سخنگوی وزارت خارجه: ترامپ علاقه مند است برجام را به کنگره واگذار کند/ به هیچ وجه اجازه نخواهیم داد پرونده هسته‌ای ایران مجددا بازبینی شود/ تنها می تواند در روند اجرای برجام اخلال ایجاد کند/ برجام برای ترامپ، آزاردهنده است

عصر ایران - دونالد ترامپ رییس جمهور آمریکا قصد دارد روز پنجشنبه (20 مهر) در سخنرانی عمومی، نظرو برنامه خود را درباره برجام اعلام کرد. پیش بینی می شود ترامپ در این سخنرانی، پایبندی ایران به برجام را تایید نکند و در این صورت، تعیین تکلیف درباره برجام به کنگره آمریکا واگذار خواهد شد. کشورهای اروپایی به علاوه چین و روسیه به رییس جمهور آمریکا توصیه کرده‌اند، برجام را ادامه دهد و کاری نکند گفت‌وگو میان کشورهای جهان به نقطه پایان خود برسد.

در میان این بسیاری منتظر واکنش‌های احتمالی ایران نیز هستند. آنها می‌خواهند بدانند ایران چه واکنشی به خروج احتمالی آمریکا از برجام خواهد داشت.

بهرام قاسمی سخنگوی وزارت امور خارجه در گفت‌وگوی تفصیلی با عصر ایران تحلیل و پیش بینی خود را از تصمیم احتمالی آمریکا و رفتار ایران در قبال آن تشریح کرد.

بخش اول گفت‌وگوی سخنگوی وزارت خارجه با عصر ایران را در ادامه می‌خوانید:

* پیش بینی شما درباره سخنرانی آینده آقای ترامپ در خصوص برجام چیست؟

فکر می کنم پیش بینی در حوزه سیاسی کمی دشوار است ولی با توجه به فضا سازی های چند ماه اخیر در سطح جهان که در هفته های اخیر با شدت بیشتری هم همراه بوده است، به نظر می رسد آقای ترامپ به دلایل مشکلات داخلی  و مسائلی که نتوانست بعد از آغاز دوره ریاست جمهوری خودش چه در سطح داخلی و چه سطح بین المللی حل و فصل کند، علاقمند است موضوع را به کنگره واگذار کند تا خود را از این موضوع حساسی که اجماع نسبتا بالایی هم در جهان نسبت به تایید آن وجود دارد، نجات دهد و بالطبع مجبور نباشد هر سه ماه یکبار  پایبندی ایران را به تعهداتش اعلام کند.

ایران تاکنون پایبندی خوبی به معاهده برجام داشته و این مساله هشت بار توسط آژانس مورد تایید قرار گرفته است و از آنجا که پایبندی ایران به تعهداتش با ذهنیات ترامپ در تضاد است برای او آزار دهنده است.

* و پیش بینی شما درباره تصمیم کنگره؟

کنگره دو ماه فرصت دارد. در آنجا هم احتمالا سناریوهای مختلفی وجود دارد، از خروج آمریکا از برجام گرفته تا  کش دادن  و ادامه برجام به همین شکل  وضعیت بین بیم و امید و  نگاه داشتن شرایط در حالتی شکننده، یعنی بدون اینکه اتفاق خاصی بیفتد برجام حفظ شود اما روند کار به گونه ای باشد که فضای روانی جهان علیه جمهوری اسلامی  ایران پیش رود و بخش های اقتصادی سایر کشورها به خصوص بنگاه های اقتصادی، مالی، فناوری و صنعتی نتوانند تصمیم بگیرند که با ایران کار بکنند یا نه و مجبور باشند در انتظار باقی بمانند. همین انتظار به سیاست های نابخردانه ترامپ کمک می کند ایران نتواند از مزایای اقتصادی برجام استفاده لازم را به عمل بیاورد.

 البته می بینید طی همین هفته های اخیر در مواضع سیاسی مقامات مختلف جهان به خصوص حوزه اروپا واکنش های خیلی شفاف و روشنی نسبت به برجام صورت گرفت. مخالفت های جدی با سیاست های آقای ترامپ وجود دارد البته نه تنها در حوزه برجام بلکه در دیگر سیاست های ترامپ یک موضع گیری علیه نظرات و عملکرد او حتی در آمریکا هم وجود دارد.

