نوسازی ناوگان هوایی ضرورت دارد/ 1000 خلبان زبده درایران بیکارند

 عصر ایران؛ یوسف ناصری- توافق هسته ای ایران و قدرت های دیگر در روز 27 دی ماه 1394(17 ژانویه 2016) به اجرا درآمد. اوباما در روز 26 دی ماه 1394 و پیش از اجرای رسمی توافق هسته ای طی فرمانی از وزیر خارجه آمریکا خواست مجوز فروش هواپیماهای مسافربری به ایران را صادر کند.

در روز 5 فروردین 1395 وزارت خزانه داری آمریکا نیز مجوز فروش هواپیمای مسافربری به ایران را صادر را فراهم کرد. بعد از اجرای توافق هسته ای(برجام) شرکت فرانسوی ایرباس قرارداد فروش 100 هواپیمای ایرباس «ای 321»، «ای 330» و «ای 350» به ایران را به امضا رساند که ظرفیت 27 هزار صندلی را دارند.

روز پنج شنبه 23 دی ماه 1395 اولین هواپیمای نو ایرباس(321A-) با ظرفیت 190 صندلی، در فرودگاه مهرآباد تهران به زمین نشست و عملا تحریم خرید هواپیمای نو علیه ایران شکسته شد.

در گفت و گوی عصر ایران با دکتر سیدباقر حسینی، آثار خرید هواپیماهای جدید توسط ایران بررسی شد.

حسینی، در مجلس نهم نماینده مردم زابل و رئیس فراکسیون صنعت حمل و نقل بود. یکی از اهداف تاسیس این فراکسیون در سال 1393 تلاش برای بهبود صنعت هوایی ایران بوده است. 

 
*پس از سال ها عدم امکان خرید هواپیمای نو، اولین هواپیمای نو خریداری شده توسط ایران وارد کشورمان شد. بعد 23 سال ایران صاحب هواپیمای نو شده. این اتفاقی است که بعد از بیش از 2 دهه رخ داده . شما که در مجلس دغدغه نوسازی صنعت هوایی را داشتید این اتفاق را شما چطور ارزیابی می کنید؟

-من اعتقاد دارم که ناوگان هوایی ما نوسازی شود و این کار اهمیت دارد. الان خیلی از مدیران و مسئولان هستند که بنا به مسئولیتی که دارند مثلا باید در تهران حضور پیدا کنند و خیلی از مریض ها هستند که باید با هواپیما تردد داشته باشند. تردد با هواپیما فقط برای اقشار خاصی نیست و به نوعی همه را در بر می گیرد.

ضمن این که به عنوان یک کشور مستقل باید همه امکاناتی که در اختیار ما هست، امکاناتی باشد که متناسب با جایگاه ما باشد. اما جشن گرفتن برای آوردن یک هواپیما، نیاز نیست. ما فقط هواپیما خریده ایم و خیلی اتفاق خاصی نیفتاده است. من اطلاعات دقیقی ندارم ولی می گویند این هواپیما مرجوعی بوده است. گفته شده آن را از اسپانیا برگردانده اند.

*مدیر عامل شرکت ایران ایر گفته که مرجوعی بودن این هواپیما صحت ندارد و فقط چند ساعت پرواز تستی داشته است. شما در سال 1393 فراکسیون حمل و نقل را در مجلس تاسیس کرده و رئیس آن شده بودید. یکی از اهداف آن فراکسیون تلاش برای بهبود وضعیت صنعت حمل و نقل هوایی بوده است. ظاهرا خوشحال نیستید که هواپیمای جدید وارد ناوگان هوایی ایران شده.

-هواپیمای جدید باید وارد ناوگان هوایی ما شود. کار خوبی هم هست و ما استقبال می کنیم. اما این که وارد کردن یک هواپیما را ثمره برجام بدانیم این کار زشت است و در شأن جمهوری اسلامی ایران نیست.
 
*حتی خبرگزاری آسوشیتدپرس با اشاره به ورود اولین هواپیمای نو به ایران، خرید هواپیماهای نو را یکی از فواید توافق هسته ای ایران دانسته است. یک خبرگزاری معتبر خارجی هم اهمیت این موضوع را بیان کرده است.

