آنچه از روحیه هاشمی در میابیم، بردباری، شکیبایی، سنجشگری، اعتماد و درایت و دریافت عقلانی و برآیند آن «اعتدال پسندی» و «میانه گزینی» و نهایتا ایجاد نوعی «وفاق» و «همدلی» است که اگر سپاس ما سزاوار آن بود، بی¬دریغ نثار چنان مردی می¬کردیم که ۶ دهه عمر خود را در چنین مسیری قرار داد؛ اما آیا حق نیست که روز رحلت چنین مردی را روز «اعتدال، میانه روی و مبارزه با افراط گرایی» بنامیم؟

مصطفی فقیهی در سایت انتخاب نوشت:

هنوز تکانم می دهد، حادثه سوزناک ، ناگوار و بهت برانگیز درگذشت آیت الله هاشمی رفسنجانی. او چون نقش سیاسی عمیقش در ۶ دهه زندگانی خود، رحلتی شگفت آور و تاثیربرانگیز داشت و «انقلابی عاطفی» در کشور به پا کرد؛ آنقدری که حتی تندروترین جریان های مخالف هاشمی را نیز به تکاپو و تقلا انداخت تا از این وضعیت کم نظیر احساسی، چنگی زنند و مشتی نصیب خود کنند!‌ چندان که چنین کردند و در حد قد و اندازه ی خویش، نصیبشان شد. اما کاش پیام تشییع میلیونی را نیز به خوبی درک کرده باشند و از عمق جان بدانند و باور کنند که بی شک هاشمی، موهبتی برای انقلاب، مردم و کشور بود و همچنان نامش غنیمتیست ارزشمند برای آیندگان و بهانه ایست برای وفاق و همدلی.

هاشمی تکیه گاهی روحیه بخش برای انقلابیون و مبارزان پیش از انقلاب بود و مشاوری امین و مورد اعتماد حضرت امام (ره) در همه ی امور آن ایام کارساز، فرمانده پرصلابت دوران جنگ و سردار سازندگی و مهندس و معمار ایران در ایام صلح، سازنده و بازسازی کننده کشور پس از تخریب هولناک زیرساخت ها و شهرها، مشاور و همسنگر و یار بی بدیل و ۵۹ ساله ی رهبری معظم انقلاب، آینده نگری کم نظیر و بلندپرواز، سیاست ورزی هوشمند و زمان شناس، استراتژیستی بی بدیل در طراحی و اجرای راهبردهای کلان نظام، فقیهی فرزانه و نوگرا، مفسری ژرف اندیش و سترگ، عالمی بصیر، زبانی صریح و صمیمی، گریزان از نفاق و تملق و دورویی،‌ از تبار تک ستاره های مظلوم انقلاب اسلامی، نجیب،‌ بزرگوار، بخشنده و البته مظلوم و دلسوخته، اما سخت صبور و مقاوم، چون کوه، ایستا و فراز. آنچنانی که شایسته ی این شخصیتِ در طراز اسطوره، تاریخ سازی نمونه و مرد رویاهای بلندپرواز ایران است.

سخن در مورد او بسیار است ، اما چند نکته، اینجا گفتنیست:

تاریخ سیاسی پس از انقلاب اما، پدیده «توسعه» را با آیت الله هاشمی تعریف می¬کند. معماری ده ساله توسعه در کشور جدا از دیگر تجربه¬ های ثمین و سمین او در دیگر قلمروها، تجربه منحصر به فرد اوست. حتی پس از پایان دوره ریاست جمهوری، او همواره از سیاست¬های اصلاح گرایی و توسعه گرایی دولت ها حمایت کرد و در هدایت و پشتیبانی پیدا و پنهان آن هیچ فرو نگذاشت. و چه دقیق ، ریزبینانه و به حق است اطلاق عنوان «سردار سازندگی» به او... و مگر توسعه و اصلاح گری، جز در فضایی باز، آرام، بی تنش و آشوب و حرکت در مسیر «اعتدال»، توان بالیدن و بردمیدن دارد؟

هاشمی چنین بود و چنان رفت که نام و رسمش با «اعتدال» گره خورد. حضور مادام و موثر ۶ دهه او در صحنه کلان سیاسی کشور و بعد از انقلاب اسلامی در صحن و سرای کشور، «اعتدال سیاسی» را مجال ¬داد و او را به عنوان «میانجی قابل اعتماد» برای گروه¬ های سیاسی حفظ و صیانت می کرد ؛ گو آن¬ که نفس حضور او، عرصه را بر پاره¬ ای نوآمدگان و افراط گرایان گستره سیاسی تنگ می¬کزد؛ کسانی که تنها سرمایه¬ شان، فریفـتن چشم و دل با «زر و زیورهای زبانی» و «تردستی¬های کلامی» است؛ این جریان ، اما همچنان هست، کَم کَمَک سر از لاک خویش برون می کند تا از رحلت هاشمی، به مرگ اعتدال و میانه روی برسد!

هاشمی از دیگر سو، اما می دانست کسانی که به رادیکالیزه کردن فضای سیاسی می¬اندیشند، ناخودآگاه یا خودآگاه، مقاومت¬ها را نیز، رادیکال می¬کنند. رادیکالیزه شدن مقاومت¬ ها نیز خود به کند شدن روند «اصلاح خواهی مادام» در چارچوب شریعت اسلامی و مورد تایید مقام معظم رهبری منجر می¬شود.

