مردم منتظر خاموشي هاي گسترده باشند

اعتماد: اگرچه در حال حاضر شرايط کاملاً عادي به نظر مي رسد و خاموشي هنوز ميهمان خانه ها نشده است اما نبايد انتظار داشت با آغاز روزهاي گرم و در فصل گرما اين وضع تداوم داشته باشد. در حالي که اوايل ارديبهشت و در پي افزايش شديد دماي هوا، خاموشي هاي پراکنده برخي چراغ ها را خاموش کرد بايد از هم اکنون خود را براي بي برقي گسترده آماده کرد به خصوص آنکه دفتر معاونت برنامه ريزي و نظارت راهبردي رياست جمهوري در نامه يي از خاموشي گسترده در تابستان امسال خبر داد. اين نهاد دولتي پيش بيني کرده پيک مصرف برق در تابستان امسال از 40 هزار مگاوات فراتر خواهد رفت و از اين رو براي تامين برق در پيک مصرف با مشکلات عديده يي مواجه خواهيم شد.

اين دفتر در بخشي از اين نامه از وضعيت تهران نوشت و امکان قطعي برق در تهران را اندک دانست اما براي شهرهاي ديگر چنين اميدواري وجود ندارد.

دفتر معاونت برنامه ريزي و نظارت راهبردي رياست جمهوري همچنين خشکسالي و عدم ريزش نزولات جوي را باعث کاهش آب پشت سدها و در نتيجه کاهش توليد برق در نيروگاه هاي برقابي دانسته و با اين استدلال کمبود برق را مانند کمبود آب در کشور جدي عنوان کرد و نسبت به آن هشدار داده است.

البته اين موضوعي است که مديرعامل توانير نيز بدان اذعان دارد. وحدتي مي گويد؛ کاهش آب ذخيره شده در پشت سدها موجب شده توليد برق در نيروگاه هاي برقابي کاهش يابد، اين موضوع موجب شده پيش بيني صورت گرفته براي توليد برق تا حدودي با محدوديت مواجه شود.محمدعلي وحدتي پيک مصرف برق در فصل تابستان امسال را با حدود شش درصد افزايش نسبت به سال گذشته 37 هزار مگاوات عنوان مي کند و مي افزايد؛ پيش بيني افزايش دماي هوا در سال جاري نشان مي دهد مشترکان بايد در مصرف برق صرفه جويي بيشتري کنند.مديرعامل توانير اظهار مي کند؛ با توجه به افت بارندگي، حدود 50 درصد از ظرفيت توليد برق در نيروگاه هاي برقابي قابل استفاده است بنابراين انتظار مي رود مشترکان با شرکت توانير همکاري بيشتري در خصوص صرفه جويي برق داشته باشند.

يک منبع آگاه اما به اعتماد مي گويد؛ در بهترين شرايط توليد برق از نيروگاه هاي برقابي 1500 مگاوات است.او همچنين اظهار مي کند؛ نيروگاه هاي برقابي در سال جاري تنها در زمان پيک مصرف به داد شبکه هاي توليد خواهند رسيد.اين منبع آگاه همچنين ميزان توليد برق نيروگاه هاي برقابي را در سال گذشته 18 ميليارد کيلووات ساعت عنوان کرد که خشکسالي و کاهش نزولات جوي ميزان آن را در سال جاري 60 درصد کاهش داده است.

يکي از مديران وزارت نيرو چندي پيش از کاهش 43 درصدي آب پشت سدها خبر داد که به اين ترتيب کاهش 60 درصدي توليد نيروگاه هاي برقابي نسبت به سال گذشته منطقي به نظر مي رسد.

