سنجش حقوق بشر در میزان غزه

عصر ایران - خانم ناوی پیلای کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل متحد، کشتار جمعی مردم غزه توسط ارتش مجهز به آخرین تسلیحات کشتار جمعی اسراییل را «جنایت جنگی» برشمرده بود.

این توصیف باید برخوردار از آثار حقوقی از قبیل ارجاع پرونده متهمین به ارتکاب این جنایات توسط شورای امنیت سازمان ملل به دادستان دیوان کیفری بین المللی گردد.

خانم رابینسون دبیر کل سابق کمساریای عالی حقوق بشر نیز پیش از خانم ناوی پیلای (پیش از یک دهه قبل) اظهار داشته بود که از آنجا که موازین حقوق بشر باید بر پایه کرامت ذاتی انسان مورد توجه قرار گرفته و شناسایی شود لذا چنانچه سمت گیری حقوق بشر تابعی از متغیر اغراض سیاسی گردد همه در صدد برمی آیند که حقوق بشر را به استخدام خود درآورند و این وضعیت به شکست حقوق بشر می انجامد _{(بنگرید به روزنامه ایران شماره 2208 مورخ 9/9/1381 ص8)}

شورای امنیت در مورد کشتار جمعی مردم «سربرنیستا» و سایر حوادث پس از تجزیه یوگسلاوی سابق، با تصویب یک قطعنامه مبادرت به تاسیس یک دیوان کیفری بین المللی ویژه برای رسیدگی به اتهام ارتکاب جنایت جنگی توسط میلوسویچ و فرماندهان نظامی صرب نمود.

این وضعیت عینا در مورد کشتار جمعی رواندا از سوی شورای امنیت سازمان ملل مورد عمل قرار گرفت.

درمورد عمر بشیر رییس حکومت سودان، شورای امنیت به گونه دیگری عمل کرد و رسیدگی به اتهام ارتکاب کشتار جمعی توسط او را به دادستان دیوان کیفری بین المللی ارجاع نمود و متعاقب آن قرار جلب عمر بشیر صادر و جهت اجرا به اینتر پول ابلاغ گردید.

این گونه تصمیمات شورای امنیت و اجرای آنها این تصور را برای مردم جهان فراهم آورد که سیستم امنیت بین المللی که همواره در پی برقراری نظم ولو به بهای قربانی کردن عدالت بوده حال در راستای اشاعه و گسترش حقوق بشر و جهانی شدن آن در پی تحقق آرمان عدالت و پاسداری از حقوق بشر و شکل گیری وجدان حقوقی جامعه بین المللی  محور قواعد حقوق بشر و گستردگی آن است.

با این حال اشخاص و جریان هایی که این وقایع را با واقع بینی می نگریستند بر پایه ماهیت و ترکیب شورای امنیت سازمان ملل متحد، چنین باوری را تاب نمی آوردند و شورای امنیت را فاقد اوصاف لازم برای تحقق آرمان صلح جهانی بر اساس اصل تساوی بشریت بدون تمایز از هر حیث ارزیابی می کردند.

 کشتار مردم غزه بدون تفکیک نظامیان و غیر نظامیان و مصونیت مطلق مباشرین این کشتار جمعی از هر گونه ضمانت اجرا صحت و مقرون به واقع بودن دیدگاه این اشخاص و جریان ها را به دفعات به اثبات رسانید.

عریانی ارتکاب جنایت جنگی در کشتار جمعی در غزه توسط نتانیاهو و فرماندهان نظامی اسراییل انزجار جهانی ناشی از کشتار کودکان و سایر غیر نظامیان و توصیف این وقایع به عنوان جنایت جنگی توسط نهادهای بالنسبه مستقل حقوق بشر از قبیل فدراسیون بین المللی جوامع حقوق بشری و حتی توسط کمیساریای عالی حقوق بشر سازمان ملل متحد هیچ یک نخست وزیر و فرماندهان نظامی اسراییل را در ادامه کشتار جمعی مردم غزه دچار تردید نکرد.

آنان با اطمینان کامل از مصونیتی آهنین در برابر ضمانت اجراهایی از قبیل آنچه که مورد عمل دادگاه رسیدگی کننده به جنایات ارتکابی علیه بشریت در یوگسلاوی سابق و در رواندا قرار دارد و یا آنچه باعث صدور قرار جلب بین المللی عمر بشیر گردید و با بی اعتنایی به انزجار جهانی از این کشتار جمعی ماشین جنگی خود را راندند.

این مصونیت از هر گونه ضمانت اجرا آن گونه مطلق به نظرآمد که حتی ساختمان های متعلق به سازمان ملل متحد که غیر نظامیان به آن پناه می برند نیز از گزند تسلیحات کشتار جمعی اسراییل در امان نماند و آنها نیز به دفعات هدف قرار گرفتند و پناه بردگانی که بخش قابل توجهی از آنان را کودکان تشکیل می دهند به طور جمعی کشتار شدند.

اعتراض دبیر کل سازمان ملل و اظهار او مبنی بر بی سابقه بودن حمله به اماکن متعلق به این سازمان نیز به جایی نرسید.

نکته قابل توجه در چگونگی این مصونیت و دامنه استمرار احداث شهرک های غیر قانونی در مناطق اشغالی است که اسراییل هیچ گاه حاضر به توقف آنها نشده و از این طریق همواره به مناطق تحت اشغال خود افزوده است.

در مواردی که این قبیل تجاوز آشکار به حقوق بین الملل منجر به تصویب قطعنامه در شورای امنیت یا مجمع عمومی به محکومیت اسراییل گردیده از اجرای آنها خودداری شده و نادیده گرفتن این قطعنامه ها نیز نه تنها هیچ گونه ضمانت اجرایی از قبیل تحریم تسلیحاتی، تحریم اقتصادی و غیره را در پی نداشته بلکه پشتیبانی اصلی اسراییل در نقض شکار موازین حقوق بین الملل و برقرار کننده مصونیت روسای دولت و فرماندهان نظامی اسراییل در برابر ضمانت اجرای ارتکاب جنایت جنگی و جنایت علیه بشریت یعنی آمریکا را به تامین و تعمیق این مصونیت ترغیب کرد.

کما این که در آخرین درگیری ها کشور پشتیبان در پی تجهیز هر چه بیشتر گنبد آهنین احداثی بر فراز تل آویو بر آمد و کمک نقدی هنگفتی نیز به مباشر جنایات اختصاص داد.

آنچه در این میان در وهله نخست به قربانگاه کشیده شد حقوق بشر است که دستاویز اغراض سیاسی می شود.

هنگامی که حقوق بشر به قربانگاه می رود آنچه عاید بشریت می گردد رشد تشکل های تروریستی از قبیل القاعده، النصره، الشباب، بوکوحرام، داعش و مانند اینهاست. گروه هایی که جوانان نومید از آرمان عدالت جهانی در پرتو برابری در برخورداری از حقوق بشر را به خود جذب می کنند.

_{* حقوقدان و عضو هیات علمی دانشگاه}