روزنامه‌های صبح امروز ایران در سرمقاله‌های خود به مهمترین مسائل روز کشور و جهان پرداخته‌اند از جمله «این سوال ها را چه کسی پاسخ می دهد؟»،«آقای کری: توقف!»،«علیه انقلاب مردم یمن»،«مصر هدف بعدی داعش»،«اقتصاد مقاومتی و بودجه سال ۱۳۹۴ »،«هاشمی‌رفسنجانی نماینده وضع موجود»،«صیانت از امام در برابر آفت تحریف»،«سنگ محک تورم و تحریم»،«حمایت دلسوزانه هاشمی از دولت»،«جامعه محمدی و توافق جامع هسته‌ای»،«مواهب سیاست‌گذاری پولی صحیح»و...که برخی از آنها در زیر می‌آید.

خراسان: این سوال ها را چه کسی پاسخ می دهد؟

«این سوال ها را چه کسی پاسخ می دهد؟»عنوان یادداشت روز روزنامه خراسان به قلم امیرحسین یزدان پناه است که در آن می خوانید؛طی روزهای اخیر 2 خبر مهم و قابل تامل درباره گزارش نهادهای جاسوسی آمریکا و اسرائیل از برنامه هسته ای ایران منتشر شد که ابعاد بسیار مهمی از گزارش های آژانس و نیز اظهارنظر مقامات آمریکایی و صهیونیستی را درباره برنامه صلح آمیز کشورمان روشن می کند. در هفته جاری ابتدا اعلام شد که یک مامور سازمان جاسوسی آمریکا (CIA) به جرم افشای اطلاعاتی از تلاش این سازمان برای ارائه اسناد تهیه یک بمب هسته ای به ایران با هدف استفاده از آن در گزارش های خود، در حال محاکمه است و بر این اساس آژانس قرار است در گزارش های خود که مبتنی بر این گزارش ها علیه برنامه هسته ای ایران ارائه شده و تحقیقی از اتهامات ادعایی درباره برنامه هسته ای کشورمان است را بازبینی کند.

از سوی دیگر دیروز نیز گزارش های روزنامه گاردین و شبکه الجزیره نشان داد که سازمان جاسوسی اسرائیل (موساد) در گزارش های محرمانه خود که برای مقامات این رژیم ارسال می شده است چندین بار به صراحت اعلام کرده که برنامه غنی سازی ایران با هدف تولید سلاح هسته ای نیست.

این 2 گزارش در حالی در فاصله چند روز بنیان اتهام ها به برنامه هسته ای ایران را زیر سوال می برد که همین اتهام ها که در گزارش های اسمی آژانس تکرار شده مبنای شکل گیری پرونده ای علیه برنامه صلح آمیز هسته ای ایران شده است. این درحالی است که اساسا این نهاد باید به عنوان عضوی بی طرف، صرفا ناظر فعالیت های هسته ای اعضا باشد به نحوی که همه عضوها در چارچوب "ان. پی. تی" بتوانند به فعالیت های صلح آمیز خود ادامه دهند، اما آن چه عملا اتفاق افتاده است استناد آژانس به گزارش نهادهای اطلاعاتی غرب بود که تا کنون حدود 12سال است روند برنامه هسته ای ایران را در افکار عمومی جهان به حاشیه سیاسی و تهدیدآمیز برده است. در همین باره 3 ملاحظه مهم وجود دارد.

1- طی سال های اخیر همواره بخشی از انتقادهایی که حتی رسانه های غربی به آژانس وارد می دانند موضوع سیاسی کاری (politicization) این نهاد است. شاید یکی از شاخص های تشخیص این سیاسی کاری ها این باشد که مثلا محمدالبرادعی تاوقتی مدیرکل آژانس بود همواره اظهارات دوپهلو درباره برنامه هسته ای ایران داشت و حالا که از این سمت خارج شده به صراحت می گوید، برنامه هسته ای ایران به سمت تولید سلاح نیست. البته این تنها مختص به البرادعی نیست. سیاسی کاری در آژانس تحت مدیریت آمانو نیز مورد اشاره منتقدان قرار دارد. مثلا روزنامه گاردین در مارس 2012 گزارشی با عنوان «رییس دیده بان هسته ای متهم به طرفداری از غرب در موضوع ایران» کار کرد. این روزنامه انگلیسی در این گزارش به نقل از مقامات سابق آژانس و برخی دیپلمات های بازنشسته نوشته بود که «آژانس از مسیر خود دور شده است.»اساسا باید گفت با افشای گزارش های محرمانه موساد که گزارش های داخلی بوده و طبعا برای بد بین ترین آدم ها نیز از صحت بالایی برخوردار است و نیز ماجرای «اسناد جعلی و ساختگی» سیا درباره برنامه هسته ای ایران نشان دهنده این است که اساسا در این نهاد که دوربین های متعدد در سایت های هسته ای ایران دارد، قرار نیست گزارش های مستند براساس واقعیت ها تنظیم شود و نوع نگاه سیاسی آن که حتی آمانو نیز به آن اذعان کرده است: «آژانس یک سازمان فنی است که در یک محیط بسیار سیاسی فعالیت می کند» دورنمایی نگران کننده را در رابطه با این نهاد در خصوص ارایه گزارش های غیر مستند و ساختگی پیش روی اعضا به خصوص ایران قرار می دهد.

2- در همین راستا نگرانی دوم شاید نگرانی جدی تری باشد. آژانس براساس توافق ژنو ناظر بر اجرای تعهدات ایران است. این نهاد در توافق جامع احتمالی نیز همین جایگاه خطیر را خواهد داشت و حالا براساس آن چه درباره گزارش های محرمانه موساد و گزارش های جعلی سیا منتشر شده، سوال این است اگر مثلا توافق جامع 10 ساله باشد، ایران چه زمانی درگیر با یک گزارش ساختگی دیگر آژانس خواهد شد؟به خصوص این که احتمالا هرگونه لغو تحریم های ایران نیز به گزارش های آژانس مرتبط می شود.

3- سوالی که از ابتدای اجرای توافق ژنو مطرح بوده این است که وقتی قرار است آژانس بر اجرای تعهدات ایران نظارت کند، آن هم با این شرایطی که گزارش هایش ساختگی و جعلی است و ممکن است بر روند تهیه گزارش های آژانس تاثیر بگذارد، چه کسی یا چه نهادی باید بر این ناظر، نظارت کند؟ چه کسی تایید می کند که گزارش های آژانس ساختگی است یا نه؟ و نکته دیگر این که با این شرایط چه سازوکاری قرار است بر رفتار طرف های مقابل به خصوص آمریکایی ها در اجرای تعهدات شان نظارت کند؟ آیا هیچ کس به این سوال ها پاسخ داده است؟

رسالت:آقای کری: توقف!

«آقای کری: توقف!»عنوان سرمقاله روزنامه رسالت به قلم حنیف غفاری است که در آن می خوانید؛دور اخیر مذاکرات هسته ای ژنو به پایان رسید، مذاکراتی که درست پس از مانور تبلیغاتی و رسانه ای جان کری آغاز شد.اظهارات وزیر امور خارجه ایالات متحده آمریکا در آستانه برگزاری مذاکرات دوجانبه با وزیر امور خارجه کشورمان در ژنو، بار دیگر پرده از چهره و ماهیت واقعی کاخ سفید در مذاکرات هسته ای ایران و اعضای 1+5 برداشت. اظهارات جان کری تلفیقی از "تهدید" و " دروغ " بود. ترکیبی که معمولا وزرای امور خارجه ایالات متحده از هنری کیسینجر گرفته تا هیلاری کلینتون علاقه وافری نسبت به استفاده از آن در ادبیات رسانه ای و بین المللی خود دارند. جان کری در آستانه برگزاری مذاکرات اخیر از قول اوباما تهدید کرده است که آمریکا در صورت " عدم آمادگی ایران برای توافق"! حاضر است میز مذاکرات را ترک کند! همچنین کری حضور ارنست مونیز وزیر انرژی آمریکا را نشان دهنده دشواری مذاکرات در بعد فنی دانسته است. در عین حال جان کری از موضع واحد اعضای 1+5 ( آمریکا، تروئیکای اروپایی، چین و روسیه) در قبال ایران سخن گفته و در عین حال از وجود شکافهای قابل توجه در مذاکرات هسته ای سخن به میان آورده است. در نهایت نیز کری دوباره تاکید کرده است که دولت متبوعش ابدا تمایلی نسبت به تمدید مذاکرات هسته ای برای بار دیگر ندارد!

در خصوص اظهارات وزیر امور خارجه ایالات متحده آمریکا لازم است 5 نکته را مدنظر قرار دهیم:

1- کلیت اظهارات سلبی و تهدید آمیز جان کری در آستانه برگزاری مذاکرات اخیر ژنو و لحن طلبکارانه وی در قبال جمهوری اسلامی ایران،از یک سو با هدف " مصرف داخلی در آمریکا و سرزمینهای اشغالی" و از سوی دیگر با هدف " گاردگیری بسته در مقابل ایران" صورت گرفت.در حوزه مسائل داخلی آمریکا ، دولت این کشور در صدد اثبات سختگیری هسته ای خود در مقابل جمهوریخواهان مجلس نمایندگان و سنا و همچنین ارسال سیگنالهای اطمینان بخش به لابی های تندروی صهیونیستی ( در داخل و خارج از سرزمینهای اشغالی) و همچنین "اعراب وحشتزده از تحولات خاورمیانه" است.

با این حال بخش دیگری از این موضع گیری نیز به گارد گیری بسته آمریکا در مقابل ایران ( در مذاکرات هسته ای ) مربوط می شود. نباید فراموش کرد که ایالات متحده به طور مشخص و علنی سه بار در مذاکرات وین 6 ،مسقط وین 8 نیز این گارد گیری بسته را امتحان کرد و البته به جایی نیز نرسید! از سوی دیگر، با توجه به طرح ادعاهای کاذب و دروغین از سوی ایالات متحده در خصوص فعالیتهای هسته ای صلح آمیز کشورمان ، آن هم با استناد به گزارشهای ساختگی افرادی معلوم الحال مانند " دیوید آلبرایت" و " اولی هاینونن" اساسا واشنگتن حق اتخاذ چنین گارد بسته ای در مقابل ایران را ندارد. چندی پیش زبیگنیو برژینسکی مشاور امنیت ملی آمریکا در دوران ریاست جمهوری کارتر و از مطرح ترین استراتژیستهای سیاست خارجی آمریکا از ادعاهای هسته ای آمریکا علیه ایران تحت عنوان " حقه بازی هسته ای" یاد کرد. آیا کری علاقه ای نسبت به مرور اظهارات برژینسکی در این خصوص دارد ؟!

2- جان کری به گونه ای سخن گفته است که گویا تاکنون ایالات متحده آمریکا با آغوشی باز و سخاوتمندانه! آماده توافق با ایران بوده و تاکنون نیز بیش از حد پای میز مذاکرات به پای تصمیم نهایی ایران نشسته است! این وارونه نمایی وزیر امور خارجه آمریکا نماد و مصداقی عینی دال بر اعتماد ناپذیر بودن آمریکا در ماراتنهای دیپلماتیک در نظام بین الملل است. گویا کری فراموش کرده است که چه کسی مذاکرات وین 8 ( مذاکرات آذرماه سال 1393 که به تمدید دوباره توافقنامه ژنو منجر شد ) را در روزهای پایانی به شکست کشاند! روایت دکتر علی اکبر ولایتی در خصوص مذاکرات وین 8 خود نشان دهنده همه ماجراست:

" اشتاین مایر وزیر خارجه آلمان در ساعت 13:50 روز یک شنبه ( 2 آذرماه ) گفت بیایید توافقاتی که به آن رسیده اید را مکتوب کنید. اما ساعت 14:30 آقای کری آمد و به یکباره برای همه تعیین تکلیف کرد و اعلام داشت این مذاکرات تا هفت ماه دیگر تمدید شود. همه متعجب شدند و هنوز هم کسی نمی داند چرا این اتفاق افتاده است. ولی من برای شما می گویم، به دلیل اینکه بنای آمریکایی ها بر این نیست که آنطور که حق است عمل کنند و آنچه می گویند با آنچه عمل می کنند متفاوت است."

بدون شک جان کری باید زمانی که در هواپیمای اختصاصی سعود الفیصل وزیر امورخارجه عربستان سعودی در فرودگاه وین با او خلوت کرده و مسحور و مست بوی نفت اعراب شده بود، فکر فرا رسیدن چنین لحظاتی را می کرد. تاکنون بارها عنوان شده است که حتی اگر کنگره ایالات متحده آمریکا با قاطعیت آرا تحریهای تازه ای علیه ایران وضع کند، اوباما و جان کری به دلیل کارشکنی علنی خود در مذاکرات مسقط و وین 8 مقصر واقعی و اصلی ماجرا قلمداد می شوند.