اين اما يک سوي ماجرا است، از سوي ديگر کاهش سرمايه گذاري در پروژه هاي سدسازي و عدم تخصيص اعتبارات کافي به بخش برقابي سبب شد روند روبه رشد سدسازي رو به افول بگذارد. طرح هاي بزرگي مثل گتوند و کارون 4 راکد مانده و هيچ طرح بزرگي به طور جدي شروع نشده است اما واقعيت اين است که ديدگاه دولت نه توسعه دولتي است و نه تقويت بخش خصوصي و در برخي مواقع شاهد رقابت آنها با هم هستيم. البته نبايد فراموش کرد عدم گشايش اعتبار براي پروژه هاي ايران شرايط سختي را براي صنعت ايران به وجود آورده است.از اين روست که رسول زرگر در تريبوني ويژه عنوان مي کند؛ «از کليه سرمايه گذاران براي مشارکت در ساخت نيروگاه هاي برقابي به روش BOT دعوت مي کنيم و آماده هستيم خريد برق را به قيمت بازار برق تضمين يا امکان انتقال آن را از طريق شبکه سراسري براي صادرات به خارج فراهم کنيم.»

با اين روند و با نگاهي به برنامه چهارم توسعه که در آن ظرفيت توليد نيروگاه هاي برقابي را تا پايان سال 1388 ، 10 هزار مگاوات عنوان کرده است بعيد به نظر مي رسد در يک سال و اندي که به پايان برنامه چهارم توسعه مانده و با اين روند کند سرمايه گذاري، به اين رقم دست يافت. در حال حاضر ظرفيت توليد نيروگاه هاي برقابي 7 هزار و 500 مگاوات است.

اما کاهش 60 درصدي توليد انرژي برقابي بي شک در کنار تلفات کل شبکه برق و فرسودگي شبکه هاي توزيع ترسيم کننده تابستان سختي است اگرچه اين سختي براي پايتخت نشينان کمتر است. طبق گفته مرکز پژوهش هاي مجلس در حال حاضر تلفات کل شبکه برق بين 23-22 درصد انرژي و در بعضي از مناطق کشور حتي تا 28 درصد بالا رفته است، توان متناظر با اين تلفات به 30 درصد مي رسد يعني از 36 هزار مگاوات قدرت در حدود 10 هزار مگاوات توليد براي جبران تلفات انرژي مصرف مي شود و وزارت نيرو در سه چهار سال اخير برنامه قابل توجهي براي کاهش اين تلفات ارائه نداده است در حالي که تلفات انرژي مي تواند حداقل تا 12 درصد کاهش يابد. با اصلاحي در شبکه ها مي توان اين کاهش 10 درصدي را حداکثر در يک برنامه پنج ساله به دست آورد و هزينه اجراي پروژه هاي مذکور نيز مي تواند از محل فروش انرژي توزيع نشده (که در تلفات از بين مي رود) تامين شود.مرکز پژوهش ها همچنين در بخش ديگري از گزارش خود آورده است؛ خاموشي هاي شبکه سراسري ايران ناشي از کاهش توليد نيست بلکه در اغلب نقاط ناشي از فرسودگي شبکه هاي توزيع و فوق توزيع و در يکي دو نقطه از جمله در جنوب شرق به علت عدم وجود شبکه انتقال است. بنابراين وزارت نيرو بايد به بخش فراموش شده توزيع توجه بيشتري داشته باشد، تاسيسات فرسوده، تغييرات شديد چگالي بار در مناطق شهري و استفاده هاي غيرمجاز از برق مشکلات عديده يي براي بخش توزيع به وجود آورده است که کمتر کسي به فکر اصلاح آن است.

اما احمديان ميزان تلفات 23 درصدي را که مرکز پژوهش ها عنوان مي کند، نمي پذيرد. او مي گويد؛ متوسط تلفات کلي شبکه برق کشور حدود 5/18 درصد است که اين ميزان در شبکه توزيع برخي استان ها به 40 درصد نيز مي رسد. با اين حال، براي نخستين بار در سال هاي اخير ميزان تلفات شبکه در سال گذشته نسبت به سال 85 حدود 3/1 درصد کاهش يافت. وي افزود؛ در حال حاضر ميزان تلفات برق کشور حدود 5 درصد است که با توجه به استانداردهاي جهاني و وسعت کشور اين رقم قابل قبول است.

يکي از مديران صنعت برق چندي پيش اظهار کرد؛ شبکه هاي توزيع ايران قدمتي بيش از 30 سال دارد که اصلاح آن نياز به سرمايه گذاري هنگفتي دارد.