-آنها خیلی چیزها می گویند. ما نمی توانیم به حرف آنها استناد کنیم.

*آسوشیتدپرس این را یک رویداد برای نوسازی ناوگان هوایی ایران دانسته است. آیا این یک تحلیل غیر منطقی است ؟

-خیر. این رویداد است ولی صحبت من درباره این است که بگوییم ثمره برجام است. البته اگر برجام و توافق هسته ای نبود، ممکن بود همین اتفاق هم نیفتد. اما بحث این است که آیا آن همه امتیازات دادن در قبال یک هواپیما ارزش دارد. به نظر من، این که برای ورود یک هواپیما این همه مانور بدهیم، جالب نیست.

*طبق اعلامی که شده 60 فرودگاه در ایران وجود دارد که 10 فرودگاه فعال است و 50 فروگاه نیمه فعال است. ضرردهی فرودگاه ها را به چه صورت می توان تغییر داد؟
 

-احداث برخی فرودگاه ها، اقتصادی نبوده و توجیه نداشته است. احداث برخی فرودگاه ها، تحت فشار نمایندگان مجلس بوده است.
برخی فرودگاه ها نیز نزدیک به هم هستند و مسافر زیادی از آنها جا به جا نمی شود. به همین دلیل اصلا سوددهی ندارند.
 
*میانگین ساعات پرواز هواپیماهای ایرانی 7 ساعت در شبانه روز است و این نسبت به میانگین جهانی کم است. آیا این هواپیماها مشتری ندارند یا فرسوده بودن هواپیماها باعث می شود کمتر مورد استفاده قرار بگیرند؟
 
-ما چند سانحه هوایی داشتیم. خیلی از مردم ترجیح می دهند با وسیله نقلیه دیگر مسافرت کنند و با هواپیما نروند.

برخی شرکت های هواپیمایی مشتری ندارند. برخی افراد به خاطر ایمنی، شرکت ایران ایر را ترجیح می دهند و بعضی شرکت هواپیمایی ماهان را ترجیح می دهند. بعضی هم به خاطر مشکل مالی، شرکت های دیگر را انتخاب می کنند. بنابراین فرسودگی ناوگان یک عامل است. وقوع چند سانحه هوایی هم نقش دارد. بعد از آن سوانح هوایی، فضایی در جامعه ایجاد شد و به همین دلیل از هواپیما استقبال نمی شود.
 
*وزیر راه و شهرسازی در سال گذشته که شما هم نماینده مجلس بودید گفته بود 256 هواپیما در کشور داریم که 100 فروند از آنها زمین گیر شده و 150 فروند عمر حدود 20 سال دارند. این قدمت حدود 20 ساله هواپیما یک وضعیت غیر طبیعی است؟
 
-بله. به همین دلیل باید برای نوسازی ناوگان هوایی یک فکر اساسی کنیم. البته مسافرت با قطار به صرفه تر است و امنیت بیشتری دارد. اما وضعیت حمل و نقل ریلی هم مطلوب نیست و نیاز به ترمیم و نوسازی دارد.
 
*در برنامه پنج ساله پنجم توسعه مصوب شد میانگین ناوگان هوایی به 15 سال کاهش پیدا کند. آیا این هدف قابل قبولی است که تصویب شد؟
 
-بله. تحقق این هدف، بستگی به شرایط ما دارد. ما هر چه به اقتصاد بین المللی نزدیک تر باشیم خیلی بهتر است. با توجه به تحریم هایی که اتفاق افتاد و رکودی که ایجاد شده، برای برنامه ششم توسعه که از سال 1396 اجرا می شود، رسیدن به آن هدف کاهش عمر ناوگان هوایی مناسب است.
 
*قراردادهای خرید هواپیمای مسافربری با شرکت ایرباس و شرکت ایتالیایی یعنی ای تی آر ATR))  به صورت اجاره شرط تملیک است. به نظرتان آیا این شیوه مناسبی است که پول هواپیما بعد از تحویل گرفتن و از طریق فروش پول بلیت به مسافران هواپیما تامین شود؟
 
-اجاره به شرط تملیک، روش مناسبی است. با توجه به اوضاع و احوالی که  از لحاظ مالی داریم و استقبالی که الان در زمینه مسافرت هوایی داریم شیوه مناسبی است.
 
