به استقبال خرداد ماه: از بورس زیان انتظار داشته باشیم یا سود؟

ارزش معاملات کل هفته گذشته در 2 بازار بورس و فرابورس 1.010 میلیارد تومان بود که البته این عدد در مقایسه با 1900 میلیارد هفته آخر اردیبهشت ماه در سال گذشته از حدود 50 درصد افت حکایت دارد که باید زنگ خطری جدی باشد.چرا که افت ارزش معاملات از افت شاخص بورس مهمتر است،به این دلیل که شاخص بورس تنها تغییر ارزش دارایی های سهامداران را روایت می کند اما اگر ارزش معاملات سیر نزولی به خود بگیرد،به این معنی است که دیگر نقدینگی قابل توجهی در بورس در گردش نیست و اصطلاحا پول ها از بورس خارج شده اند و تعداد قابل توجهی از سهامداران، دیگر در بورس به داد و ستد سهام اقدام نمی کنند.اتفاقی که در 18 ماه نزولی بورس کمتر شاهد آن بودیم و هر چند شاخص ها در اغلب روزها منفی بود اما حجم و ارزش معاملات در سطح قابل اعتنایی قرار داشت و همچنین خریداران اصطلاحا در کف های بنیادی سهم می خریدند،اما رصد آخرین وضعیت آماری بازار سهام از نوعی بی تفاوتی سرمایه گذاران حکایت دارد.

سهامدارانی که از آب کره گرفتند !

در هفته سپری شده،شاخص بورس تهران به دنبال حمایت های توصیه شده بزرگان اقتصاد و بازار سرمایه رشد داشت.شاخص بورس از ابتدای هفته تا انتهای هفته از 63.531 به 63.703 واحد رسید و 0.2درصد رشد را به خود دید.شاخص فرابورس هم از ابتدای هفته تا انتهای هفته از 726 واحد به 727 واحد آخر هفته رسید و معادل 0.1درصد رشد را تجربه کرد.اما همین عملکرد نسبتا مثبت بازار سهام در هفته آخر اردیبهشت به اضافه سه روز پرهیجان بازار سرمایه (از 15 تا 17 فروردین) سبب شد تا بالاخره پرونده مفتوح بورس 94 تا این لحظه مثبت باشد.

بررسی ها نشان می دهد شاخص کل بورس تهران در دوماه سپری شده از سال جاری بازدهی مثبت 1.9 درصدی را به ثبت رسانده است.در این مدت 62 روزه هرچند اهالی بازار سهام روزهای سخت توام با زیان های بی وقفه را پشت سرگذاشتند،اما سهامداران خوش شانس برخی گروه ها حدود 30 درصد سود کردند.یکی از این صنایع، گروه موسوم به «سایر معادن» است که بین 39 صنعت بورسی بیشترین بازدهی را در این دو ماهه با ثبت عدد 28.5 درصد نصیب سهامداران خود کرده است.در این صنعت تک سهم تامین ماسه ریخته گری به دلیل خبر افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی ها با رشد قیمتی بالایی از ابتدای سال مواجه شده است.گروه «وسایل ارتباطی» هم با رساندن 26.7 درصد سود به سهامداران خود دومین صنعت پربازده بورس تهران بوده است. این صنعت مهمان تک سهمی به نام پارس الکتریک می باشد که این سهم نیز تنها تحت تاثیر فروش زمین به رایتل با اقبال بازار همراه شده است.

اما گروه «حمل و نقل» نیز با 22.7 درصد سود سکوی سومین صنعت پربازده را تصاحب نموده است،صنعتی که کشتیرانی جمهوری اسلامی در آن حضور دارد.اما بیشترین زیان در بین 39 صنعت بورسی نصیب صنعت «زغال سنگ» با 13.3 درصد افت شده است. این شاخص نیز تک سهم ذغال سنگ نگین طبس را در خود جای داده است و سهامداران این گروه عملا 13 درصد از دارایی های خود را در این مدت 62 روزه از دست داده اند.