3- جان کری ادعا کرده است که حضور ارنست مونیز وزیر انرژی آمریکا نشاندهنده دشواری مذاکرات در بعد فنی بود. به نظر می رسد وزیر امور خارجه آمریکا به اندازه ای مشغول چینش صغری و کبرای بازی تبلیغاتی خود علیه ایران بوده که متوجه اظهارات کمتر از دو هفته قبل اوباما در خصوص " مسائل فنی در مذاکرات" نشده است! اوباما در تاریخ 21 بهمن امسال در خصوص مذاکرات هسته ای عنوان کرده بود :

" ما هم اکنون می دانیم که در مذاکرات هسته ای با ایران، مسائل دیگر فنی نیستند. مسئله هم اکنون این است که آیا ایران اراده سیاسی و تمایل به دست یابی به توافق هسته ای را دارد یا خیر؟"

در اینجا اساسا اهمیتی ندارد که از میان اوباما و کری کدام یک راست می گویند، اما مهم این است که در خوشبینانه ترین حالت ممکن یکی از آنها " دروغ " می گوید!

مگر ابعاد فنی برنامه هسته ای ایران بارها برای طرف مقابل( آمریکا و اعضای 1+5) و در جریان حدود یکسال و نیم مذاکرات فشرده و سخت و کارشناسی تبیین نشده است؟

از سوی دیگر، حضور دکتر علی اکبر صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی کشورمان در مذاکرات هسته ای ژنو و در کنار تیم مذاکره کننده هسته ای زحمتکش کشورمان قوت قلبی برای دیپلماتهای ایرانی و ملت ما و مجالی مناسب برای " اتمام حجت کامل" ایران در ابعاد فنی مربوط به مذاکرات هسته ای با طرف مقابل بود. در اینجا صرفا " اعلام مواضع فنی" موضوعیت نداشته و " اتمام حجت " و " جمع بندی کل مباحث و موضوعات اختلافی " مدنظر قرار گرفته است.

4- کری در یک دروغ پردازی آشکار دیگر ، از موضع واحد اعضای 1+5 در قبال برنامه هسته ای ایران سخن به میان آورده است، دروغی که وزیر امور خارجه آمریکا خود نیز در خلوت به آن
می خندد! از زمانی که لوران فابیوس وزیر امور خارجه فرانسه یکبار در جریان امضای توافقنامه موقت ژنو و در عالم توهم خود ژست ناپلئون بناپارت و ژنرال دوگل را به خود گرفت و مانع از امضای توافقنامه شد، تا برگزاری مذاکرات آذرماه امسال در شهر وین ، هیچ گاه اعضای 1+5 موضع یکسان و واحدی در قبال پرونده هسته ای کشورمان نداشته اند. تیم مذاکره کننده هسته ای کشورمان بارها از اعضای 1+5 خواسته است تا با موضعی مشخص، شفاف و واحد پای میز مذاکره حضور پیدا کنند و با طرح مسائل متناقض و خواسته های متضاد موجبات فرسایش مذاکرات هسته ای را فراهم نکنند. با این حال اعضای 1+5 هر یک تحت تاثیر دغدغه های منطقه ای و فرامنطقه ای خود از جمله معاملات کلان تسلیحاتی با کشورهای دیکتاتور عربی و تاثیر پذیری از لابی های صهیونیستی و تلاش برای امتیازگیری از ایران، در هر دور از مذاکرات هسته ای با یک چهره و ماسک به میدان آمدند.اکثر بازیگران هسته ای یک روز در کسوت کشوری " فعال" و روز دیگر در کسوت کشوری " منفعل" پای میز مذاکرات حاضر شدند. روند سینوسی مذاکرات هسته ای معلول همین رفتارهای پارادوکسیکال است.

5- جان کری مدعی شده است که کشورش تمایلی نسبت به تمدید مذاکرات هسته ای ندارد و در صورت عدم آمادگی ایران برای توافق ، میز مذاکرات را ترک خواهد کرد. بدون شک جان کری خود نیز به خوبی می داند که تا کنون چه اقدامات سلبی و بازدارنده ای توسط وی و دولت متبوعش در مذاکرات هسته ای صورت گرفته است! در یکی از تازه ترین این موارد، دولت آمریکا ضرب الاجل رسمی ماه ژوئن ( تیرماه سال 1394) را که در پایان مذاکرات آذر ماه مورد توافق طرفین قرار گرفته است را به ضرب الاجل ماه مارس( اسفندماه) تبدیل نموده و طرف حساب خود را به جای جامعه جهانی، سناتورهای کنگره آمریکا می داند! بدون شک اگر بنا به هر دلیلی آمریکا نخواهد یا نتواند تا قبل از پایان ماه ژوئن میز مذاکرات را ترک کند، به دلیل ترک پیش از موعد میز مذاکرات مسئول شکست آن خواهد بود. البته در وضعیت فعلی نیز آمریکا توافقنامه آذرماه امسال را نقض کرده است. در بیانیه پایانی قرائت شده از سوی محمد جواد ظریف و کاترین اشتون هرگز سخنی از " ضرب الاجل ماه مارس" به میان نیامده بود. در چنین شرایطی اوباما و کری چاره ای جز پذیرش مسئولیت خود در ایجاد شرایط پیچیده فعلی نخواهند داشت. چنانچه اعضای تیم مذاکره کننده هسته ای کشورمان در واکنش به اظهارات کری عنوان کرده اند، درخواست مذاکرات هسته ای از سوی ایالات متحده صورت گرفته و در صورتی که منافع و خواسته های کشور مان در مذاکرات تامین نشود، لحظه ای درنگ پای میز مذاکره جایز نیست.

جمهوری اسلامی:علیه انقلاب مردم یمن

«علیه انقلاب مردم یمن»عنوان سرمقاله روزنامه جمهوری اسلامی است که در آن می خوانید؛با فرار رئیس جمهور مستعفی یمن از صنعا به عدن و اعلام پس گرفتن استعفای وی، بحران یمن وارد مرحله تازه ای شده است.

عبدربه منصور هادی، رئیس جمهور مستعفی یمن سه روز قبل از صنعا به عدن گریخت و روز گذشته رسماً اعلام کرد استعفایش را پس گرفته است. وی مدعی شد همچنان رئیس جمهور یمن است و طرف های خارجی که به یمن می آیند با وی باید دیدار کنند!

کمیته انقلابی یمن وابسته به جنبش انصارالله، که کنترل صنعا مرکز حکومت یمن را دردست دارد، اعلام کرده است فرار عبدربه به عدن با همدستی فرستاده سازمان ملل به صنعا صورت گرفته و وی در لباس مبدل همراه هیات سازمان ملل از صنعا گریخت و به عدن در جنوب کشور رفت.

فرار «منصور هادی» به عدن در چارچوب توطئه ای قرار دارد که توسط حامیان خارجی وی، از جمله شورای همکاری خلیج فارس و در راس آن، دولت عربستان صورت می گیرد. طراحان این توطئه در نظر دارند با مستقر کردن «عبدربه» در عدن و اعلام حمایت های گسترده و همه جانبه از وی، به کسی که مردم او را برکنار کرده اند، مشروعیت سیاسی بدهند و جنبش انصارالله را تحت فشار قرار دهند.

در چارچوب این طرح، شورای همکاری خلیج فارس روز گذشته در مداخله ای آشکار در امور داخلی یمن، از مردم یمن خواست از «منصور هادی» حمایت کنند.این شورا همچنین از خروج منصور هادی از صنعا استقبال کرد.
هدف این مداخله گران، اینست که یمن را در معرض تجزیه و جنگ داخلی قرار دهند. جنبش انصارالله که ماه گذشته و در پی عدم پایبندی «منصور هادی» به توافق مهرماه گذشته، کاخ ریاست جمهوری را تحت کنترل در آورد و تشکیل شورای ریاست جمهوری را اعلام کرد از منصور هادی خواسته بود در ساختار جدید، استعفایش را پس گرفته و در چارچوب دولت ملی با شرکت همه گروه های سیاسی مشارکت داشته باشد ولی منصور هادی از قبول این پیشنهاد نیز سرباز زد.

اقدام انصارالله علیه دولت «منصور هادی» پس از آن صورت گرفت که سیاست های دولت منصور هادی موجب نارضایتی عمومی شد و مردم از گسترش فساد اداری و اقتصادی و عدم توجه رژیم به مطالبات اساسی مردم که چهار سال قبل برای آن قیام کردند و هزینه های سنگین جانی و مالی را تقبل کردند، به خشم آمده بودند. همچنین کاملاً مشخص بود که رژیم «منصور هادی» درصدد است شرایط را به سابق برگرداند و رژیم گذشته را احیا کند.

جنبش انصار الله تابستان گذشته برای مقابله با این توطئه و فساد روزافزون در دستگاه حکومتی و به منظور پیگیری اهداف انقلاب مردم یمن قیام کرد و به دلیل استقبال گسترده ای که مردم از این جنبش کردند در اندک زمانی بر صنعا، مرکز حکومت یمن، مسلط شد و مراکز حکومتی را تحت تسلط خود در آورد. با اینحال، سران این جنبش با حکومت «عبدربه منصور هادی» وارد مذاکره شدند با این هدف که از بروز خونریزی و تجزیه کشور جلوگیری کنند. دولت «منصور هادی» علیرغم گذشت چهار ماه به وعده اش عمل نکرد و در پی این خلف وعده ها، انصارالله با توجه به پایگاه گسترده مردمی که دارد، حکومت را دردست گرفت.

اکنون با گریختن منصور هادی به عدن و تاکید وی برای ادامه حکومت، کاملاً مشخص می شود که وی با پشت گرمی حامیان خارجی، قصد ماجراجویی و کشاندن یمن به شرایط حاد و غیرقابل پیش بینی داشته و دارد. در این ماجراجوئی ها، عربستان، اصلی ترین حامی منصور هادی می باشد و در واقع، شورای همکاری خلیج فارس دیکته های ریاض را تکرار می کند.
سران عربستان با گستاخی به طور غیرقانونی نگاهی قیم مآبانه به یمن دارند و این کشور را حیات خلوت خود تلقی کرده اند و به همین جهت هرگونه تحول سیاسی و تغییر در ساختار این کشور را به ضرر خود می دانند. آنها در چارچوب این سیاست فتنه انگیزانه، کشورهای هم پیمان خود در منطقه و جهان را بسیج کرده اند تا انقلابیون یمن را از لحاظ سیاسی و اقتصادی تحت فشار قرار دهند. بستن سفارتخانه های این کشورها در صنعا، به همین منظور صورت گرفته است.

شورای همکاری خلیج فارس با تحریک عربستان دو هفته قبل حتی تلاش کرد قطعنامه ای علیه انصارالله در شورای امنیت سازمان ملل به تصویب برساند که با مخالفت روسیه رای نیاورد.

علاوه بر علائق متعددی که عربستان را به دخالت های جدی در یمن ترغیب می کند، دلیل مهم دیگر، وحشت ریاض از قدرت گیری شیعیان در حکومت یمن است که به زعم ریاض این تحول می تواند شیعیان محروم داخل عربستان را برای پیگیری جدی تر حقوق خود تشویق نماید.

از موارد دیگری که ریاض را از تحولات یمن دچار نگرانی کرده است ترس از افزایش نفوذ جمهوری اسلامی ایران در منطقه است. ریاض از این تحول کاملاً عصبانی است و به همین دلیل می کوشد چنین القا کند که جمهوری اسلامی در سیر تحولات یمن نقش دارد.

تلاش آل سعود و هم پیمانان منطقه ای و بین المللی عربستان در مقطع کنونی اینست که با حمایت های همه جانبه از منصور هادی، مرکز ثقل قدرت را از صنعا به عدن منتقل سازند و در واقع زیر پای انقلابیون را خالی کنند.

این سیاست ریاض در یمن با اقدامات این کشور در سوریه و عراق مطابقت دارد و برخلاف انتظار ریاض، همانگونه که در سوریه و عراق جواب نداد در یمن نیز با ناکامی مواجه خواهد شد. عربستان، شورای همکاری خلیج فارس و سایر دولت هایی که فکر شکست انقلاب مردم یمن و باز گرداندن شرایط و اوضاع گذشته را در سر می پرورانند باید این واقعیت را بپذیرند که این تلاش آنها حاصلی نخواهد داشت و در یمن نیز، آنچه در نهایت تعیین کننده خواهد بود اراده مردم این کشور است، مردمی که چهار سال قبل برای حاکم کردن اراده خود بر سرنوشتشان به قیام سراسری روی آوردند قطعاً تا رسیدن به اهداف خود از پای نخواهند نشست.

قدس:مصر هدف بعدی داعش

«مصر هدف بعدی داعش»عنوان یادداشت روز روزنامه قدس به قلم دکتر جواد منصوری است که ر آن می خوانید؛قیامهای مردمی در کشورهای اسلامی به خصوص در کشورهای عربی خاورمیانه و شمال آفریقا طبعا برای دولتهای اروپایی و آمریکا و به ویژه اسرائیل به هیچ وجه قابل تحمل نیست

این کشورها با بسیج همه امکانات برآنند تا دولتهای دست نشانده خود را حفظ نمایند و تلاشهایی که سران غربی در دو سال گذشته در کشورهای اسلامی صورت داده اند، نشان دهنده تشکیل سازمان گسترده ای برای درگیری ،وقوع و تشدید جنگ های داخلی کیله کشورهای منطقه است .

