هاشمی و جامعه روحانیت؛ اتوبانی که یک طرفه شد

عصر ایران؛ مصطفی داننده- در سال 1356، هشت روحانی سرشناس تصمیم گرفتند نهادی را به عنوان جامعه روحانیت مبارز تاسیس کنند. از شهیدان بهشتی، مطهری، مفتح، باهنر و آیت الله خامنه ای و آقایان رفسنجانی، مهدوی کنی و موسوی اردبیلی به عنوان مؤسسین ابتدایی جامعه روحانیت یاد شده است.

از میان این موسسین این نهاد امروز تنها هاشمی رفسنجانی است که عضویت در این جامعه را بدون حضور در جلسات آن یدک می‌کشد. اتفاقا این روزها اصلی ترین مسئله جامعه روحانیت مبارز، حمایت احتمالی از هاشمی رفسنجانی در مجلس خبرگان رهبری است. برخی از اعضای این نهاد سیاسی و مذهبی اعتقاد دارند هاشمی دهه 90 با هاشمی دهه 60 و 70 متفاوت است و به همین دلیل نباید در انتخابات مهم مجلس خبرگان ار او حمایت کنیم.

حسین ابراهیمی از اعضای ارشد جامعه روحانیت در همین ارتباط می‌گوید:« به دلیل برخی مواضع آقای هاشمی به ویژه در مورد شورای رهبری، برخی از اعضای جامعه روحانیت مبارز با حضور ایشان در لیست انتخاباتی جامعه روحانیت برای انتخابات خبرگان، مخالف هستند»

رابطه هاشمی و جامعه روحانیت مبارز تهران را می‌شود به دو دوره مجزا از یکدیگر تقسیم کرد.

دوره اول مربوط به دهه‌های 60 و 70 است. جامعه روحانیت در این سال‌ها از حامیان سرسخت هاشمی رفسنجانی بود. آنها حتی برای اینکه بتوانند از نظرات هاشمی استفاده کنند به دفتر او می‌رفتند و جلسات را آنجا برگزار می‌کردند. رئیس سابق مجلس شورای اسلامی در خاطرات خود در سال 61 می‌نویسد:« جلسه‌ [جامعه‌] روحانیت‌ مبارز امشب‌ در دفتر من‌ تشکیل‌ گردید و راجع‌ به‌ کاندیداهای‌[مجلس‌] خبرگان‌ بحث‌ و اتخاذ تصمیم‌ شد. جامعه‌ مدرسین‌ [حوزه‌ علمیه‌] قم‌ در بیست‌ مورد بالیست‌ ما مخالفت‌ کرده‌اند. جلسه‌ تا ساعت‌ دوازده‌ طول‌ کشید و شب‌ را در مجلس‌ خوابیدم‌.»

جامعه روحانیت مبارز در این بیست سال همیشه حامی شماره یک هاشمی رفسنجانی در انتخابات‌های گوناگون بود. هاشمی همیشه سرلیست این نهاد در انتخابات‌های مجلس و نامزد مورد حمایت جامعه روحانیت در انتخابات ریاست جمهوری بود.

حمایت جامعه روحانیت از هاشمی رفسنجانی در انتخابات مجلس ششم حتی باعث شد او زیر تیغ تند اصلاح طلبان قرار بگیرد و این جریان سیاسی هاشمی را متهم به تقابل با دولت اصلاحات کرد. اصلاح طلبان می گفتند محافظه کاران برای تقابل با جریان اصلاحات می‌خواهند هاشمی را وارد پارلمان ششم کنند.

بدین ترتیب می‌توان گفت اتوبان رابطه هاشمی و جامعه روحانیت در دهه‌های شصت و هفتاد، دو طرفه بوده است. جامعه روحانیت حتی در انتخابات سال 84 بنا بر روایت حسین ابراهیمی (از اعضای ارشد جامعه روحانیت ) از هاشمی رفسنجانی حمایت کرد اما بعد از آن رابطه این دو وارد یک چالش اساسی شد. عملکرد احمدی نژاد در دولت نهم و حمایت جامعه روحانیت از او در سال 88، زمینه جدایی این دو را فراهم کرد.