خرداد پرحادثه ای در پیش است؟

بررسی وضعیت شاخص کل بورس تهران از طریق نمودارهای تکنیکی نشان می دهد که روند نزولی قیمت ها ادامه دارد و اگر حمایت ویژه ای از بازار سهام نداشته باشیم،دماسنج بازار سهام می تواند براحتی کف های قبلی را در نوردیده و بازهم ریزش داشته باشد.حتی برخی از فعالان بازار سهام اعتقاد دارند بهتر است از بازار حمایت نشود تا شاخص اصلاحی که می خواهد در یک ماه آینده را به صورت فرسایشی تجربه کند، به یکباره تجربه نماید!

الف) بررسی شاخص کل در تایم روزانه ( Daily ) : همانطور که در تصویر فوق مشاهده می کنید ، نمودار شاخص کل بورس تهران در یک کانال نزولی محصور شده و همواره نوسانات منظمی را در محدوده سقف و کف کانال فوق به نمایش گذاشته است. لذا انتظار می رود اصلاح بازار در محدوده تراکمی 61.563 واحدی ( کف ریزش اخیر در اسفند ماه 93 ) الی 60.256 واحدی ( تکمیل آرایش هارمونیک AB = CD معکوس ) خاتمه یافته و در این سطوح شاهد ورود جبهه خریداران قوی تر باشیم.

ب) بررسی شاخص کل در تایم هفتگی ( Weekly ) : در تصویر دوم ، شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران را در تایم هفتگی بررسی کردیم و همانطور که مشاهده می کنید ، بازار سرمایه مسیر صعودی خود را از سال 2009 میلادی برابر با 1388 هجری شمسی آغاز نموده و در این مسیر واکنش های منظمی به کانال های ترسیمی ( آبی رنگ ) داشته است. لذا فعالین و اکثر تحلیلگران تکنیکی انتظار دارند تا بازار به این سطح همزمان با کف کانال نزولی ( قرمز رنگ ) واکنش مثبت نشان دهد. به لحاظ زمانی ، پیش بینی می شود ، اصلاح بازار نهایتا تا 15 ماه ژوئن 2015 میلادی برابر با 25 خرداد ماه سال جاری خاتمه یابد.

لذا با توجه به این که علم تکنیکال روایتگر اتفاقات آینده است،لازم است سرمایه گذاران در شرایط کنونی احتیاط بیشتری داشته باشند و لزوما همه سرمایه خود را درگیر سهم نکنند و سایر ابزارهای سرمایه گذاری از جمله اوراق مشارکت و صکوک یا واحدهای صندوق های سرمایه گذاری را در سبد دارایی های مالی خود داشته باشند،چرا که در شرایط کنونی هرگز نمی توان گفت که کفی برای قیمت سهام در بورس وجود دارد،اما می توانیم بگوئیم خرید سهام خیلی از شرکت ها در شرایط کنونی دارای توجیه است اما هیچ کس نمی تواند تضمین کند که مثلا سهام فلان بانک که قیمت آن از یک برگه کاغذ A4 هم ارزان تر است،پائین تر هم نیاید.

حرفه ای ها نیم نگاهی به صنعت خودرو داشته باشند

در بین صنایع بورسی البته سرمایه گذاری در صنعت خودرو می تواند جذاب باشد،به ویژه برای حرفه ای ها...