در حوزه اقتصادی ما شاهدیم که اخیرا شرکت های اروپایی سعی کردند حتی به صورت سمبلیک هم که شده حضور و علاقمندی خودشان را برای کار با موسسات و شرکت های ایرانی نشان دهند اگر اشتباه نکنم دیروز بحث تسهیلاتی بود که دولت چک قائل شد و فکر می کنم این علاقمندی و آمادگی در کشورهای دیگر هم بالا می گیرد.

* با فرض خروج آمریکا از برجام آیا امکان شروع مذاکرات جدید برای حل تنش بین ایران و امریکا وجود خواهد داشت یا این اعتماد نصف و نیمه ای که ایجاد شده بود هم کاملا از بین خواهد رفت؟

به هیچ وجه اجازه نخواهیم داد پرونده برجام مجددا بازبینی شود. اجازه صحبت مجدد در مورد برجام را نخواهیم داد.  روشن است که برجام یک توافق بین تهران و واشنگتن نیست. توافقی چند جانبه و بین المللی است متعلق به هیچ کس نیست و متعلق به همه جهان است یک رویه و سبکی است که به تجربه گذاشته شد و نتایج موفقی هم داشت و می تواند به عنوان یک الگو در جهان مورد استفاده قرار بگیرد.

برجام مورد تایید سازمان ملل و اتحادیه اروپا بود و با قطعنامه 2231 مجددا مورد تایید همگان قرار گرفت لذا یک کشور نمی تواند به تنهایی در مورد سرنوست برجام بخصوص با توجه به مفاد برجام تصمیم گیری کند یا اعلام کند که می تواند باشد یا خارج شود.

 بحثی که آمریکا مطرح می کند غلط و نادرست است همچنین در چارچوب خود برجام هم هیچ حقی برای کشورها در نظر گرفته  نشده که بتوانند به عنوان یک قاضی مطلق العنان  قضاوت کنند که آیا ایران به معاهده پایبند بوده یا خیر. تنها  یک قاضی در وین وجود دارد بنام آژانس، وظیفه اوست که پایبندی ایران را تعیین کند و همانطور که گفتم تاکنون آژانس در 8 مورد به صراحت پایبندی ایران را تایید کرده است.

اقدام امریکا یک حرکت رو به عقب است، حرکتی به سمت انزوای آمریکا و سیاست غلطی است که فکر می کنم در آینده او را پشیمان خواهد کرد.

* در جریان مذاکرات برجام قابل پیش بینی بود که با تغییر حکومت ها در هرکدام از کشورها مخصوصا در مورد امریکا ممکن است دولت بعدی خود را ملزم به اجرا و تداوم برجام نداند، چگونه است که در برجام بند یا تبصره ای در مورد عمل به تعهدات کشورها قید نشده تا خود را ملزم به انجام تعهداتشان، رویه کمیسیون مشترک و برداشت آژانس شوند؟

در برجام همه آن چه که باید به آن توجه می شد، دیده شده است. از سوی دیگر در حقوق بین‌الملل و بر طبق اصل جانشینی دولت‌ها، حکومت‌ها و دولت‌‌های جدید نمی‌توانند از زیر بار تعهدات قبلی کشورشان شانه خالی کنند. مساله بوجود آمده بحث داخلی آمریکاست نه برجام و در واقع بر اساس الزاماتی که کنگره مقرر کرده رئیس جمهور آمریکا باید هر 3 ماه یک بار گزارشی ارائه کند که این موضوع عمدتا بحث داخلی خود امریکایی هاست نه مربوط به برجام و آیتم های آن. از سوی دیگر در حقوق بین‌الملل و بر طبق اصل جانشینی دولت‌ها، حکومت‌ها و دولت‌‌های جدید نمی‌توانند از زیر بار تعهدات قبلی کشورشان شانه خالی کنند. مساله بوجود آمده بحث داخلی آمریکاست نه برجام و در واقع بر اساس الزاماتی که کنگره مقرر کرده رئیس جمهور آمریکا باید هر 3 ماه یک بار گزارشی ارائه کند که این موضوع عمدتا بحث داخلی خود امریکایی هاست نه مربوط به برجام و آیتم های آن. مساله بوجود آمده بحث داخلی آمریکاست نه برجام و در واقع  بر اساس الزاماتی که کنگره مقرر کرده رئیس جمهور آمریکا باید هر 3 ماه یک بار گزارشی ارائه کند که این موضوع عمدتا بحث داخلی خود امریکایی هاست نه مربوط به برجام و آیتم های آن.

