یک جامعه شناس کودک تاکید کرد: تربیت اجتماعی کودکان در 7 سال نخست زندگی شکل میگیرد و نیمی از آن چه میآموزد، در این 7 سال روی میدهد.
مرجان انصاری در گفت و گو با ایسنا، در خصوص اهمیت تربیت اجتماعی کودکان در 7 سال نخست زندگی آنها گفت: نوزادی را در نظر بگیرید که در بدو تولد به جز غرایز اولیه ضروری برای بقا هیچ مهارت دیگری ندارد، او حتی نمیتواند از خود در برابر خطرات دفاع کند و بدون مراقبت و توجه چند روزی بیشتر زنده نمیماند، اما این موجود آسیب پذیر و ظریف یک خاصیت ویژه و فوق العاده دارد، بدان معنا که به شدت آموزشپذیر است.
وی در خصوص قابلیتهای آموزشی نوزادان خاطرنشان کرد: مغز یک کودک دائماً در حال رشد و تغییر شیوه است و بخش عمدهای از این تغییرات توسط محرک خارجی صورت میگیرد و در حقیقت مغز یک کودک به اندازه خوراک ذهنی و آموزشی که دریافت میکند، رشد خواهد کرد.
انصاری ادامه داد: صرف نظر از تفاوتهای ذاتی و ژنتیکی که هر نوزادی با آنها به دنیا میآید، همه کودکان به مقدار قابل توجهی تحت عوامل بیرونی، محیطی، فرهنگی و تربیتی قرار دارند، یعنی طرز صحبت کردن، دایره لغات میزان دانش عمومی، شیوه برقراری ارتباطات انسانی، نوع واکنشهای هیجانی و بخش عمدهای از ساختار شخصیتی و اجتماعی کودکان متاثر از نوع تربیتی است که توسط والدین آنها اعمال میشود.
وی گفت: بر همین اساس آگاهی از شدت تاثیر رفتارهای والدین و همچنین دانستن شیوههای تربیتی صحیح به کودک کمک میکند از شخصیتی سالم، طرز فکری مناسب و ارتباطاتی شاد و لذت بخش برخوردار شود.
این جامعه شناس اظهار کرد: یک کودک غمگین و آسیب دیده هرگز به فرد بالغ شاد و موفقی تبدیل نخواهد شد، اگر والدین و خانوادهها بدانند که تا چه میزان بر آینده و سرنوشت فرزندان خردسال خود تاثیرگذار هستند بی شک در اکثر رفتارهای خود تجدید نظر کرده و با دقت بیشتری عمل میکنند.
وی در مورد ارتقای سلامت تربیتی و اجتماعی کودکان عنوان کرد: ایجاد اهداف بلند مدت تربیتی شناخت چگونگی طرز فکر بچههای کوچک، افزایش و تقویت مهارتهای فردی، تقویت سطوح عزت نفس و اعتماد به نفس در کودکان و بررسی مشکلات شخصیتی هریک از والدین و تلاش برای رفع آنها در ارتقای سلامت تربیتی و اجتماعی اثر میگذارد.
انصاری یادآور شد: اگر بخواهیم این پنج نکته را بطور خلاصه توضیح دهیم، میتوان اینگونه گفت که برای پرورش یک کودک شاد و سالم و پویا به یک نقشه راه مفصل و مجمل نیاز داریم، همانطور که برای به بار نشاندن یک بوته گل زیبا تنها آب یا فقط آفتاب کفایت نمیکند، تربیت و بزرگ کردن یک کودک نیز به چندین عامل مختلف نیاز دارد.
وی تصریح کرد: متاسفانه اشتباهی که اکثر والدین مرتکب میشوند، حفظ نگاه شیوه تک بعدی برای حل مسائل کودکان است، در واقع والدینی که برای ایام زندگی شخصی خود اهداف مشخصی ندارد و شناختی در مورد احساسات و نیازها و دنیای کودکانه فرزند خود نداشته در برقراری ارتباطات اجتماعی خود دچار مشکلاند چگونه میتوانند کودکانی منطقی و سالم تربیت نمایند.
این جامعه شناس عنوان کرد: این گونه والدین با گرههای کور ارتباطی و عاطفی خویش دست به گریبانند و بدتر از همه والدینی که هنوز از پس حل مشکلات شخصیتی خویش برنیامدهاند با هیچ ابزار کارآمدی قادر به چنین تربیتی نخواهند بود.
وی گفت: در حوزه تربیت کودکان و خردسالان، بسیاری از والدین به تاثیر رفتارهای خود بر کودکان زیر دو سال اعتقادی ندارند، در حالیکه امروزه ثابت شده که حتی جنین انسان از واکنشهای عصبی مادر، عادات غذایی او و لحن گفتارش تاثیر میپذیرد.
انصاری خاطرنشان کرد: متاسفانه در حوزه تربیت کودکان تا دهه اخیر اکثراً تمام توجهات و تلاشها تنها معطوف به گردآوری مجموعههایی شبیه دائره المعارف بود، مجموعههایی حاوی بایدها و نبایدهای تربیتی که بدون توجه به شرایط روحی کودک و والدین ارائه میشد.
به گفته وی، اما امروزه بر اساس روحیات کودکان، تفاوتهای فرهنگی و ساختار خانواده مشاورههای تربیتی مناسبی در قالب کتابها، جزوات و کارگاههای آموزشی کودک و والدین ارائه میشود.
وی اظهار کرد: پدر و مادر بودن آمیزهای از شادی و مبارزه جویی است، هیچ مساله از پیش تعیین شدهای برای شما و فرزندتان وجود ندارد، در عوض آنچه شما را به کودکتان متصل میکند، عشق بی قید و شرط و دایره وسیع از خودشناسی و کودک شناسی است.
این جامعه شناس گفت: در هفت سال نخست زندگی بچهها به سرعت تغییر شکل میدهند و تغییر شخصیت مییابند، پس والدین نیاز دارند که با چابکی، زیرکی و درایت خود را با اوضاع تطبیق دهند، نوزاد امروز شما که خواستار حمایت تمام و کمال است در دو سالگی برای استقلال خویش میجنگد و در پنج سالگی خواستار اعتماد و اطمینان شماست.
وی در پایان خاطرنشان کرد: والدین اولین و با نفوذترین معلم فرزندان خود هستند، به همین علت ضروری است همچنان که کودکان بزرگ میشوند، والدین نیز بیاموزند چگونه انعطاف پذیر باشند و در عین حال که همواره در چهارچوب ساختار صحیح تربیتی قدم بر میدارند، خود را با تعییرات روزافزون فرزند خود منطبق کنند.