آیت الله هاشمی نماد سیاست پیشه ای خردمند و معتدل بود که در هر بحرانی، مدیریت و کارشناسی و راهگشایی خود را نشان می داد. در کشاکش و چکاچاک جناح ها که گاه از مرز امنیت و وحدت ملی فراتر می¬رفت، حضور مستقیم و مؤثر «آیت الله» ، وزنه اعتدالی بود که مانع از برخورد تند و شکننده آنها با یکدیگر می شد. حضور او اگر چه در قالب هیچ¬یک از جناح¬ ها صورت نمی-گرفت ولی پایگاه اطمینانی برای همه آنها فراهم می آورد.

تأکید همیشگی آیت الله بر «سیاست اعتدال» برای بقا و دوام در جهان، بسیار تأمل برانگیز است. سیاست اعتدال، به زعم و تجربه او، این فرصت را فراهم می¬ آورد که فارغ از هیاهو و غوغاهای روزمره، و با پرهیز از افراط و تفریط به اصلاحات اقتصادی ـ اجتماعی و تأمین ثبات، وحدت ، امنیت ملی و همچنینوفاق و همدلی ملی اندیشید.

نگارنده اما با توجه به همه جوانب گفته و ناگفته ی شخصیتی حضرت آیت الله هاشمی، به دولت پیشنهاد می دهد روز رحلت این بزرگ مرد تاریخ ایران، به نام «اعتدال، میانه روی و مبارزه با افراط گرایی» نام گذاری شود. به نظر می¬رسد، همه نیروهای دلبسته به پیشرفت ایران با در نظر گرفتن این نکته، چونان نگارنده، کمپینی را فراهم آورند و پیشنهاد نامگذاری روز رحلت حضرت‌آیت الله هاشمی را مطرح کنند.

به واقع، آنچه از روحیه هاشمی در میابیم، بردباری، شکیبایی، سنجشگری، اعتماد و درایت و دریافت عقلانی و برآیند آن «اعتدال پسندی» و «میانه گزینی» و نهایتا ایجاد نوعی «وفاق» و «همدلی» است که اگر سپاس ما سزاوار آن بود، بی¬دریغ نثار چنان مردی می¬کردیم که ۶ دهه عمر خود را در چنین مسیری قرار داد؛ اما آیا حق نیست که روز رحلت چنین مردی را روز «اعتدال، میانه روی و مبارزه با افراط گرایی» بنامیم؟

هاشمی از آغاز، میانه رو و معتدل بود و ان شالله، از این پس نیز گستره سیاسی ایران، با استعانت و یاری جستن از نام و مرامش، بر همین سیره و سلوک خواهد رفت و مشی و منش این سیاست ورز کم نظیر تاریخ را تداوم خواهد بخشید.

اعتدال ، نامی خالی در تقویم سیاسی ایران

آیت الله هاشمی رفسنجانی در مصاحبه با «انتخاب» در اسفند ۹۲ می گوید :‌ در گفتگو ها اعتدال و منطق ملاك است و دعوا و نزاع نيست . بهترين امت كسان يا افرادي هستند كه در بحث ها شركت مي كنند و حرف حق را مي پذيرند .پس بايد با مردمان ديگر در نقاط مشترك همراهي كنيم كه با خودي ها ؛ مسلمانان و هم وطنان جاي خود دارد...فضايي با منطق است كه تند رويي و افراط و تفريط در آن نباشد.اگر انسان بخواهد راه برود ؛ از وسط جاده راه مي رود.راه رفتن از حاشيه جاده افراط است و رفتن از كنار هم باعث سقوط مي شود.

«اعتدال و میانه روی» از سلوک اصلی حکومت اسلامی است که شهید مطهری نیز همواره از آن دفاع کرده است. از نظر ایشان یکی از خاصیت¬های بزرگ دین مقدس اسلام «اعتدال و میانه روی» است. یعنی خود قرآن کریم امت اسلام را به نام «امت وسط» نامیده است و چه خوب است که حکومت اسلامی، حکومت وسط، میانه و معتدل باشد، نه افراط باشد نه تفریط. او معتقد بود: «امت و قوم و جمعیتی که واقعاً و حقیقتاً دست پرورده قرآن کریم باشند، از افراط و تفریط، از کندروی و تندروی، از چپ روی و راست روی از همه اینها برکنارند. تربیت قرآن همیشه ایجاب می¬کند اعتدال و میانه روی را».

شهید مطهری تندروها را تحت عنوان «افراطی»ها به «جهالت» متصل می¬کنند و کندروها را تحت عنوان «تفریطی¬ها» به «جمود» پیوند می¬زند و تصریح می¬کنند که «خطر جمود از خطر جهالت کمتر نیست، دین، اعتدال لازم دارد» و حکومت نیز بر اساس مبانی فکری ایشان، چنین است. «امت معتدل باشید نه جاهل و جامد». ریشه انحرافات از نظر مطهری در جهل (افراط) و جمود (تفریط) است. (نگاه کنید به: مقتضیات زمان،جلد 1، ص 69)

مطهری یکی از علامتهای آشکار مسلمانی را «پیدا کردن راه معتدل و میانه» می¬دانند و می¬گویند این «راه را» ائمه تأسیس کردند و تصریح می¬کند: «از نظر مقتضیات زمان نباید جاهل و مفرط و تندرو باشیم و نباید جامد و منقشر باشیم». (همان، ص 85)

کانال عصر ایران در تلگرام

تماشاخانه