بازی والیبال بود نه له کردن،نه سر بریدن!

  عصر ایران؛ احسان محمدی- روزنامه های ورزشی شتاب بیشتری دارند. تیترهای جان دارتری می زنند. پر انرژی. برای دزدیدن چشم و هوش رهگذرانی که از کنار کیوسک های روزنامه فروشی رد می شوند. برای قاب زدن هوادارانی که عکس و تیتر بازیکن محبوب شان را روی جلد روزنامه های ورزشی می بینند که در پیاده روها لم داده اند.

ورزش است و این هیجان. ورزش است و کُری خواندن. ورزش است و همین کل کل ها اما ... اما گاهی آدم وحشت می کند از حجم خشم و خشونت نهفته در واژه ها. در عکس ها. 

نگاهی بیندازید به تیترهای این چند روز روزنامه های ورزشی و گاهی سیاسی بعد از پیروزی ایران مقابل آمریکا در لیگ جهانی والیبال:

-          سرویس شدند

-          آمریکا هیچ غلطی نتوانست بکند

-          یو.اس. آخ!

-          تحقیر آمریکا در ورزشگاه آزادی

...

  در فضای مجازی به مراتب اوضاع از این هم بدتر بود. تیترهایی مثل «آمریکا هیچ غلطی نتوانست بکند»، « دهان شان سرویس شد»، « آمریکا را آسفالت کردیم»، « مشت محکم والیبال توی دهان آمریکا» و ... به همراه عکس های فتوشاپی از اوباما که کاغذی در دست رو به دوربین نوشته « هیچ غلطی نتوانستیم بکنیم» و ... نشان داد که چقدر یک «بازی» را جدی گرفته ایم.

  روزنامه نگاری نوشت: نتیجه تلاش خبرنگاران صداوسیما شد گزارشی که پس از خط‌ونشان کشیدن‌های مردمی، خانم خبرنگاری در پایان آن مقابل یک مانیتور ظاهر می‌شد و از جملاتی می‌گفت که در دنیای مجازی ایرانی‌ها بعد از برد تیم ملی نوشته بودند؛«آمریکا پس از باخت استادیوم آزادی را تعطیل می‌کند و اجازه ساخت 20 درصدی هم نمی‌دهد.»(نقل به مضمون)

  وزارت امور خارجه آمریکا اما به این توئیت رسید، توئیتی که خیلی زود نه‌تنها در توئیتر که در سایر شبکه‌های مجازی هم‌دست به دست چرخید:«ضمن تبریک به تیم والیبال ایران، برای هردو تیم در بازی بعدی آرزوی رقابتی خوب داریم.»

  پیروزی مقابل آمریکا مثل عسل شیرین و لذت بخش بود اما همه خشم و خشونت و ربط دادن یک مسابقه ورزشی به مذاکرات هسته ای از کجا می آید؟ ما در عرصه های ورزشی پیروزهای پرتعدادی مقابل آمریکا به دست نیاورده‌ایم که مدام بخواهیم حریف را عرصه «مذاکره» به «مسابقه» سوق دهیم.

  چندی پیش مهدی طارمی بازیکن بوشهری پرسپولیس پس از گلزنی در دیدار حساس مقابل النصر در ورزشگاه آزادی چنان از تشویق های یکصدهزار هوادار پرسپولیس به شوق آمد که یکی از عجیب ترین شادی های پس از گل را به نمایش گذاشت. دستش را مثل کاردی آخته چهار بار روی گلویش گذاشت و سر بُریدن را به نمایش کشید!

او برای آنکه اندک تماشاگرانی که گمان می کردند تصاویر شادی را اشتباه فهمیده اند در کنفرانس پس از بازی گفت: هر بازیکنی به یک شکل خوشحالی می‌کند. اگر من آن حرکت را بعد از زدن گل انجام دادم دلیلش این بود که می‌خواستم کار آنها را تلافی کنم. در بازی رفت ما به هیچ وجه مستحق باخت نبودیم و بازی حداقل باید مساوی می‌شد اما آنها بعد از گلزنی طوری شادی می‌کردند که غرور ما جریحه‌دار شد. در واقع آنها بودند که ابتدا این حرکت مرا انجام دادند تا به قول خودشان بگویند سر ما را بریدند و من هم حرکت آنها را تلافی کردم. حرکت من هم به این معنا بود که سر آنها را بریدیم.

محمد نوری کاپیتان و بزرگ تیم هم در تائید این سخنان مشعشع گفت: چیزی که عوض داره گله نداره!

بازی ضعیف و عصبی او در دیدار برگشت که منجر به اخراجش شد نشان داد پسر خوب پرسپولیس هنوز برای کُری خواندن در ابعاد بین المللی بسیار جوان است. بسیار خام. حالا «سربریدن طارمی» یکی از سرچ های گوگل است! دردناک و آزار دهنده نیست که فضای ورزش و فوتبال و لذت را با بوی خون آلوده کنیم؟ در این یکی دو سال داعش به اندازه کافی سر بُریده است و خون جاری کرده،چه نیازی است که مهدی طارمی هم به این جریان بپیوندد؟؟!

روزنامه نگاری خوش قریحه نوشته بود: سر بریدن کار داعش است نه ما. ادای سر بریدن حتی در قالب تمثیل، کنایه، شوخی، استعاره و هرچی، برای فوتبال قبیح است. خصوصاً که در این جنگ‌های غیر فوتبالی، همیشه آخر سر ماییم که بازنده‌ایم. زیرا میز ریاست و قضاوت و نظارت در فوتبال آسیا متعلق به آنهاست که فکر می‌کنیم سرشان را بریده‌ایم اما همیشه هستند تا با پنبه سر ببرند.