آنچه مسلم است دولتهای غربی درصددند با ایجاد تنش و درگیری از سقوط دولتهای دست نشانده خود جلوگیری به عمل آورند از آن سو بعد از جریانات طالبان و تجربیاتی که غرب از جنگ در افغانستان کسب نمود بدین نتیجه دست می یابد که بهترین راهکار برای وارد کردن ضربه زدن به قیامهای مردمی و جلوگیری از گسترش موج مردمی به اسلامی،سیاسی و انقلابی دامن زدن به جنگ های داخلی است که کشتار دو جانبه ای راه انداخته تا بتوانند در چنین اشوبی مانع تحقق اهداف مردمی و انقلابی شوند تا از ان سو به سلطه خود و تامین منافع حداکثری خود در منطقه دست بیابند.

آنچه به واقع در کشورهای عراق،سوریه،لبنان،مصر و لیبی مشاهده شد جنگ داخلی است که عملا با تدابیر و برنامه ریزی های غربی ها و اسرائیل توانسته کشورهای یاد شده را در گیر و زمین گیر نماید.بنابراین غرب تجربه موفقی را در جنگ های داخلی کشورهای منطقه کسب نموده است از این رو در تلاش است دامنه چنین عملیاتی را از سوریه و عراق به دیگر کشورها گشترش دهد لذا داعش با مشاهده آمادگی لیبی برای درگیری های داخلی با هدف برهم زدن تمرکز نیروهای انقلابی وارد لیبی می شود حتی برخی از سیاستمداران احتمال می دهند آمریکا و اسرائیل به دنبال تکرار وقایع لیبی در یمن هستند و از این نظر نیروهای انقلابی و مردمی یمن می بایست از هوشیاری و آمادگی کامل برخوردار باشند و با حفظ انسجام و توجه به ضربه های ناگهانی که دشمنان به یکباره بر آنها وارد می کنند مانع تحقق اهداف غرب در این کشور شوند و دشمن را ضعیف و ناتوان فرض نکنند و بدانند دشمن برای اجرای برنامه های خود بسیار مصمم است.

به هر حال آنچه که امروز در لیبی اتفاق افتاده در نتیجه جنگ داخلی دو ساله این کشور است که طبعا زیر ساختها و سازمان های امنیتی،اطلاعاتی و نظامی را به هم ریخته حتی دولت عملا حاکمیت و نفوذ قطعی دولت بر این کشور مشاهده نمی شود، فلذا داعش به عنوان نیروی جانشینی انتخاب می شود تا در چنین وضعیتی بتواند حکومت را در لیبی به دست بگیرد با محقق شدن چنین مساله ای طبیعتا برای فشار بر مصر بسیار تعیین کننده است به همین دلیل در روزهای اخیر اولین اقدامات داعش بر علیه مصر کشتار کارگران مصری در لیبی بود که هدف داعش از این کار قدرت نمایی وایجاد رعب و وحشت دولت و ملت مصر بوده است .بنابراین در شمال آفریقا طبعا پس از لیبی می توان نگران ورود داعش به مصر بود آنچه مسلم است تفاوت شرایط مصر با لیبی است، چنانچه دولتمردان مصری نتوانند انسجام مردمی و پیوستگی خود را با مردم حفظ نمایند داعش می تواند با سوء استفاده از چنین شرایطی به گسترش فعالی های تروریستی خود بپردازد .

آنچه در عراق مثال زدنی است انسجام مردمی و فرمان مرجعیت دینی و سیاسی و عزم قاطع دولت است که پیشروی داعش را غیر ممکن نمود داعش درآغازین روزهای حمله به عراق در صدد پیاده نمودن برنامه های گسترده ای در این کشور بود داعش با تصور این موضوع که می تواند در ظرف یک هفته به بغداد برسد ، برنامه های مختلفی را برای آینده بعد از بغداد پیش بینی نموده بود که همه برنامه های داعش با انسجام مردمی و دولتی خنثی شد و در حال حاضر عوامل داعش برای حفظ موجودیت خود در عراق دست و پا می زنند .

قابل ذکر است آمریکا،انگلیس و به طور غیر مستقیم اسرائیل به صورت متداوم با فراهم نمودن امکانات مورد نیاز داعش را مورد حمایت قرار می دهند حتی در خبرهای روزهای اخیر مشاهده شد دو هواپیمایی که برای داعش سلاح حمل می کرد توسط نیروهای عراقی سرنگون شدند چنین مساله ای نشان دهنده حمایت ،همه جانبه و مستقیم اروپا به ویژه انگلیس و آمریکا ازفعالیت های تروریستی داعش است .

رفتن داعش به اسرائیل و انتقال مجروحین خود به این کشور و اعلام صریح عدم تقابل سران داعش با اسرائیل بیانگر ماهیت غربی و اسرائیلی این گروهک ضد اسلامی است .در واقع آنچه در رفتار آمریکا ،انگلیس و اسرائیل قابل بررسی است اهداف پشت پرده ای است که از جریان داعش دنبال می کنند .

یقینا اسرائیل با رفتارهای ضد انسانی داعش درصدد گرفتن انتقام شکست های خود از مسلمین جهان است تا با درگیر کردن مسلمانان در کشورهای خود بتواند به موجودیت خود ادامه دهد به هر حال به نظر می رسد داعش با مشکل جدی در لیبی مواجه نیست و می تواند فعالیت های خود را در این کشور ادامه دهد در این بین به نظر می رسد دولت مصر برای جلوگیری از نفوذ داعش وارد عمل شده و ضرباتی را بر داعش وارد کند که در صورت تحقق چنین مساله ای پیشروی داعش در لیبی محدود خواهد شد.

سیاست روز:اقتصاد مقاومتی و بودجه سال ۱۳۹۴

«اقتصاد مقاومتی و بودجه سال ۱۳۹۴ »عنوان یادداشت روز روزنامه سیاست روز به قلم اسد الله افشار است که در آن می خوانید؛یک سال قبل و در ۲۹ بهمن ماه۱۳۹۲،سیاست های کلان«اقتصاد مقاومتی» از سوی رهبر معظم انقلاب به روسای قوای سه گانه و مجمع تشخیص مصلحت نظام ابلاغ شد. این سند مهم و تعیین کننده - از دید صاحب نظران - که باید از آن به عنوان «فن بدل» نظام در برابر تحریم های ظالمانه و ناجوانمردانه یاد کرد، دارای نکات مهم تعیین کننده ای بود که توجه به هریک از آنها، می توانست و می تواند به سرعت گره های مهم و گلوگیر اقتصادی کشور را باز کند؛ اما متأسفانه اینگونه نگردید که این خود غصه پردرد و پرماجرایی است و باید در جای خود بررسی و به ریشه های عدم توجه دستگاه های مسئول در این رابطه پرداخت. و لذا با توجه به اهتمام مقام معظم رهبری در این خصوص انتظار این بود که با بکار بستن این نسخه شفابخش، بیماری اقتصاد کشور رو به بهبود نهد و بخصوص رکود اقتصادی با همت متخصصان و تولید کنندگان داخلی، به رونق و گردش تبدیل شود؛ که صد افسوس این امر بنا به دلایل مهم داخلی و بین المللی و صد البته غفلت دستگاه های حاکمیتی تاکنون به نحو احسن محقق نگردیده است. اینک این قلم با توجه به اینکه مجلس شورای اسلامی در حال بررسی بودجه سال ۱۳۹۴، ارائه شده از سوی دولت محترم می باشد، بیان نکات ذیل را خالی از لطف نمی داند:

۱- بودجه ۳۸۴ هزارمیلیارد تومانی سال ۹۴ کل کشور در زمان مقرر از سوی دولت با بیست و چند تبصره تدوین و برای تصویب به مجلس تسلیم گردید. اینکه اثر کیفی احکام تبصره های بودجه در شرایط امروز چه دردی از مشکلات کمی مالیه عمومی کشور را درمان می کند و دولت را در مسیر اقتصاد مقاومتی می اندازد یا نه، موضوعی است که باید در گزارش تفریغ آن به صورت اصولی به آن پرداخته شود.

۲- صاحب نظران اظهار داشته اند؛ آنچه امروز مشخص است و نیازی به انتظار تا دو سال دیگر نیست تا گزارش تفریغ آن را شاهد باشیم آن است که در شرایط تحریم چنین بودجه ای و ضوابط اجرایی آن، تناسبی با حال و روز مالیه عمومی کشور ندارد. دولت در مجلس اعلام کرد بودجه ۹۴ را بدون کسری بسته است. چنین ادعایی با واقعیت های موجود پذیرفتنی نیست. علی ایحال این دومین بودجه از چهارمین بودجه در مسئولیت دولت آقای روحانی است که به مجلس تقدیم می شود و در حوزه اجرا اگر مهم ترین شاخص بودجه بندی و بودجه ریزی را در شرایط تحریم که اقتصاددانان از آن با وصف سفت کردن کمربندها یاد می کنند، نداشته باشد، موجودی حساب ذخیره ارزی و صندوق توسعه ملی هم نمی تواند فاصله ها و شکاف های آن را پر کند.

۳- کلیات لایحه بودجه ۹۴ مطابق پیش بینی ها تصویب شد و اکنون بررسی جزئیات لایحه بودجه در صحن علنی مجلس آغاز شده است. کارشناسان معتقدند؛ لایحه بودجه امسال از چند جهت دارای اهمیت خاصی می باشد. نخست، کاهش شدید قیمت نفت و افت درآمدهای نفتی است که تراز بودجه سال آینده را با مشکل مواجه کرده است. دوم، به تناسب این کاهش درآمد،خطر کاهش هزینه های عمرانی و برخی پرداخت های دولت می تواند هدف خروج از رکود را با چالش مواجه کند. سوم، چالش ادامه دار یارانه ها است که پس از حذف نکردن یارانه ثروتمندان، با وجود تصمیم سال گذشته مجلس، اکنون با مصوبه غیرکارشناسی تلفیق و احتیاط غیرمعمول دولت در حذف یارانه ثروتمندان، کسری بودجه یارانه ها همچنان به عنوان معضل لاینحل باقی مانده است.

۴- نویسندگان خبره اقتصادی گفته اند؛ ویژگی بسیار مهم لایحه بودجه ۹۴، این است که این لایحه نخستین بودجه تدوین شده پس از ابلاغ سیاست های اقتصاد مقاومتی است. سیاست های اقتصاد مقاومتی همان گونه که ذکر شد در ۲۹ بهمن ماه ۱۳۹۲ از سوی رهبر معظم انقلاب ابلاغ شد و دولت و حتی مجلس فرصت چندانی برای تدوین و تصویب بودجه براساس این سیاست ها نداشتند. واقعیت این است که اگر تا دیروز تردید و شبهه ای برای اجرای اقتصاد مقاومتی وجود داشت، اکنون ۲ عامل مشخص، ضرورت اجرای این سیاست ها و تدوین بودجه براساس آن را تشدید کرده است. نخست، کشدار شدن مذاکرات هسته ای و کمرنگ شدن احتمال توافق در این مذاکرات و دیگری، کاهش شدید قیمت نفت طی ماه های اخیر و پیش بینی تداوم قیمت های فعلی برای سال آینده است که نشان می دهد، متغیرهای بیرونی همچنان به اقتصاد ایران روی خوش نشان نمی دهند.

۵- واقعیت این است که بودجه کشور چاه ویلی از ناکار آمدی ها و تحمیل هزینه اداره دولت غیر بهره ور و پرهزینه به اقتصاد کشوراست. این بودجه برای رونق دادن به اقتصاد کشور باید به گونه ای اساسی با تحول در نحوه تدوین، بررسی، تصویب و اجرا مواجه شود. تحولی که اگر چه چندان در لایحه بودجه ۹۴ و مصوبات کمیسیون تلفیق دیده نشده است، اما می تواند در مصوبات صحن علنی مجلس و به ویژه در اجرای بودجه توسط دولت دیده شود. تحولی که اگر محقق شود می تواند اقتصاد کشور را با تحولی مثبت مواجه کند و در مسیر سخت مذاکرات هسته ای نیز، عاملی مؤثر برای خارج کردن حربه تحریم از دست دشمن باشد.

۶- یکی از فرصت های ممتاز برای حرکت در مسیر اقتصاد مقاومتی، ارائه بودجه ای منطبق با اقتصاد مقاومتی بود که براساس اظهارات برخی نمایندگان مجلس و متخصصین اقتصادی، کمترین نسبتی با این مولفه مهم نداشته و متاسفانه بودجه به گونه ای تنظیم شده که گویی چنین فرمانی صادر نشده است. اما اکنون که فقط کلیات لایحه بودجه ۹۴ تصویب شده و بحث درباره جزئیات آن در روزهای آتی انجام خواهد شد، تکلیف از دولت و نمایندگان مجلس ساقط نگردیده و باید خود را مخاطب این سند مهم دانسته و با عزمی راسخ و دقتی وافر، بودجه را به نحوی مورد بررسی و اصلاح قرار دهند که بیشترین انطباق و همخوانی را با سند اقتصاد مقاومتی داشته باشد.

