زمین لرزه در غرب ایران و قربانی شدن صدها نفر بدترین خبر آبان ماه بود که تا پایان سال نیز سنگینی کرد. اتفاق بحث انگیز دیگر مخالفت با ادامۀ عضویت یک زرتشتی در شورای شهر یزد بود...

عصر ایران؛ مهرداد خدیر- شامگاه یکشنبه 21 آبان 1396 خبر رسید غرب ایران لرزیده است. تصور اولیه این بود که مرکز زلزله در عراق است و پس لرزه ها در شهرهای مرزی ایران احساس شده است.

به همین خاطر صدا و سیما در ساعت نخست زلزله را چندان جدی نگرفت و در فضای مجازی بود که خبرها منتشر شد و سپس رسانۀ رسمی به قافله پیوست و روشن شد کانون زلزله سر پل ذهاب خودمان و و بزرگای آن 7 ریشتر بوده است و هر چه گذشت شمار قربانیان بیشتر شد و سر به صدها نفر زد.

از همان ابتدا پروژۀ مسکن مهر به عنوان متهم ردیف اول معرفی شد چرا که ساختمان های آن بیشترین آسیب را دیده بودند.

زلزلۀ سر پل ذهاب موجی از همددردی و همیاری را در میان همۀ ایرانیان برانگیخت و «سلبریتی» ها یا همان چهره های محبوب یا مشهور پول های قابل توجهی جمع آوری کردند.

در میان آنان اما بیش از همه اعتماد به صادق زیباکلام استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران مایۀ شگفتی شد چندان که خود او هم گفت وقتی شماره حساب را اعلام کرد تصور دریافت چند ده میلیون تومان کمک را داشت نه قریب سه میلیارد تومان.

چنان که پیش بینی می شد کسانی را خوش نیامد که یک صاحب نظر سیاسی که زبان صریح و روشنی هم دارد بیش از برخی نهادها مورد اعتماد قرار گرفته باشد.

در این میان شگفت آورترین رفتار از فرماندار سر پل ذهاب سر زد که تهدید کرد اجازه کلنگ زنی و ساخت و ساز به زیبا کلام نمی دهد چون شهر صاحب دارد!

تعجب به این خاطر که رییسِ رییسِ رییس او رییس جمهوری است که با حمایت و تبلیغ امثال زیباکلام ابقا و ماندگار شد و در پاسخ به او روزنامه نگار ی نوشت: انگار آقای فرماندار بیش از رییس جمهوری و شعارها و آرمان های خود به دستگاه های دیگر متعهد و وفادار است و انگار او وکیل کمک کنندگان است و از جانب آنان تعیین می کند که نوع کمک ها باید چگونه باشد و انگار اگر هر که یاری های مردمی را صرف کالایی غیر از آب معدنی و پتو و کانکس کند ذنب لایغفر مرتکب شده است.

از وقوع زلزله در غرب ایران و در آبان 1396 بیش از هر واژه و نام دیگری کلمه «سپنتا» شنیده شد. یک نام «پارسی» و به خاطر رأیی از دیوان عدالت اداری در پی شکایت یک عضو راه نیافته به شورای شهر یزد که با استناد به نظری ازشورای نگهبان دربارۀ «‌لغوعضویت سپنتا نیک‌ نام عضو زرتشتی شورای شهر یزد».

عجیب بودن قضیه دو سبب داشت: نخست این که شورای نگهبان مطابق تفسیر خود از نظارت و باور به استصوابی بودن آن از چهار انتخابات ریاست جمهوری، خبرگان، مجلس شورای اسلامی و شوراها تنها سراغ آخری نرفته بود و با این دخالت نشان داد که این نهاد مفهوم نظارت استصوابی را مدام گسترده تر می کند یا می داند. هر چند که این بار به جای دخالت مستقیم از طریق دیگری نظر آن اعمال می شد.

عمق ماجرا را هنگامی می توان دریافت که به یاد آوریم صدای علی لاریجانی رییس اصول گری مجلس شورای اسلامی را هم درآورد و او هم قانع نشد.

اگر تا دیروز رییسِ دوره‌های سوم و ششم مجلس شورای اسلامی گسترده‌تر شدن دامنۀ نظارت‌ها و دایرۀ دخالت‌های شورای نگهبان را نمی پذیرفت حالا رییس سه دورۀ اخیر و اتفاقا اصول گرای مجلس است که در میانۀ بحث رأی اعتماد به دو وزیر پیشنهادی نیرو و علوم، تحقیقات و فناوری در پاسخ به تذکری گفت:

«من به مشروح مذاکرات خبرگان قانون اساسی دربارۀ عضویت اقلیت‌های مذهبی در شوراها مراجعه کردم و در آنجا دیدم بحث های مختلفی مطرح شده اما در نهایت وقتی از عنوان شورای اسلامی استفاده می شود منظور و تفسیر شهید بهشتی این است که شوراها به صورت اسلامی اداره شوند نه این که اقلیت های مذهبی حق عضویت در شوراهای اسلامی را نداشته باشند. در بحث اخیر هم برداشت من با شورای نگهبان دربارۀ موضوع عضویت اقلیت ها یکسان نیست. من معتقدم اگر شورای نگهبان بخواهد تفسیر تازه ای از قانون ارایه دهد باید برای تفسیر آن تصویب مجلس را داشته باشد و این که شورای نگهبان بتواند فارغ از تصمیم مجلس هر وقت خواست به این نتیجه برسد که یک قانون تصویب شده در مجلس مثلا 20 سال پیش خلاف اسلام بوده است. یک روند و فرصت قانونی برای این کار تعیین شده است نه این که هر وقت بخواهند.»