نکته دردناک اما فردای روز مسابقه بود. صحنه ای که انتظار می رفت از شرم کسی به آن اشاره نکند به عکس و تیتر یک تمامی روزنامه های ورزشی تبدیل شد و حتی یک روزنامه سیاسی با تیتری دو پهلو و استفاده از این عکس شلیکی سیاسی به عربستان داشت.

این کینه ها بارها خود را در میادین ورزشی نشان داده اند. تماشاگران حاضر در استادیوم های ورزشی بارها بازیکنان تیم های عربی را پس از گلزنی یا خطا یا اتلاف وقت با لفظ «بقره» خطاب می کنند. گزارشگران ورزشی اتلاف وقت بازیکنان ایران را «تاخیر تاکتیکی» لقب می دهند اما وقتی تیم های عربی این کارها را انجام می دهند از ترکیب هایی چون «فوتبال بحرینی»، « فوتبال ناجوانمردانه» و «فوتبال کثیف» استفاده می کنند.

در خلال مسابقات جام ملت های 2010 پس از پیروزی 3-0 تیم ملی علیه امارات یک روزنامه ورزشی تیتر زد: سه گل برای سه جزیره!... اشاره ای به ادعاهای متوهمانه کشور عربی در قبال سه جزیره ایرانی. گره زدن ورزش به سیاست.در حالیکه بسیاری از روزنامه نگاران ورزشی شکوه می کنند که چرا سیاسیون در ورزش دخالت می کنند اقداماتی از این دست یعنی پهن کردن فرش ورزش برای سیاست.
 

کار روزنامه نگاری ورزشی افزودن بر کینه ها نیست. کاستن از بار تحقیر و توهین است. عصاره ورزش دوستی افزایی و مهر پراکنی است. رقابتی به عظمت المپیک با در هم تنیدن پنج حلقه رنگی به نشانه پنج نژاد و رنگ تصویر می شود که جانمایه آن دوستی و ایجاد انس و الفت میان ملت هاست.

  ما که مدعی هستیم قلمی در دست داریم و بر بامی هر چند کوتاه پایه ایستاده ایم و مخاطبانی داریم و برای آنها می نویسم برای لحظه ای در واژه هایی که قطار می کنیم خیره می مانیم؟ چطور شکوه می کنیم که فحاشی در ورزشگاه ها هر روز بیشتر می شود و همین امر باعث شده که این محیط های ارزشمند آلوده شوند و بچه های نیک نفس و بانوان سرزمین مان شرمگین باشند که پا در آن نگذارند بعد تیتر  را به نیمی از یک شعار مستهجن مرتبط می کنیم که : تهران عروسیه ....!

  حدس زدن نیمه دوم این تیر کار دشواری است؟ در این گونه تیتر زدن چه صنعت ادبی نهفته است؟ چه خلاقیت ذهنی یا نکته آموزشی که فردا تماشاگر جوان یاد بگیرد و با خود به ورزشگاه ببرد؟  

  تنها فوتبالیست ها و تماشاگران در آلوده شدن فضای ورزش و مغلوب شدن فرهنگ و اخلاق مقابل هتاکی و فحاشی مقصرند یا دست ما هم کمابیش بوی ناخوشایند می دهد؟!

احتمالاً برخی از دوستان روزنامه نگار می گویند سخت نگیرید! همه جای دنیا روزنامه های ورزشی تیترهایی از این دست می زنند. به احتمال 49 درصد حق با آنهاست اما در کشوری که در هرچه کمبود داشته باشد در واژه و شعر و ادبیات کسری ندارد و دچار تحریم نیست چرا لزوماً  پیرو ادبیاتی شویم که برخی از واژه ها در آن حرمت چندانی ندارد؟

 آوردن عین جملات دعواهای فردی ستاره ها که بیشتر به نقل و نبات هایی شبیه است که در دعواهای خیابانی طرفین نثار هم می کنند چه ارزشی دارد؟ چه کمکی به فوتبال و این ورزش از هم گسیخته می کند؟

  بعد از پیروزی دردناک تیم ملی عربستان در مقدماتی جام جهانی 2010 که شاگردان دایی در تعطیلات نوروز 2-1 شکست خوردند بازیکنان تیم عربی در میانه میدان جشن گرفتند و از جا جهیدند و کارهای دیگر از نوعی شادی عربی.

بسیاری از این شادی پیش چشم صدهزار تماشاگر خون دل خوردند. چند سال بعد بازیکنان تیم سپاهان اصفهان و نفت تهران بعد از یک پیروزی درخشان در جام قهرمانان آسیا مقابل نماینده عربستان پیش چشم تماشاگران عربستان همان صحنه را در میانه میدان اجرا کردند. رقص عربی. نعل به نعل همان که آنها در تهران کرده بودند. بدون اشاره به خون و خونریزی!

 اگر مشتاق ایم که در سیاست مُشت رقیبان را بخوابانیم، ورزش ابزار نرمی است. در دل ها نفوذ می کند و تاثیرگذار است، از آن به مثابه مُشت استفاده نکنیم و فراموش مان نشود که با سرنیزه، فحاشی و تحقیر نمی توان قلب ها را فتح کرد.