شاخص گروه خودروسازی بعد از واکنش به سقف کانال ترسیم شده و ایجاد واگرایی مخفی منفی بین نمودار قیمتی و اسیلاتور MACD به روند صعودی خود خاتمه داده و با افزایش عرضه ها برای بار چهارم به سمت کف کانال صعودی خود حرکت می کند. از نکات قابل توجه در چارت صنعت خودرو می توان به ظرف زمان اشاره داشت. تراکم 3 الی 11 ژوئن 2015 میلادی برابر با 13 الی 21 خرداد ( نزدیک به پایان مذاکرات هسته ای ) محدوده ای است که ظرف زمان تکمیل می شود و انتظار این است که در این محدوده فروشندگان اصلی از بازار خارج شده و به مرور شاهد ورود خریداران قدرتمند باشیم. لازم به گفتن است که 2 محدوده 11.492 واحدی برابر با Fibo Ret 78% و 11.083 واحدی برابر با Fibo Ret 88% حمایت های پیش روی شاخص این صنعت می باشند. با این حال محدوده 11.083 واحدی به دلیل قرار گرفتن در کف کانال ترسیم شده از اعتبار بیشتری برخوردار است. اما توصیه ما این است که ابزار زمانی را در اولیت قرار داده و چنانچه در زمان ذکر شده ، ضعف فروش در این گروه خودنمایی کرد ، خرید های پله ای در نماد های بنیادین گروه را در دستور کار قرار دهید.

ضمن این که از زوایه بنیادی هم می توان گفت که خودروسازان یکی از صنایعی هستند که پس از رفع تحریم ها رشد می کنند و جذاب هستند برای سرمایه گذاری.

یک بام دوهوای نمایشگاه بورس!

اما در هفته گذشته بازار سهام شاهد چند رخداد مهم دیگر هم بود.یکی از این رخداد ها اعلام برگزاری دو نمایشگاه بورس در سال 94 است.

طبق اعلام قبلی شرکت اطلاع رسانی و خدمات بورس وابسته به سازمان بورس و اوراق بهادار از شرکت های بورسی،بانک ها،بیمه ها و سایر ارکان بازار سرمایه دعوت کرده بود تا در نهمین نمایشگاه بورس در خردادماه شرکت کنند.اما در حالی که حدود 300 شرکت برای حضور در این نمایشگاه اعلام آمادگی کرده بودند و حتی مبالغی هم در این خصوص از متقاضیان دریافت شده بود،چهارم اردیبهشت ماه سایت رسمی سازمان بورس رسما اعلام کرد که برگزاری نمایشگاه بورس به شهریورماه موکول شده است.

اطلاعیه سازمان بورس در چهارم اردیبهشت ماه شامل این بود که«درجلسه ای با حضور معاونان برخی از وزارتخانه ها و دستگاه های اجرایی در نهاد ریاست جمهوری برگزاری همایش بین المللی با محور جذب سرمایه گذاری خارجی از طریق بازار سرمایه صورت گرفت.به گزارش سنا، بنا به درخواست سازمان بورس و اوراق بهادار و با دعوت حوزه معاون هماهنگی و نظارت معاون اول رئیس جمهور جلسه ای در دفتر این معاونت در نهاد ریاست جمهوری با حضور معاونین و مسئولین وزارتخانه ها و دستگاه های اجرایی:"اقتصاد و دارایی"، "صنعت، معدن و تجارت"، "امور خارجه"، "بانک مرکزی"و"دبیرخانه ایرانیان خارج کشور"و رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار برگزار شد.

در این جلسه مقرر شد سازمان بورس با همکاری و هماهنگی دستگاه های یاد شده، همایشی بین المللی را در خصوص جذب سرمایه گذاری خارجی از طریق ابزارهای بازار سرمایه با دعوت از علاقمندان و سرمایه گذاران از کشورهای مختلف جهان برگزار کند.در این همایش از شرکت ها و سازمان های خارجی موثر در حوزه های مختلف مالی و سرمایه گذاری دعوت به عمل آمده تا با مذاکرات مستقیم، همکاری های مشترک در زمینه های اقتصادی و مالی در حوزه بازار سرمایه بین دو طرف صورت پذیرد.خاطر نشان می شود برای بهره مندی هر چه بیشتر از ظرفیت های این همایش زمان برگزاری نهمین نمایشگاه بین المللی بورس ، بانک و بیمه در شهریور ماه همزمان با این همایش خواهد بود.»