 مشخصا آن چه که در مورد مکانیزم های برجام باید لحاظ می شد، در این معاهده دیده شده است. قضاوت در مورد تعهد و پایبندی طرفین هم به عهده آژانس گذاشته شد که به هرحال جایگاهش در سطح جهانی مشخص است. در مورد اختلافات هم کمیسیون مشترک در سطح معاونین وزرا و وزرا در نظر گرفته شد و در صورت ادامه اختلافات در صور دیگری....

به‌هرحال این نگاهی است که در آمریکا شکل گرفته و در دنیا حداقل بین آنهایی که این مذاکرات را انجام دادند، روش و منش  امریکا خیلی قابل قبول نیست لذا ما شاهد هستیم سیاستمداران اروپایی هر روز به یک شکلی در سطح سفرا، وزرا و دیگر مقامات در این خصوص توصیه و  مذاکره می کنند و همچنین هشدار می دهند.

من فکر می کنم در این مورد، کوتاهی نشده است و این مسائل به سیاست های غلط ترامپ و ایالات متحده امریکا برمی گردد که ناشی از یک نوع درماندگی و استیصالی است که هم درون امریکا با آن درگیر هستند و هم در حوزه جهانی و به خصوص بخش قلب آسیا و خاورمیانه.

آمریکا نهایتا به دنبال دستاویزهایی می گردد که بتواند شکست های قبلی خود را به شکلی توجیه کرده و یک مقصر برای آن بتراشند و بحث را به جای دیگری هدایت کنند.

اگر شما به چند دهه گذشته نگاه کنید همه مشکلات منطقه به سیاست های غلط آمریکا بر می گردد؛ از ایجاد طالبان تا القاعده و داعش، حمله به افغانستان، عراق،  حمایت یک سویه و مطلق از اشغالگری رژیم اشغالگر قدس، حمایت از برخی متجاوزین در منطقه علیه سوریه و خیلی از اتفاقات دیگری که رخ داده جای پای آمریکا کاملا دیده می شود و سیاست های غلطی که اتخاذ کرد و منجر به وضعیت کنونی در سطح منطقه و جهان شده است.

بنابراین می توان یک فرافکنی را در سیاست های آقای ترامپ و دوستان ایشان دید. برجام، بحث هسته ای و اتهامات واهی که ترامپ نسبت به ایران مطرح می کند ریشه در این نوع نگاه و سیاست های نپخته ای دارد که امروز آمریکا دنبال می کند.

*پس از نظر شما در برجام هیچ مکانیزمی برای مهار سیاست های یک جانبه رئیس جمهور امریکا وجود ندارد؟

آمریکا در حال خلف وعده و بدعهدی و کینه توزی است و تعهدات خود را  انجام نمی دهد.

*برای این خلف وعده هیچ اقدام تنبیهی حقوقی در درون ساز و کار برجام در نظر گرفته نشده است؟

می توان مکانیزم های حقوقی را استفاده کرد. درمقابل هر نوع کارشکنی و عدم تعهدات  گزینه های خودمان را داریم و به همه گزینه و راه ها فکر خواهیم کرد.

با توجه به پیش بینی‌هایی که روی بحث کمیسیون برجام در سطوح مختلف داشتیم همچنین در سازمان ملل و شورای امنیت هم این مکانیزم ها وجود دارد که در نهایت با توجه به قطعنامه سازمان ملل در تایید برجام، به نوعی آمریکا قطعنامه سازمان ملل را زیر پا می گذارد.

یعنی اگر از این زاویه نگاه کنیم راهکارهایی می تواند وجود داشته باشد تا مسیر حقوقی دنبال شود. باید از این مکانیزم ها استفاده کرد و نقض عهد با ایران، آژانس و گروه 5+1 در شورای امنیت بررسی شود و این موضوع مهمی است.

