از دستمزد 3 هزار یورویی تا ادعای کارنابلدها

تقریبا مدت زیادی است که پای هنرمندان خارجی برای اجرای صحنه‌ای به ایران باز شده است، ولی بدون اعلام دلیل مشخصی، خیلی از آن‌ها به بهانه‌ی «صادر نشدن ویزا» به ایران نمی‌آیند و کنسرت لغو می‌شود؛ اما آیا این همه‌ی ماجرا است یا مسائل دیگری پشت پرده است؟

این سوال را یک‌بار هم از پیروز ارجمند - مدیرکل سابق دفتر موسیقی - پرسیدیم و او پاسخ داد:‌ «من هم نمی‌دانم تکلیف نوازندگان خارجی در ایران چیست؟ حضور نوازندگان خارجی در ایران با مشارکت وزارت امور خارجه انجام می‌شود و این هنرمندان به جای ویزای توریستی، ویزای کار می‌گیرند.»

این در حالی است که لغو کنسرت‌های خارجی در کشور، تبعات بین‌المللی دارد. مثلا اگر همه‌ی زمینه‌ها برای برگزاری کنسرت فراهم شود و کشور میزبان هم از هنرمند خارجی برای برگزاری کنسرت دعوت کرده باشد، در صورت لغو آن اجرا، باید غرامت بپردازد، زیرا هنرمندان مطرح، فعالیت‌های هنری خود را از چند سال قبل برنامه‌ریزی می‌کنند و این موضوع به آن‌ها ضرر مالی می‌رساند.

مصداق این امر، غرامتی 380 میلیون تومانی بود که آن‌طور که اعلام شد، حافظ ناظری پس از لغو کنسرتش در تهران به نوازندگان خارجی پرداخت کرد، زیرا آن‌ها برای برگزاری کنسرت در تهران برنامه‌ریزی و از شش‌ماه قبل، برنامه‌های‌شان را در کشور خود لغو کردند.

بروکلین‌رایدر، جیپسی‌کینگز، ریچارد کلایدرمن و شاید خیلی‌های دیگر قرار بود، به کشور ما بیایند و اجرای صحنه‌ای داشته باشند؛ اما پس از آن‌که کنسرت آن‌ها در تهران لغو شد، برگزارکنندگان اعلام کردند که آن‌ها نتوانستند ویزا بگیرند. به این ترتیب، تقصیر به‌طور کامل بر گردن وزارت امور خارجه انداخته می‌شود.

درباره‌ی نحوه‌ی برگزاری کنسرت گروه‌های خارجی و دلیل لغو شدن آن‌ها، از برخی تهیه‌کنندگان سوال‌هایی پرسیدیم و از هر کسی هم یک جواب شنیدیم که نتیجه‌اش چیزی جز سردرگمی و وارد شدن به حاشیه نبود، زیرا هر کدام تقصیر را گردن یک ارگان دولتی می‌انداختند.

اما رامین صدیقی یکی از تهیه‌کنندگان باتجربه‌ در این عرصه است که هنرمندانی مانند اشتفان میکوس، انور براهم، باب بلدن، رامیز قلی‌اف و گروه‌هایی مانند «اپن سورس»، «بازار» و «بازاربلو» توسط او به ایران دعوت شدند.

وقتی از او پرسیدیم که چرا صدور ویزا (طبق ادعای سایر کنسرت‌گزاران) برای هنرمندان خارجی اینقدر با دشواری همراه است، گفت: این حرف‌ها که می‌شنوید، بی‌انصافی است. سفارتخانه‌های ایران و وزارت امور خارجه بیشتر از این نمی‌توانند با ما همکاری کنند.

او در پاسخ به پرسشی مبنی بر این‌که آیا دلیل لغو کنسرت‌های خارجی به آماتور بودن تهیه‌کننده‌ها مربوط است؟ توضیح داد: ترکیبی از عوامل مختلف باعث این موضوع می‌شود. سیاست‌های مقطعی، ملاحظات سیاسی، دیپلماسی فرهنگی و ... در این امر دخیل هستند؛ اما تیم اجرایی کنسرت هم بسیار مهم است.

صدیقی ادامه داد: کسانی که مدیریت اجرایی چنین کنسرت‌هایی را برعهده‌ می‌گیرند، باید از میزانی اعتبار برخوردار باشند. ما آژانس مسافرتی نیستیم که کارمان فقط تهیه‌ی ویزا و بلیت باشد. باید شرایط مساعد روانی نیز برای هنرمند و مخاطب کنسرت فراهم کنیم. کنسرت‌گزار باید از نگاه زیبایی‌شناسی برخوردار باشد. من خودم موزیسین هستم و کسی نمی‌تواند سرم کلاه بگذارد. سراغ آدم‌های ناپخته نمی‌روم و می‌دانم باید چه کار کنم.

وی افزود: خیلی از تهیه‌کنندگان کنسرت، آگاهی لازم را برای همکاری با گروه‌های خارجی ندارند. حتی گاهی می‌دانند که یک کار نشدنی است و مثلا فلان هنرمند نمی‌تواند به ایران بیاید؛ اما کار را کلید می‌زنند و بعد ضرر و زیان را گردن این و آن می‌اندازند.

صدیقی درباره‌ی نحوه‌ی دعوت از این گروه‌ها نیز گفت: هماهنگی‌های مربوط به سفر گروه «اُپن‌سورس» که همین چند وقت پیش در تهران کنسرت داشت،‌ از بهمن‌ماه سال 93 انجام و تاریخ اجرای آن‌ها معین شده بود. روند کار نیز این‌گونه است که مدارک هنرمندان را به بخش بین‌الملل دفتر موسیقی تحویل می‌دهیم و استعلام‌ها توسط آن‌ها انجام می‌شود که روند سختی هم نیست.

او درباره‌ی دستمزد این گروه‌ها نیز اظهار کرد: این مسائل را خیلی نمی‌توان رسانه‌ای کرد؛ اما درباره‌ی گروه «اپن‌سورس» می‌توانم به شما بگویم که دستمزد اعضای این گروه شبی 1500 یورو بود و در واقع برای دو شب اجرا در تهران، سه‌هزار یورو به آن‌ها پرداخت کردیم. 500 یورو نیز به‌دلیل برگزاری ورک‌شاپ در تهران به آن‌ها پرداخت شد.

رامین صدیقی در حالی این اظهارات را مطرح می‌کند که بسیاری از تهیه‌کنندگان تازه‌کار، پس از شکست در برگزاری یک کنسرت خارجی، موضوع را تقصیر وزارت امور خارجه یا وزارت ارشاد می‌اندازند یا خیلی‌ وقت‌ها روی هنرمندان خاصی دست می‌گذارند که کاملا مشخص است، به‌دلیل روابط دو کشور یا مسائل سیاسی، آن هنرمند نمی‌تواند به ایران بیاید.