داعش پایان می یابد اما بی ثباتی خاورمیانه هرگز!

عصر ایران؛ مازیار آقازاده - سربرآوردن گروه تروریستی داعش در عراق و سوریه در 3 سال گذشته یک خبر بد بود و این گروه تروریستی با انجام اقدامات جنایتکارانه در این دو کشور و بسیاری دیگر از کشورهای جهان ماهیت ثبات زدا و تروریستی خود را به نمایش گذاشت؛ اما به نظر می رسد شکست این گروه در عراق و سوریه هم آثار و پیامدهایی دارد که افزایش اختلافات گروه های داخلی و قدرت های منطقه ای وفرا منطقه ای بر سر قدرت و کنترل بر مناطق تحت تسلط داعش از جمله مهم ترین آنهاست.

شکست نهایی داعش در عراق و سوریه و بیرون رانده شدن این گروه از شهرهایی چون موصل، تلعفر و رقه یک دستاورد مهم استراتژیک محسوب می شود و در نهایت شکست این گروه تروریستی ضد بشری خبر خوبی است اما این واقعیت را نیز نباید نادیده گرفت که در 3 سال گذشته این تهدید مشترک داعش بوده است که برای دولت های مرکزی در عراق و سوریه در حکم یک عامل وحدت آفرین عمل کرده و آنها را تا حدودی از گزند مخالفت های گروه های رقیب شان دور نگاه داشته است.

حالا با پدیدار شدن دورنمای پایان داعش در عراق و سوریه و محو شدن چشم انداز خلافت خودخوانده این گروه تروریستی، دعوا بر سر کیک قدرت در منطقه بالا خواهد گرفت که نخستین نشانه های آن نیز در ماه ها و هفته های اخیر قابل مشاهده است.

دعوای سیاسی بین بغداد و دولت اقلیم کردستان عراق بر سر برگزاری همه پرسی استقلال کردستان عراق یکی از مهم ترین این دعواهای سیاسی است که بسیار بعید بود در شرایط وجود داعش در عراق مجالی برای عرض اندام می یافت چه آنکه کردها خود یکی از قربانیان اصلی حملات تروریستی داعش بودند و خطر این گروه تروریستی را در نزدیکی مرزهای دولت اقلیم کردستان عراق و حتی درون آن حس می کردند.

پیشمرگه های کرد در طی 3 سال گذشته یکی از طلایه داران مبارزه با داعش در عراق بودند و حالا با از بین رفتن جدیت تهدید داعش در عراق و پس گرفتن مراکز اصلی تجمع این گروه تروریستی، دعوای استقلال خواهی کردهای عراقی با دولت مرکزی بالا گرفته است و مساله اختلافات بین بغداد و اربیل بر سرحاکمیت بر کرکوک بار دیگر خودنمایی می کند.

در سوریه نیز به مدد حضور داعش در 3-4 سال گذشته دولت بشار اسد توانست توجه ها را از مساله سقوط حکومت مرکزی سوریه به سمت مبارزه با گروه تروریستی داعش که در شهر رقه اعلام خلافت کرده بودند، بکشاند.

این استراتژی تا حدود زیادی موفق بود و بشار اسد توانست جایگاه خود را به عنوان یک رهبر در حال مبارزه با یک گروه تروریستی خطرناک تثبیت کرده و مخالفان مسلح خود را خلع سلاح کند.

مخالفان مسلح در سوریه در سال های اخیر بین دو ضلع  نیروهای داعش و نیروهای دولتی سوریه مانده و به قول معروف" قیچی شدند" و حالا با نزدیک شدن به بازپس گیری آخرین مقرهای داعش در سوریه (رقه و دیر الزور) امکان تشدید اختلافات و حتی جنگ داخلی سوریه بر سر به دست گرفتن قدرت دولت مرکزی، بالاست.

بشار اسد در طی 3 سال گذشته با کمک متحدان منطقه ای خود (روسیه، ایران و حزب الله) توانست کنترل بخش هایی وسیع از مناطق تحت تسلط مخالفان مسلح خود را بار دیگر به دست آورد و این باور را در میان افکار عمومی جهانی جا بیندازد که اولویت اصلی در سوریه مبارزه با گروه تروریستی داعش است.

حالا اما در صورت پایان یافتن حضور داعش در سوریه بار دیگر اختلافات به حاشیه رفته گذشته در سوریه که سبب یک جنگ داخلی 6 ساله ویرانگر شده است، به متن خواهد آمد و ممکن است آتش جنگ داخلی بر سر تسلط بر مناطق تحت اشغال داعش بالا بگیرد.

این اختلافات البته شامل قدرت های منطقه ای و فرامنطقه ای نیز می شود. اختلافات عمیق بین آمریکا و روسیه و نیز اختلافات بین ایران و آمریکا بر سر جنگ داخلی سوریه  و نفوذ در عراق از جمله آنهاست.

پایان داعش در عراق و سوریه هر چند یک اتفاق خوب است اما به نظر می رسد در خاورمیانه سیال و بی ثبات کنونی تنها شکل معادله بی ثباتی را تغییر می دهد و ممکن است حتی با بالا گرفتن اختلافات سیاسی و داخلی در کشورهای بی ثبات این منطقه سبب تشدید درگیری ها و ایجاد جنگ های جدید شود.