*بهبود حمل و نقل هوایی چه تصویری را از ایران در اذهان ایجاد می کند؟
 
سوانح حمل و نقل هوایی، بازتاب گسترده تری دارد و هر سانحه هوایی که برای ما اتفاق می افتد بازتاب هایی را دارد و ارزیابی هایی را از توانمندی کشور ما می تواند در پی داشته باشد. همین مشکل را در حمل و نقل جاده ای داریم و همه اینها می تواند تاثیرات منفی در قضاوت دیگران و جایگاه بین المللی ایران داشته باشد.
 
*با توجه به این که تحویل دادن این هواپیماها زمانبر است، به چه صورت به غیر از این هواپیماها می توان هواپیماهای دیگر را مورد استفاده قرار داد؟
 
-بعضی از شرکت های هواپیمایی داخلی مدعی هستند که می توانند هواپیماهایی را خریداری کنیم. در زمان تحریم این کار را هم انجام داده اند.
 
*ولی خرید شرکت های داخلی در زمان تحریم، این طور نبود که هواپیمای خریداری شده کاملا نو باشد و تازه از کارخانه بیرون آمده باشد.
 
-هواپیماهای نو نبودند ولی کیفیت آنها مطلوب بوده است. دولت برای خرید هواپیما توسط خودش، نباید زیاد سرمایه گذاری کند. چون وضعیت صنعت هوایی حادّ و اضطراری است، بخشی را دولت عهده دار شود. بخشی را اجازه بدهد که بخش خصوصی ورود پیدا کند و بخش خصوصی به نوسازی ناوگان هوایی کشور کمک کند.
 
*مقدار 85 درصد قرارداد به صورت فاینانس تامین شده و دولت بودجه ای تخصیص نداده است.
 
-این قراردادها شفاف نشده است. در این قراردادها باید دقت نظر داشته باشیم و به گونه ای باشد که متضرر نشویم.
 
*به غیر از روش فاینانس آیا روش های دیگری وجود دارد که به نفع کشور ما هم باشد و پول خرید هواپیما زودتر پرداخت نشود؟
 
-پول پرداخت نشده ولی اگر نتوانیم درست عمل کنیم به مشکل برخورد می کنیم. همه جوانب کار باید سنجیده شود.
 
*اگر از هواپیماها بیشتر از 7 ساعت در شبانه روز فعلی استفاده شود شاید در بازپرداخت بدهی مشکل پیش نیاید. در سال گذشته ایرانیان 4 میلیارد دلار پول بلیت به  شرکت ها و خطوط هوایی خارجی داده اند. رقبای منطقه ای ما نسبت به خرید هواپیماهای نو چه واکنشی نشان داده اند؟
 
-طبیعی است کشورهایی که بهره بیشتری می بردند به نوعی خوشحال نباشند. خیلی هم متاسفانه به این قراردادها خوشبین نیستیم و به طرف های مقابل چه بوئینگ و چه ایرباس که به تعهدات خودشان عمل کنند.
 
*مدیر عامل شرکت ایرباس چه در فرانسه و چه در مراسم فرودگاه مهرآباد تاکید داشت به قرارداد پایبند هستند. شما از چه نظر می گویید خوشبین نیستید؟
 
-تا حالا تجربه ثابت کرده است که کشورهای اروپایی تحت تاثیر آمریکایی ها بوده اند و هر چه آمریکایی تصمیم بگیرند آنها نیز همراهی می کنند.
...
*بعضی از قطعات هواپیماهای شرکت فرانسوی ایرباس توسط شرکت های آمریکایی تولید می شود. به خاطر این موضوع بود که ایرباس نمی توانست به ایران هواپیما بفروشد.
 
-اگر آمریکایی ها بخواهند کارشکنی کنند، شرکتی مثل ایرباس نمی تواند به صورت مستقل عمل کند. مشکل در این زمینه است.
 
