به سراغ این کار نروید!

علی‌اکبر قاضی‌زاده گفت: به جوان‌ها توصیه می‌کنم، هر کاری می‌کنید، ویراستاری نکنید؛ ویراستاری از نقاط خطرخیز فرهنگی است. اگر چاره دارید به سراغش نروید.

به گزارش خبرنگار بخش رسانه ایسنا، علی‌اکبر قاضی‌زاده - مدرس رشته‌ی روزنامه‌نگاری - در نشست هم‌اندیشیِ «ویرایش در مطبوعات» که در انتشارات فنی ایران برگزار شد، اظهار کرد: از شنیدن ویرایش و ویراستاری، آن هم در مطبوعات، حالت تب به من دست می‌دهد، از بس که این کار دشوار شده است. جوان‌های مختلف به مطبوعات می‌آیند، مدتی مهمان سفره خالی مطبوعات هستند، بعد می‌روند و ما باید دوباره نکات را به تازه‌واردان بگوییم. بچه‌هایی هم که نو می‌شوند، معمولا بهتر از قبلی‌ها نخواهند شد. ما نسلی تربیت کرده‌ایم که نه فقط با کتاب، بلکه با دانایی بیگانه هستند. دستگاه‌های ارتباطیِ تازه، بلایی بر سر ما می‌آورند که نمی‌دانم به کجا می‌رویم.

او با اشاره به اهمیت ویراستاری در مطبوعات، گفت: مشکل مطبوعات در ویراستاری این است که افراد مختلف با دانش و تحصیلات متفاوت، مخاطب روزنامه هستند. رواج غلط نویسی در مطبوعات خیلی زود بر زبان و نوشتار مردم اثر می‌گذارد. ما در ویراستاری مطبوعاتی باید به این توجه کنیم که مخاطب ما، همه‌ی افراد جامعه هستند و همچنین با توجه به این‌که عرض ستون روزنامه محدودتر از عرض یک کتاب است و معمولا بین سه و نیم تا هشت سانتی‌متر است، بنابراین باید نوع ویرایش مطبوعاتی با ویرایش کتاب تفاوت داشته باشد. بر این اساس می‌توانیم به دو عرصه در ویراستاری مطبوعات بپردازیم؛ عرصه اول توجه به بایسته‌های حرفه روزنامه‌نگاری است که باید به‌خاطر آن‌ها، ساده‌نویسی و درست‌نویسی را رعایت کرد، در عرصه دوم هم باید به معیارهای عمومی درست‌نویسی پرداخت.

قاضی‌زاده سپس به بیان قواعدِ جدانویسی، عددنویسی، تاریخ‌نویسی، نوشتن ساعت و درصد در مطبوعات و ... پرداخت و گفت: در عرصه دوم هم باید همه نکاتی را که در ویرایش کتاب مطرح می‌شود، در مطبوعات رعایت کرد، اما ما در مطبوعات نه می‌توانیم زیاد سختگیرانه عمل کنیم و نه موج خبر و فشار زمان به ما فرصت این کار را می‌دهد.

این مدرس رشته‌ی روزنامه‌نگاری ادامه داد: به شما (ویراستاران) حق می‌دهم که به نوع نگارش روزنامه‌ها ایراد اساسی بگیرید. خبر بدتر هم این است که این اوضاع بهتر هم نخواهد شد. نسلی که مقدار کمی یاد گرفته، اگر فردا به دلیلی در تحریریه‌ها نباشد، مشکلات بیشتر می‌شود.

او سپس با اشاره به این‌که برخی رسانه‌های بزرگ برای خود شیوه‌نامه تهیه‌ کرده‌اند، اظهار کرد: حُسن این شیوه‌نامه‌ها این است که روزنامه‌نگاران می‌توانند در مشکلات نگارشی به آن‌ها مراجعه کنند، اما عیب بزرگ‌شان هم این است که خبرنگاران از فکر کردن درباره‌ی درست و غلط، معاف می‌شوند.

قاضی‌زاده همچنین گفت: بیشتر غلط‌هایی که در مطبوعات رایج می‌شود، متأسفانه اول از زبان خبرسازان یعنی ورزشکاران، سیاست‌مداران، اهل صنعت و هنر و ... که زیاد به دقایق زبان آشنا نیستند، بیان می‌شود. مثلا هر جا کم می‌آورند، کلمه «مسأله» را به کار می‌برند و به‌عنوان نمونه می‌گویند «مسأله شکست فوتبال» در حالی که در این موضوع، «مسئله»‌ای وجود ندارد.

او سپس به چند واژه اشاره کرد که به‌صورت اشتباه در مطبوعات رایج شده‌اند و افزود: به جوان‌تر‌های جمع توصیه می‌کنم هر کاری می‌کنید ویراستاری نکنید. ویراستاری به‌جز دشمن، برای آدم چیز دیگری تولید نمی‌کند. درآمد که ندارد، البته هیچ‌کدام از کارهای فرهنگی درآمد ندارد.

این مدرس رشته‌ی روزنامه‌نگاری همچنین در بخش دیگری از این نشست که پنجم آذرماه برگزار شد، گفت: خیلی‌ها عقیده دارند زمان مرگ نشریات کاغذی فرا رسیده است، اما به‌نظر من نمی‌توان این موضوع را محتمل دانست، چون مطبوعات توانایی‌های دارند که از عهده‌ی فضای مجازی و رادیو و تلویزیون برنمی‌آید و آن قدرت گزارش‌گری و تفسیر است. نقطه قوت رسانه‌های مکتوب، همچنان گستردگی آن‌هاست. به نظر نمی‌آید که مرگ رسانه‌های کاغذی به این سرعت اتفاق بیفتد.

او اضافه کرد: سرعت، تنها خصلتِ خبر نیست. این خصلت ذاتی خبر، رقیبی به نام اصالت، صداقت یا صحیح بودن دارد. سرعت و صحیح بودن دائم در حال جنگ هستند. هنر روزنامه‌نگار باتجربه این است که این دو عنصر را با هم آشتی بدهد.

به گزارش ایسنا، نشست هم‌اندیشیِ «ویرایش در مطبوعات» با حضور حسین انتظامی - معاون مطبوعاتی -، احمد میرعابدینی، سیروس علی‌نژاد، فریدون عموزاده خلیلی، علی صلح‌جو، حمیدرضا ابک، هومن عباسپور و جمعی از فعالان حوزه‌ی ویراستاری و مطبوعات برگزار شد.

کانال عصر ایران در تلگرام

تماشاخانه