سوریه، سنگ زیرین خاورمیانه است. زمانی که در پایتخت های عربی و غربی تصمیم گرفتند که تکان های این سنگ را تشدید کنند و آن را از زیر پای خاورمیانه بکشند، منطقه به آشوب کشیده شد. تا زمانی سوریه به ثبات نرسد یعنی هر لحظه ممکن است یک زلزله بزرگ، خاورمیانه را بلرزاند.

عصرایران؛ حمیدرضا مهاجر - در روابط بین الملل، رخدادهای بزرگی وجود دارد که ناشی از تصمیمات بازیگران اصلی است. این تصمیمات منجر به تحولات بارزی می شوند. افسران و دیپلمات هایی وجود دارند که کارشان قبل از ژنرال ها و سفرا آغاز می شود و پس از آنها خاتمه می یابد. از سوی دیگر برخی رخدادهای کوچک که در فضای خبری به سرعت ناپدید می شوند می توانند نشانه هایی از وقوع، رخدادهای بزرگ و سرنوشت ساز باشند. با این مقدمه به سراغ اولین مقاله از سلسله مقالات زیر پوست خاورمیانه می رویم که تلاش خواهیم کرد هر هفته به مخاطبان عزیز عصر ایران، ارائه دهیم.

سوریه؛ سنگ زیرین خاورمیانه

عملیاتی که ارتش سوریه و متحدینش در مثلث حماه، حلب و ادلب آغاز کرده اند، بخش های گسترده ای را از کنترل گروه های مسلح و در راس آنها جبهه النصره را خارج کرده است و در نهایت توانستند کنترل فرودگاه نظامی استراتژیک ابو الضهور را در شرق ادلب از آن خود کنند. با این اقدام، ارتش سوریه جاده ارتباطی حلب را بطور کامل تامین کرده و یک مسیر جدید که نزدیک تر از جاده اثریا-خناصر است را از حماه به حلب ایجاد می کند. از سوی دیگر سیطره بر فرودگاه ابوالضهور به معنای ایجاد یک محور فعال به سمت شهر استراتژیک معره النعمان در قلب استان ادلب است که در حال حاضر در اختیار جبهه النصره قرار دارد و به نظر می رسد هدف بعدی ارتش سوریه و متحدینش خواهد بود.

عملیات ارتش ترکیه و گروه های مسلح سوری تحت حمایت ترک ها در منطقه عفرین تحت عنوان شاخه زیتون آغاز شده است عملیاتی که رسانه های ترکیه، آن را "شمشیر فرات" نام گذاری کرده اند. این عملیات پس از آن آغاز شد که اردوغان اعلام کرد که ترکیه با پاک سازی غرب فرات از عفرین تا منبج، تهدید تروریسم کردی را از مرزهای خود دور خواهد کرد.

ترک ها با قطع اینترنت شمال سوریه، تلاش می کنند تا مانع از پوشش خبری عملیات عفرین شوند با این حال منابع میدانی از درگیری های شدید میان طرفین خبر می دهند که در سه محور اصلی اعزاز و مارع (حومه شمالی حلب) و محور دار العزه (حومه غربی حلب) جریان دارد. نیروی هوایی ترکیه که بطور گسترده در این عملیات مشارکت دارد تا کنون ده ها بار عفرین و حومه آن را بمباران کرده است.

با وجود اینکه وزارت دفاع امریکا، حامی رسمی شبه نظامیان کرد در سوریه به شمار می رود اما به دلیل وجود پایگاه روسیه در عفرین، این منطقه خارج از حوزه نفوذ امریکایی ها قرار دارد شاید به این دلیل است که امریکایی ها در برابر هجوم ارتش ترکیه و گروه های مسلح سوری تحت حمایت ترکیه به عفرین سکوت کرده اند.

در حالیکه ارتش سوریه به شبه نظامیان کرد موجود در محله شیخ مقصود اجازه داد تا برای دفاع از عفرین به رفقای خویش در این منطقه بپیوندند و بشار اسد نیز به شدت از هجوم ارتش ترکیه انتقاد کرد اما برخی از شبه نظامیان کرد، خروج نیروهای نظامی روسیه از عفرین را در راستای معامله میان روس ها و ترک ها می دانند. آنها معتقدند روس ها، از عفرین در برابر پیشروی ارتش سوریه و متحدینش در مثلث حماه، ادلب و حلب و کنترل فرودگاه استراتژیک ابوالضهور صرفنظر کرده اند. برخی گزارشات حاکی است تا چند ساعت قبل از آغاز عملیات عفرین، روسها تلاش می کردند که شبه نظامیان کرد را راضی کنند که با واگذاری عفرین به ارتش سوریه، مانع از هجوم ارتش ترکیه به این منطقه شوند که البته این پیشنهاد با مخالفت شبه نظامیان کرد مواجه شد.

