"کاکا" رئیس تیم کاوشگران تپه سرسختی شازند که تلاش آنها منجر به کشف اسکلت مرد 7500 ساله در استان مرکزی شد در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: استان مرکزی از لحاظ جغرافیایی و نگاه مطالعات باستان‌شناسی دو فرهنگ مهم دوران پیش از تاریخ (زاگرس مرکزی و مرکز فلات ایران) را در خود جای داده است.

وی با بیان اینکه شهرستان‌های کمیجان، شازند و خنداب در شرق زاگرس مرکزی قرار گرفته‌اند و دیگر شهرستان‌ها جزو مرکز فلات ایران محسوب می‌شوند، گفت: قبل از کاوش و بررسی استان بویژه تپه سرسختی شازند اطلاعات باستانی استان بسیار محدود بود، اما مطالعات در سال 1391 آغاز شد و در تپه سرسختی که در شرق زاگرس مرکزی قرار گرفته است کار لایه‌نگاری صورت گرفت.

کاکا، هدف از لایه‌نگاری این تپه را بررسی این موضوع که این تپه از چه زمان تا چه زمانی محل سکونت بوده است، عنوان کرد و افزود: براساس لایه‌نگاری انجام شده این محوطه از دوران نوسنگی، مس‌سنگی، مفرغ، عصر آهن، دوره اشکانی و اسلامی مورد سکونت بوده است.

وی، مهمترین اتفاق سال 91 را کشف بخشی از یک اسکلت انسانی در این منطقه عنوان کرد و افزود: به دلیل محدود بودن مدت زمان کاوش، تصمیم بر این شد بخش‌هایی که کشف شد را تا زمان کاوش مجدد نگه داریم و در بهار سال جاری کاوش گسترده در بخش پیش از تاریخ محوطه را به انجام برسانیم.

وی، دلیل این فاصله زمانی و وقفه حدود چهار ساله در کاوش این اسلکت را تغییر مدیریت‌ها و نبود اعتبار لازم برای ادامه کار عنوان کرد و ادامه داد: در باستانشناسی تکنیک‌هایی وجود دارد که ارزش تاریخی یک منطقه را نشان می‌دهد. نوع پوشش گیاهی، اسکن و عکس‌های هوایی از محوطه عاملی بود که فضای کاوش مشخص و منتهی به کشف چنین اسکلت باارزش و قدیمی شود.

این باستان‌شناس با اشاره به اینکه اسکلت مربوط به دوره پیش از تاریخ است، این دوره را شامل دوره نوسنگی و دوره مس سنگی دانست و گفت: این اسکلت مشخصا مربوط به دوره نوسنگی است. دوره نوسنگی پس از اینکه آب و هوا تغییراتی داشت و زمین عصر یخبندان را پشت سر گذاشت و انسان‌ها از غارها وارد دشت‌ها شدند و به کار کشاورزی و دامپروری پرداختند، شکل گرفت و آثار این اتفاق در عصر حاضر در تپه سرسختی مشهود است.

وی به شاخصه‌های دوره نوسنگی اشاره کرد و گفت: در این دوره هنوز فلز اختراع نشده است و افراد ابزارهای سنگی داشتند، اجساد را در کف خانه‌های خود دفن می‌کردند، تبادلات منطقه‌ای با برخی مناطق همچون سیلک کاشان و دیگر مناطق زاگرس انجام داده و افزایش جمعیت داشتند که باعث تشکیل سلسله مراتب اجتماعی و پیچیدگی اجتماعی و اقتصادی شد.

کاکا، دوره نوسنگی را درست اواخر هزار ششم قبل از میلاد عنوان کرد.

در ادامه منیره محمدی، معاون گروه کاوش تپه سرسختی نیز در خصوص کشف این اسلکت به ایسنا گفت: سرسختی یکی از روستاهای اطراف شازند است که سال 1387 گمانه‌زنی‌هایی در خصوص تعیین حریم آن انجام گرفت و براساس آن سال 1391 لایه‌نگاری در دستور کار قرار گرفت.

وی عنوان کرد: در سال 91 شناسایی لایه انجام شد و در سال 95 که کاوش گسترده صورت گرفت. آثار بسیاری زیادی از دوره‌های پیش از تاریخ و این اسکلت 7500 ساله در عمق 6 متری کشف شد و با توجه به اینکه در استان مرکزی تا به امروز اثری با این قدمت کشف نشده است، این کشف می‌تواند تاریخ استان را بیش از گذشته نشان دهد.

این کارشناس ارشد باستان‌شناسی با بیان اینکه بر باستانی بودن تپه سرسختی اشراف کامل داشتیم، اما انتظار وجود چنین اسکلتی را نداشتیم، افزود: کار کاوش توسط یک تیم 10 نفره بومی سه ماه طول کشید و در کنار کشف این اسلکت اشیای دیگر همچون توکن(اشیا شمارشی مانند پول امروز که ساختار اولیه پول محسوب می‌شوند)، سردوک سفالی، سنگ چخماق، ابزارهای سنگی، هاون‌های سنگی، دست‌سازهای سنگی، سفال‌های دوره‌های مختلف که بسیار بی‌نظیر هستند کشف شد. سفال‌های دوره مفرغ سالم هستند، اما سفال‌های مربوط به دوره نوسنگی و مس‌سنگی خیلی سالم نیستند ولی نقوش حکاکی شده روی آنها منحصربه فرد است به طوری که تاکنون اثری به مانند آنها در استان مرکزی و حتی در ایران نداشته‌ایم.

وی، شاخصه اصلی این اسکلت را سالم بودن آن عنوان و بیان کرد: حتی دندان‌های آن سالم است. علت این سالم بودن قلیایی بودن خاک منطقه است و به دلیل اسیدی نبودن استخوان از بین نرفته است.

محمدی با اشاره به اینکه فضای در نظر گرفته شده برای نمایش و نگهداری این اسکلت حمامی تاریخی است که به موزه تبدیل شده و طبعا دارای مقداری رطوبت است، گفت: به همین دلیل باید تهویه مناسبی همچون قرار دادن یک دستگاه فن در کنار اسکلت در نظرگرفته شود تا هیچ آسیبی به آن وارد نشود. البته کارهای استحکام‌بخشی اسلکت توسط یک گروه از تهران انجام شده است و شرایط کنونی اسکلت شرایط مطلوبی است و اقدامات تهویه محیط به درستی انجام شده است.

این باستان‌شناس خاطرنشان کرد: در حال حاضر فصل کاوش تپه سرسختی شازند به پایان رسیده است، اما قطعا می‌توان فصل‌های بعدی کاوش را نیز برای آن در نظر گرفت و با توجه به قدمت تپه و البته وسعت آن که حدود یک هکتار است قطعا می‌توان در کاوش‌های بعدی اشیا و آثار تاریخی بسیاری کشف کرد.

یک عکس در سال 1346 از این منطقه گرفته شده است نشان می‌دهد روی تپه یک قلعه‌ قرار داشته به همین دلیل به این منطقه تپه قلعه سرسختی می‌گویند و نشان می‌دهد که از هفت تا هشت هزار سال پیش در منطقه سکونت وجود داشته است و اطراف تپه که روستاست نیز نشان می‌دهد که فضای مناسبی برای سکونت بوده است به همین دلیل این تپه ارزش و اهمیت بسیار بالایی دارد.

کانال عصر ایران در تلگرام

تماشاخانه