این در حالی است که شرکت سهامی نمایشگاه ها اعلام کرده که«این نمایشگاه که به عنوان بزرگترین رویداد ایران در زمینه بورس، بانک و بیمه كه سالانه با حضور جمع كثیری از شركت های توانمند داخلی و خارجی در زمینه بورس، بانک و بیمه برپا می گردد، فرصت بسیار مغتنمی است تا شركت های فعال، دستاوردها و خدمات خود را در معرض بازدید دست‌اندركاران و متخصصان این عرصه قرار دهند و با در نظر گرفتن روند تقاضای بازارها و سمت و سوی رشد این عرصه، فعالیت ها و نوآوری های آتی خود را معرفی نمایند.لذا به اطلاع كلیه علاقمندان و فعالان در این حوزه مهم و كلیدی می رساند نهمین دوره این نمایشگاه بین المللی در تاریخ 19 الی 22 خرداد ماه 1394 در محل دائمی نمایشگاه بین المللی تهران برگزار خواهد شد!»

یعنی شرکت سهامی نمایشگاه ها خود راسا در خرداد ماه نمایشگاه برگزار می کند و سازمان بورس هم در شهریورماه و احتمالا در مصلی بزرگ تهران.

اما نکته جالب این که با توجه به انصراف سازمان بورس و اوراق بهادار از حضور در نمایشگاه خرداد که به دلیل وضعیت نامناسب بازار و کم شدن ناگهانی 4000 مترمربع از فضای نمایشگاه بوده است،خیلی از فعالان بازار سرمایه تصمیم گرفته اند که در نمایشگاه خرداد ماه شرکت نکنند چون عملا ارتباط قابل اطمینانی بین این نمایشگاه و بازار سرمایه وجود ندارد.به ویژه آن که سایت رسمی بورس اطلاعیه ای رسمی جدیدی در این خصوص منتشر کرده است:«نهمین نمایشگاه بین المللی بورس، بانک و بیمه طی اعلام قبلی مجری نمایشگاه (شرکت اطلاع رسانی و خدمات بورس) در شهریور ماه و همزمان با همایش بین المللی جذب سرمایه گذاری خارجی در محلی دیگر برگزار می شود.در این اطلاعیه آمده است:پیرو خبر پیشین سنا، مبنی بر این که به منظور بهره مندی هر چه بیشتر از ظرفیت های همایش بین المللی جذب سرمایه گذاری خارجی با محوریت بازار سرمایه، زمان برگزاری نهمین نمایشگاه بین المللی بورس، بانک و بیمه به شهریور ماه موکول شده بود، به اطلاع می رساند این نمایشگاه همچنان در زمان یاد شده برگزار خواهد شد.»«این در حالی است که متاسفانه با وجود اعلام درخواست های متعدد و مذاکرات مختلف با مسوولان شرکت سهامی نمایشگاه های بین المللی جمهوری اسلامی ایران، از ابتدای سال جاری، شرکت سهامی نمایشگاه ها با عدم همکاری، از در اختیار گذاشتن فضای مناسب در شهریور ماه امتناع کرد و در اقدامی یک جانبه، طی تماس با متقاضیان شرکت در این نمایشگاه، از برگزاری نمایشگاهی تحت عنوان نهمین نمایشگاه بورس، بانک و بیمه در خرداد ماه خبر داده است.»

«بر این اساس، اعلام می شود که این اقدام مورد تایید سازمان بورس و اوراق بهادار نیست و هیچ یک از ارکان بازار سرمایه و شرکت های زیرمجموعه، در نمایشگاه خردادماه حاضر نمی شوند.یادآور می شود نهمین نمایشگاه بین المللی بورس، بانک و بیمه در شهریور ماه و همزمان با همایش بین المللی جذب سرمایه گذاری خارجی با محوریت بازار سرمایه در محلی دیگر برگزار می شود که جزییات آن متعاقبا اعلام می شود.»