*شرکت آمریکایی بوئینگ تلاش کرد تا قرارداد با ایران به نتیجه برساند. با توجه به این که یکی از وعده های ترامپ ایجاد اشتغال در خاک آمریکا هست آیا فروش هواپیماهای بوئینگ به نفع هر دو کشور آمریکا و ایران است؟
 
-خیلی به نفع آمریکایی ها است. با توجه به شرایط اقتصادی بد و بیکاری در آمریکا و قولی هم که آقای ترامپ داده است که می خواهد مشکلات داخلی را حل کند، به هر حال این یک مساله قابل توجه است. به این شکل می توان به آن امیدوار بود به خاطر خودشان هم که شده، با ما کنار بیایند.
 
*در هواپیماهای ایرباس 350 که ایران برای خرید آنها قرارداد بسته است به جای آلیاژ آلومینیوم از پلیمر تقویت شده با فیبر کربن استفاده شده. این هواپیماهای جدید و با فناوری نوین آبرو و اعتبار کشور را بالا می برد؟
 
-هر چه کیفیت داشته های ما بالاتر باشد اعتبار بیشتری را به دنبال دارد. ضمن این که اینها، خیلی مشکلات کلی کشور را حل نمی کند. ما اگر بتوانیم مشکل اشتغال را حل کنیم اعتبار بالایی را کسب خواهیم کرد. 

کشور چین از یکی از همین شرکت های هواپیمایی تعدادی هواپیما خرید ولی به شرط این که در چین تولید هواپیما را انجام بدهد. با این کار برای چینی ها اشتغال ایجاد کردند.  این هم روش بسیار پسندیده ای بود که چینی ها انجام دادند.

در عین حال باید بگویم که ما الان 1000 خلبان زبده بیکار در ایران داریم . ضمنا خلبان هایی که الان فعالیت می کنند ساعات پروازی ها آنان هم کامل نمی شود.
 
*ایرباس و بوئینگ دو شرکت هواپیماساز برتر دنیا هستند. قطعاتی که شما می گویید برای استفاده در هواپیماهای ایرباس و بوئینگ در ایران تولید شود و موجب اشتغال در ایران باشد آیا استانداردهای ایرباس و بوئینگ را دارند؟
 
-قطعا این طور نیست. چون شرکت های خارجی، سال ها کار کرده و تجربه به دست آورده اند. اما بالاخره باید از یک جایی شروع کرد. چطور در زمان جنگ، نوجوانان 15 یا 16 ساله را می فرستادیم و بهترین اطلاعات را برای عملیات جمع آوری می کردند. به جوان 19 سال یا 20 ساله به عنوان فرمانده یک لشکر یا تیپ اعتماد می کردیم. الان هم باید به جوانان اعتماد کنیم.
 
*ولی جمع آوری اطلاعات با تولید هواپیمایی که باید استاندارد باشد و بتواند مجوز ورود به فرودگاه های کشورهای دیگر را بگیرد فرق دارد.
 
-بحث من اعتماد است. الان فردی که می خواهد چیزی بسازد یک مهندس نخبه است و خیلی هم توانمند است. من از نمایشگاه الکترونیک بازدید کردم که اخیرا برگزار شد. واقعا کارهای بسیار بزرگی انجام شده ولی اجازه نمی دهند فضا برای تولید کننده داخلی باز شود. در حالی که ممکن است تولید و محصول او به مراتب بهتر از مشابه خارجی آن باشد.
 
*یعنی در همین بحث هواپیما بهتر از مشابه خارجی می توانند تولید کنند؟
 
-خیر. در قطعات الکترونیک، بهتر از مشابه خارجی می توانند تولید کنند. می خواهم به یک نکته مهم اشاره کنم که نوسازی ناوگان هوایی ضرورت است. اما در این سطح گسترده ضرورت ندارد.

فکر نکنم بالای 5 درصد جمعیت کشور ما از صنعت هوایی استفاده کنند. اما مشکلات اساسی تری داریم که آنها را هم در کنار این موضوع، حل کنیم.
 
*هر سال تعداد زیادی توریست به ایران می آیند. اگر بخواهند از تهران به شهرهای دیگر سفر کنند نیاز به هواپیمای نو دارند و با هواپیمای فرسوده نمی توان آنان را جا به جا کرد.
 
-بله. آن هم ضرورت دارد. نوسازی ناوگان هوایی در جای خودش باید انجام شود ولی ضرورت های دیگری هم وجود دارد. خیلی از مشکلاتی که در جامعه وجود دارد واقعا امکان پذیر است که حل شود.