 در واقع این سیاست ادامه همان سیاست های قبلی آمریکاست که تعهدات قبلی خود را در جهان زیر پا گذاشته است چه در معاهده پاریس و یا معاهده نفتا این سیاست دیده می شود و آمریکا تعهداتش را زیر پا گذاشته است در نتیجه این موضوعات می تواند آمریکا را در وضعیت بغرنجی این کشور را به انزوا بکشاند.

 این موضوع می تواند اعتماد نسبت به آمریکا را در جهان و اروپا در حوزه های متعددی بیش از گذشته خدشه دار کند.

به هر حال خیلی از اروپایی ها اعتقاد داشته اند که آمریکا بعد از جنگ جهانی دوم ناجی آنها بوده است و طرح مارشال و یا کمک به بازسازی بعد از جنگ دلایلی برای این نوع تفکر اروپایی هاست اما در شرایط کنونی این طرز تلقی در اروپا وجود ندارد و می گویند که این امریکا با آن آمریکا متفاوت است.

 آمریکای ترامپ قطعا خیلی بدتر از امریکای ده سال پیش نیز خواهد بود و در نتیجه وضعیت جالبی برای آمریکا متصور نیست. معتقدم آمریکا در یک مسیر اشتباه و بسیار خطرناکی حرکت می کند که تاوان و عوارض آن را قطعا پرداخت خواهد کرد.

* در حال حاضر می بینیم که چین، روسیه و اتحادیه اروپا با برجام همراه هستند. در صورت خروج آمریکا از برجام می توان انتظار داشت که برجام بدون آمریکا ادامه داشته باشد؟

طبق متن برجام و بر اساس مواد 24، 25 و 26 همه به اجرای برجام و انجام تعهدات خود و پیشرفت درست برجام تاکید کرده اند و در نتیجه نه تنها آمریکا بلکه همه اعضای گروه 5+1 نیز باید تعهدات خود را انجام دهند. بنابراین ایران تعهدات خود را دارد،  آنها نیز تعهدات خاص خودشان را دارند. من فکر می کنم یک بحث جدی پیش می آید که با خروج احتمالی یک عضو چه اتفاقی می افتد و این موضوع را باید هیات عالی نظارت بر برجام بررسی و در زمان مقرر اعلام کند. با توجه به اینکه ما هنوز در مرحله گمانه زنی هستیم و فرضیاتی را مطرح می کنیم در نتیجه زمان اینکه چه اتفاقی خواهد افتاد، فرا نرسیده است.

در شرایط فعلی من فکر می کنم که اروپا به تلاش خود برای نگاه داشتن برجام ادامه خواهد داد و همانطور که اشاره کردم آمریکا یک سیاست بسیار نابخردانه و غلطی انتخاب کرده که این کشور را به مسیر بی اعتباری و بی اعتمادی در سطح جهان می برد. من فکر می کنم عقلا و خردمندانی باید پیدا شوند که مصالح امریکا و مردم امریکا را بشناسند  و آن کشور را  در یک مسیر بهتری  به جریان بیندازد.

 من به این سمت نمی روم که بگویم برجام از بین رفتنی است و فکر می کنم که آمریکا توان چنین کاری را ندارد و تنها می تواند در روند اجرای برجام اخلال ایجاد کند و فضا را به شکلی رقم زند که ایران را در تعاملات بین المللی خود با مشکل روبرو سازد.  از سوی دیگر من فکر می کنم دیگر اعضای طرف مذاکره با ایران تلاش جدی خواهند کرد که برجام پا برجا بماند چرا که شکست برجام به معنی بی اعتمادی مطلق در سراسر جهان و پایان  مذاکره، گفت و گو و دیالوگ خواهد بود که در نتیجه آن، باید جهان دیگری را ترسیم کرد.

تماشاخانه

لک لک‌های سفید دیگر برای تهرانی‌ها خوشبختی نمی‌آورند؟ چرا لک لک‌ها از تهران رفتند؟ (فیلم)

تصاویری که از سقوط یک هواپیما در چین ضبط شده / مرگ همه مسافرها (فیلم)

فیلم های دیگر