وزارت دفاع امریکا اعلام کرد که حضور نظامی خود در سوریه را در برابر آنچه که گسترش نفوذ ایران در خاورمیانه نامیده است افزایش خواهد داد. اینکه گسترش حضور نظامی امریکایی ها ممکن است منجر به برخورد نظامی ارتش سوریه و اردوگاه ایران با امریکایی ها خواهد شد یا نه، پرسشی است که پاسخ آن را باید در زمان آغاز هر گونه هجوم اسراییل در جولان جستجو کرد.

فلسطین؛ پایان طرح صلح خاورمیانه

بالاخره محمود عباس رئیس تشکیلات خود گردان فلسطین اعتراف کرد که یکی از دولت های تاثیر گذار عربی(بخوانید عربستان سعودی) از وی خواسته است تحت عنوان معامله قرن با انتقال پایتخت فلسطین از بیت المقدس به شهرک ابودیس در حومه قدس موافقت کند تا به این ترتیب بحران فلسطین برای همیشه پایان یابد.

سخنان ابومازن در شورای مرکزی سازمان آزادیبخش فلسطین، بیش از آنکه یک موضع گیری سیاسی برای مخالفت با این طرح باشد، نشان دهنده فاتحه بر روی جنازه طرح صلح بود. چند روز پیش از این سخنرانی، سفیر امریکا در فلسطین اشغالی پس از درگیری جوانان فلسطینی با شهرک نشینان اسراییلی در توئیتی به صراحت اعلام کرد که طرح صلح خاورمیانه پایان یافته است. حزب لیکود به رهبری بنیامین نتانیاهو نیز در کنگره مرکزی خود، طرحی را تصویب کرد که از دولت اسراییل درخواست کرد که با اشغال کامل کرانه باختری برای همیشه به گفتگوهای صلح پایان دهد.

این تحولات همگی نشان می دهند که امریکایی ها دیگر راه حلی تحت عنوان دولت مستقل فلسطینی با مرزهای 1962 را به رسمیت نمی شناسند و کشتی فلسطینی ها باید به زودی خود را آماده یک طوفان سهمگین کند. کشتی که لنگر عربی آن مدت هاست که شکسته است!

شلیک ترامپ به طرح صلح خاورمیانه یعنی اینکه تیم فعلی رهبری امریکا به دنبال تغییرات جدی در معادلات هستند. سیاست ایجاد واقعیت های عینی، تاکتیکی است که این تیم در حال پیگیری است. این یعنی اگر فردا فلسطینی ها از خواب بیدار شوند و ببینند تانک میرکاوا اسرائیلی، لوله خویش را وارد دفتر کار محمود عباس در رام الله کرده است نباید به هیچ وجه تعجب کنند.

لبنان در دروازه های جنگ

سالها پیش ژنرال مصطفی طلاس وزیر دفاع اسبق سوریه اظهار داشت زمانی که مذاکرات صلح خاورمیانه با بن بست مواجه می شود، جنوب لبنان داغ می شود درسی که بسیار بعید است که سید حسن نصرالله پس از سی سال درگیری با اسراییل آن را یاد نگرفته باشد. دبیر کل حزب الله لبنان روز جمعه اعلام کرد که ترور مصطفی حمدان یکی از شخصیت های سیاسی وابسته به حماس در صیدا به عنوان یک نشانه خطرناک برای آغاز طرح اسراییل برای لبنان است، هشداری برای حزب الله که همزمان با فعال شدن پرونده انتفاضه فلسطینی در بیروت ارسال می شود.

سخنان سید حسن نصرالله نشان می دهد که حزب الله، این هشدار را به عنوان یکی دیگر از سیگنال های اسراییل برای آغاز جنگ ارزیابی می کند که در هفته های گذشته ارسال شده است. لزومی ندارد این جنگ در جنوب لبنان آغاز شود بلکه زمانی که ستاد مشترک ارتش اسراییل به این نتیجه برسد که زمان جنگ فرا رسیده است، جنوب غرب سوریه جرقه این جنگ زده خواهد شد. ژنرال های ارتش اسراییل با دقت تحولات جنگ در سوریه و یمن را دنبال می کنند؛ شاید هدف قرار گرفتن جنگنده اف 15 سعودی ها در آسمان صنعا یکی از رخدادهایی باشد که ژنرال های ارتش اسراییل را در انتخاب زمان جنگ با تردید مواجه سازد. جنگ و جنگ و دوباره جنگ، این خاورمیانه به زودی آرام نخواهد شد.

کانال عصر ایران در تلگرام

تماشاخانه