2 محافظه کار؛ 2 شکست

عصر ایران؛ احمد جزایری- در انتخابات پارلمانی سال 2010 بریتانیا، جوانی 43 ساله با شعارها ی مقبول جامعه آن روز انگلستان توانست پس از 13 سال زمام امور را از دست حزب کارگر انگلستان ربوده و به عنوان جوان ترین نخست وزیر200 سال گذشته این کشور خود را معرفی کند.

 "دیوید کامرون" رهبر حزب محافظه کار انگستان با شعارهای اجتماعی و با نوید اصلاح ساختار بهداشت و درمان، توانست با اتحاد و ائتلاف  با حزب لیبرال دموکرات، دولتی به اصطلاح" معلق" را تشکیل دهد. نخست وزیر جوان اقدامات بعضا متضاد با تفکرات و ایدئولوژی حزب خویش را به اجرا گذاشت که در تاریخ سیاسی این حزب تقریبا منحصربفرد بود. قانونی شدن ازدواج همجسن گرایان که با عقاید حزب مطبوع خود ناسازگار بود، از جنجالی ترین اقدامات دیوید کامروندر این دوره بود.

نخست وزیر جوان در سال 2015 و پنج سال پس از تکیه زدن بر صندلی خانه شماره 10 خیابان "داون استریت" ، پیش بینی می شد که با پختگی بیشتر و البته تجربه دوران بحران اقتصادی وارد کارزار انتخاباتی شد و حزب رقیب را بار دیگر البته با قدرت بیشتر از گذشته به عقب راند.

گرچه این بار هم "دیوید کامرون" پیروز انتخابات بود، اما پاشنه آَشیل انتخاباتی این دوره او امیتاز گرفتن از اروپا و  برگزاری همه پرسی در راستای خروج از اتحادیه این قاره، بلای جان او شد و علیرغم مخالفت با آنچه نوید آن رامی داد، مجبوربه برگزاری همه پرسی شد .

وسرانجام در 24 ژوئن سال 2016در کمال ناباوری با آرای موافق مردم بریتانیا بر خروج ار اتحادیه اروپا روبرو شد. اتفاقی که شاید تنها "نایجل فراژ" رهبر حزب استقلال پادشاهی متحد (یوکیپ) آن را پیش بینی کرده بود و از قضا همین شخص استعفای نخست وزیر را نیز پیشنهاد داد. و سرانجام تحت فشار افکار عمومی و برای آسان سازی مراحل خروج بریتانیا از اتخادیه اروپا موسوم به "برگزیت"  کامرون  استعفا داد. در کمال تعجب "ترزامی" وزیر وقت کشور به عنوان رهبر حزب محافظه کار از سوی رهران حزب انتخاب شد و بعنوان دومین بانوی نخست وزیر بریتانیا در کسوت پنجاه و چهارمین نخست وزیر مامور تشکیل کابینه و انجام مراحل قانونی "برگزیت" و تعامل با اتخادیه اروپا برای این مهم شد.

دیوید کامرون با وعده همه پرسی برای خروج بریتانیا ازاتحادیه اروپا دست  به قمار بزرگی زد. اگرچه او به هیچ عنوان اعتقاد و باوری براین اقدام نداشت، اما برا ی اینکه بتواند با دست پر و از موضع بالا از اروپا امتیاز گیری کند، بصورت کاملا خوش بینانه تن به این تصمیم انتخاری داد. او پیس بینی می کرد که با اختلاف قابل ملاحظه ای مردم کشورش به این همه پرسی "نه " بگویند، اتفاقی که در جهت عکس روی داد و قمار سیاسی این نخست وزیر جوان ، "رفراندوم" را به برگ بازنده ای او تبدیل کرد.

این پیش بینی غلط،  نه تنها جایگاه انگلستان را در مناسبات سیاسی کمی متزلزل کرد، بلکه خسارت های اقتصادی بسیاری را به این کشور وارد کرد. کشوری که مجموع صادرات آن به اروپا در سال 2016 نزدیک به 280 میلیارد دلار(معادل 45 درصد از مجموع صادرات کل) بود. به عبارتی دستیابی به چنین جایگاهی در مروادت جهانی، انتخاب و تصمیم سنجیده تری را می طلبید که تنها به احساس برتری"کامرون" خوابهای طلایی انگلستان را به کابوس تبدیل کرد.

قمار نخست وزیر

"برخلاف آنچه که پیشتر مطرح بود، من پیشنهاد جلو افتادن انتخابات رادادم و فردا موضوع برای بررسی به مجلس عوام برده می شود و بر اساس قانون اساسی کشور نمایندگان مردم به آن رای می دهند. ما در مقابل رای پارلمان و مردم خود نمی ایستیم... ما میدانیم با برگزاری این انتخابات و نیز خروج مناسب از اتحادیه اروپا ، انگلیس از همیشه قوی تر خواهد بود. اینکه ما متحد باشیم و برای خروج از اتحادیه اروپا به مذاکره بنشینیم و صدای واحد باشیم، به قدرت کشور می افزاید..."
"ترزا می" در 18 آوریل 2017 با این سخنان خود در کمتر ازیکسال، دومین قمار سیاسی کشور را کلید زد. اولین بار "کامرون" با "همه پرسی" برگزیت و اکنون "می" برای آنچه که وی حمایت هرچه بیشتر از خروج کشور از اتخادیه اروپا عنوان می کرد.

