فرصت ها از بحران ها بر می خیزند: ترامپ فرصتی جدید برای چین

عصر ایران؛ دکتربهزاد شاهنده^* - اصل نزاع و همکاری که پایه و اساس نظام بین الملل است در روابط دو قدرت اول اقتصادی جهان یعنی چین و آمریکا^** نمود کامل دارد؛ آمریکایی که در رسیدن چین به قلعه امروزی نقش تعیین کننده ای داشته و چینی که اعتقاد دارد که این آمریکاست که می تواند چین را به آزروی تبدیل به قدرت بزرگ همپای آمریکا در نیم قرن آینده برساند، روابطی بر اساس تعامل را در در چهار دهه گذشته شکل داده اند.

دو کشور بالغ بر 660 میلیارد دلار تبادل تجاری دارند که 336 میلیارد دلار به نفع چین است. جمهوری خلق چین بزرگترین شریک تجاری آمریکاست و این دو کشور 36% از اقتصاد جهانی را در اختیار دارند. چین در حال حاضر بزرگترین کشور تجاری جهان محسوب می شود.

با انتخاب "دونالد ترامپ" به عنوان چهل و پنجمین ریاست جمهور آمریکا فرصتی جدید پیش آمده است که این تعامل تقویت شود چرا که آمریکا در حداقل یکسال اول ریاست جمهوری او، درون نگر بوده و مثل سلف خود "باراک اوباما" بر سیاست های تحریک آمیز علیه چین اصرار نخواهد ورزید.
به احتمال زیاد فضای حاکم بر مناسبات دو کشور بر پایه مراودات تجاری و اقتصادی خواهد بود و چین به واسطه نیاز مبرم به حفظ و گسترش روابط با آمریکا که آن را "کلید کلیدها" می داند تلاش خواهد نمود که بازیگر مسؤول تری در نظام بین الملل باشد. تاکید چین بر "حکومت جهانی" و ایفای نقش شفاف تر چین در این واحه با قدرت یابی هر چه بیشتر چین پر رنگتر می شود.
   
پیام "شی جین پینگ"  رییس جمهور به " دونالد ترامپ" رییس جمهور منتخب آمریکا گویای تعامل چین با جهان و بویژه آمریکا می باشد: " دو قدرت بزرگ اقتصادی جهان در پیش برد توسعه و شکوفایی جهانی مسؤولیتی مشترک دارند...". او تاکید داشت که همکاری تنها راه صحیح برای چین و ایالات متحده آمریکاست.     

"دونالد ترامپ" نیز در اولین سخنرانی خود اعلام داشت: "همزمان با اینکه ما همیشه منافع آمریکا را در اولویت قرار خواهیم داد با دیگران منصفانه رفتار خواهیم کرد".

"ترامپ" با مجموعه بزرگی از معضلات داخلی که قول رسیدگی به آنها را داده روبرو خواهد بود که باعث خواهد شد که چین مثل دوران اوباما در اولویت نباشد و به اصطلاح "فرصت تنفس" برای چین ایجاد شود. چین در دوره پیش رو با شخصیتی شبیه " هیلاری کلینتون" که  خواهان ایستادگی در مقابل چین بود، در مقابله نخواهد بود . برعکس با فردی روبرو خواهد بود که اهل بده و بستان است.
ترامپ به احتمال قوی در اولین دیدار با رهبر چین به تعامل بیشتری دست پیدا خواهد کرد و در عمل دست چین را برای جذب کشورهایی نظیر ویتنام، میانمار و فیلیپین (که نگران رقابت در آسیا – پاسفیک اند) با قول و وعده های نقدی و آماده باز خواهد داشت . بدین ترتیب، او به قدرت در حال تثبیت "امپراطوری میانه" در آن منطقه حیاتی که سالانه 6/5 تریلیون کالا از آن تردد می شود جان تاز ه ای خواهد بخشید.


کشورهای مذکور در دوره ای نه چندان بلند به سمت چین چرخش خواهند کرد و کشوری را که به قول خود در کمک به توسعه این کشورها عمل می کند شریک  واقعی تلقی خواهند کرد تا با کشوری مثل آمریکا که با وزش انتحاباتی در حمایتهای خود تعلل می کند و اراده لازم را از خود در این راستا ندارد و یا حد اقل در اعمال آن استوار نیست.

 تنیدگی مناسبات "پکن" و " واشنگتن" و البته قدرت اقتصادی چین به "ترامپ" این اجازه را نمی دهد که بتواند و یا بهتر بگوییم  بخواهد  به قول خود جلوی " تجاوز آشکار تجاری" به وسیله چین را بگیرد. شعارهای چهل و پنجمین ریاست جمهور آمریکا  در مبارزات ریاست جمهوری که نشانه از عدم درک درست از چبن است و از نداشتن تیمی قوی چین در دستگاه رهبری خود رنج خواهد برد (در مقایسه با تیم زبده چین در دوران "اوباما"و"کلینتون") و ... عملاً تو خالی از آب در آمده و یا به یاس مبدل خواهند شد.

هر گونه سیاست ماجراجویانه " واشنگتن" در قبال چین عواقب خطرناکی را به دنبال خواهد داشت . " ترامپ" تهدید کرده است که برای جلوگیری از سیاستهای مخرب  تجاری چین به " سازمان تجارت جهانی" شکایت خواهد کرد و به تحمیل نرخ تعرفه 45% بر واردات چینی برای تمکین این کشور به عدم سوء استفاده از بهره برداری از پایین نگه داشتن ارزش "یوان"( واحد پول چین)- خواهد پرداخت.
این اقدام باعث گران شدن صادرات چین به آمریکا (بزرگترین بازار چین) و وارد کردن ضربه جدی به رشد اقتصادی چین خواهد شد.جنگ تجاری بین دو ابرقدرت اول اقتصادی جهان ، گیتی را به چالش خواهد کشید و همه در این جنگ با حاصل صفر بازنده خواهند بود.