۷- معنای اقتصاد مقاومتی این گونه نیست که مردم کشور ما مثل کشورهای بحران زده غرب تن به ریاضت اقتصادی دهند و عرصه زندگی برای آنها سخت شود. بلکه اقتصاد مقاومتی این امکان را فراهم می کند تا سبک زندگی مردم به سمت حرکت جهاد گونه و ایستادگی در برابر نقشه های دشمن هدایت شود و مردم از سبک زندگی مبتنی بر فرهنگ غرب پرهیز کنند و روش زندگی خود را بر اساس الگوی اسلامی - ایرانی تنظیم کنند. در اقتصاد مقاومتی، مدیریت ارز، مقابله با قاچاق کالا، افزایش ثروت ملی، توجه جدی به علوم دانش بنیان، مقابله با فرهنگ اسراف در مصرف، راه های گریز از تحریم ها و ... که خود آنها کاهش آسیب پذیری کشور در تحریم ها را موجب می شود بحث می شود.

۸- مهم ترین چالش اقتصاد مقاومتی عدم درک صحیح مسئولان از آن است، نگرانی دلسوزان با توجه به نامگذاری سال های مختلف یا فرمان مبارزه فساد رهبر معظم انقلاب ناشی از عدم باور حتی در سطح بعضی سران است که باید این نقیصه در مورد اقتصاد مقاومتی برطرف شود. اقتصاد مقاومتی همراه باور مدبرانه و هوشمندانه به حوزه اقتصاد جهانی است و هم مردم و هم فعالان اقتصادی و هم نظام باید در درجه اول باید درک محیط را داشته باشد. اقتصاد مقاومتی یک مقوله موقت و تاکتیکی نیست، اقتصاد مقاومتی نسخه ای عملیاتی است، بنابراین هر سه دستگاه قانون گذاری، اجرایی و قضایی باید در تحقق اهداف میان مدت و بلند مدت آن دارای رسالت باشند.

وطن امروز:هاشمی رفسنجانی نماینده وضع موجود

«هاشمی رفسنجانی نماینده وضع موجود»عنوان سرمقاله روزنامه وطن امروز به قلم امیرعلی جهاندار است که در آن می خوانید؛ فارغ از مثبت یا منفی بودن نقش «اکبر هاشمی رفسنجانی» باید بگوییم وی را نمی شود در صحنه سیاسی کشور نادیده گرفت، حتی از آن زمانی که انقلابی نشده بود، هاشمی رفسنجانی در جای جای انقلاب حضور داشته و شاید جزو آن چند نفری باشد که هر جا سخنی از انقلاب است نام او هم در کنار نام هایی چون آیت الله خامنه ای، آیت الله شهید بهشتی، استاد شهید مطهری، مرحوم آیت الله طالقانی و... مطرح می شود. هاشمی رفسنجانی بعد از جنگ کاندیدای ریاست جمهوری شد و از همان ابتدا گرایش غربی ها به وی بالا بود. چنانکه در تحلیل های آنها بیان می شد که می شود روی تعامل غرب با هاشمی حساب باز کرد. این البته از گزاره های هم آن روز و هم امروز هاشمی مشخص است. با روی کار آمدن هاشمی چند اتفاق مهم در عرصه سیاست خارجه، سیاست داخله، اقتصاد و فرهنگ رخ داد که جامعه ایران را دچار دگرگونی کرد.

هاشمی توسعه گرایی را گفتمان خود قرار داد که 1- توسعه گرایی برون زا 2- همگرایی با غرب 3- رشد اقتصادی 4- نخبه گرایی دال های مرکزی گفتمان وی قرار گرفت و مبتنی بر نظریه گفتمان دولت دال های متباین را طرد کرد که در این مساله به ترتیب درون زایی، استقلال، عدالت و توده گرایی طرد شد. گفتمان توسعه گرای هاشمی، سیاست خارجه باز و نگاه خوشبینانه وی نسبت به غرب و پذیرفتن الگوهای توسعه غربی باعث شد دولت سراغ دریافت وام از نهاد های بین المللی برود؛ وام هایی که در قبال آن باید سیاست های تعدیل اقتصادی در کشور اجرا می شد.

دولت هاشمی با سیاست های تعدیل اقتصادی شکاف طبقاتی در جامعه را افزایش داد و حتی گزاره هایی از سوی دولتی ها بیان شد که «ممکن است عده ای زیر چرخ توسعه له شوند» که این در فرآیند توسعه ناگریز است! هاشمی مردم را به تجمل گرایی دعوت می کرد و دریچه های کشور را برای ورود کالاهای لوکس باز کرد. او این کار را حتی از طریق نمازجمعه تئوریزه نیز می کرد. هاشمی در فرازی از خطبه نماز جمعه 18 آبان 69 که به «مانور تجمل» معروف شد؛ گفت: «زمان آن رسیده که مسؤولان به مانور تجمل روی آورند. از امروز به خاطر اسلام و انقلاب، مسؤولان وظیفه دارند مرتب و باوقار باشند... هرچند ما فقیر باشیم و اقتصادمان بسامان نباشد اما برای آنکه در دیدگان سایر ملل مسلمان و غیرمسلمان، ملتی مفلوک جلوه نکنیم، لازم است جلوه هایی از تجمل در چهره کشور و مسؤولان حاکمیتی رؤیت شود ...».

هاشمی در فضای فرهنگی ولنگاری را با قرار دادن الگوهای نامناسب فرهنگی بنیان گذاشت و از طرفی فضای نقادی را نسبت به خود بست به گونه ای که شعار «مخالف هاشمی مخالف رهبر است، مخالف رهبری دشمن پیغمبر است» سرتیتر شعارهای حامیان هاشمی شده بود و با آن جریان منتقد را تخطئه می کردند. عملکرد دولت هاشمی در 4 سال اول، دو نتیجه به بار آورد. نتیجه اول کاهش معنادار 25 درصدی حضور مردم در انتخابات ششمین دوره ریاست جمهوری بود و دوم اینکه باعث شد احمد توکلی در دور دوم انتخابات رقیب جدی هاشمی شود؛ رقیبی که هیچ کس فکر آن را هم نمی توانست بکند چند میلیون از رأی هاشمی بکاهد. اما هاشمی تفکر تکنوکراتیک خود را ادامه داد و نتیجه سیاست های اقتصادی غلط وی و نگاه توسعه برون زای وی تورم 50 درصدی در سال 74 بود. ظرفیت های منفی هاشمی به حدی شد که نماینده رسمی هاشمی از نظر افکار عمومی(ناطق نوری) در برابر نماینده غیررسمی وی (خاتمی) بازی انتخابات را باخت. ظرفیت منفی هاشمی از همان جا به صورت جدی فعال شد و خود را در عرصه انتخابات ها نشان می داد. سیاست های توسعه گرای دولت خاتمی که برگرفته از همان تفکر هاشمی و همراهانش بود باعث شد مردم در هر انتخابات قسمتی از بدنه صاحب این تفکر را از عرصه قدرت کنار بزنند تا اینکه در انتخابات سال 84 اصولگرایان به خاطر ظرفیت های منفی هاشمی پیروز انتخابات شدند. از سال 84 به بعد هاشمی خود را در جایگاه «مخالف وضع موجود» قرار داد؛ اما همچنان ظرفیت های هاشمی به عنوان ظرفیت های منفی فعال بود؛ این پتانسیل باعث شد در انتخابات 88 احمدی نژاد بتواند کاندیداهای رقیب را به هاشمی منگنه کند و با استفاده از ظرفیت منفی او و عملکرد 4 ساله خود آرای بالایی را کسب کند.

هاشمی در 4 سال دوم احمدی نژاد نیز در وضعیت «مخالف وضع موجود» قرار داشت اما مخالفت هایش علنی تر شده بود و تیم همراه هاشمی نیز در تلاش برای سیاهنمایی از وضع موجود برآمد. از سوی دیگر عملکرد دو سال پایانی احمدی نژاد هم این فضای نقد را برای آنها بیشتر از پیش مهیا می کرد. گزاره های همراهان هاشمی در نقد احمدی نژاد هر روز بیشتر از قبل می شد تا آنجا که روحانی یک سال قبل از انتخابات سال 92 در یک سخنرانی معروف با اشاره به سوءمدیریت احمدی نژاد اعلام کرد «مملکت مدیر می خواهد، نه نوکر!»

در انتخابات 92 عدم سیاست ورزی درست اصولگرایان و سیاست ورزی روحانی باعث شد روحانی به نمایندگی از هاشمی بازگشتی دوباره به گفتمان توسعه گرایی اقتصادی داشته باشد.

«هاتف آن روز به من مژده این دولت داد/ که در آن جور و جفا صبر و ثباتم دادند». این بیت شعر را آقای هاشمی فردای انتخابات 24 خرداد و در حالی می نوشت که خود را حامی حسن روحانی معرفی می کرد. بیانیه شورانگیز هاشمی پس از پیروزی حسن روحانی، در روزهایی که کابینه وی از مجلس رای اعتماد می گرفت، بهتر معنا می شد؛ زمانی که وزرای دولت های هاشمی رفسنجانی و محمد خاتمی دوباره وزیر می شدند. روحانی به نمایندگی از هاشمی دولت را تحویل گرفت و دستورالعمل های هاشمی را در سیاست خارجه، اقتصاد و... پیاده کرد و در عوض هاشمی هم حمایت های همه جانبه خود را از روحانی بیان کرد. حمایت های هاشمی رفسنجانی از روحانی و کابینه اش در حالی ادامه پیدا کرد که مردم در همان گزارش 100روزه فهمیدند این دولت توانایی حل مشکلات در 6 ماه را – براساس وعده حسن روحانی- ندارد.

حال آنکه اتفاقاتی مثل توزیع سبد کالا با آن وضعیت که نارضایتی مردم را در پی داشت نیز رخ می داد. در میان عامه مردم اینکه حسن روحانی مورد تایید و حمایت کامل هاشمی رفسنجانی است، طور دیگری معنا می شد؛ حمایت هاشمی از خودش. رئیس مجمع تشخیص مصلحت در مصاحبه ای که اخیرا در مهر منتشر شده است، می گوید: «دکتر روحانی را به طور کامل قبول دارم. ما با ایشان از مجلس همکاری داشتیم و در جنگ خیلی همکاری داشتیم و بعد هم در مرکز تحقیقات بوده اند. زمانی که من ریاست جمهوری بودم، ایشان دبیر شورایعالی امنیت ملی کشور بود. ما با ایشان از لحاظ تفکر خیلی نزدیک هستیم و هیچ شبهه ای در صلاحیتشان برای من نیست.

کابینه اش را هم با توجه به شرایط فعلی کشور، نسبتاً خوب انتخاب کرد». این «قبول داشتن به طور کامل» باعث شده است حسن روحانی نیز در سیاست هایی که دارد ذره ای تردید نکند. حال آنکه برخی از همین تصمیمات مورد حمایت آیت الله در این 18-17 ماه عایدی ای برای کشور نداشته است. از سیاست های اقتصادی که با پایین آمدن قیمت نفت آسیب جدی دید گرفته تا دیپلماسی که به رغم توافق، تحریم های گسترده تری تصویب شد و حتی نماینده جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل یک سال پشت مرز ماند و در نهایت ویزا نگرفت و فرد دیگری معرفی شد.

پایین آمدن قیمت نفت در حالی که طرف های «پایین آورنده قیمت نفت» در واقع طرف های اصلی مذاکرات در منطقه و غرب هستند، نشان از ناکارآمدی این نوع دیپلماسی در یک سال و نیم گذشته دارد؛ دیپلماسی ای که یک پایش آیت الله هاشمی بود که سال ها ادعا می شد به خاطر روابط دوستانه با عربستان توانایی حل چالش های فیمابین را دارد.

حسن روحانی که مجری سیاست های دهه هفتادی هاشمی است هم از این دیپلماسی بهره ای نبرد اما هنوز مورد تایید و حمایت هاشمی است. هاشمی بعد از 8 سال «مخالفت با وضع موجود» دوباره «نمایندگی وضع موجود» را برعهده دارد و آنچه در دولت یازدهم اتفاق می افتد؛ مثبت و منفی، خواه ناخواه برای هاشمی هم نگاشته می شود و جزئی از کارنامه سیاسی وی خواهد بود.

واقعیت آن است که حالا و پس از یک سال و اندی از روی کارآمدن دولت حسن روحانی، حمایت های هاشمی از این دولت را می توان حمایت هاشمی از پایین آمدن قیمت نفت، تورم، رکود و دیپلماسی ای دانست که نه تنها ترکی بر دیوار تحریم ها حاصل نکرد که بر تعداد آنها افزود. حمایت هاشمی از این دولت و کابینه اش در واقع حمایت از تصمیم سازی هایی است که نماینده ایران را یک سال پشت درهای سازمان ملل نگه داشت. حمایت و تایید آیت الله شاید در ماه های آتی هم ادامه داشته باشد و مصادیق آن در وزارتخانه های دولت روحانی نمایان شود.

جوان:صیانت از امام در برابر آفت تحریف

«صیانت از امام در برابر آفت تحریف»عنوان سرمقاله روزنامه جوان به قلم دکتر ید الله جوانی است که ر آن می خوانید؛محمد رضا خاتمی که پایگاه اطلاع رسانی جماران از وی به عنوان یکی از برجسته ترین شخصیت های جریان اصلاح طلبی یاد می کند، در مصاحبه ای با این پایگاه، مطالبی را در وصف حضرت امام (ره) و آرا و اندیشه های ایشان بیان کرده؛ فاصله این مطالب با امام واقعی، نگارنده را بر آن داشت تا در این راستا، نکاتی را هر چند به اختصار بر قلم جاری کند.

