یادداشت استاد ریاضیات شریف درباره "مریم میرزاخانی"

 
دکتر عبادالله محمودیان استاد ریاضی مریم میرزاخانی در دانشگاه شریف در روزنامه شرق نوشت:

١- «مریم میرزاخانی»، ریاضی‌دان نامدار ایرانی و استاد دانشگاه استنفورد، با بیماری سرطان دست‌وپنجه نرم می‌کند و به دلیل وخامت حالش، در یکی از بیمارستان‌های آمریکا بستری شده است. ما نیز برایشان آرزوی شفای عاجل داریم. «مریم میرزاخانی» در سال ٢٠١٤ به دلیل پژوهش در موضوع «دینامیک و هندسه سطوح ریمانی و فضاهای پیمانه‌ای آنها» برنده مدال فیلدز شد که بالاترین جایزه در ریاضیات است. وی نخستین زن در جهان است که برنده مدال فیلدز شد.

٢- «مریم میرزاخانی» در سال ١٣٧٢، دانش‌آموز دوم دبیرستان بود. ما اردوهایی تابستانی در دانشکده ریاضی دانشگاه صنعتی شریف برای دانش‌آموزان دبیرستان‌های مختلف از تهران به صورت داوطلبانه برگزار می‌کردیم و از دبیرستان‌ها می‌خواستیم که دانش‌آموزانشان را معرفی کنند. نیمی از این دانش‌آموزان، دختر و نیمی دیگر پسر بودند. «مریم میرزاخانی» هم در آن دوره‌ها شرکت کرده بود. هرکدام از همکاران ما در آن دوره‌ها، یکی، دو جلسه سخنرانی و در ادامه مسئله‌هایی را مطرح ‌می‌کردند. من آنجا مسئله‌ای را مطرح کرده بودم که «مریم میرزاخانی» با دوستش «رویا بهشتی» به قسمتی از این مسئله پاسخ دادند که تا آن زمان حل نشده بود. آشنایی ما از آنجا شروع شد. «مریم میرزاخانی» و «رویا بهشتی» هرروز عصر به دانشگاه می‌آمدند و در ادامه حل آن مسئله با هم همکاری می‌کردیم تا اینکه بعد از یک سال آن مسئله را تا یک جایی حل کرده و نتیجه آن را در بیست‌وپنجمین کنفرانس ریاضی کشور ارائه و در مجموعه‌‌مقالات معتبر در خارج از کشور چاپ کردیم.

٣- خانم «میرزاخانی» طی دوبار شرکت در المپیاد جهانی، هر دوبار مدال طلا گرفت. او بعد از دوبار گرفتن مدال طلا بدون کنکور وارد دانشگاه شد. اضافه می‌کنم زمانی که «میرزاخانی» در دبیرستان تحصیل می‌کرد، مقالاتی از وی به چاپ رسید. وی در یکی، دو مقاله دیگر هم در دوره لیسانس کار کرده بود. ما هم سعی می‌کردیم به او کمک کنیم که درنهایت آنها هم چاپ شد. در حقیقت، وی قبل از خروج از ایران سه مقاله منتشر کرد که بعدها رفرنس‌های خوبی هم گرفت. یکی از این مقاله‌ها هم به کتاب‌های درسی راه یافته است. این موضوع در یک کتاب درسی معروف نظریه گراف بیان شده و در اغلب دانشگاه‌های آمریکا و دیگر کشورهای جهان تدریس می‌شود، به نام «مریم میرزاخانی» بیان شده است. در دانشگاه هم در همان دوره لیسانس، چند درس فوق‌لیسانس و دکترا را با من و دیگر همکاران گذراند. یکی از نکات جالب در مورد «میرزاخانی» این است که وی در دوره لیسانس، در همه زمینه‌های مختلف ریاضی درس گرفت و خود را به یک زمینه خاص محدود نکرد.

٤- وی پایان‌نامه دکترای خود را با آقای «مک‌مولن»، یکی از ریاضی‌دانان بزرگ و از برندگان جایزه فیلدز، گذراند. در مورد پایان‌نامه ایشان می‌توانم به‌طور خیلی خلاصه بگویم که کار بدیعی در مورد هندسه بود که از آن در چند رشته دیگر ریاضی نیز استفاده شده است.

٥- هم‌اکنون «مریم میرزاخانی»، جایگاه بسیار ارزنده‌ای در بین ریاضی‌دانان و انجمن‌های ریاضی دارد. بسیاری وی را در عالم ریاضی با بزرگ‌ترین ریاضی‌دانان دنیا مانند «امی نوتر» مقایسه می‌کنند و از اين نظر در تاريخ علم ايران ماندگار شد.

٦- موضوع بسیار مهم دیگر آن است که ما تاکنون فعالیت قابل‌توجهی برای تجلیل از وی انجام نداده‌ایم. آیا اکنون که وی در بستر بیماری است، دعاکردن برای وی به‌نوعی سلب مسئولیت از خود نیست؟ شایسته است که برای نکوداشت وی، فعالیت درخورتوجهی انجام دهیم؛ اقداماتی از قبیل نام‌گذاری یک بنا، یک مؤسسه پژوهشی یا ایجاد یک پژوهشکده و مواردی مانند این. هرچند از انجمن ریاضی ایران و دانشگاه صنعتی شریف انتظار داریم برای نکوداشت وی اقدام کنند، اما بسیاری از مواردی را که در اینجا ذکر کردیم، هرچند اقدامات ناچیزی برای بزرگداشت این پژوهشگر ارزشمند است، اما باید تأکید کرد انجام همین‌ها از عهده یک دانشکده یا انجمن به‌تنهایی ساخته نیست و شایسته است مسئولان عزیز نیز در این راه به یاری ما بشتابند.