منظور علی لاریجانی این بود که همان گونه که به اصل چهارم قانون اساسی استناد می کنند اصل 94 قانون اساسی هم هست که مهلت 10 روزه را برای ابراز نظر شورای نگهبان تعیین کرده است. در اصل 94 نیز نه قید «هر گاه که خواسته اند» آمده و نه این که می توانند دوباره تفسیر کنند.

صدا وسیما هم در این باره یک مناظره برگزار کرد. منتها به شیوۀ خود صدا و سیما و به جای این که در مقابل عضو یا نمایندۀ شورای نگهبان از خود سپنتا نیک‌نام یا وکیل او یا چهرۀ سیاسی یا حقوقی که لغو عضویت را غیر قانونی می‌داند دعوت کند نه تنها دعوت شدۀ دیگر هم موافق نظر شورای نگهبان بود که مجری نیز!

آیت الله مدرسی یزدی در این برنامه گفت: « نظام اسلامی اجازه داده اقلیت ها برای خود نماینده ای در مجلس قانون گذاری داشته باشند در حالی که این گونه ارفاقات در هیچ جای دنیا مشابه ندارد. آیا در جاهای دیگر اجازه می دهند یک مسلمان حقیقی نه این که مثل خودشان باشد و فقط اسما مسلمان باشد در مجلس قانون گذاری نمایندگی کنند؟ این همه مسلمان در آمریکاست. چند نمایندۀ مسلمان در کنگرۀ آمریکاست؟»

اکبر اعلمی نماینده پیشین مردم تبریز در مجلس شورای اسلامی اما در پاسخ به آیت الله مدرسی یزدی یک فهرست سی و یک نفری منتشر کرد که نشان می داد هم در کنگرۀ آمریکا و هم دولت های مختلف غربی مسلمانانی عضویت دارند و دیگری در فضای مجازی به «‌ماه نور» دختر 26 سالۀ تُرک تباراشاره کرد که به تعبیر آقای مدرسی یزدی هم رنگ آنان نشده و در پارلمان بلژیک هم روسری به سر می کند.

چون آبان 96 را مرور می کنیم جای درنگ بر سه موضوع دیگر هست:

1- نام گذاری غیر رسمی هفتم آبان به عنوان روز کورش بار دیگر بحث این شخصیت تاریخی یا اسطوره ای را به میان آورد.

از ستایش کنندگانی که به تفسیر مولانا ابوالکلام آزاد با مُهر تأیید نسبی مرحوم علامۀ طباطبایی استناد می کنند و کورش را همان ذوالقرنین می دانند تا مخالفانی که او را از اساس غیر واقعی می دانند و در این میانه حامد زمانی خوانندۀ مورد علاقۀ اصول گرایان هم پرسید چرا در شاهنامۀ فردوسی نامی از کورش به میان نیامده هر چند به قاعده نام ابوریحان بیرونی به گوش او خورده تا به او بگویند در «آثار الباقیه» اما آمده است و مشخص نشد قانع شده یا نه.

تا اینجا اما بحث‌های تاریخی و حساسیت های باستان گرایانه بود حال آن که قضیه به خاطر ممانعت از برگزاری مراسم یا تجمع در پاسارگاد رسانه ای شد. چهار استاد نامدار ادب و تاریخ و باستان شناسی هم در نامه ای به رییس جمهوری خواستار آن شدند این روز رسما گرامی داشته شود و بهانه را از دشمنان ایران و گروه های تجزیه طلب بگیرند.

2- در آبان ماه دو وزیر باقی ماندۀ کابینه معرفی شدند و هر دو رأی اعتماد آوردند.

رضا اردکانیان برای وزارت نیرو و منصور غلامی برای وزارت علوم. اولی کارنامه ای بین المللی دارد و در نهادهای مختلف جهانی مسؤولیت و عضویت داشته است. او هم مانند بی طرف که رأی اعتماد نگرفت یزدی است اما حساسیت ها را درک کرد و قول هایی شاید داد. دومی اما کفِ انتخاب های روحانی بود و به همین خاطر تشکل های اصلاح طلب در ابتدا استقبال نکردند اما او به نقش خود در تأسیس انجمن اسلامی مدرسین دانشگاه ها اشاره کرد و به صراحت از پیشینه اصلاح طلبی خود گفت.

وزارت علوم که روزی با چهره هایی چون علی شریعتمداری، حسن حبیبی، مصطفی معین و جعفر توفیقی شناخته می شد که چهره های سیاسی هم بودند حالا وزیری به خود می دید که « کاشت، داشت و برداشت گردو» عنوان شناخته شده ترین کتاب اوست.

3- در این ماه علی اشرف درویشیان نویسندۀ نامدار ایرانی نیز چشم از جهان فروبست. محمود دولت آبادی دربارۀ او نوشت:

« 6 ماه پیش که به دیدارش رفتم، متوجه شدم شهناز- همسرش- او را مثل وزنه ای سنگین این طرف و ان طرف می کشاند و چه و چه. این زندگی به نظرم برای خود علی اشرف هم دردناک بود. رفتاری که با نویسندگان ایران شد در هیچ دورۀ دیگری نظیر نداشت و از این رو باور دارم آسوده شد اما از مرگ او عمیقا متاسفم.»

کانال عصر ایران در تلگرام

تماشاخانه