باری؛در این اوضاع و احوال نابسامان بازار سهام موضوع نمایشگاه هم شوخی جالبی با اهالی بازار سرمایه است البته شوخی تلخی که نشان می دهد در بازاری که باید مظهر نظم و شفافیت باشد،بی نظمی هایی در همه ابعاد وجود دارد!و وقتی به شرکت سهامی نمایشگاه اجازه داده می شود که بدون هماهنگی و بدون حضور ارکان بازار سرمایه برای بورس نمایشگاه برگزار کند،آن وقت چطور می توان به دفاع درست و قدرتمند از حقوق سهامداران زیان دیده بازار سهام مطمئن بود!؟

کدال خودکفا شد!

دیگر اتفاق با اهمیت این هفته برگزاری همایش انتشار مستقیم اطلاعیه شرکت ها در کدال بود.در واقع پس از حرف و حدیث هایی که در خصوص وجود اطلاعات نهانی در بورس در شبکه های اجتماعی منتشر شد،سازمان بورس و اوراق بهادار تصمیم گرفت برای رفع این شائبه به شرکت های پذیرفته شده در بورس این اجازه را بدهد که بتوانند مستقیما اطلاعات خود را در سسیستم یکپارچه ناشران موسوم به کدال منتشر کنند.این تصمیم به خودی خود خوب است و می تواند دست کم شائبه استفاده کارشناسان و مدیران بورس از اطلاعات نهانی را از بین ببرد اما نهایتا نمی تواند به موضوع درز اطلاعات در بورس خاتمه دهد.

در واقع با این رویکرد جدید نهاد ناظر بازار سهام از خود سلب مسئولیت کرده و مثلا اگر از دوم خرداد به بعد در بورس سهمی قبل از افشای اطلاعات در کدال صف خرید شد و بعد اطلاعیه آن روی کدال آمد دیگر انگشت اتهام ها به سمت بورس نیست بلکه به سمت مدیران خود شرکت هاست!بنابراین بهتر بود که سازمان بورس به جای شتابزدگی در اجرای این رویه جدید راهکارهای بهتری را می اندیشید تا تمام دریچه هایی که می تواند به افشای غیرمنصفانه اطلاعات منتج شود را ببندد.

البته اعلام شده که قرار است شرکت های دارنده مجوز مشاور سرمایه گذاری درباره اطلاعاتی که مستقیما در کدال منتشر می شود،اظهار نظر کنند ولی ظاهرا ساز و کار اجرایی این موضوع هنوز مشخص نیست.

نکته دیگر این که حالا که سازمان بورس و اوراق بهادار بخشی از وظایف نظارتی خود یعنی راستی آزمایی اطلاعات و انتشار گزارش های 500 شرکت را به خود ناشران واگذار کرده پس دیگری نیازی نیست که حدود 50 کارشناس خود را درگیر نظارت لحظه ای بر اطلاعات شرکت ها کند و از این عزیزان قطعا در وظایف دیگر استفاده خواهد شد.

بنابراین کم کم سازمان بورس باید به فکر کاهش سهم خود از کارمزدها هم باشد،نه البته فقط سازمان بورس،بلکه نهادهای اجرایی بازار،کارگزاران یا حتی اداره مالیات باید حتما خود را برای کاهش کارمزدها آماده کنند.یکی از دلایلی که بازار این روزها بیش از انتظار منفی است، همین موضوع کارمزدهاست و در حالی که متوسط کارمزد معاملات در بورس های مشابه و منطقه ای نزدیک به یک درصد است اما در ایران از هر معامله ای 1.6 درصد کارمزد گرفته می شود!

در گزارش های بعدی برای به نتیجه رسیدن موضوع کاهش کارمزدها حتما نگاهی مقایسه ای در این خصوص بین ایران و سایر کشور ها خواهیم داشت.

خردادماه را هم در حالی آغاز می کنیم که شرکت ها با محدودیت های کمتری نسبت به قبل یعنی با دامنه نوسان 5 درصدی و حجم مبناهای تعدیل شده می توانند معامله شوند،امیدواریم که این تغییرات بتواند شرایط بازار را تغییر دهد.

*کارشناس و تحلیل گر بورس