ابراهیمی در این مورد می‌گوید: «در انتخابات ریاست‌جمهوری دهم در سال 88، شرایطی پیش آمد که آیت‌الله مهدوی کنی فرمودند بین «فاسد» و «افسد» و «بد» و «بدتر»، ما به احمدی‌نژاد رأی می‌دهیم. یعنی در مقابل آن میرحسین موسوی بود که آقایان، وی را قبول نداشتند و بعدا ثابت شد که تشخیصشان درست بوده است»

در جریان مناظره انتخابات ریاست جمهوری سال 88، محمود احمدی نژاد شدیدترین انتقادات خود را علیه هاشمی رفسنجانی و ناطق نوری دو عضو ارشد جامعه روحانیت مطرح کرد؛ سخنانی که باعث شد این دو انتظار داشته باشند جامعه روحانیت علیه آن موضع گیری کند و از اعضای خود در برابر اتهامات مطرح شده دفاع کند که اینگونه نشد.

مصباحی مقدم سخنگوی جامعه روحانیت در این مورد می‌گوید: «اینکه آن زمان موضع‌گیری نشد، هم نسبت به حمایت از آقای هاشمی و هم نسبت به حمایت از آقای ناطق نوری، مسئله از این قرار بود که دادن بیانیه و موضع‌گیری‌کردن می‌توانست اثر مهمی روی انتخابات بگذارد. گرچه مرحوم آیت‌الله مهدوی کنی علاقه‌مند بودند که موضع‌گیری کنند ولی این را هیچ‌وقت علنی نکردند. خاطرم هست در نشستی که در حرم امام بعد از آن مناظره رخ داد، ایشان به‌شدت با آقای احمدی‌نژاد برخورد و نسبت به آن رفتار، گلایه کرده بود. این نشان می‌دهد که او می‌خواست موضع‌گیری کند اما نمی‌خواست این موضع‌گیری روی انتخابات اثری بگذارد. بعد از سال 88 هم که دیگر آب‌ها از آسیاب افتاده بود و موضع‌گیری فایده‌ای نداشت»

احمدی نژاد باعث شد تا میان اعضای سرشناس جامعه روحانیت با این نهاد، شکاف بزرگی ایجاد شود. حمایت هاشمی از موسوی و حوادث بعد از انتخابات 88، بنزینی بر آتش این اختلافات بود. برخی از اعضای جامعه روحانیت اعتقاد داشتند هاشمی رفسنجانی طراح اصلی حوادث سال 88 و «موسوی، کروبی و خاتمی» مهره‌های بازی این شطرنج باز کهنه کار سیاسی ایران بودند. آنها نامه هاشمی به رهبری قبل از انتخابات را شاه کلید حوادث سال 88 آن سال می‌دانستند.

حوادث سال 88 باعث شد هاشمی به اصلاح طلبان نزدیک شود و از او در جامعه روحانیت تنها یک نام باقی بماند. این جامعه حتی به دلیل اختلاف‌های اساسی که با هاشمی و به واسطه آن با حسن روحانی داشت حاضر نشد از عضو رسمی خود در انتخابات ریاست جمهوری یازدهم (سال 92) نیز حمایت کند.

سید رضا اکرمی در مورد انتخابات 92 می‌گوید:« با توجه به اینکه خود جامعه روحانیت به مصداق خاصی در حمایت از کاندیداهای انتخابات ریاست‌جمهوری نرسیده است، اعضای این جامعه تک‌تک می‌توانند کاندیدای مورد علاقه خود را انتخاب و از آن حمایت کنند»

بعد از گذشت 38 سال از تاسیس جامعه روحانیت مبارز، شکاف بزرگی میان هاشمی و جامعه روحانیت ایجاد شده است و می‌تواند کار به جایی برسد که جامعه روحانیت در انتخابات مجلس خبرگان از سرشناس ترین عضو خود حمایت نکند.

تماشاخانه

از کودکی برخی مردهای ایرانی تا قفس سرباز پارسی / لگدی که معنای زیادی پیدا کرد (فیلم)

فیلمی ناب از بازار تهران در حدود ۱۲۰ سال قبل / لباس پوشیدن مردان و زنان تهرانی جالب است (فیلم)

فیلم های دیگر