بهانه این مصاحبه یا به عبارت دیگر هدف اصلی این مصاحبه، ماله کشی بر سخنان چندی پیش سحر خیز در وصف اصلاح طلبان است. به گزارش خبر گزاری ها و رسانه های مختلف، عیسی سحرخیز از فعالان اصلاح طلب، مدیر کل مطبوعات داخلی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در دولت اصلاحات و از حامیان میر حسین موسوی در انتخابات 88 و باز داشتی فتنه، طی گفت وگویی با یک سایت ضد انقلابی تأکید کرده است: «خیلی از اصلاح طلبان به خلاف اول انقلاب دیگر علاقه ای به آقای خمینی ندارند.»

سحر خیز با ذکر و تأکید بر دیدگاه انتقادی خود نسبت به حضرت امام (ره) و اینکه از نظر او بسیاری از کار ها در زمان امام خطا بود، «تغییر قانون اساسی»، «تغییر ساختاری قوه قضائیه» و «حذف نهاد ولایت فقیه» را جزئی از اصلاحات دانسته و می گوید: «ما در اول انقلاب اشتباه کردیم که با خوش بینی بسیار و اولیه به آیت الله خمینی، به ولایت فقیه هم باور داشتیم.»

انتشار این مصاحبه برای اصلاح طلبان بسیار گران تمام شد و برخی اصلاح طلبان را به تکاپو انداخت تا برای جلو گیری از فرو ریختن اندک پایگاه های اجتماعی خویش در میان مردمی که علاقه مند به حضرت امام (ره) هستند، سخنان سحر خیز را تکذیب و خود را در زمره پیروان اصیل امام معرفی کنند! پایگاه اطلاع رسانی جماران هم با همین هدف به سراغ محمد رضا خاتمی رفته و به مصاحبه با وی در همین خصوص می پر دازد. تأمل در این مصاحبه تنظیمی (نه گفت وگویی)، هر انسان مسلمان و انقلابی متعهد به آرمان های حضرت امام خمینی (ره) را، نگران می سازد، چرا که این مصاحبه آن هم از سوی پایگاه اطلاع رسانی جماران، زنگ خطر تحریف جدی امام (ره) را بیش از گذشته به صدا در می آورد.

این مصاحبه، یادآور آن جملات حضرت امام (ره)، در صدر وصیت نامه سیاسی- الهی ایشان است که می نویسند: «در صدر اسلام بیشترین ضربه ها به اسلام و قر آن را، با نام اسلام و قر آن زدند.» اکنون، دیگر چهره های اصلاح طلبی چون عیسی سحر خیز، اکبر گنجی، سروش و امثالهم که عناد، کینه و دشمنی خود را با حضرت امام (ره) آشکار ساخته اند، خطری برای جامعه اسلامی و نظام دینی محسوب نمی شوند. مردم باید هوشیار در برابر کسانی باشند که تظاهر به دوستی با امام، تظاهر به اعتقاد به امام و تظاهر به پیروی از حضرت امام و خط آن عزیز سفر کرده می کنند، لکن در عمل تلاش می کنند راه خود را، به نام راه امام طی کنند.

حضرت علی علیه السلام در همین خصوص می فرمایند: «من اظهر عداوته قل کیده» هر که دشمنی خود را آشکار سازد، نقشه و نیرنگش کاستی گیرد.» آن حضرت در نامه 7 نهج البلاغه می فرمایند: «من بر شما از مرد منافقی می ترسم که درونی دو چهره و زبان عالمانه دارد. گفتارش دلپسند و رفتارش زشت و ناپسند است.» شهید مطهری بر همین اساس پیکار با جریان نفاق را سخت و دشوار دانسته و می گویند:«این پیکار با نفاق از پیکار با کفر به مراتب مشکل تر است، زیرا در جنگ با کفر، مبارزه با یک جریان مکشوف و ظاهر و بی پرده است و اما مبارزه با نفاق، در حقیقت مبارزه با کفر مستور است و درک آن برای توده ها و مردم عادی بسیار دشوار و گاهی غیر ممکن است.»

عیسی سحر خیز دشمنی خود و دشمنی بخش افراطی و فتنه ساز اصلاحات با حضرت امام (ره) را آشکار ساخت، فلذا از ناحیه او و امثال او، خیلی خطری برای خط امام متصور نیست، خطر اصلی از ناحیه کسانی است که با ادعای در خط امامی بودن به دنبال «تحریف امام» مطابق خواسته ها و امیال نفسانی خویش هستند. در این شرایط باید مردم، خود امام واقعی را بیشتر و بهتر بشناسند و راه و رسم مدعیان خط امام را، با خط اصیل امام محک بزنند. بر همین اساس، نکاتی از مصاحبه محمد رضا خاتمی مورد اشاره قرار گرفته و در مواردی هم دیدگاه ها و نقطه نظرات حضرت امام (ره)، به اجمال مرور می شود و قضاوت بر عهده خواننده این سطور خواهد بود.
محمد رضا خاتمی در این مصاحبه می گوید:

1- حکومت دینی در منطق امام خمینی حکومت فقیهان نیست، حکومت فقه هم نیست.

2- اگر حکومت ولایت فقیه را داریم، به معنای این نیست که یک فقیه هر چه در نظر داشت عمل کند، بلکه او آنچه را که بر آیند خرد جمعی اجتماعی به شمار می رود، با احکام دین پیوند می دهد و گاه مصلحت را ترجیح می دهد.

3- او (ولی فقیه) بر اساس ولایتی که دارد و بر اساس آن دانایی، آگاهی، تقوا و خلوصی که دارد، تفسیری از دین ارائه می کند که زندگی را برای مردم راحت می کند، نه اینکه زندگی را برای آنها سخت و پر از حرج و ضرر کند.

4- مردم امروز قرائت اصلاح طلبان را بیشتر از قرائت اصولگرایان از امام می پسندند.

5- اصلاح طلبان بار ها و بار ها گفته اند که اساس کار آنان اندیشه امام است و اگر ما می گوییم اصلاحات! یعنی در مقابل انحراف هایی که در نظام از اندیشه اصلی که اندیشه امام خمینی است پدید آمده است.

6- این حرف دوست عزیز آقای سحر خیز که از قول اصلاح طلبان می زنند حرف غلطی است.

7- بعد از آنکه جریان اصلاحات روی کار آمد، تمام بحث ما این بود که اندیشه های اساسی امام را عملی کنیم، یعنی اصلاح طلبان فکر می کنند که اندیشه های امام، مظلوم و غریب واقع شده است، باید تلاش کنند این اندیشه ها را دوباره زنده کنند و منطق ایشان را روی کار بیاورند.

به خصوص اینکه تنها از این کانال ممکن است که نسل جدید ما بتواند دوباره با امام رابطه بر قرار کند، از کانال باز خوانی اصلاح طلبانه اندیشه های امام که در حال انجام است. در حقیقت هدف رساندن امام به جایگاهی در نسل جدید است که نزد خود ما داشت.

8- آقای محمد رضا خاتمی در این مصاحبه، دلیل اصلی بر خورد حضرت امام (ره) با نهضت آزادی را، منحصر به مواضع و مخالفت های نهضت آزادی در قبال جنگ دانسته و می گوید: اگر امام امروز بودند؛ با این طبقه و طایفه (نهضت آزادی) اینگونه بر خورد نمی کردند.
و اما به اقتضای ظرفیت این یا دداشت و به تناسب آنچه آمد، به مواردی از دیدگاه های حضرت امام (ره) اشاره می شود:

1- نکاتی از نامه حضرت امام (ره) به آقای محتشمی پور در خصوص نهضت آزادی عبارت است از :
الف- نهضت به اصطلاح آزادی طرفدار جدی وابستگی کشور ایران به امریکا است و در این باره از هیچ کوششی دریغ نکرده است.
ب- نهضت به اصطلاح آزادی صلاحیت برای هیچ امری از امور دولتی یا قانون گذاری یا قضایی را ندارند و ضرر آنها، به اعتبار آنکه متظاهر به اسلام هستند و با این حربه جوانان عزیز ما را منحرف خواهند کرد و نیز با دخالت بی مورد در تفسیر قر آن کریم و احادیث شیعه و تأویل های جاهلانه موجب فساد عظیم ممکن است بشوند، از ضرر گروهک های دیگر، حتی منافقین (این فرزندان عزیز مهندس بازرگان) بیشتر و بالا تر است.
ج- نهضت به اصطلاح آزادی و افراد آن چون موجب گمراهی بسیاری از کسانی که بی اطلاع از مقاصد شوم آنان هستند می گردند، باید با آنها بر خورد قاطعانه شود و نباید رسمیت داشته باشند.
در این سال ها اصلاح طلبان مدعی خط امام در قبال نهضت آزادی، بر اساس نظر امام (ره) عمل کردند یا دقیقاً بر خلاف نظر آن عزیز سفر کرده، از یک طرف به تحریف دیدگاه های امام در خصوص نهضت آزادی روی آورده و از طرف دیگر به دنبال میدان دادن و به صحنه آوردن آنان بودند؟

2- حضرت امام در خصوص ماهیت حکومت دینی، در کتاب ولایت فقیه در صفحه 33 می فرمایند: «حکومت اسلامی، نه استبدادی است و نه مطلقه، بلکه مشروطه است؛ البته نه مشروطه به معنای متعارف فعلی آن که تصویب قوانین تابع آرای اشخاص و اکثریت باشد، مشروطه از این جهت که حکومت کنندگان در اجرا و اداره مقید به یک «مجموعه شرط» هستند که در قر آن کریم و سنت رسول اکرم (ص) معین گشته است. «مجموعه شرط» همان احکام و قوانین اسلام است که باید رعایت گردد. از این جهت حکومت اسلامی، حکومت قانون الهی بر مردم است.»
سؤال، این نگاه امام (ره) به حکومت دینی، با نگاه اصلاح طلبان مدعی خط امام و از جمله محمد رضا خاتمی که به تعبیر پایگاه اطلاع رسانی جماران از بر جسته ترین شخصیت های جریان اصلاح طلبی است و می گوید: «حکومت دینی در منطق امام خمینی (ره)، حکومت فقیهان نیست حکومت فقیه هم نیست»، چگونه قابل جمع است؟

3- حضرت امام (ره)، مکتب مبارزه با ظلم، ستم، کفر، شرک، اسلام امریکایی، امریکا و صهیونیسم بین الملل را پایه گذاری کردند و در این راستا سخنان بسیاری دارند، مکتب امام که ریشه در آموزه های اسلام ناب محمدی (ص) دارد، مکتب مبارزه است و مبارزه هم سختی های خود، رنج های خود و مشقت های خود را دارد. مکتب تمامی انبیای الهی هم، همین بوده است. قر آن ترسیم کننده صحنه های نبرد حق و باطل در دوران انبیای قبل از پیامبر اسلام است. در مکتب امام مبارزه با راحت طلبی و دنیا گرایی جمع نمی شود. ایشان در این خصوص می فرمایند:«ملت عزیز ما که مبارزان حقیقی و راستین ارزش های اسلامی هستند، به خوبی دریافته اند که مبارزه با رفاه طلبی ساز گار نیست و آنها که تصور می کنند مبارزه در راه استقلال و آزادی مستضعفین و محرومان جهان با سر مایه داری و رفاه طلبی منافات ندارد، با الفبای مبارزه بیگانه اند و آنهایی هم که تصور می کنند سر مایه داران و مرفهان بی درد با نصیحت و پند و اندرز متنبه می شوند و به مبارزان راه آزادی پیوسته یا به آنان کمک می کنند آب در هاون می کوبند.» امام (ره) در پیام به مهاجران جنگ تحمیلی در تاریخ 2/1/1368 با تذکر به مسئولان که باید بدانند، انقلاب اسلامی محدود به ایران نیست و این انقلاب نقطه شروع انقلاب بزرگ جهان اسلام است، در مورد سختی های این راه و اینکه ملت ایران راه مبارزه را انتخاب کرده، می فرمایند: «چه کسی است که نداند مردم عزیز ما در سختی هستند و گرانی و کمبود بر طبقه مستضعف فشار می آورد، ولی هیچ کس هم نیست که نداند پشت کردن به فرهنگ دول دنیای امروز و پایه ریزی فرهنگی جدید بر مبنای اسلام در جهان و بر خورد قاطع اسلامی با امریکا و شوروی، فشار و سختی و شهادت و گرسنگی را به دنبال دارد و مردم ما این راه را خود انتخاب کرده اند و بهای آن را هم خواهند پرداخت و بر این امر هم افتخار می کنند. این روشن است که شکستن فرهنگ شرق و غرب بی شهادت میسر نیست.»