کارخانجات عظیم هواپیما سازی آمریکا مثل "بویینگ" در چین مستقر هستند و به چین تعداد قابل ملاحظه ای هواپیما می فروشند. شرکتهای بزرگ الکترونیکی آمریکا شبیه " اپل" برای ادامه حیات تجاری خود به " فلزات ذی قیمت" که در چین یافت می شوند (کالای اساسی در تولید " ای فون") وابسته هستند.
این شرکتها صرفا افراد بومی را در استخدام ندارند بلکه برای تعداد پرشماری از آمریکایی ها نیزاشتغال ایجاد کرده اند. برآورد شده که جنگ تجاری با چین و احداث دیوار بین آمریکا و مکزیک  حد اقل چهارمیلیون نفر را بیکار خواهد کرد و ایالات متحده  را در رکود بی سابقه قرار خواهد داد.

در صورتی که "ترامپ" تصمیم بگیرد که با اتخاذ سیاست های غیر عقلایی با چین روبرو شود، سفارشات عظیم شرکت "بویینگ" به اروپا و شرکت " ایرباس" منتقل خواهد شد. فروش بسیار پر رونق اتومبیل های آمریکایی در چین صدمه بزرگی خواهد دید. شرکت " اپل" از گردونه رقابتی جهانی خارج می شود. فروش نجومی "سویا" و "ذرت" آمریکا به چین متوقف می شود و آمریکایی ها از برخورداری از کالاهای چینی که بواسطه قیمت نازل  در دسترس آنها بوده محروم می شوند.

چینی ها تهدیدهای انتخاباتی  ترامپ" را از عدم آگاهی وی از اوضاع و احوال جهانی می دانند که پس از قرار گرفتن در پست ریاست جمهوری تغییر خواهد کرد. او در مدتی کوتاه متوجه خواهد شد که جهان دیگر در سال 1979 زندگی نمی کند که بخش  تولید صنعتی در اوج شکوفایی خود قرار داشت و اغلب آمریکاییها برای یافتن کار و حفظ  موقعیت و زندگی طبقه متوسط  نیاز به مدرک دانشگاهی نداشتند. جهان تغییر کرده و مردم طبقه متوسط  و فقیر آمریکا بخش عظیم درآمد خود را برای خرید کلاهای وارداتی ارزان قیمت در حد تمکن مادی خود خرج می نمایند و پیشنهادات نپخته گرانی آنها منجر شده و بحران بزرگی ایجاد خواهد نمود.

دویست سال پیش چین با شعار میهن پرستی و خود کفایی خود را با امپراطوری ناتوان و نا آگاهش از جهان منزوی ساخت و اعلام داشت که "بربرها " ( خارجیان) هیچ ندارند که چین از آن برخوردار نباشد. چین در نتیجه انزوای دیکته شد از جانب خود هر روز ضعیف تر گردید و مجبور شد به خارجیان به طور روز افزونی باج و خراج بیشتری بپردازد و مصیبی عظیم که چینی آن را "صد سال خواری و ذلت " خطاب می کنند را ایجاد نماید.در اینجا باید تاکید گردد که چین هم اکنون در جایگاهی قدرتمند قرار گرفته که حضورش برای حفظ نظام بین الملل حیاتی است به طوریکه بدون ورود مستقیم چین در مسایل جهان – تعاملات دنیا دچار وقفه می شوند. ثبات اقتصادی چین به ستون اصلی ثبات جهانی مبدل گردیده  است که هر گونه تزلزل در آن- جهان را دگرگون خواهد کرد.

  بی دلیل نیست که دو کشور در عالی ترین سطوح اقتصادی ،امنیتی و ...سالانه بیش ازصد مورد مذاکره و تبادل نظر را در سالهای اخیر داشته اند ، امری که نهادینه شده است.

ترکیب اوضاع و احوال چالش های موجود در آمریکا که عمدتا اقتصادی هستند، گرایش دولت آینده آمریکا به درون، دوری جستن آمریکا از منازعات بین المللی حداقل در کوتاه مدت (در خصوص چین عقب نشستن آمریکا ازموضع مقابله با چین در آسیا- پاسفیک: دریای جنوب چین)  ، جایگاه بی سابقه چین در نظام بین الملل، اراده چین در حفظ و گسترش روابط کلیدی با آمریکا در آینده قابل پیش بینی، برخورد متفاوت آمریکا با چین در دوران " ترامپ" و اولویت دادن به روابط متکی بر داد و ستد تاجر مآبانه، پذیرش نیاز روز افزون دو کشور آمریکا و چین- تأکید بر تعامل و همزیستی با یکدیگر، فاصله گرفتن از سیاست های جاری آمریکا در منطقه آسیا، پاسفیک و پیروزی " دونالد ترامپ " فرصتی نو برای چین- استاد بهره گرفتن از موقعیت ها - خواهد بود.


_{**چین با برخورداری از تولید ناخالص داخلی 20 تریلیون دلار و آمریکا باتولید ناخالص داخلی 18 تریلیون دلار با معیار قدرت خرید.}