی بدسرپرست یا بی سرپرست باشند درمراکز شبانه روزی بهزیستی ساماندهی می شود.

وی تصریح کرد: سال 84 مصوبه هیات وزیران مبنی برساماندهی کودکان خیابانی با همکاری 11 ارگان و نهاد دولتی و نیمه دولتی به تصویب رسید که براساس آن مقرر شد کودکان کار خیابانی ساماندهی شوند.

نصرافزود: از 84 تا سال گذشته هیچ جلسه ای برای هماهنگی دستگاه ها و نهاد ها برگزار نشد ولی اواخر سال 92 دو جلسه با حضورربیعی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی تشکیل شد و به موجب آن مقرر شد اصلاحیه مصوبه و تشکیل دبیرخانه دائمی ساماندهی کودکان خیابانی در دستور کار وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی قرارگرفت.

وی ادامه داد: درصورتی که این مصوبه به درستی اجرا شود و هر یک از دستگاه ها و ارگان های مربوطه به درستی به وظایف خود عمل کنند میزان قابل توجهی از مشکلات و آسیب های پیش روی کودکان کار خیابانی کاسته می شود.

مدیرعامل انجمن حمایت از کودکان کار نیز با بیان اینکه این انجمن دارای چهار مرکز در شهر تهران و یک مرکز در شهر بم است اظهار داشت: این انجمن یک هزار نفر عضو دارد که 800 هزار نفر آن در شهرتهران و 200 نفرآن در شهر بم است.

صدف وکیلی افزود: 500 نفر از اعضا این انجمن دختر و پانصد نفر از آنان پسر هستند.

وی با بیان اینکه این افراد در گروه های سنی پنج تا 18 سال قرار دارند ادامه داد: شرایط تحصیل برای این افراد تا پایان دوره متوسطه در مراکز انجمن حمایت از کودکان کارمهیا شده است.

وکیلی تصریح کرد: این انجمن به اعضا خود خدمات آموزشی و حمایتی نظیربرگزاری کلاس های آموزشی و تقویتی، روانشناسی، مددکاری، بهداشتی، درمان و تغذیه ارائه می دهد .

مدیرعامل انجمن حمایت از کودکان کاراضافه کرد: کلاس های سواد آموزی به صورت کاملا سیستماتیک در مراکز حمایت از کودکان کار برگزار می شود.

وکیلی تصریح کرد: مدارک تحصیلی ارائه شده از سوی این انجمن با مدارک آموزش و پرورش هیچ فرقی ندارد، فقط آموزش و پرورش قبل از ورود این دانش آموزان به مقاطع تحصیلی بالاتر از آنان یک آزمون تعیین سطح می گیرد.

وی افزود:650 نفر از کودکان کار این انجمن در مقطع دبستان، 200 نفر در مقطع راهنمایی و 150 نفر از آنان در مقطع پیش دبستانی مشغول به تحصیل هستند.

وکیلی ادامه داد: ما با سواد آموزی به دنبال توانمند کردن کودکان کارهستیم تا آنان از این طریق بتوانند آینده خود را بسازند.

مدیرعامل انجمن حمایت از کودکان کار ادامه داد: طبق بررسی های به عمل آمده از سوی مددکاران اجتماعی تمام کودکان کار دچار سوء تغذیه هستند به همین علت انجمن روزانه یک وعده غذایی به کودکان می دهد.

وکیلی خاطرنشان کرد: این انجمن با هدف حمایت از کودکان کار و آسیب دیده برای از بین بردن کار کودک طبق قوانین بین المللی تلاش می کند.

وی افزود: شناسایی و جمع آوری کودکان کار در گذشته به عهده مددکاران انجمن حمایت از کودکان بود ولی اکنون این انجمن شناخته شده و کودکان و خانواده آنان خود مراجعه می کنند.

وکیلی با بیان اینکه سالانه میزان کودکان کارافزایش می یابد ادامه داد: انجمن حمایت از کودکان کار به علت مشکلات مالی نمی تواند اعضای جدید را بپذیرد.

وی اضافه کرد: برای هر کودک کاری که عضو انجمن می شود پرونده پزشکی و تغذیه ای ایجاد می شود.

تلاش های گزارشگر ایرنا برای دریافت نقطه نظرات و اقدامات صورت گرفته از سوی معاونت اجتماعی تا زمان ازسال این گزارش بی نتیجه ماند.

کانال عصر ایران در تلگرام

تماشاخانه