حضرت امام (ره) در همین پیام، در مورد پیامد های این مبارزه در راه خدا چنین می نویسند:« مگر بیش از این است که ما ظاهراً از جهانخواران شکست می خوریم و نابود می شویم؟ مگر بیش از این است که ما را در دنیا به خشونت و تحجر معرفی می کنند؟ مگر بیش از این است که با نفوذ ایادی قاتل و منحرف خود در محافل و منازل، عزت اسلام و مسلمین را پایکوب می کنند؟ مگر بیش از این است که فرزندان اسلام ناب محمدی در سراسر جهان بر چوبه های دار می روند؟ مگر بیش از این است که زنان و فرزندان خرد سال حزب الله در جهان به اسارت گرفته می شوند؟ بگذارید دنیای پست مادیت با ما چنین کند ولی ما به وظیفه اسلامی خود عمل کنیم.»

آری مکتب امام، خط و راه و رسم امام این است، اما امروز یک پایگاه اطلاع رسانی که ارگان مؤسسه ای است که با رسالت حفاظت از اندیشه های امام شکل گرفته و با پول بیت المال اداره می شود، با کسی مصاحبه و آن را منتشر می نماید که هدف اصلی اش در مصاحبه تحریف امام است. به راستی این سخنان و مواضع صریح و قاطع امام با این سخن محمد رضا خاتمی در توصیف ولی فقیه با استناد به سیره امام چگونه جمع می شود که می گوید: «او (ولی فقیه) بر اساس ولایتی که دارد و بر اساس آن دانایی، آگاهی، تقوا و خلوصی که دارد، تفسیری از دین ارائه می کند که زندگی را برای مردم راحت می کند، نه اینکه زندگی را برای آنها سخت و پر از حرج و ضرر کند.» آیا امام واقعاً آنگونه بود که اصلاح طلبانی چون محمد رضا خاتمی وصفش می کنند؟ آیا امام به دنبال استفاده ابزاری از دین برای عافیت طلبی، راحت طلبی و رفاه مردم بود؟ یا اینکه امام به دنبال آن بودند تا مردم را در مسیر درست زندگی کردن هدایت کنند؟ آیا امام به دنبال تأمین صرف دنیای مردم بود، یا اینکه می خواست دنیا و آخرت مردم را با هم تأمین کند؟ آیا اکنون تأمین دنیا و آخرت مردم طبق نقشه راهی که امام ترسیم کردند، جز مبارزه با امریکا و ایستادگی در برابر زیاده خواهی های شیطان بزرگ، از راه دیگری تأمین می شود؟ امروز پر چم مبارزه با امریکا در دستان کیست؟ امروز اصلاح طلبان مدعی خط امام با پرچمدار مبارزه با امریکا چگونه رفتار می کنند؟ آیا اصلاح طلبان طبق سفارش امام پشتیبان ولایت فقیه هستند تا به کشور آسیبی نرسد، یا اینکه با تحریف امام و هزاران توجیه دیگر، به دنبال کنار آمدن با شیطان بزرگ به زعم خود برای تأمین رفاه و دنیای مردم هستند؟

حمایت:سنگ محک تورم و تحریم

«سنگ محک تورم و تحریم»عنوان یادداشت روز روزنامه حمایت به قلم احمد امیرآبادی است که ر آن می خوانید؛«بهمن و اسفند دو ماهی است که در طول سال بیشترین تورم را دارند. سال گذشته تورم بهمن و اسفند را خیلی پایین آوردیم اما هیچ کس پیش بینی نمی کرد امسال تورم ما در بهمن صفر باشد ولی دیروز(یکشنبه) مرکز آمار این عدد را اعلام کرد. این کار بزرگی است که با تلاش همه به دست آمد.» این بخشی از سخنان بحث برانگیز رئیس جمهور محترم در همایش روز ملی مهندس است. با بررسی آمارهای بانک مرکزی و مرکز آمار ایران در این زمینه، به نظر می رسد امکان بازی دوباره مسئولان اقتصادی کشور با آمارهای اقتصادی در جریان است. مشکلی که تنها مختص این دولت نبوده و در گذشته نیز شاهد چنین مواردی بوده ایم.براساس نظریه اقتصاددانان و حتی مراکز آمار کشور، دو نوع تورم تعریف شده است که یکی سالیانه و دیگری تورم نقطه ای است.

تورم سالیانه، یعنی افزایش میزان عمومی قیمت ها در دوازده ماه منتهی به ماه مورد نظر نسبت به دوازده ماه منتهی به ماه مشابه در سال قبل و تورم نقطه ای، یعنی میزان افزایش سطح عمومی قیمت ها در ماه مورد نظر نسبت به ماه مشابه در سال قبل.گزارش بانک مرکزی نشان می دهد شاخص تورم در بهمن ماه ۱۳۹۳ نسبت به ماه مشابه سال قبل معادل ۱۶.۲ درصد افزایش داشته است.

همچنین نرخ تورم در دوازده ماه منتهی به بهمن ماه ۱۳۹۳ نسبت به دوازده ماه منتهی به بهمن ماه ۱۳۹۲ معادل ۱۵.۸ درصد است. در مورد گزارش مرکز آمار ایران هم این مورد صدق می کند. گزارش این مرکز گویای این واقعیت است که افزایش شاخص کل تورم نسبت به ماه مشابه سال قبل (تورم نقطه به نقطه) ۱۴.۴ درصد است. درصد تغییرات شاخص کل (نرخ تورم شهری) در دوازده ماه منتهی به بهمن ماه سال ۹۳ نیز نسبت به دوره مشابه سال قبل ۱۵.۲ درصد اعلام گردیده است.

در گزارش مرکز آمار ایران موضوعی وجود دارد که گویا رئیس جمهور محترم آن را ملاک عمل قرار داده اند ولی اقتصاددانان و حتی مسئولان بانک مرکزی بارها اعلام کرده اند در بررسی ها باید نرخ تورم سالیانه ملاک عمل قرار گیرد، اما در جریان انتخابات سال ۸۸ که مباحثه چالشی بین کاندیداهای ریاست جمهوری در مورد تورم سالیانه و نقطه ای شکل گرفت، از آن پس تورم نقطه ای در اقتصاد ایران بیش از تورم سالیانه مورد بحث و گفتگو قرار گرفت. آن بخش از گزارش مرکز آمار ایران که عدم تغییر تورم در بهمن ماه ۹۳ را نشان می دهد، بر صفر بودن تورم نسبت به دی ماه ۹۳ تاکید کرده است.

در اینجا، این سوال مطرح می شود که چه کسی گزارش تورم صفر درصدی را خدمت رئیس جمهور محترم ارائه کرده است؟ طبیعا مقامات بانک مرکزی نبوده اند، زیرا رئیس جمهور، آمار بانک مرکزی را ملاک قرار نداده است! وقتی چنین آماری رسانه ای شده و تورم صفر درصدی اعلام می شود، مردم از خود می پرسند چرا در زندگی روزمره خود آن را احساس نمی کنیم؟ این سوالی منطقی است که باید با آمار پاسخ داده شود. اگر مبنا و ملاک آماردهی مشخص و دقیق است، پاسخ دهی به سوالات مردم نیز باید مشخص، مستدل و قانع کننده باشد.

آرزوی همه آحاد ملت این است که روزی شاهد محقق شدن نرخ تورم تک رقمی و حتی زیر ۵ درصد در کشورمان باشیم، اما لازمه آن این است که هرگونه بازی آمار، کنار گذاشته شود تا زمانی که نرخ تورم، تک رقمی اعلام می گردد، شهروندان، تولیدکنندگان، فعالان اقتصادی، اقتصاددانان، همه و همه، آن را با پوست و گوشت خود حس کنند. در واقع سنگ محک تورم، ملموس بودن آن در زندگی روزمره مردم و تاثیرگذاری آن در سبد خانوار است. نکته مهمی که لازم است در اینجا به آن اشاره شود این واقعیت است که آمارهای منتشر شده، بار دیگر بر این حقیقت صحه می گذارد که تحریم ها در مقایسه با سایر فاکتورها و پارامترهای دیگر، درصد کمی از سهم مشکلات اقتصادی را به خود اختصاص داده است. به عبارت دیگر باید به این سوال، پاسخ روشن داده شود که اگر تحریم ها به اقتصاد کشور لطمه زده و معضلاتی را سبب شده است، پس این رشد اقتصادی چیست؟ در صورت رصد دقیق موضوعاتی مانند سوء مدیریت و عدم برنامه ریزی مناسب به خصوص در مورد کالاهای راهبردی که معیشت روزمره مردم به آن وابسته است، به این حقیقت تلخ رهنمون می شویم که درصد تاثیر تحریم ها بر تورم، در پایین ترین رده جدول عوامل موثر بر آن قرار دارد. شاید یکی از علل تاکید مقام معظم رهبری بر مقاوم کردن اقتصاد و مستحکم نمودن آن، گرفتن بهانه از دست بعضی مسئولین تکنوکرات باشد که معتقدند قطع کردن رگ حیات اقتصاد ایران از وابستگی به نفت غیرممکن است.

هنگامی که درصد تاثیرگذاری تحریم ها را اندک بدانیم و اقتصاد را بدون اتکاء به نفت، سرپا و پویا نگه داریم، دیگر بهانه ای برای عدم رشد اقتصادی وجود نخواهد داشت.نکته دیگر آنکه اگر تحریم ها بر اساس آمار رئیس جمهور یا بی اثر بوده و یا اثرچندانی نداشته، انتظار این است که در مقابل زیاده خواهی غرب در مذاکرات هسته ای با مقاومت و شجاعت مضاعفی رو به رو شویم و ثابت کنیم که تحریم ها و فشارهای اقتصادی، باعث و دلیل نشستن ایران پای میزمذاکره نبوده است، به نحوی که بطلان ادعای رئیس جمهور آمریکا، در عمل نمایان گردد. طرفه آنکه، پیوند زدن نتیجه مذاکرات به اقتصاد، هیچگاه و در منطق هیچکس پذیرفته نیست و آمارهای ارائه شده نشان می دهد که اولاً باید با جسارت بیشتری مذاکرات هسته ای را به پیش برد و ثانیاً راه حل مشکلات اقتصادی را در چارچوب نواقص مدیریتی، رانت خواری و فساد اداری جستجو کرد و نسبت به یافتن راه حل آن بر اساس سیاست های اقتصاد مقاومتی اهتمام و جدّ و جهد نمود.

آفرینش:مذاکرات هسته ای و کارزار امتیاز گیری

«مذاکرات هسته ای و کارزار امتیاز گیری»عنوان سرمقاله روزنامه آفرینش به قلم حمیدرضا عسگری است که در آن می خوانید؛پرونده هسته ای ایران همچنان درچارچوب مذاکرات دیپلماسی و براساس نقشه راهی که رهبری به دست تیم مذاکره کننده داده اند، درحرکت است و رعایت اصل حفظ محتوای گفتگو ها از سوی طرفین موجب افزایش گمانه زنی ها براساس محدود اطلاعات به دست آمده از سوی برخی منابع آگاه، گردیده است. درطی چند روز گذشته و مذاکرات چند جانبه ایران با مذاکره کنندگان غربی، به خصوص طرف آمریکایی، موجب بروز فرضیات و اخباری تایید نشده گردیده است که احتمال توافقاتی میان طرفین را قوت بخشیده است.

بحث هایی پیش آمده که براساس آن آمریکا یک بازه زمانی 10 ساله را پیشنهاد داده که در طی آن فعالیت های غنی سازی ایران محدود گردد و پس از آن به تدریج فعالیت های هسته ای و غنی سازی ایران تا حدی که به توانایی ساخت سلاح هسته ای منجر نشود، به روال عادی بازگردد. ضمن این که در طی این مدت تحریم ها به صورت تدریجی از روی پرونده کشورمان لغو گردد. از سوی دیگر ایران اعلام کرده است که باید توافق جامع و برداشته شدن تحریم ها در یک مرحله و بدون ابهامات و تفسیرات سیاسی باشد.

اساساً باز ماندن پرونده هسته ای و ادامه دار شدن روند توافق، به ضرر ایران خواهد بود. چراکه تجربه نشان داده غرب در حفظ مواضع و تعهدات خود ثبات چندانی ندارد. ضمن اینکه چند مرحله ای شدن توافق هسته ای این فرصت را به دشمنان و ذی نفعان مخالف خواهد داد تا بهانه جویی ها و اشکال تراشی های فراوانی را پیرامون مسائل مرتبط با ایران مطرح سازند. البته ناگفته نماند درز و مطرح شدن چنین موضوعاتی می تواند درقالب بازی رسانه ای و اقدامی برای امتیازگیری بیش تر و ناشی از ناکامی غرب در تحمیل خواسته ها به ایران محسوب شود. اما آنچه مسلم است باید ضروریات یک توافق خوب و برد- برد را در دستور کار مذاکرات قرار داد.

مسلماً دراین توافق ابعاد مختلفی مورد بحث و بررسی قرار دارد وباید پذیرفت که دستاورد مذاکرات باید خواسته های طرفین را تامین کند. این درست است که ما بر حقوق حقه خود پافشاری می کنیم، اما نباید اینطور قلمداد که تمام خواسته های ما محقق و تنها طرف مقابل به امتیاز دهی بپردازد. طبیعی است که ایران نیز در پاره ای مسائل عقب نشینی استراتژیک و نرمشی عقلانی داشته باشد تا بهانه ها و سوء ذن های موجود از بین رفته و فعالیت های هسته ای به روال عادی بازگردد.

لذا باید مجموع و نتیجه مذاکرات هسته ای را مورد ارزیابی قرار داد و بسنجیم که به ازای چه امتیازهایی چه چیزهایی به طرف مقابل اعطا کرده ایم.