در انتخابات 2015 حزب محافظه کارموفق شد از مجموع 650 کرسی صاحب 330 کرسی در مجلس شود که 4 کرسی از حد نصاب و اکثریت آرا پارلمان بیشتر بود، اما اکنون "ترزامی" برا ی اینکه بتواند "برگزیت" را با قدرت تمام در طول دوسال به سرانجام برساند، وعده زود هنگام انتخابات را در 8 ژوئن 2017 صادرکرد، تا با تصاحب کرسی های بشتر پارلمان قدرت و وجاهت قانونی بیشتری برای اهداف خود داشته باشد.

در طول نیم قرن گذشته این دومین قمار سیاسی، بی ثبات ترین دوره سیاسی بریتانیا را با نتایج کاملا متفاوتر از آنچه "ترزا می" انتظار داشت، را رقم زد.از دست دادن 12 کرسی در پارلمان و تصاحب 318 کرسی مجلس نه تنها باعث کاهش قدرت حزب محافظه کار و نخست وزیر شد، بلکه از حد نصاب 326رای نیز کمتر بود و این به معنی نیاز به ائتلاف برای تشکیل دولت است. ائتلافی که شبیه آنچه "کامرون" در سال 2010 با حزب لیبرال دموکرات انجام داد.

با این تفاوت که در آن زمان حزب محافظه کار موفق به کسب 100 کرسی بیشتر شد و با ائتلافی با حزب دیگر پس از 13 سال،  قدرت را از رقیب کهنه کار خود و در اوج قدرت  "حزب کارگر" ربود.
اما در شرایط فعلی "ترازمی" نه تنها  رای اکثریت مجلس را از دست داده است، اما  برخلاف آنچه که پیش بینی می کرد در آستانه اجرایی شدن "برگزیت" با قدرت سیاسی کمتری امید به ادامه راه دارد.

به بیان دیگر، حال دومشکل اساسی پیش روی نخست وزیر "می" است؛ ابتدا "دولت معلق" اما نه به سبک 7 سال گذشته بلکه با باج خواهی و امتیاز گیری حزب کوچکی که او دل به ائتلاف آن بسته است. از یک سو، حزب اتحاد گرای دموکراتیک موسوم به (DUP) که 10 رای را از آن خود کرده است می تواند "می" را به آنچه می خواهد نزدیک کند اما خطر "خواسته های" نابجا که از قضا این حزب کوچک بادرک شرایط سخت سیاسی دولت فعلی، باعث می شود تا شکننده ترین دولت از زمان جنگ جهانی دوم شکل گیرد. از این رو می توان انتظار داشت که در طول پنج سال آینده ، با از بین رفتن ائتلاف خطر فراگرفتن بحران سیاسی سراسر بریتانیا را تهدید کند.

از سوی دیگر، دومین مشکل اساسی "می"  اجرای "برگزیت" علیرغم میلش است. بحرانی که حال احزاب موافق با ماندن بریتانیا دراتحادیه اروپا را به فکر واداشته تا باردیگر شانس خود را برای لغوآنچه که باعث ضرب شدید اقتصادی به "لندن" نامیده اند، امتحان کنند.

گرچه "ترزامی" در ظاهر ادعا می کند که با اخذ مجوز از ملکه ی بریتانیا، می تواند این دو مشکل را با قدرت راهبری کند، اما نمی توان تجربه "تاچر" را در این زمینه فراموش کرد.

" تاچر"نخست وزیری با قدرت، هوش و ذکاوتی فراتر از بانوی نخست وزیر فعلی بود، اما درست در زمانی که او در ماموریت اروپا به سر می برد،  حزب او را از قدرت خلع کرد.

به نظر می رسد، رهبران حزب محافظه کار در حال بازنگری شرایط فعلی برای خروج از بحران و زنده نگاه داشتن قدرت حزب هستند. باختن در دو قمار سیاسی در مدت یک سال، قطعا شرایط ویژه ای را برای بازنگری رفتار سیاسی حزب می طلبد.

و سرانجام در شرایطی که حزب کارگر با تصاحب 261 کرسی و نزدیک به 30 کرسی بیشتر از قبل، مدعی تشکیل دولت است، "جرمی کوربین" رهبر حزب نیز با عنوان سخنانی در خصوص "برگزیت"، آینده سیاسی نخست وزیر را به چالش جدی  و مبهم کشیده است.