ازآنجا که تیم مذاکره کننده مورد تایید مقامات عالی رتبه کشور هستند باید از پرداختن به حاشیه ها و اخبارهای تایید نشده درز کرده از میز مذاکرات بپرهیزیم و اصل مذاکرات متمرکز شویم. چراکه طرف غربی با در دست داشتن امتیاز رسانه می تواند علاوه بر مسموم کردن فضای جهانی علیه ایران، فرصت و بهانه ای را برای مخالفان داخلی مذاکرات فراهم کند و از این طریق فشار بیشتری بر تیم مذاکره کننده وارد نماید.

آنچه از برایند تحولات هسته ای به نظر می رسد، بروز سه خط و مشی متضاد در مثلث ایران، آمریکا و اسرائیل می باشد.اوباما به نقطه ای رسیده است که در مقابل هجمه فشارهای داخلی و خارجی، دیگر امتیازی نمی تواند به ایران بدهد وامکان پاشیده شدن ساختمان دیپلماسی هسته ای را در پیش روی خود دارد. آمریکا به دنبال آن است با تقسیم بندی توافق با ایران، مخالفان داخلی را تا حدی آرام کند و همچنین راه را برای احتمال فشارهای مجدد و بهانه قرار دادن پرونده هسته ای باز بگذارد.

درضلع دیگر این مثلث ایران قرار دارد که با جدیت برحقوق مسلم خود ایستادگی کرده و خواهان حقوق مسلم خود درچارچوب توافق با 1+5 می باشد. اما باید به این نکته نیز اشاره کرد که تاحد زیادی حیثیت و موفقیت و حتی بقای دولت روحانی در دور بعدی انتخابات ریاست جمهوری، منوط به دستاورد عینی در این مذاکرات می باشد.

هرچند که با شکست مذاکرات هم مواضع ایران در حوزه هسته ای تغییر نخواهد داشت، اما باید واقعیات موجود در کشور را نیز مد نظر قرار داد و قبول کرد که فشارتحریم ها و احتمال افزایش آنها می تواند مشکلات بسیاری را برکشور تحمیل کند.

اما در ضلع آخر این مثلث تل آویو و مخالفان مذاکرات قرار دارند که از تمام انرژی و توان خود استفاده می کنند تا این پرونده هسته ای ایران همچنان به عنوان بهانه ای در دست غرب و متحدانش قرار داشته باشد و ساختار تحریم های جهانی حفظ شود.

چرا که حل شدن پرونده هسته ای ایران و توافق با آمریکا و غرب، فرصت های عدیده ای پیش روی ایران می گذارد تا روابط سیاسی و اقتصادی را با جهان گسترش دهد و انسجام داخلی خود را در عرصه های مختلف تقویت نماید.

با وجود این سه رویکرد متفاوت و خواسته های متضاد میان جریان های موثر در مذاکرات باید اذعان داشت که پیچیدگی پرونده هسته ای ایران به شدت زیاد بوده و حل شدن تمام نقاط اختلاف بین طرفین کاری سخت و دشوار است که تیم مذاکره کننده به مصاف آن رفته است. لذا باید منتظر ماند و با حمایت از مذاکره کنندگان کشورمان زمینه را برای دست یابی به یک توافق عاقلانه فراهم کنیم.

مسلماً شنیده شدن یک صدای واحد از داخل، قدرت چانه زنی بالایی به تیم هسته ای کشورمان خواهد داد.

آرمان:حمایت دلسوزانه هاشمی از دولت

«حمایت دلسوزانه هاشمی از دولت»عنوان یادداشت روز روزنامه آرمان به قلم محمد رضا خباز است که در آن می خوانید؛چندی پیش آیت ا... هاشمی رفسنجانی در سخنانی بر حمایت از دولت تاکید کرده و گلایه از دولت در شرایط کنونی را صلاح ندانستند. در خصوص این سخنان باید گفت که آیت ا... هاشمی رفسنجانی به عنوان رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام و به عنوان معتمد مقام معظم رهبری امروز باید نقشش را بسیار پراهمیت در نظر گرفت و جلوه داد. به این دلیل که حرفی که از دل برآید لاجرم بر دل نشیند. آیت ا... هاشمی رفسنجانی به دلیل سابقه دیرینه ای که در مبارزات سیاسی در کشور داشته و به طور کامل رژیم ستمشاهی را با همه فراز و فرودش تجربه کرده است و از طرفی پس از انقلاب نیز اولین رئیس مجلس شورای اسلامی بوده و پس از آن نیز وظایف بسیار خطیر دیگری که بر عهده داشته است از یک پختگی فوق العاده ای برخوردار است.

این پختگی نیز در حال حاضر گوهر گرانبهایی است. تجربه ای که در طول این مدت طولانی آیت ا... هاشمی به دست آورده اند گوهر ذی قیمتی هم برای مردم و هم برای مسئولین است. سخنی که هاشمی بر زبان می آورد دلسوزانه، محققانه و مهمتر از همه حاوی تجربه ای گران سنگ است.

وی در سخنان اخیرش مطرح کرد که شرایط فعلی کشور به گونه ای است که همگان از جمله کسانی که دستی بر قلم دارند یا کسانی که از طریق رسانه ها و یا تریبون های مختلف با مردم در ارتباطند باید از دولت حمایت کنند. چرا که دولت امروز مورد هجمه دشمنان کشور قرار گرفته است. از طرفی نیز این دولت امروز وارث یکسری خرابی ها و مشکلات از دولت سابق است. این خرابی ها را هم تصمیم دارد که یکی پس از دیگری به آبادانی تبدیل کند و مشکلات پیش آمده را به ترتیب حل نماید. دولتی که با این نگاه وارد عرصه خدمت شده است را حتما باید دریافت و مورد توجه قرار داد و نباید این دولت را تنها گذاشت. مطالب آیت ا... هاشمی برای نخبگان، دانشجویان و شخصیتهای برجسته علمی کشور هم حائز اهمیت فراوانی است.

کسانی که آینده سازان این کشورند باید بدانند دولت تدبیر و امید چگونه دولت را تحویل گرفته، چگونه در حال اداره کشور است و شرایط کنونی کشور از نظر درآمدهای عمومی در چه وضعی است و ما در چه شرایطی به سر می بریم. سوال مهم دیگری که جوانان و دانشجویان باید بپرسند این است که آیا با این شرایط می توان کشور را بهتر از این هم به پیش برد؟ اگر هم دولت نقصی دارد، نقص را باید با زبان انتقاد و آن هم انتقاد دلسوزانه و با نیت خیرخواهانه به دولت انتقال داد.

ولی تخریب و چوب لای چرخ دولت گذاشتن و مثلا به اسم انتقاد، شایعه پراکنی علیه دولت کردن گناهی است نابخشودنی. چرا که دولت درصدد خدمت به کشور و مردم برآمده است و با تمام وجود تلاش می کند تا بتواند مشکلات به ارث رسیده را حل نماید و آنچه که در توان دارد، اعم از افکار عمومی و اعم از تجربه بقیه دولتمردان را به کار می برد. از چنین دولتی باید حمایت کرد و در غیر این صورت دشمنان این مرز و بوم از به تاخیر افتادن خدمات و برنامه های دولت خوشحال و شادمان می شوند.

آنها با این اقدامات در ساز و دهل می کنند که مردم نسبت به دولتشان ناامید شده اند. اگرچه به قول آیت ا... هاشمی آقای رئیس جمهور بخشی از وعده های داده شده خود در زمان رقابتهای انتخاباتی سال 92 را محقق کرده و درصدد محقق کردن بقیه وعده های خویش نیز هستند. لذا حرفهای اخیر آیت ا... هاشمی کاملا دلسوزانه و خیرخواهانه بود و در جهت حمایت از دولت تدبیر و امید بود.

ابتکار:جامعه محمدی و توافق جامع هسته ای

«جامعه محمدی و توافق جامع هسته ای»عنوان یادداشت روز روزنامه ابتکار به قلم حمید قاسمی فیض آباد است که در آن می خوانید؛محمد (ص) پیامبر راستی و زندگی است، بزرگترین پیام او به بشریت این است که هیچ مردمی به بزرگی و تعالی نمی رسند مگر در میان آن مردم روابط اجتماعی به گونه ای شکل بگیرد که همه ضعیفان بدون هیچ ترس و واهمه و لکنت زبان بتوانند حق خویش را از مقتدران جامعه بگیرند. این سخن پیامبر سرلوحه تمامی رسالت اوست و جامعه ای که همگان از امنیتی برخوردار باشند، که در پناه آن، هیچ ترسی از گفتن حقیقت نداشته باشد، آن جامعه، جامعه ایده آل محمد است، جامعه محمد، جامعه ای است که چتر امنیت برای آزادی همه افراد از کوچک و بزرگ، قوی و ضعیف چنان گسترده می شود که در آن جامعه ضعیفان می توانند بدون لکنت زبان نه تنها حق خویش را بیان کنند بلکه می توانند حق خویش را از قدرتمندان بستانند. به طور طبیعی ضعیف نمی تواند در مقابل قوی حقی برای خویش قائل شود مگر اینکه جامعه چنان خداگونه عمل کند که افراد ضعیف به پشتیبانی جامعه در خود قدرتی احساس کنند. یعنی در آزادی بیان و درخواست حقوق خویش، جامعه با آنها همراهی کند وآنان را در چنا ن آسایشی قرار دهد که بتوانند به مدد قدرت جامعه درآزادی و امنیت به حق خویش دست یازند. چنین جامعه ای به قدرتمندانی که می خواهند از مدار حقیقت خارج شوند اجازه نمی دهد که حقوق ضعیفان راپایمال کنند.

این جامعه ای امن و آزاد است که در آن بر مسند نشستگان و قدرتمندان قدرت خویش را در قدرت جامعه مستحیل می بینند. در چنین شرایطی است که اجزا و نهادهای جامعه به گونه ای در کنار هم چفت و بست می شوند، که به هیچ روی اجازه ظلم کردن به دیگر اجزای جامعه نمی دهند و اگر در میان نهادهای این جامعه افرادی هم پیدا شوند که بخواهند از قدرت خویش یا قدرت جامعه سوءاستفاده بکنند و حقوق اجزای ضعیف را ضایع نمایند خود جامعه چنین فرصتی را به آنها نخواهد داد. به تعبیری دیگر در جامعه متعالی قدرتمندان خود را صاحب قدرتی نمی بینند که از طریق آن به دیگران زور بگویند. در آموزه های ما جامعه دست قدرتمند خداوند است و این باور در عالم وجود دارد که قرار عالم بر عدالت، راستی، پایداری و مهربانی است همانطور که از ساحت خداوند ظلم به دور است از ساحت جامعه محمدی نیز ظلم به دور خواهد بود.

اگر به هر شکلی ترس و زور در جامعه ترویج شود این جامعه جامعه محمدی نیست و یا دست کم جامعه متعالی محمدی نیست. در جامعه متعالی محمدی هیچ کس در هیچ مقامی حق ندارد مردم را به خطاب های ناروا صدا کند چه رسد به اینکه کسی بخواهد از بلندگویی با مردم چنان سخن بگوید که از آن سخن بوی تحمیل، زور و اهانت به مشام برسد. محمد (ص) به دنبال جامعه ایست که در آن خلق و خوی های همه و از جمله قدرتمندان چنان لین می شود که همگان می توانند آنچه می خواهند به زبان بیاورند و آنچه جزء حقوقشان است را نیز در جایگاه حق و عمل نشانند. جامعه ایرانی اگر تاکنون توانسته است در مقابل زورگویان و نژادپرستان استوار بایستد از این روست که هنوز چنین آموزه هایی در ذهن این جامعه و مردم جایگاه ویژه ای دارد.

ما با جامعه ای امن و آزاد می توانیم به جهان نشان دهیم که جامعه ای بزرگ و قدرتمند هستیم و این باور را به دیگران بنمایانیم که اگر می توانیم بر حقوق خویش پایدار بمانیم به این دلیل است که در جامعه خود چنین کرده ایم. جامعه متعالی از استعدادی برخوردار است که این استعداد هم به دیگران آموزش والگو می دهد و هم آن دیگرانی که احساس قدرت می کنند، در می یابند که با چنین جامعه ی رشد یافته و متعالی جز از سر سخن راست و طی مسیر درست، راه دیگری نخواهند داشت.

در این صورت نژادپرستان عقب مانده و دور از گردونه آزادی و امنیت، ناچارند خویش را با چنین جامعه متعالی همراه کنند و دست از نژاد پرستی و یاوه سرایی بکشند و یا اینکه دست کم دیگر در خواست های نژادپرستانه با استانداردهای دو گانه را به زبان نیاورند. در کشاکش مذاکرات هسته ای همه باید ایران را کشوری آزاد و امن ببینند و از این مهمتر این است که مدعیان در جامعه فراگیرند که ایران را کشوری امن و آزاد نشان دهند تا خارجیانی که از طریق رسانه ایران را می بینند و تنها صدا و تصویر این مردم را مشاهده می کنند و نمی توانند از راه دور فضای جامعه ما را درک کنند دچار توهم و خیال بافی نشوند.

ما باید به جهان نشان دهیم کــــه ما ایرانی ها آزاد و آزادی خواه برای همه هستیم نه اینکه هر سخن ناصوابی در هر مقامی این چهره را دگرگون نشان دهد و نشستگان آن طرفی میز را دچار خطا کند. ایرانی به این دلیل سربلند است که در حال تمرین آزادی، امنیت و مدارا در کشور خویش است و می خواهد این تمرین را با دیگران آنسوی مرزها نیز تکرار کند. ایران امن و آزاد در داخل به مراتب بهتر می تواند در پای میز مذاکره به توافق جامع برسد.

مردم سالاری:نیرویی که به برنامه دولت روحانی باور دارد بکارگیری شود

«نیرویی که به برنامه دولت روحانی باور دارد بکارگیری شود»عنوان سرمقاله روزنامه مردم سالاری به قلم سعید پایبند است که در آن می خوانید؛اینکه دکتر حسن روحانی دولت خویش را فرا جناحی معرفی و خود را اعتدالگرا معرفی نمود، اتفاق جدید و خوبی در فضای سیاسی کشور بوجود آمد و توانست هوای افراطی گری را به سمت و سوی آرامش و تعادل برساند. در گفتمان فراجناحی؛ تفکری حکمفرماست که بیشتر در خدمت برنامه های دولت است و فرد متعهد با تمام وجود درراستای این گفتمان باید حرکت کند، مسائل حزبی و جناحی در این گفتمان زیاد مانور داده نمی شود، هدف اصلی این تفکر، دلبستگی و همراهی با دولت تدبیر و امید است. اما بعضا آنچه که مشاهده می شود نیروهایی در بدنه دولت بکار گمارده می شوند، که هیچ گونه تعهد کاری به این دولت ندارند وبیشتر دنبال خط مش حزب خودشان هستند، بعضی از افرادی که در دولت حسن روحانی مسوولیت گرفته اند که هنوز در راستای گفتمان این دولت حرکت وتغییرات قابل توجهی به وجود نیاورده اند و خود را با این گفتمان وفق نداده اند و در بعضی مواقع بر خلاف مواضع دولت کار وفعالیت می کنند. البته قابل پیش بینی بود، وقتی شخصی اعتقادی به این تفکر اعتدالی ندارد و در این وادی گام بر نمی دارد چطور می تواند ظرفیتها و پتانسیل های 24 خرداد و پیام تاریخی آن روز را درک کند.

نگه داشتن نیروهای ناکارآمد و ناموفقی که در دولت گذشته کارنامه درخشانی نداشته اند، چگونه می توانند با جابجایی و بعضا ارتقای جایگاهشان در این دولت خواسته های گفتمان میانه روی را پیاده کنند. آن مدیری که هیچ دلبستگی به تفکر حسن روحانی ندارد چگونه می تواند نقشه های دولت ایشان را پیاده کند، اعتدال و میانه روی این نیست که هر کس از امید و اعتدال حرفی بزند در این دولت مشغول به کارشود.

در انتخابات سال 92 افراد بزرگی تفکر تدبیر و امید را همراهی کردند که الان به خاطر یکسری مسائل از این گفتمان میانه روی دور شده اند، کسانی که با تمام وجود و بدون هیچ ادعایی دکتر حسن روحانی را در انتخابات همراهی نمودند و بذر امید و اعتدال را در 24 خرداد در جامعه کاشتند. باتوجه به ظرفیت ها و نیروهای انسانی نخبه که از طرفداران واقعی دکتر روحانی هستند؛ از دست اندرکاران در این امربسیار مهم انتظار می رود، برای گماردن نیروها افرادی انتخاب کنند که حداقل برنامه های دولت را قبول داشته باشند چون خواسته قاطبه ملت این است که از نیروهای توانمند که بازدهی بالایی برای حل دغدغه های ملت دارند استفاده شود. نیرو و محرکه اصلی دولت برای اجرایی کردن برنامه ها؛ استفاده از نیروی انسانی خبره که با برنامه های دولت همسو و همراه هستند؛ کسانی که با تمام وجودشان همگام و همصدا در ستاد های انتخاباتی حسن روحانی عرق ریخته اند و بدور از هر گونه بده بستان های سیاسی با تمام وجودشان در وادی گفتمان اعتدال و میانه روی قدم برداشته اند،این افراد باید دردولت روحانی مسوولیت بگیرند.

شرق:عوامل محیطی مذاکره

«عوامل محیطی مذاکره»عنوان سرمقاله روزنامه شرق به قلم محمدعلی سبحانی است که در آن می خوانید؛
این دور از مذاکرات هسته ای سه ویژگی داشت که امید ها را نسبت به توفیق مذاکرات افزایش داد. اول: با توجه به اختلافات داخلی در ایالات متحده که بین بخشی از کنگره و رییس جمهور پیرامون روند گفت وگو با ایران وجود داشت، در نهایت این اوباما بود که توفیق نسبی یافت تا جان تازه ای به مذاکرات بخشیده شود. در ایران نیز با اظهارات مقامات عالی رتبه نظام و حمایت بیشتری که از تیم مذاکره کننده صورت گرفت، معلوم شد طرف ایرانی تا چه حد برای پیشرفت مذاکرات، جدی است و در صورتی که شرایط برای شکل گیری توافقی که حقوق ایران در آن رعایت شود و هدف طرف مقابل، زورگویی نباشد، فراهم شود، امکان دستیابی به تفاهم وجود دارد.

دوم: حضور عناصر جدید که بار فنی تیم های مذاکره کننده را در دو طرف ایرانی و آمریکایی افزایش داده اند هرچند رویکردی جدید از حیث محتوایی به شمار نمی رود اما درعین حال علایم مثبتی را نشان می دهد که مذاکره کنندگان وارد مرحله تازه ای از راه حل ها شده اند. این حضور، مورد توجه رسانه ها و ناظران سیاسی و بین المللی قرار گرفته و افکارعمومی را برای رسیدن به توافق آماده کرده است.

سوم: این دور از مذاکرات، چه در سطح ١+٥ با ایران و چه در چارچوب ایران و آمریکا، با دقت و فشردگی بیشتری دنبال شده است. تعیین وقت جدید مذاکره، زمان قابل توجه مذاکرات و اظهارات وزرای خارجه دو کشور پس از مذاکراتی طولانی -که هردو از پیشرفتی هرچند اندک در روند آن سخن به میان آوردند- نشان می دهد با توجه به زمان نه چندان زیادی که برای رسیدن به توافق نهایی و امضای آن بر اساس زمان تعیین شده موردتوافق طرفین باقی مانده است، طرفین قصد دارند بدون فوت وقت گام های باقیمانده را نیز به پیش بردارند.

نتیجه: در تحلیل روند جاری مذاکرات باید اذعان کرد مذاکرات هفت کشور هنوز نهایی نشده است و نیاز به وقت و مذاکرات بیشتری احساس می شود. به ویژه باید توجه کرد که این مذاکرات هنوز مخالفان و «دلواپسان»ی دارد که از زاویه دیگری به این موضوع نگاه می کنند. جمهوریخواهان در آمریکا هرنوع پیروزی اوباما به عنوان رییس جمهوری دموکرات را برنمی تابند. اوباما می داند برای موفقیت در رسیدن به توافق با ایران لازم است پیش از انتخاباتی شدن «همه چیز» در آمریکا، این موفقیت را برای خود ثبت کند. همچنین مذاکره کنندگان نباید مکر و حیله اسراییل را که خواهان شکست مذاکرات است، از نظر دور بدارند.

رژیم تندرو حال حاضر اسراییل، هرگونه تفاهم- حتی به شکل محدود- میان ایران و آمریکا را موجب منزوی شدن خود ارزیابی می کند. در این سو نیز چنانچه مشاهده می شود، تندروهای داخلی و رقبای منطقه ای که خواهان انزوای ایران هستند، دست از تلاش خود برای تخریب مذاکرات برنداشته اند. درعین حال باید توجه داشت که فضای مذاکرات در جهت مثبت رو به پیشرفت بوده و امیدها برای نتیجه بخش بودن آن جهت نیل به توافق جامع افزایش یافته است.

دنیای اقتصاد:مواهب سیاست گذاری پولی صحیح

«مواهب سیاست گذاری پولی صحیح»عنوان سرمقاله روزنامه دنیای اقتصاد به قلم رضا بوستانی است که در آن می خوانید؛در ماه های اخیر، درآمدهای نفتی کشور به دلیل کاهش قیمت نفت در بازارهای جهانی به طور چشم گیری کاهش یافته است. درخصوص چرایی تحولات مزبور باید گفت که غالبا، تغییر رفتار کشورهای صادرکننده، دلیل اصلی کاهش قیمت نفت بوده است؛ تغییر رفتاری که عمدتا از انگیزه های سیاسی یا نگرش بلندمدت اقتصادی آنها در جلوگیری از به صرفه شدن تولید انرژی های رقیب نشأت می گیرد. با وجود این شرایط سخت، اقتصاد ایران و بالاخص بازار ارز کشور درجه نسبتا بالاتری از ثبات را نسبت به گذشته نشان داد.

باوجود کاهش تقریبی 50 دلاری قیمت نفت (از 100 دلار به کمتر از 50 دلار در هر بشکه) و متعاقب آن کاهش 50 درصدی درآمدهای ناشی از فروش نفت، بازار ارز نوسانات محدودی را تجربه کرد. ممکن است برخی فعالان پولی و ارزی، مداخلات بانک مرکزی را به عنوان دلیل اقامه کنند؛ اما شواهد باقیمانده از بحران سال 1390، دلیل فوق را رد می کند. در پایان سال 1390 و به دنبال تشدید تحریم های بین المللی، درآمدهای نفتی کشور به شدت کاهش یافت. هر چند درباره میزان مداخله بانک مرکزی در بحران ارزی سال 1390، آمار رسمی و قابل اطمینانی در دسترس نیست، لیکن آنچه مبرهن است، تلاش بسیار زیاد بانک مرکزی در عرضه حجم قابل توجه ارز به بازار بود تا از افزایش بیشتر نرخ ارز در بازار جلوگیری شود؛ تلاشی پرهزینه که نتوانست از افزایش نرخ ارز جلوگیری کند.

حال سوال اساسی این است که چرا به رغم کاهش شدید قیمت نفت، بازار ارز همچنان از ثبات نسبی برخوردار است؟ پاسخ این سوال را باید در شرایط پولی جدید جست وجو کرد. پس از روی کار آمدن دولت یازدهم دو تغییر اساسی صورت گرفت؛ جایی که نرخ تورم از ارقامی نزدیک به 40 درصد به زیر 20 درصد کاهش یافت و بعد از سال ها سرکوب مالی، نرخ سود در شبکه بانکی به طور واقعی مثبت شد. در حالی که در سال های گذشته به دلیل نرخ بالای تورم و همچنین سرکوب شدید مالی، هر تحول قیمتی در بازار دارایی ها، موجب گسیل منابع مردمی به بازارهای جذاب شده و تعادل داخلی و خارجی اقتصاد را بر هم می ریخت، نرخ های سود مثبت به وجود آمده در دوران دولت یازدهم، گزینه جذاب تر و مطمئن تری برای حفظ ارزش پول در اختیار فعالان اقتصادی قرار داد و از هجوم مردم به بازارهای واقعی جلو گیری کرد. ذکر این نکته ضروری است که تثبیت بازار ارز و سایر بازارهای دارایی، تنها دستاورد این سیاست گذاری پولی نبوده است. دستاورد دیگر قرار گرفتن نرخ تورم در مسیر نزولی برای دوره ای نسبتا طولانی است.

هر چند با کاهش بیشتر نرخ تورم، تجدید نظر در نرخ های سود فعلی بازار پول امری ناگزیر برای بانک مرکزی محسوب می شود، لیکن به دلیل اثرات منفی کاهش نرخ سود بازار رسمی در بالا بردن سهم بازار غیرمتشکل پولی و همچنین امکان عدم تحمل نرخ های پایین در شبکه بانکی، عدم تغییر در نرخ های سود (یا افزایش آن)، رهیافتی منطقی برای بانک مرکزی تلقی می شود. در این راستا، نرخ سود در بازار بین بانکی علامتی مهم را در اختیار بانک مرکزی قرار می دهد. آمارهای جسته و گریخته و البته غیررسمی که از بازار بین بانکی به گوش می رسد، نشان از ثبات نرخ و حتی افزایش آن داشته است. این امر نشان می دهد که بانک ها برای تامین مالی کوتاه مدت خود به شدت در تنگنا بوده و حاضر به پذیرش نرخ های بسیار بالاتری برای منابع مورد نیاز خود هستند. در صورتی که نرخ سود در بازار بین بانکی کاهش یابد، می توان استدلال کرد که دسترسی به منابع برای بانک ها آسان تر شده است و از این رو، تجدید نظر در نرخ های سود بازار پول منطقی به نظر می رسد. فقدان تحولات رو به پایین در نرخ های مبادلات بازار بین بانکی باعث می شود، سیاست عدم تغییر نرخ های سود توسط بانک مرکزی، امری منطقی و متناسب با اقتضائات بازار پول کشور قلمداد شود.

کانال عصر ایران در تلگرام

تماشاخانه